skipulagslög.
Virðulegi forseti. Ég tala fyrir frumvarpi til laga um breytingu á skipulagslögum, nr. 123/2010. Flutningsmenn ásamt mér eru hv. þm. Björgvin G. Sigurðsson, Sigurður Ingi Jóhannsson, Oddný G. Harðardóttir, Unnur Brá Konráðsdóttir og Árni Johnsen.
Í 1. gr. er lagt til að við 32. gr. laganna bætist nýr málsliður, svohljóðandi, með leyfi forseta:
„Hafi Skipulagsstofnun ekki afgreitt aðalskipulagstillögu með staðfestingu, synjun eða frestun staðfestingar þess að öllu leyti eða hluta að liðnum fjögurra vikna fresti er sveitarstjórn heimilt að ákveða að aðalskipulagið skuli taka gildi uns ákvörðun Skipulagsstofnunar liggur fyrir og skal sveitarstjórn þá auglýsa það í B-deild Stjórnartíðinda.“
Við 4. mgr. bætist nýr málsliður, svohljóðandi, með leyfi forseta:
„Ráðherra skal synja, fresta eða staðfesta aðalskipulag innan fjögurra vikna frá því að tillaga frá Skipulagsstofnun barst ráðuneytinu.“
Við 5. mgr. bætist nýr málsliður, svohljóðandi, með leyfi forseta:
„Hafi ráðherra ekki afgreitt aðalskipulagstillögu með synjun, frestun eða staðfestingu aðalskipulags skv. 4. mgr. er sveitarstjórn heimilt að ákveða að aðalskipulagið skuli taka gildi uns ákvörðun ráðherra liggur fyrir og skal sveitarstjórn þá auglýsa það í B-deild Stjórnartíðinda.“
Í 2. gr. er lagt til að við 2. mgr. 36. gr. bætist nýr málsliður svohljóðandi, með leyfi forseta:
„Hafi Skipulagsstofnun ekki afgreitt tillögu sveitarstjórnar innan fjögurra vikna frests er sveitarstjórn heimilt að ákveða að tillagan skuli taka gildi uns ákvörðun Skipulagsstofnunar liggur fyrir og skal sveitarstjórn þá auglýsa hana í B-deild Stjórnartíðinda.“
Síðan er lagt til að lögin öðlist þegar gildi þegar Alþingi hefur afgreitt þau.
Ástæðan fyrir því að ég og samþingmenn mínir leggjum til þessa breytingu á skipulagslögum er sú umræða og þær ábendingar sem við höfum fengið frá ýmsum sveitarfélögum um tafir á afgreiðslu tillagna að aðalskipulagi fyrir ýmis sveitarfélög hjá Skipulagsstofnun og umhverfisráðherra. Til að nefna nokkur vil ég tilgreina Flóahrepp, Skeiða- og Gnúpverjahrepp, Sveitarfélagið Ölfus og Mýrdalshrepp. Og í gær fór hér fram umræða um aðalskipulag Skaftárhrepps. Umhverfisráðherra hefur fært rök fyrir því af hverju tafir hafa orðið á afgreiðslu þessara mála og lagt áherslu á að unnið hafi verið að öllum málum eins hratt og kostur er. Þrátt fyrir það hefur afgreiðsla ýmissa mála dregist, jafnvel umfram gefna kærufresti, eða afgreiðsla ráðuneytisins hafnað fyrir dómstólum líkt og var í tilfelli Flóahrepps.
Fjárfestingar í atvinnulífinu eru forsenda hagvaxtar í landinu og endurreisnar Íslands. Til þess að fyrirtæki taki ákvörðun um fjárfestingu þarf að huga að ákveðnum atriðum og skapa hagstætt umhverfi fyrir fjárfesta. Fjárfesting þarf að vera arðsöm þrátt fyrir áhættu, fjárfestingargetan þarf að vera til staðar sem og fjárfestingarviljinn. Þá er mikilvægt að það umhverfi sem stjórnvöld búa fyrirtækjum sé fyrirsjáanlegt og samkvæmt sjálfu sér, svo sem hvað varðar skatta, leyfisveitingar og ýmsar stjórnsýslulegar og lagalegar reglur. Tel ég að færa megi ágætisrök fyrir því að svo hefur ekki verið á undanförnum árum.
