húsnæðismál.
Frú forseti. Meginefni þessa frumvarps er að gera Íbúðalánasjóði kleift að bjóða upp á óverðtryggð útlán og jafnframt að veita sjóðnum heimild til að slík útlán beri breytilega vexti. Breytingartillögur meiri hlutans snúa jafnframt að því að fella brott aðra þætti frumvarpsins en þá sem varða heimild til handa sjóðnum að veita óverðtryggð lán. Í upphafi er rétt að taka fram að undirritaður styður meginþætti frumvarpsins og leggur til að það verði samþykkt eins og það kemur fyrir. Hins vegar er mikilvægt að fram komi sú staðreynd að hér er aðeins um mjög lítið skref að ræða og tekur frumvarpið á engan hátt heildstætt á þeim vanda sem verðtryggingin er í íslensku samfélagi.
Áður en Íbúðalánasjóður getur boðið upp á óverðtryggð útlán þarf sjóðurinn að vinna sig út úr verðtryggingunni. Í fyrstu þarf sjóðurinn að kanna möguleika á útgáfu óverðtryggðra skuldabréfaflokka eins og kom fram hjá hv. þm. Sigríði Ingibjörgu Ingadóttur. Sjóðurinn er fjármagnaður að stærstum hluta gegnum Íbúðalánasjóð (70%). Stærstur hluti þessarar fjármögnunar er í formi verðtryggðra skuldabréfa sem eru án uppgreiðsluheimilda. Af u.þ.b. 800 milljarða útlánasafni sjóðsins eru einungis tæpir 40 milljarðar sem hægt er að greiða upp strax, afganginn er ekki hægt að greiða upp fyrr en að 25 árum liðnum og því þarf sjóðurinn að ná samningum við lífeyrissjóði um uppgreiðslu á þessum verðtryggðu bréfum og nýrri fjármögnun í formi óverðtryggðra bréfa. Niðurstöður liggja ekki fyrir og áætlar sjóðurinn að þessi vinna geti tekið að lágmarki tólf mánuði og kom það fram hjá fulltrúum sjóðsins sem komu fyrir nefndina og hefur reyndar gert í fjölmiðlum einnig eftir að málið kom úr nefnd. Það kom einnig fram hjá sjóðnum að vinna við þetta sé á byrjunarstigi sem þýðir að óverðtryggð fasteignalán eru ekki alveg handan við hornið eins og margir hafa látið í veðri vaka. Í þessari umræðu þarf einnig að huga að þeirri staðreynd að lífeyrissjóðirnir eru lögum samkvæmt skuldbundnir til að verðtryggja lífeyri og hvernig geta sjóðirnir staðið við slíkt án þess að umræðan sé tekin um umgjörð lífeyrissjóðakerfisins á sama tíma?
Verðtrygging útlána er án nokkurs vafa eitt stærsta vandamál venjulegra heimila í landinu í dag og ljóst er að stærsta verkefni stjórnvalda er að leita leiða til afnáms hennar. Það eitt og sér er ekki nóg heldur verður einnig að taka á vanda þeirra sem í dag eru með verðtryggðar skuldir sem hækka gríðarlega um hver mánaðamót, sér í lagi þegar verðbólgan hefur verið eins og hún hefur verið undanfarin ár.
Í ljósi þungrar skuldabyrði heimilanna er ekki mikil von til þess að margir fari úr verðtryggðum lánum yfir í óverðtryggð húsnæðislán. Reyndar hefur það komið fram hjá Íbúðalánasjóði að hann muni ekki í það minnsta í fyrstu bjóða upp á endurfjármögnun lána og óvíst hvenær það muni hefjast. Vegna þess ætti verkefni okkar sem hér erum að vera að setja þak á verðtrygginguna á ársgrundvelli sem miðast við verðbólgumark Seðlabankans með þolmörkum. Framsóknarflokkurinn lagði þetta til haustið 2009 og aftur á yfirstandandi löggjafarþingi og er málið nú til umfjöllunar í viðskiptanefnd. Þakið yrði í raun fyrsta raunverulega skrefið sem stigið yrði í þá átt að afnema verðtrygginguna. Samkvæmt útreikningum Marinós G. Njálssonar ráðgjafa hefur komið fram að ef 4% þak hefði verið sett á verðtrygginguna síðustu 20 ár hefði raunávöxtun lífeyrissjóðanna náð að jafnaði 3,5%.
Annað mikilvægt atriði er að ná fram raunvaxtalækkun fasteignalána. Staðreyndin er sú að raunvextir innlendra verðtryggðra húsnæðislána eru hærri en þegar kemur að óverðtryggðum húsnæðislánum í nágrannalöndum okkar. Það er ljóst að slík vaxtalækkun mundi minnka greiðslubyrði íslenskra heimila mjög mikið. Þessar tillögur komu reyndar fram í áliti framsóknarmanna auk hv. þm. Lilju Mósesdóttur þegar skýrsla um afnám verðtryggingar var lögð fram á síðasta vori.
Um leið og mælt er með samþykkt þessa máls skal það tekið fram að frumvarpið tekur á engan hátt á þeim vanda sem fylgir verðtryggingunni og því er gerð sú krafa að ríkisstjórnin svari nú kalli þjóðarinnar og undirskriftasöfnunar sem hefur verið í gangi um allnokkurt skeið og hefji raunverulega vinnu við að taka á þeim vanda sem verðtryggingin veldur daglega bæði hjá heimilum og fyrirtækjum landsins.
