eftirlit með fóðri, áburði og sáðvöru.
Virðulegi forseti. Ég mæli hér fyrir frumvarpi til laga um breytingu á lögum um eftirlit með fóðri, áburði og sáðvöru, nr. 22/1994, sem er þskj. 157 og 140. mál. Frumvarp þetta var upphaflega samið í sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytinu, nú atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytinu, í samráði við Matvælastofnun, en stofnunin sinnir fóður-, áburðar- og sáðvörueftirliti samkvæmt lögunum.
Orðalagsbreytingar í 11. gr. frumvarpsins um refsi- og stjórnsýsluviðurlög eru gerðar í samráði við embætti ríkissaksóknara.
Með frumvarpi þessu er lagt til að lagaheimildir Matvælastofnunar vegna eftirlits með áburði verði styrktar og þær gerðar skýrar og ótvíræðar. Við lögin bætast nýr kafli með fimm nýjum ákvæðum um áburð. Gert er ráð fyrir skýrri lagaheimild fyrir Matvælastofnun til að krefja áburðarfyrirtæki um vottorð um kadmíuminnihald hverrar áburðartegundar fyrir innflutning eða markaðssetningu vörunnar. Lagt er til að tekið verði upp nýtt ákvæði í lögin sem geri ráð fyrir skýrri heimild fyrir Matvælastofnun til að afskrá áburð vegna breytinga á hráefnum, efnainnihaldi eða eiginleikum áburðarins.
Kveðið er skýrt á um að stjórnandi áburðarfyrirtækis beri ábyrgð á tilkynningu til Matvælastofnunar ef áburður samræmist ekki kröfum um efnainnihald, eiginleika áburðarins eða öryggi. Stjórnandinn skal gera ráðstafanir til úrbóta og ef áburðurinn telst ekki öruggur til notkunar skal hann taka umræddan áburð af markaði. Samkvæmt ákvæðinu telst áburður ekki öruggur ef notkun hans getur haft áhrif á heilbrigði dýra eða plantna eða orðið þess valdandi að matjurtir eða dýraafurðir verða óhæfar til manneldis. Stjórnandinn skal jafnframt, ef nauðsyn krefur, innkalla vörur sem hafa þegar verið afhentar.
Í frumvarpinu er áréttað að stjórnandi áburðarfyrirtækis beri ábyrgð á að uppfylltar séu kröfur laga og stjórnvaldsreglna sem gilda um starfsemi þess á hverjum tíma og að hann skuli sannprófa að þeim kröfum sé fullnægt.
Í frumvarpinu er það nýmæli að áburðareftirlit skuli m.a. byggjast á áhættugreiningu. Skal áhættumat unnið á hlutlausan og gagnsæjan hátt á grundvelli vísindalegra upplýsinga og gagna.
Varðandi önnur ákvæði frumvarpsins er jafnframt lagt til að gerðar verði nokkrar aðrar breytingar á ákvæðum laganna um fóður-, áburðar- og sáðvörueftirlit.
Þannig er lagt til í frumvarpinu að Matvælastofnun sé heimilt að framselja ákveðin verkefni sem nú eru á verksviði Matvælastofnunar til heilbrigðisnefnda sveitarfélaganna. Sambærilegt ákvæði um framsal er í lögum um matvæli.
Í frumvarpinu er kveðið skýrt á um að þau fóðurfyrirtæki sem framleiða lyfjablandað fóður skuli hafa starfsleyfi frá Matvælastofnun. Núverandi starfsemi hérlendra fóðurfyrirtækja hefur ekki falið í sér þess háttar starfsemi, en þó er nauðsynlegt að gera ráð fyrir að slík starfsemi geti hugsanlega verið stunduð hérlendis.
Frumvarpið gerir ráð fyrir því að við lögin bætist ein ný málsgrein, þar sem áréttuð er ábyrgð fóður-, áburðar- og sáðvörufyrirtækja á því að efnainnihald eða eiginleikar vörunnar séu í samræmi við skráða vörulýsingu. Jafnframt er kveðið skýrt á um upplýsingaskyldu fóður-, áburðar- og sáðvörufyrirtækis vegna skráningar vörunnar.
Lagt er til að fóðurfyrirtæki og aðilar sem starfa við sýnatöku, rannsóknir og greiningu á fóðri tilkynni Matvælastofnun ef í umhverfissýnum sem tekin eru í eða við fóður- eða matvælafyrirtæki greinist örverur sem geta borist í dýr og þannig valdið sjúkdómum í mönnum. Í gildandi ákvæðum laganna er einungis kveðið á um fóðursýni, en ekki sýni úr búnaði eða nánasta umhverfi.
Lögð er til breyting á efnisákvæðum laganna um þvingunarúrræði Matvælastofnunar. Ákvæðið er þannig gert skýrara og tekin af öll tvímæli um heimildir Matvælastofnunar til að afskrá vöru, stöðva inn- og útflutning vöru og innkalla vöru af markaði svo dæmi séu tekin.
Frumvarpið gerir jafnframt ráð fyrir því að Matvælastofnun fái heimild til að leggja stjórnvaldssektir á einstakling eða lögaðila sem brjóta gegn tilteknum ákvæðum laganna. Slík ákvæði eru nú í ýmsum lögum og því eðlilegt að Matvælastofnun fái slíkar heimildir með sama hætti og aðrir eftirlitsaðilar.
Frumvarpið gerir ráð fyrir því að ákvæði um refsiviðurlög verði gerð skýrari og samræmd sambærilegum ákvæðum í öðrum lögum. Þannig eru tiltekin brot gegn ákvæðum laganna lýst refsiverð og er sú háttsemi tilgreind sérstaklega. Gert er ráð fyrir því að aðeins alvarlegustu brot á lögunum verði gerð refsiverð.
Frumvörp með sama heiti voru lögð fram á 140. og 141. löggjafarþingi. Gerðar hafa verið nokkrar breytingar frá upprunalega frumvarpinu. Þessar breytingar eru tíundaðar í athugasemdum við frumvarpið. Ég vil þó hér nefna tvær breytingar sérstaklega, annars vegar breytingar á 10. gr. frumvarpsins sem breytir 9. gr. d laganna. Þar er lagður til styttri kærufrestur aðila máls vegna stjórnsýsluákvarðana sem teknar eru í tengslum við eftirlit með innflutningi fóðurs sem unnið er úr dýraafurðum og kemur til landsins frá ríkjum utan Evrópska efnahagssvæðisins. Sambærileg lagabreyting var gerð með lögum nr. 76/2012, um breytingu á lögum um matvæli, nr. 93/1995, með síðari breytingum.
Hins vegar eru gerðar orðalagsbreytingar í 11. gr. frumvarpsins þar sem fjallað er um refsi- og stjórnsýsluviðurlög. Gerðar eru nokkrar orðalagsbreytingar til samræmis við breytingar sem orðið hafa á refsilöggjöf og löggjöf um stjórnsýsluviðurlög. Þessar orðalagsbreytingar eru gerðar í samráði við embætti ríkissaksóknara eins og áður sagði.
Virðulegi forseti. Ég hef nú gert grein fyrir helstu atriðum frumvarpsins og legg því til að því verði vísað eftir 1. umr. til 2. umr. og hv. atvinnuveganefndar.
