Seðlabanki Íslands.
Herra forseti. Þar sem forseti hefur greinilega ekki orðið við bón okkar pírata um að taka málið af dagskrá á þessum þingfundi og unnið verði betur í því á haustdögum þegar verður svokallaður stubbur, þing mun hefjast 10. september, leggjum við til vara fram tillögu til rökstuddrar dagskrár um að málinu verði vísað frá. Þá væri hægt að taka það aftur upp í haust og vinna það betur, í ljósi athugasemda Persónuverndar um að frumvarpið gæti opnað á heimildir til að vinna með víðfeðmar upplýsingar um einstaklinga. Það er möguleiki á því með þessu frumvarpi, verði það að lögum, að friðhelgi einkalífsins verði brotin. Meðan það er vafi ætti friðhelgi einkalífsins sem varin er í stjórnarskrá, sem við öll erum eiðsvarin til þess að halda, að njóta vafans.
Fyrsta tillaga okkar er því að málinu verði bara vísað frá. Hún gengur víst lengst þannig að hún kemur fyrst til álita og verður greitt atkvæði um hana líklega áður en greidd verða atkvæði um frumvarpið sjálft.
Svo erum við með breytingartillögu við lagafrumvarpið til vara. Sú breytingartillaga er samhljóða tillögum Persónuverndar, en ég las upp úr umsögn hennar áðan. Tillagan hljómar svo, með leyfi forseta:
„B-liður 4. gr. orðist svo: Við 1. mgr. bætast tveir nýir málsliðir, svohljóðandi: Framangreindum lögaðilum er skylt, að viðlögðum viðurlögum skv. 37. gr., að láta Seðlabankanum í té allar upplýsingar og gögn sem eru bankanum nauðsynleg í tengslum við eftirlit og athuganir á lausafjárstöðu og gjaldeyrisjöfnuði. Lagaákvæði um þagnarskyldu takmarka ekki skyldu til þess að veita upplýsingar og aðgang að gögnum samkvæmt þessu ákvæði.“
Það sem bætist við frumvarpið eins og það liggur fyrir hér með tillögu Persónuverndar eru orðin „framangreindum lögaðilum“. Í frumvarpinu er ekkert nefnt um framangreinda lögaðila og b-liður 4. gr. væri þannig óbreyttur, með leyfi forseta:
„Við 1. mgr. bætast tveir nýir málsliðir, svohljóðandi: Skylt er, að viðlögðum viðurlögum skv. 37. gr., að láta Seðlabankanum í té allar upplýsingar og gögn sem bankinn telur nauðsynleg. Lagaákvæði um þagnarskyldu takmarka ekki skyldu til þess að veita upplýsingar og aðgang að gögnum. “
Þarna segir að skylt sé að viðlögðum viðurlögum að láta Seðlabankanum í té allar upplýsingar og gögn sem bankinn telur nauðsynleg til þess að ná fram tilgangi laganna. Tilgangur laganna er mjög góður. Hann er að veita Seðlabankanum auknar heimildir m.a. til upplýsingasöfnunar til að tryggja fjármálastöðugleika á Íslandi. Það er mjög gott. Það er mjög göfugt markmið. Það er góður tilgangur. En tilgangurinn má ekki helga meðalið. Það má ekki vera þannig að í góðum tilgangi og í góðum ásetningi vörðum við veginn að því að brjóta friðhelgi einkalífs fólks. Það er það sem við stöndum frammi fyrir núna. Verði frumvarpið samþykkt óbreytt er möguleiki á því, samkvæmt Persónuvernd, að þessar heimildir séu það víðar að við gefum Seðlabankanum heimild til að ganga það langt að hann brjóti friðhelgi einkalífs fólks. Það er möguleiki.
Önnur breytingartillagan okkar er því að fara að tillögum Persónuverndar og breyta b-lið 4. gr. á þann hátt að við bætist þau atriði sem Persónuvernd telur nauðsynleg til þess að skjóta loku fyrir að frumvarpið gefi svo opnar heimildir til að vinna með víðfeðmar upplýsingar um einstaklinga að það brjóti gegn friðhelgi einkalífsins.
