sjúkratryggingar og lyfjalög.
Virðulegur forseti. Ég mæli hér við 3. umr. fyrir minnihlutaáliti velferðarnefndar um frumvarp til laga um breytingu á lögum um sjúkratryggingar. Ég vil í upphafi taka fram að starf nefndarinnar í málinu var farsælt og það eru ekki ágreiningsmál í raun, í það minnsta ekki stór, en þó er meiningarmunur á fáum stöðum. Meiri hluti nefndarinnar hefur hins vegar orðið við óskum minni hlutans með því að taka í burtu ákveðinn þátt sem tengist 9. efnislið c-liðar í 2. gr. sem falli brott og mun ég koma að því síðar.
Virðulegur forseti. Í frumvarpinu, eins og fram hefur komið, er gerð tillaga að nýju greiðsluþátttökukerfi í lyfjakostnaði auk þess sem lagðar eru til breytingar á lyfjalögum til að skjóta lagastoð undir starfrækslu sjúkratryggingastofnunar á lyfjagreiðslugrunni. Við í minnihlutaáliti þessu teljum það afar mikilvægt á sama hátt og meiri hlutinn gerir. Þá eru lagðar til breytingar á ákvæðum um lyfjagagnagrunn til að tryggja læknum aðgang að lyfjaupplýsingum einstakra sjúklinga til þess að geta rakið lyfjasögu þeirra í þeim tilgangi að auka öryggi, bæta meðferð og sporna við fjöllyfjanotkun. Jafnframt er lagt til að einstaklingar fái aðgang að upplýsingum sem varða þá sjálfa úr lyfjagagnagrunni.
Þetta er mikil og góð breyting.
Minni hlutinn leggur áherslu á og er hlynntur þeirri hugmyndafræði sem frumvarpið byggist á, en með því er lagt til nýtt greiðsluþátttökukerfi í lyfjakostnaði og er áherslan á greiðsluþátttöku án vísunar í sjúkdóma. Þetta er gjörbylting í þessu kerfi og til mikilla bóta. Tilgangurinn með nýju greiðsluþátttökukerfi er að auka jafnræði sjúklinga og einfalda kerfið. Þá er hinu nýja kerfi ætlað að tryggja þeim sem nota mest af lyfjum meiri greiðsluþátttöku sjúkratrygginga en þeim sem minna af lyfjum nota auk þess að tryggja ákveðið þak á heildarlyfjakostnað sjúkratryggðra einstaklinga.
Í hinu nýja kerfi er gert ráð fyrir ákveðnum þrepum þannig að sjúkratryggður greiði lyfjakostnað að fullu í fyrsta þrepi. Þegar ákveðinni fjárhæð er náð greiðir hinn sjúkratryggði hluta af kostnaði en greiðsluþátttaka sjúkratrygginga eykst í þrepum eftir því sem lyfjakostnaður viðkomandi eykst. Þegar kostnaður hefur náð tilteknu hámarki getur hinn sjúkratryggði fengið fulla greiðsluþátttöku það sem eftir lifir 12 mánaða tímabils. Gert er ráð fyrir því að tímabilið hefjist þegar fyrstu lyfjakaup eiga sér stað. Brýnt er að taka fram að þetta 12 mánaða tímabil er ekki bundið á ársgrunni, þetta er 12 mánaða tímabil sem getur hafist hvenær sem er og hefst þegar fyrstu lyfjakaupin eiga sér stað.
Í athugasemdum við frumvarpið kemur fram að gert sé ráð fyrir að öll lyf sem sjúkratryggingar hafa hingað til tekið þátt í að greiða, að hluta eða að fullu, falli undir nýja greiðsluþátttökukerfið en jafnframt er áætlað að bæta sýklalyfjum inn.
Ljóst er að frumvarpið nær aðeins til niðurgreiddra lyfja sjúkratrygginga þegar rætt er um hámarksþak lyfjakostnaðar einstaklinga. Undir þakið falla sem sagt einungis lyf sem verða niðurgreidd af sjúkratryggingum, undanskilin þarna eru svefnlyf, verkjalyf og róandi lyf en kostnaður við þau getur hlaupið á þúsundum króna fyrir þá sem á þurfa að halda. Síðan verða lyfjaskírteini gefin út þegar þakinu er náð en gilda ekki um núlllyfin svokölluðu og einstaklingar verða því að greiða fyrir þau lyf eins og áður.