Skilvirk afgreiðsla skipulags skiptir þar miklu máli, enda forsenda þess að framkvæmdir geti hafist að gert sé ráð fyrir viðkomandi verkefnum í aðalskipulagi sveitarfélaga. Til að skerpa á regluverki stjórnsýslunnar og tryggja vandaðri vinnubrögð er hér því lagt til að sveitarstjórn geti einhliða ákveðið að aðalskipulag sveitarfélagsins taki gildi ef Skipulagsstofnun afgreiðir ekki aðalskipulagstillögu innan lögformlegs frests. Jafnframt er lagt til að stofnunin sendi tillöguna til ráðherra en í breytingum sem voru gerðar í hinum nýju skipulagslögum er gert ráð fyrir að Skipulagsstofnun geti afgreitt endanlega aðalskipulagstillögu ef engar athugasemdir berast. Komi hins vegar athugasemdir sendir stofnunin tillöguna til ráðherra vegna þess að hún telji að synja eða fresta skuli staðfestingu og þá verður ráðherra settur lögformlegur frestur til að afgreiða tillögu Skipulagsstofnunar. Hafi ráðherra ekki tekið ákvörðun innan þess frests getur sveitarstjórn einhliða ákveðið að aðalskipulagið taki gildi þar til ákvörðun liggur fyrir. Þetta er heimildarákvæði en ekki þannig að það taki sjálfkrafa gildi. Í þeim tilfellum þegar farið er fram úr lögbundnum fresti og sveitarstjórn ákveður að aðalskipulag taki gildi er gert ráð fyrir að sveitarstjórn auglýsi þá ákvörðun í B-deild Stjórnartíðinda.
Hér er lagt til að lögin taki þegar gildi og eigi eftir það við um hvert einasta aðalskipulag sem sent er Skipulagsstofnun til afgreiðslu. Flutningsmenn vona þannig að breytingin tryggi vandaðri vinnubrögð og skilvirkari afgreiðslu bæði Skipulagsstofnunar og umhverfisráðherra á aðalskipulagi sveitarfélaga.
Þetta er í annað skipti sem við flytjum þetta mál, það var fyrst lagt fram á síðasta löggjafarþingi en hlaut þá ekki afgreiðslu. Umhverfisnefnd bárust þó tíu umsagnir um málið, helmingur þeirra var jákvæður, einn umsagnaraðili tók ekki afstöðu til málsins og fjórir gerðu athugasemdir við það. Þeir inntu meðal annars eftir upplýsingum um bótaskyldu þegar sveitarstjórn hefur ákveðið að aðalskipulag taki gildi og gefið út framkvæmdaleyfi í samræmi við það. Fari svo að Skipulagsstofnun hafni aðalskipulagi eftir að sveitarstjórn hefur ákveðið að láta skipulagið taka gildi og gefið út leyfi í samræmi við það er það Skipulagsstofnun sem hefur brugðist lögbundinni skyldu sinni. Sveitarstjórn gaf út leyfi í samræmi við lög og gildandi skipulag og verður því ekki séð að á það falli bótaskylda ef slíkt leyfi fellur úr gildi vegna synjunar Skipulagsstofnunar á aðalskipulagi. Þá höfðu umsagnaraðilar uppi efasemdir um að þetta fyrirkomulag yrði til þess að auka skilvirkni og að tímafrestur sem Skipulagsstofnun væri veittur samkvæmt frumvarpinu væri nægilega langur. Ef þeir telja þennan frest ekki nægilega langan tel ég að menn þurfi almennt að endurskoða tímafresti í skipulagslögum.
Flutningsmenn árétta að það er ekki algengt að Skipulagsstofnun synji um samþykkt aðalskipulags. Verður því ekki annað séð en að það fyrirkomulag sem hér er lagt til auki á skilvirkni þar sem ekki verður óþarflega mikill dráttur á samþykkt skipulags. Unnt er að láta það taka gildi að fjórum vikum liðnum óháð því hvort Skipulagsstofnun hafi lokið afgreiðslu sinni. Veitir það stofnuninni ákveðið aðhald jafnframt því sem hún fær nægan tíma til að sinna starfi sínu og fara yfir aðalskipulag.
Þar sem hérna er verið að tala um heimildarákvæði ætti í þeim samskiptum sem eru milli þessara tveggja stjórnsýslustiga, annars vegar hjá ríkinu og hins vegar sveitarfélaginu, að vera tiltölulega auðvelt að koma á framfæri ábendingum og upplýsingum og biðja jafnvel um viðræður við sveitarfélögin þannig að þau geri sér grein fyrir ástæðunni fyrir því að hugsanlega þurfi að fá meiri tíma. Þá verðum við að hafa í huga, og það er það sem er undirliggjandi með þessu, að gríðarlegir hagsmunir eru í húfi fyrir sveitarstjórn að fá aðalskipulag sitt samþykkt sem fyrst. Því verður ekki annað séð en að fjórar vikur séu nægur tími fyrir Skipulagsstofnun til að fara yfir aðalskipulag að teknu tilliti til hagsmuna sveitarfélaga.
Að lokinni þessari umræðu vildi ég gjarnan að málið færi til vinnslu hjá umhverfis- og samgöngunefnd og að við fengjum síðan tækifæri til að taka formlega afstöðu til þess í þingsal.
