fjármálafyrirtæki.
Frú forseti. Ég mæli hér fyrir nefndaráliti á þskj. 1664, áliti 1. minni hluta viðskiptanefndar. Undir álitið skrifa, auk þeirrar sem hér stendur, hv. þingmenn Magnús Orri Schram, Valgerður Bjarnadóttir og Skúli Helgason.
Guðlaugur Þór Þórðarson, Eygló Harðardóttir, Björn Valur Gíslason og Margrét Tryggvadóttir voru fjarverandi við afgreiðslu málsins.
Megintilgangur þessa frumvarps er að innleiða í íslenskan rétt ákvæði tilskipunar 2009/111/EB/ að því er varðar tiltekna þætti eigin fjár, stórar áhættur, fyrirkomulag eftirlits og áhættustýringar. Í athugasemdum við frumvarpið kemur fram að allmörg ákvæði þessarar tilskipunar munu verða innleidd með reglum Fjármálaeftirlitsins en ekki með lögum og í fylgiskjali við frumvarpið er yfirlitstafla yfir ákvæði tilskipunarinnar um hvernig þau verða innleidd.
Með frumvarpinu eru lagðar til nokkrar breytingar á 2. gr. laga um fjármálafyrirtæki þar sem er að finna skýringar á hugtökum. Helsta breytingin þar er skilgreining á hugtakinu „verðbréfun“.
Fyrir þingtíðindi, frú forseti, vil ég leyfa mér að lesa þá skýringu hér en hún hljóðar svo:
„Með verðbréfun er átt við viðskiptasamning eða kerfisfyrirkomulag þar sem lánaáhætta tengd ákveðinni kröfu/kröfusafni er lagskipt í hluta (e. tranches) með þeim hætti að greiðslur samkvæmt samningnum eða kerfisfyrirkomulaginu eru háðar afkomu af kröfu/kröfusafni og forgangsröðun laganna ákvarðar dreifingu taps á líftíma viðskiptasamningsins eða kerfisfyrirkomulagsins.“
Lagt er til að við lög um fjármálafyrirtæki bætist fjórar nýjar greinar þar sem kveðið er á um skiptingu áhættu við útgáfu fjármálagerninga milli útgefanda og fjárfestis. Fjallað er um það hvar áhættan liggur við útreikning á eiginfjárþörf þegar um ræðir verðbréfun í ákveðnum tilvikum, og mælt er fyrir um að ef þau fjármálafyrirtæki sem talin eru upp í 1. mgr. eru hvorki útgefandi, umsýsluaðili né upphaflegur lánveitandi beri þau ekki útlánaáhættu í formi verðbréfunar nema verðbréfunin uppfylli reglur Fjármálaeftirlitsins.
Í b-lið 3. gr. er fjallað um upplýsingaskyldu varðandi verðbréfun.
Í 1. mgr. c-liðar 3. gr. er kveðið á um að Fjármálaeftirlitið skuli setja nánari reglur um verðbréfun og í 2. mgr. er mælt fyrir um að ef þær eru brotnar beri Fjármálaeftirlitinu að krefjast að minnsta kosti 250% hækkunar á áhættuvog við eiginfjárútreikning. Þá er í d-lið kveðið á um að Fjármálaeftirlitið skuli einu sinni á ári birta niðurstöður athugana sinna á framfylgni reglna þessara tveggja liða sem ég hér nefndi.
Helsta breytingin, frú forseti, sem felst í 4. gr. frumvarpsins, er að felldur skuli brott 3. málsliður 1. mgr. 30. gr. laganna þar sem mælt er fyrir um að samtala fyrir stórar áhættur megi ekki fara yfir 800% af eiginfjárgrunni en með stórri áhættu er átt við áhættu sem nemur 10% eða meira af eiginfjárgrunni. Þetta ákvæði var nokkuð rætt í nefndinni. Fram kom að ekki hefði gert gagn við mat á samþjöppunaráhættu að mælt væri fyrir um að samtala fyrir stórar áhættur mætti ekki fara yfir 800% af eiginfjárgrunni. Reyndar kom fram fyrir nefndinni að samanlögð áhætta í bankahruninu hefði kanski ekki verið nema um 200%. Í stað þess að nema ákvæðið á brott, eins og lagt er til í frumvarpinu, leggur 1. minni hluti til að hlutfallið verði lækkað um helming og verði 400%, sem sé að samtala fyrir stórar áhættur megi ekki fara yfir 400% af eiginfjárgrunni.
Frú forseti. Nokkuð var rætt um hæfisskilyrði því að með lögum nr. 75/2010 voru gerðar allmiklar breytingar á 52. gr. laga um fjármálafyrirtæki, um hæfisskilyrði stjórnar og framkvæmdastjóra fjármálafyrirtækja. Meðal annars var lögfest að stjórnarmenn fjármálafyrirtækja og annarra eftirlitsskyldra aðila mættu ekki vera starfsmenn, lögmenn eða endurskoðendur annars eftirlitsskylds aðila eða félaga í nánum tengslum. Því er mælt fyrir um fortakslaust bann við því að lögmenn sem sitja í stjórn fjármálafyrirtækis sinni lögmannsstörfum fyrir aðra eftirlitsskylda aðila. Telja verður að ekki sé þörf á svo víðtæku banni hvað lögmenn varðar sem eiga sæti í stjórn fjármálafyrirtækja og á við um starfsmenn og endurskoðendur þar sem hættan á hagsmunaárekstrum er minni í þeim tilvikum þegar lögmaður starfar fyrir annan eftirlitsskyldan aðila. Því er lagt til í 5. gr. frumvarpsins að lögmönnum sem eiga sæti í stjórnum fjármálafyrirækja verði óheimilt að sinna lögmannsstörfum fyrir önnur fjármálafyrirtæki í stað þess að mæla fyrir um bann við störfum fyrir aðra eftirlitsskylda aðila, en með eftirlitsskyldum aðilum er átt við alla þá sem heyra undir eftirlit Fjármálaeftirlitsins, samkvæmt 1. mgr. 2. gr. laga um opinbert eftirlit með fjármálastarfsemi, nr. 87/1998.