Til vara við þetta, að við förum að tillögum Persónuverndar um b-lið 4. gr., erum við með breytingartillögu sem segir einfaldlega að b-liður 4. gr. falli brott. Þá væri hægt að taka það upp seinna. Það væri hægt að klára þessi lög en taka upp þetta atriði seinna. Ég veit að þetta er hryggjarstykkið í lögunum, en það væri hægt að taka það seinna og þegar búið væri að afgreiða þetta væri hægt að taka litla breytingartillögu og hafa til hliðsjónar og tryggja bæði persónuvernd og tilgang laganna; að Seðlabankinn geti kallað eftir upplýsingum til að tryggja fjármálastöðugleika. Það væri hægt að gera það í haust og fyrir því eru fordæmi á þessu þingi. Í nefndaráliti meiri hluta velferðarnefndar með breytingartillögu um frumvarp til laga um breytingu á lögum um almannatryggingar segir, með leyfi forseta:
„Meiri hlutinn telur ljóst að stofnunin þurfi á auknum heimildum að halda en í ljósi þeirra athugasemda sem fram hafa komið við meðferð málsins telur meiri hlutinn að vinna við ný ákvæði um eftirlitsheimildir þurfi aukinn tíma og leggur því til að 2. gr. frumvarpsins verði felld brott …“
Þetta er það sem við erum að kalla eftir. Við köllum eftir lengri tíma við að vinna þetta þannig að við getum fengið Persónuvernd aftur til fundar við efnahags- og viðskiptanefnd í haust og getum tryggt að við náum fram báðum þessum markmiðum, að Seðlabankinn fái þær upplýsingar sem hann þarf til að tryggja fjármálastöðugleika og að við verndum friðhelgi einkalífsins.
Hvað höfum við gert til að reyna að vekja athygli á þessu máli og reyna að sannfæra þingmenn um að greiða ekki atkvæði á þann veg að farið gætu í gegn lög sem brjóta friðhelgi einkalífsins? Við byrjum á að kalla eftir því með athugasemdum við fundarstjórn forseta að hann vísi málinu fram á haustþing. Hann getur enn þá gert það og þá tökum við það bara upp á haustþingi. Það er ekkert að því að fresta þessu. Eða kannski er það ekki rétt að ekkert sé að því af því að það þýðir að Seðlabankinn hefur ekki þessar heimildir strax til að ná fram markmiði sínu. Það er rétt. Það frestast, en við vinnum á móti að við fáum í gegn lög sem er sátt um af fagaðilum, m.a. Persónuvernd, að brjóti ekki friðhelgi einkalífsins.
Í nefndaráliti um frumvarpið segir, með leyfi forseta:
„Umsagnaraðilar hafa gagnrýnt að í frumvarpinu sé gert ráð fyrir að fá Seðlabanka Íslands auknar heimildir til að afla upplýsinga. Virðast sumir þeirra telja að heimildirnar séu annars vegar of rúmar og hins vegar ekki nægilega ítarlega útfærðar.“
Þar segir einnig, með leyfi forseta:
„Þannig beri að skilja þá viðbót sem felst í a-lið 4. gr. frumvarpsins á þann veg að ætlunin sé að heimila að Seðlabanka Íslands að afla upplýsinga vegna hlutverks síns við að stuðla að fjármálastöðugleika.“ — Þetta er það sem ég hef nefnt.
Áfram segir í álitinu:
„Í erindi til nefndarinnar kom það mat fram að 29. gr. laganna, að teknu tilliti til 4. gr. frumvarpsins, beindist að mun þrengri hópi en samsvarandi eftirlitsheimildir Fjármálaeftirlitsins og ríkisskattstjóra. Skilningur nefndarinnar er að 4. gr. frumvarpsins feli ekki í sér heimild til að afla upplýsinga hjá einstaklingum og lögaðilum almennt heldur aðeins þeim sem eru í viðskiptum við Seðlabanka Íslands …“
Þetta er skilningurinn, skilningur nefndarinnar. Mér var tjáð að nefndarálitið væri nógu sterkt, að það þyrfti ekki að taka þetta fram í lögunum sjálfum, í lagatextanum sjálfum, og nefndarálitið mundi þar af leiðandi tryggja þetta.
Við höfum farið yfir þetta með okkar lögfræðingi og það kemur hér fram að skilningur nefndarinnar sé sá, svo ég fari aftur yfir þetta, með leyfi forseta, „að 4. gr. frumvarpsins feli ekki í sér heimildir til að afla upplýsinga hjá einstaklingum og lögaðilum almennt“ — hjá þeim — „heldur aðeins þeim sem eru í viðskiptum við Seðlabanka Íslands.“
Þetta orð „hjá“ í textanum er mjög skýrt dæmi um að þetta hefur greinilega ekki verið hugsað nógu langt. Má þá afla upplýsinga um einstaklinga og lögaðila? Það er sagt að ekki megi ekki afla upplýsinga hjá þeim, en það má afla upplýsinga hjá þeim aðilum sem eru í viðskiptum hjá Seðlabanka Íslands. En má afla upplýsinga hjá þeim um einstaklinga og lögaðila? Nú verða lögfróðari menn en ég að skýra það út. Þarna mundi ég segja að væri stór vafi. Þetta eina orð. Meðan vafi er til staðar skulum við láta friðhelgi einkalífsins njóta hans.