Minni hluti nefndarinnar telur að farsælla hefði verið að frumvarpið tæki til alls kostnaðar sem einstaklingar bera vegna heilbrigðiskerfisins eins og hugmyndir voru uppi um í nefnd undir stjórn og forustu Péturs H. Blöndals. Slíkar breytingar hefðu mildað útgjöld margra sem virkilega þurfa að reiða sig á þjónustu heilbrigðiskerfisins, því ljóst er að langveikir þurfa á margs konar en ólíkri þjónustu að halda, þjónustu sem tekur bæði til lyfja og annarra þátta. Sýnt er að ýmsir aðrir þættir heilbrigðisþjónustunnar en þeir sem heyra undir sjúkratryggingar hafa hækkað töluvert í verði. Sem dæmi þar um má nefna að eldri borgarar sem sækja þjónustu sjúkraþjálfara hafa fundið verulega fyrir þeim hækkunum sem þar hafa orðið á milli áranna 2011 og 2012. Hugsanlega gæti slík þjálfun með aðstoð sjúkraþjálfara komið í veg fyrir notkun lyfja síðar meir og því er það verulegur ábati, jafnt heilbrigðislega sem efnahagslega, að því að horfa til þessara forvarnaþátta innan heilbrigðiskerfisins.
Minni hlutinn tekur undir álit meiri hluta nefndarinnar um greiðsluþátttöku sjúkratrygginga vegna ungmenna á aldrinum 18–21 árs sem er að finna á þskj. 1244. Þar segir, með leyfi forseta:
„Sá hópur býr gjarnan í foreldrahúsum og stundar framhaldsskólanám. Meiri hlutinn telur mikilvægt að veikindi einstaklinga á þessum aldri og hár lyfjakostnaður hafi ekki veruleg fjárhagsleg áhrif á fjölskyldur þeirra eða verði þess til að mynda valdandi að viðkomandi þurfi að hætta í námi. Meiri hlutinn telur því rík sjónarmið lúta að því að um þennan hóp gildi sömu reglur um greiðsluþátttöku og gilda um aldraða og öryrkja og leggur til breytingu því til samræmis.“
Undir þetta tekur minni hluti nefndarinnar.
En í þessu áliti hér var hins vegar lagt til og er sagt að ekki verði fallist á það sem fram komi, að atvinnulausir einstaklingar á aldrinum 18–66 ára sem fá greiddar fullar atvinnuleysisbætur samkvæmt staðfestingu Vinnumálastofnunar eigi rétt á greiðsluþátttöku sjúkratrygginga vegna kaupa á lyfjum á sama hátt og aldraðir og öryrkjar. Vildi minni hlutinn benda á í þessu samhengi að fjöldi fjölskyldna og einstaklinga lifir af lágmarkslaunum sínum sem eru lítið hærri en atvinnuleysisbætur og nýtur ekki slíkrar undanþágu. En eins og ég gat um í upphafi hefur meiri hluti nefndarinnar fallist á þessa skoðun minni hlutans og tekið þetta út og því ber að fagna.
Minni hluti nefndarinnar telur hins vegar ekki ástæðu, eins og fram kemur í meirihlutaáliti, að fella úr gildi heimild í 2. tölulið 1. mgr. 29. gr. laga um sjúkratryggingar til að taka gjald vegna innlagnar á sjúkrahús — komið hefur fram að því hafi ekki verið beitt og því sé ástæða til að taka það út og vilji menn skoða það síðar þurfi að koma til breytingar á lögum þar að lútandi. Um þetta er minni hlutinn ekki sammála en þannig er það oft. Hins vegar vill minni hlutinn að lokum benda á að með frumvarpinu telur minni hlutinn að verið sé að fela ráðherra mikið reglugerðarvald, og þá skiptir ekki máli hvort er í lögum um sjúkratryggingar eða lögum almennt að sú tilhneiging löggjafans að afsala sér löggjafarvaldinu til reglugerðarheimilda ráðuneyta og ráðherra er töluverð og hún er töluverð í þessu frumvarpi. Minni hlutinn leggur á það áherslu að úr því þurfi að draga og telur það verulega orka tvímælis hvort löggjafinn, ekki eingöngu í þessum málum heldur almennt, eigi að framselja vald sitt með þessum hætti til ráðherrans til að setja reglugerðir í anda þeirra laga sem löggjafinn er að setja.
Ég ítreka að lokum að umræðan og vinnan í velferðarnefnd um þetta tiltekna mál, sem var fyrst í fyrrum heilbrigðisnefnd og síðan í þessari sameiginlegu velferðarnefnd, hefur verið mjög góð. Samvinnan hefur verið góð, unnið hefur verið málefnalega með frumvarpið og það nefndarálit sem hér liggur fyrir með þeim breytingartillögum sem lagðar hafa verið til, sem eru til bóta. Eins og fram kom í því nefndaráliti sem ég mælti fyrir erum við í meginatriðum sátt og styðjum við frumvarpið að flestu leyti og þær breytingar sem lagðar hafa verið til.