Það var nokkuð rætt um það í nefndinni hvort útvíkka ætti þetta ákvæði og það sjónarmið kom fram að það ætti að gera það að skilyrði að hagsmunaárekstrar væru sannanlegir eða líklegir jafnframt því sem rætt var um það hvort ákvæðið næði til erlendra stjórnarmanna í fjármálafyrirtækjum. Fyrsti minni hluti leggur ekki til breytingu á 5. gr. en beinir því til efnahags- og viðskiptaráðherra að farið verði heildstætt yfir hæfisreglur eftirlitsskyldra aðila með hagsmunaaðilum. Þetta eru tilmæli til ráðuneytisins.
Frú forseti. Með lögum nr. 75/2010 var enn fremur lögfest ný málsgrein þar sem kveðið er á um að í ársreikningi fjármálafyrirtækis skuli tilgreina upplýsingar um launagreiðslur og hlunnindi til stjórnarmanns og framkvæmdastjóra fjármálafyrirtækis og einnig heildargreiðslur til lykilstarfsmanna fjármálafyrirtækis. Í því frumvarpi sem við hér ræðum í 7. gr. er lagt til að sama regla eigi við um lykilstarfsmenn og stjórnarmenn og framkvæmdastjóra þannig að tilgreindar verði í ársreikningi launagreiðslur þeirra og hlunnindi. Nokkuð var rætt um það í nefndinni hvað réttlætti það að birta opinberlega upplýsingar um launagreiðslur umræddra lykilstarfsmanna. 1. minni hluti telur að ekki hafi tekist að sýna fram á nauðsyn þess að greinin nái fram að ganga og leggur til að hún falli brott.
Frú forseti. Það var talsvert rætt um refsiákvæði eða viðurlagaákvæði þessara laga því að í 8. og 9. gr. frumvarpsins er lögð til viðbót við þær greinar sem varða stjórnvaldssektir annars vegar, sem er 110. gr., og hins vegar refsingu, þ.e. 112. gr. laga um fjármálafyrirtæki.
Í 8. og 9. gr. þessa frumvarps er lögð til viðbót við þessar greinar í þá veru að Fjármálaeftirlitinu verði ekki aðeins heimilt að sekta eða refsa þeim sem hafa brotið gegn ákvæðum laganna heldur einnig hafi viðkomandi brotið gegn reglum sem settar eru á grundvelli laganna. Verði frumvarpið óbreytt að lögum verður til dæmis kveðið á um það í 110. gr. laganna að Fjármálaeftirlitið geti lagt stjórnvaldssektir á hvern þann sem brýtur gegn þeim ákvæðum laganna sem þar eru talin upp og eftir atvikum reglum settum á grundvelli þeirra. Við umfjöllun um málið var gerð athugasemd við orðalagið „eftir atvikum“ og það talið geta falið í sér hættu á því að Fjármálaeftirlitið teldi sig hafa frjálst val um setningu reglna sem geti varðað viðurlög. Til að taka af allan vafa leggur 1. minni hluti til að orðin „eftir atvikum“ falli brott.
Frú forseti. Í nefndaráliti er rifjað upp að gerðar voru samræmdar breytingar á viðurlagaákvæðum um efnahagsbrot, með lögum nr. 55/2007 og 52/2007, í kjölfar skýrslu nefndar sem til þess var skipuð. Fram kom, við umfjöllun um málið í nefndinni, að tilefni væri til að fara á ný yfir viðurlagakafla laga um fjármálafyrirtæki og eru það önnur tilmæli sem fram koma í þessu nefndaráliti. Í nefndarálitinu er vísað til 69. gr. stjórnarskrárinnar þar sem í 1. mgr. felst meðal annars að refsiverðri háttsemi skuli lýst í settum lögum og að í lögum beri að tilgreina með skýrum og fyrirsjáanlegum hætti hvaða háttsemi varðar refsingu. Í ljósi aukinna heimilda Fjármálaeftirlitsins og mikilla breytinga á fjármálamarkaði frá setningu laga nr. 55/2007 hvetur 1. minni hluti viðskiptanefndar efnahags- og viðskiptaráðherra til þess að láta fara fram úttekt á viðurlagakafla laga um fjármálafyrirtæki, en þær eru í 110. og 112. gr. laga um fjármálafyrirtæki.
Fyrsti minni hluti leggur til að frumvarpið verði samþykkt með framangreindum breytingum sem er að finna á þingskjali 1665, og ég hafði áður gert grein fyrir því hverjir rita undir þetta nefndarálit ásamt þeirri sem hér stendur. Leggjum við til að frumvarpið verði samþykkt með þeim breytingum sem þar eru.
