140. löggjafarþing — 110. fundur,  31. maí 2012.

tollalög.

367. mál
[13:44]
Horfa

Árni Þór Sigurðsson (Vg):

Frú forseti. Ég mæli fyrir breytingartillögu á þskj. 1404 sem ég legg fram við frumvarp til laga um breytingu á tollalögum sem hefur verið til meðferðar í þinginu um nokkurt skeið. Þannig háttar til að ég lagði fram á þinginu í haust frumvarp til laga um breytingu á tollalögum, 169. mál á þskj. 171, þar sem ég lagði til eina breytingu á tollalögunum. Það mál hefur ekki enn komist á dagskrá fundarins en ég leyfi mér að taka það frumvarp og flytja sem breytingartillögu við það frumvarp til laga sem hér er til umfjöllunar um breytingu á tollalögum.

Flutningsmenn ásamt mér á þessari breytingartillögu eru hv. þm. Magnús Orri Schram, Lilja Rafney Magnúsdóttir og Lúðvík Geirsson. Þar er gert ráð fyrir að á undan 1. gr. komi ný grein, svohljóðandi:

„Við b-lið 1. töluliðar 1. mgr. 6. gr. laganna bætist nýr liður svohljóðandi: Tollfrelsi samkvæmt þessum lið tekur til skemmtiferðaskipa, skráðra erlendis, sem eru notuð í innanlandssiglingum í allt að fjóra mánuði á hverju tólf mánaða tímabili.“

Samkvæmt b-lið 1. töluliðar 1. mgr. 6. gr. tollalaga sem hér er verið að leggja til viðbætur við njóta för, þar með talin skemmtiferðaskip sem koma til landsins frá útlöndum, tollfrelsis vista og annarra nauðsynja. Aftur á móti njóta för í innanlandssiglingum ekki slíkra tollfríðinda. Ákvæði þetta hefur í framkvæmd tollstjóra verið skýrt svo að skemmtiferðaskip, sem hafa komið til landsins og verið í ferðum um Ísland um einhvern tíma og skipt um farþega í íslenskri höfn, hafa ekki verið talin uppfylla skilyrði tollfrelsis. Öðru máli gegnir um skip sem koma frá útlöndum og fara til útlanda að nýju með stuttu stoppi hér.

Alþjóðlega hefur hugtakið „skemmtisigling“ verið notað yfir ferðalag með hafskipi í minnst 60 klukkustundir. Siglingin er fyrir farþega sem hafa greitt fargjald og er allur matur og gistirúm innifalið í fargjaldinu. Á siglingunni er hvorki fluttur farmur né flutningatæki. Á skemmtisiglingu er komið við í minnst tveimur höfnum auk brottfarar- og komuhafnar. Þetta er ágæt og afmörkuð skilgreining á hugtakinu skemmtisigling sem ætti við í því samhengi sem hér er verið að ræða.

Í nokkur ár hafa íslenskir ferðaþjónustuaðilar og hafnir kynnt möguleikana á að sigla með skemmtiferðaskipi umhverfis landið og skipta um farþega í Reykjavík. Farþegar sem hafa lokið siglingu fara þá frá borði og nýir farþegar, sem koma um Keflavík með flugi, stíga um borð. Nokkur félög hafa reynt þetta fyrirkomulag en aðeins farið örfáar ferðir. Ákjósanlegt væri að viðkomandi skip væri hér allt sumarið og sigldi vikulega. Þetta gætu þá orðið tólf vikuferðir yfir sumarið en í hringferðinni koma skipin yfirleitt við í fimm til sex höfnum allt í kringum landið.

Vandinn við þessa framkvæmd hefur verið sá að um leið og skipið siglir innan lands án þess að fara í útlenda höfn telst það vera í innanlandssiglingum, sem þýðir að það er tollskylt og þarf að greiða virðisaukaskatt og tolla af öllum aðföngum. Tollfrjáls sala er til að mynda ekki leyfð um borð. Í Evrópu gilda sömu lög og hér en þar hafa menn þann möguleika að fara inn á fríverslunareyjar eins og Guernsey t.d. eða milli landa eins og suðurstrandar Bretlands, Frakklands o.s.frv. Þá geta skipafélögin sagst hafa farið í útlenda höfn og þar með er ferðin í millilandasiglingum, tæknilega séð. Þessu er ekki þannig farið á Íslandi og þess vegna er samkeppnisstaða Íslands í þessu tilliti miklu lakari. Það væri að sjálfsögðu hægt að nota Færeyjar sem millihöfn en það mundi lengja ferðalagið um um það bil 30 klukkustundir og yrði þar af leiðandi ekki eins góður kostur og mundi ekki standast samkeppni við aðra staði í námunda við okkur í Evrópu.

