138. löggjafarþing — 98. fundur,  23. mars 2010.

landflutningalög.

58. mál
[14:11]
Horfa

Frsm. meiri hluta samgn. (Björn Valur Gíslason) (Vg):

Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir nefndaráliti frá meiri hluta samgöngunefndar um frumvarp til laga um landflutninga.

Nefndin hefur fjallað um málið og fengið á sinn fund þau Svanhvíti Axelsdóttir og Karl Alvarsson frá samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneyti, Ólaf Jónsson frá Skeljungi hf., og Lilju Jónsdóttir hæstaréttarlögmann og Nótt Thorberg frá Landflutningum Samskipum.

Umsagnir bárust frá ríkislögreglustjóra, Sambandi íslenskra sveitarfélaga, Samskipum hf., Vegagerðinni, Skeljungi hf., Byggðastofnun, Neytendastofu, SVÞ – samtökum verslunar og þjónustu, flutningasviði samtakanna og Umferðarstofu.

Markmið þessa frumvarps eru að laga reglur um landflutninga að því rekstrarumhverfi sem greinin býr núna við og þeim breytingum sem orðið hafa á því sviði. Gildandi lög á þessu sviði eru lög nr. 24/1982, um flutningssamninga og ábyrgð við vöruflutninga á landi. Núgildandi lög grundvallast á tillögum frá Landvara, félagi íslenskra vöruflytjenda, sem aftur eru byggðar á reglum um flutningssamninga og flutningaábyrgð annars staðar á Norðurlöndunum. Talið var tímabært að fara yfir regluverkið á þessu sviði með heildarendurskoðun í huga. Í því skyni skipaði þáverandi samgönguráðherra í október 2006 starfshóp til að endurskoða lög nr. 24/1982. Starfshópurinn var auk fulltrúa samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytis skipaður fulltrúum flytjenda og kaupenda þjónustu og er frumvarp það sem hér er til umfjöllunar afrakstur af vinnu þessa starfshóps.

Með frumvarpinu eru kynntar fjölmargar breytingar og nýmæli frá núgildandi lögum sem fjallað er ítarlega um í frumvarpinu. Breytingarnar lúta m.a. að gildissviði laganna, en þar er m.a. lagt til að lögin gildi um allan vöruflutning með ökutæki á landi og gildi því bæði um vörusendingar sem fluttar eru milli bæjarfélaga og innan sama bæjarfélags, auk þess sem lögin gilda um flutning hvort sem greitt er fyrir hann eður ei. Einnig eru gerðar breytingar á ákvæðum er varða flutningssamninginn og fylgibréf. Reglur frumvarpsins um fjárhæð bóta miða að því að gera reglurnar ítarlegri svo auðveldara sé að ákvarða bætur þegar vara skemmist eða glatast. Það nýmæli er því lagt til að bótafjárhæð verði takmörkuð og fjárhæðin miðuð við 12,5 SDR þótt heimilt verði að semja um hærri bætur.

Ein meginbreytingin sem lögð er til með frumvarpinu snýr að ábyrgðarreglum. Hvað ábyrgð flytjanda varðar er horfið frá hlutlægri ábyrgð með nánar tilgreindum undantekningum eins og núverandi lög gera ráð fyrir og þess í stað lagt til að tekin verði upp sakarlíkindaregla, þ.e. að sönnunarbyrði verði hjá flytjanda um að hann eigi ekki sök á tjóninu. Slík leið er að einhverju leyti mildari en ábyrgðarregla sú sem stuðst er við í dag. Sem dæmi má nefna getur samkvæmt gildandi lögum flytjandi borið ábyrgð á tjóni sem rakið verður til sakar óviðkomandi þriðja aðila, t.d. ökumanna annarra ökutækja eða þjófa, og tjóni sem hlýst af tilviljun eins og bruna og umferðarslysi, einnig ef tjón má rekja til bilunar eða galla í ökutækinu sem notað er til að flytja vöruna. Þá er í frumvarpinu kveðið skýrar á um reglur er varða ábyrgð sendandans.

Meiri hluti samgöngunefndar tekur undir þau sjónarmið að tímabært hafi verið að taka reglur á þessu sviði til heildarendurskoðunar og telur frumvarp þetta til bóta og til þess fallið að skýra það regluverk sem stuðst er við í flutningum á vöru innan lands. Þær breytingar sem hér eru lagðar til eru þess eðlis að þær stuðla að skilvirkara og sanngjarnara starfsumhverfi fyrir aðila sem koma að landflutningum.

Fram komu þær athugasemdir við frumvarpið að skilgreining nokkurra hugtaka samræmdist ekki skilgreiningu sömu hugtaka í gildandi umferðarlögum. Áréttar meiri hlutinn mikilvægi þess að samræmis sé gætt við skilgreiningu helstu hugtaka á þessu sviði og vekur í því sambandi athygli á að á næstu dögum verður lagt fram á Alþingi frumvarp þar sem umferðarlög eru tekin til heildarendurskoðunar og er hugtakanotkun í samræmi við það í því frumvarpi sem hér um ræðir.

Einnig ræddi nefndin sjónarmið er snúa að knöppum tímafresti til handa móttakanda vöru, sbr. 27. gr. frumvarpsins. Það er mat meiri hlutans að þrír dagar verði að teljast mjög hæfilegur tími og vekur meiri hlutinn í því samhengi athygli á því að framangreint ákvæði byggir á mati starfshópsins og er athygli vakin á því að einn í hópnum var fulltrúi notenda þjónustunnar.

Meiri hluti samgöngunefndar leggur því til að frumvarpið verði samþykkt. Hv. þm. Þór Saari sat fundi nefndarinnar sem áheyrnarfulltrúi og er samþykkur áliti þessu. Undir nefndarálitið skrifa Björn Valur Gíslason, Lilja Rafney Magnúsdóttir, Björgvin G. Sigurðsson, Róbert Marshall og Steinunn Valdís Óskarsdóttir.

Virðulegi forseti. Það er ekki mikið meira að segja um þetta frumvarp sem slíkt. Þær athugasemdir og umsagnir sem bárust samgöngunefnd sneru að umfanginu til mest að hugtakanotkun og samræmingu hugtaka í þessu frumvarpi við sér í lagi umferðarlög. Eins og kemur fram í nefndarálitinu verður innan skamms lagt fram nýtt frumvarp til umferðarlaga þar sem hugtökin verða orðin samræmd. Það sem kemur fram í frumvarpi til landflutningalaga sem við erum að ræða hér verður fært til samræmis við það sem má vænta í frumvarpi til umferðarlaga sem verður lagt fram innan skamms. Það þótti ekki við hæfi að laga hugtakanotkun í þessu frumvarpi að gildandi lögum sem hugsanlega eru þá við það að taka breytingum hvað þetta varðar.

Að öðru leyti komu athugasemdir frá tveim flutningafyrirtækjum við aðallega tvær greinar frumvarpsins, 27. gr. og 2. gr., þar sem þau töldu verulega á rétt sinn gengið. Það var hins vegar mat nefndarinnar eftir að hafa farið yfir umsagnir, fengið gesti á fundinn og rætt þessi atriði nokkuð ítarlega að allrar sanngirni væri gætt í frumvarpinu. Leggur nefndin því til að þessar lagagreinar verði samþykktar óbreyttar eins og aðrar þær sem eru í frumvarpinu og mælt var hér fyrir.