Þetta mál hefur verið til umfjöllunar á vettvangi þeirra sem stunda þennan atvinnurekstur og hjá ferðaþjónustunni almennt sem atvinnugreinar. Leitað hefur verið eftir skilgreiningu frá tollyfirvöldum hvað þetta álitamál áhrærir og þar hefur tollstjóri í bréfi frá 24. júní 2011 til aðila ferðaþjónustunnar sagt m.a., með leyfi forseta:

„Skemmtiferðaskip í ferðum um Ísland falla þá aðeins undir ofangreinda skilgreiningu (undanþágu frá virðisaukaskatti og tolli) ef um er að ræða skip sem kemur til landsins erlendis frá, kemur að einni eða fleiri höfnum innan lands og siglir svo aftur úr landi. Sé hins vegar um að ræða skip sem kemur til landsins og er aðeins í ferðum um Ísland í einhvern tíma og skiptir um farþega í íslenskri höfn er það mat tollstjóra að ekki sé um að ræða far í utanlandsferðum og skilyrði til tollfrelsis skv. b-lið 1. mgr. 6. gr. tollalaga séu einvörðungu uppfyllt í fyrstu ferð skipsins um landið.“

Vandamálið tengist því skilgreiningu og speglast í því að öll aðföng til skipsins eru með virðisaukaskatti og tollum þar sem það á við og öll söluvara um borð með virðisaukaskatti en slíkt gerir þennan rekstur því miður ekki samkeppnishæfan við þann rekstur sem keppt er við. Auk þessa er alltaf ákveðnum erfiðleikum bundið hvar á að draga línu þegar kemur að því að aðskilja rekstur hótels í skipinu og hótels á landi hvað varðar skatta og skyldur. Í hnotskurn er vandinn sá að hvað samkeppni varðar eru hringsiglingar um Ísland ekki nægilega hagstæðar, miðað við framangreint, til að keppa við aðra valkosti sem skipafélögin hafa fyrir sín skip.

Þessari breytingartillögu er ætlað að reyna að bregðast við þessu og reyna að tryggja bætta samkeppnisaðstöðu Íslands í ferðaþjónustunni að þessu leyti. Það er mat flutningsmanna að þetta muni ekki koma niður á annarri starfsemi í ferðaþjónustu hér á landi vegna þess að hér er um að ræða allt annars konar vöru og þjónustu en sem felst í ferðalögum um landið sjálft.

Eins og gefur að skilja er ekki sjálfgefið að skip hefji hringsiglingar um Ísland ef undanþága eins og breytingin gerir ráð fyrir verður veitt. Hins vegar er nokkuð líklegt að slíkar siglingar munu ekki hefjast með núgildandi tolla- og skattaákvæðum. Ávinningur fyrir íslenskt hagkerfi er því hugsanlega enginn með núverandi fyrirkomulagi en yrði þessi breyting samþykkt gæti ávinningur orðið verulegur fyrir hafnir, flugvöll, ríkissjóð í formi vitagjalds og tollafgreiðslugjalds og svo og að sjálfsögðu vegna almennrar neyslu farþega.

Ég geri mér grein fyrir því, frú forseti, að það kann að vera umdeilt að veita frávik frá almennum reglum hvað þetta varðar en hér er um að ræða mjög sérstakt tilvik. Hér er gert ráð fyrir að þetta eigi við um siglingar sem eiga sér stað um fjögurra mánaða skeið að hámarki á hverju tólf mánaða tímabili þannig að þetta er aðgreint, hugtakið „skemmtisigling“ er vel skilgreint, eins og kemur fram í greinargerð með frumvarpinu sem ég lagði fram í haust og ætti við í þessu tilviki. Ég tel að hér sé um framfaraskref að ræða sem væri góð viðbót við ferðaþjónustu okkar og fæli í sér ávinning sem mundi ella ekki skila sér til hagsbóta fyrir atvinnulífið ef þessi breyting yrði ekki gerð. Ég vænti þess og vonast til að þessi breytingartillaga fái góðar viðtökur í þinginu og hljóti samþykki.