þjóðfáni Íslendinga og ríkisskjaldarmerkið.
Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir frumvarpi til laga um breytingu á lögum nr. 34/1944, um þjóðfána Íslendinga og ríkisskjaldarmerkið, með síðari breytingum.
Með frumvarpinu er lagt til að rýmkaðar verði heimildir til notkunar á íslenska þjóðfánanum við markaðssetningu á vöru og þjónustu og er lagt til að heimilt verði án sérstaks leyfis að nota fánann við markaðssetningu vöru og þjónustu sem er íslensk að uppruna.
Orðalagið „íslensk að uppruna“ er nýtt í lögunum og er nánar skilgreint í 2. gr. frumvarpsins hvað felst í því. Samkvæmt þeirri skilgreiningu er meginreglan sú að vara telst íslensk að uppruna ef hún er framleidd hér á landi úr innlendu hráefni að uppistöðu til. Með innlendu hráefni er átt við hvers kyns hráefni sem ekki er innflutt, svo sem íslenskar landbúnaðarafurðir, íslenskar sjávarafurðir, þ.e. afurðir af Íslandsmiðum sem landað er hér á landi, eldisfisk, íslenskt grænmeti og aðrar jurtir sem ræktaðar eru hér á landi, einnig hvers kyns jarðefni sem numin eru hér á landi, íslenskt vatn o.s.frv. Auk meginreglunnar er kveðið á um þrjár sérreglur. Í fyrsta lagi vegna hefðbundinna íslenskra matvara eða vara sem eiga sér langa framleiðslusögu hér á landi, í öðru lagi vegna hönnunarvöru og í þriðja lagi vegna hugverka.
Hvað varðar hefðbundna íslenska vöru og vörur með langa framleiðslusögu hér á landi þá er lagt til að vara teljist íslensk að uppruna sem framleidd hefur verið hér á landi í að minnsta kosti 30 ár undir íslensku vörumerki jafnvel þótt hún sé framleidd úr innfluttu hráefni að stórum hluta eða öllu leyti og að sama gildi um matvöru sem framleidd er samkvæmt íslenskri hefð, t.d. kleinur, laufabrauð o.s.frv.
Hvað hönnunarvörur varðar þá er lagt til að slík vara teljist íslensk að uppruna ef hún er hönnuð af íslenskum aðila undir íslensku vörumerki jafnvel þótt hún sé framleidd erlendis úr erlendu hráefni, enda sé ekki um að ræða hráefni sem er eðlislíkt innlendu hráefni sem telst hafa séríslenskan uppruna, einkenni eða eiginleika. Dæmi um hráefni sem mundi falla hér undir væri íslenska ullin. Loks er kveðið á um að hugverk teljist íslenskt að uppruna ef það er samið af íslenskum aðila. Með íslenskum aðila í frumvarpinu er átt við einstaklinga og lögaðila með íslenskar kennitölur.
Virðulegi forseti. Þau sjónarmið sem búa að baki frumvarpinu lúta fyrst og fremst að því að neytendur geti, þegar um er að ræða vöru sem merkt er íslenska þjóðfánanum, treyst því að hún sé í raun íslensk að uppruna í þeim skilningi sem kveðið er á um í frumvarpinu. Enn fremur að þeir sem setja slíka vöru á markað og vilja koma íslenskum uppruna vörunnar á framfæri með skýrum hætti, t.d. til að ná athygli erlendra ferðamanna, geti merkt hana þjóðfána Íslendinga. Má ætla að slíkar merkingar geti þjónað mikilvægu hlutverki við markaðssetningu bæði hér heima og erlendis.
Eins og áður segir er lagt til að almenn leyfisskylda fyrir notkun fánans í markaðsskyni verði aflögð en í stað þess verði byggt á eftirfarandi eftirliti:
Samkvæmt 8. gr. núgildandi laga um þjóðfánann og ríkisskjaldarmerkið fer um rannsókn mála vegna ágreinings um rétta notkun þjóðfánans að hætti sakamála en úrskurðarvaldið er hjá forsætisráðuneytinu. Í frumvarpinu er lagt til að annar háttur verði hafður á varðandi eftirlit með notkun fánans við markaðssetningu á vöru og þjónustu, skv. 12. gr. laganna. Lagt er til að Neytendastofu, sem starfar samkvæmt lögum um eftirlit með viðskiptaháttum og markaðssetningu, verði falið eftirlit á þessu sviði. Er þessi leið valin þar sem eftirlit á þessu sviði þykir falla vel að núverandi eftirlitshlutverki stofnunarinnar að öðru leyti. Mikilvægt er að eftirlit verði skilvirkt þannig að einungis þeir sem með réttu er heimilt að nota þjóðfánann í þessu skyni geri það. Verður talið að Neytendastofa sé best til þess fallin að halda uppi slíku skilvirku eftirliti og er lagt til að sömu reglur gildi um eftirlit stofnunarinnar að því er varðar málsmeðferð, úrræði og viðurlög sem og kærurétt til áfrýjunarnefndar neytendamála og almennt gildir um eftirlit stofnunarinnar, samanber ákvæði laga um eftirlit með viðskiptaháttum og markaðssetningu.
Virðulegi forseti. Frumvarpið, sem hér er mælt fyrir, er samið í forsætisráðuneytinu en er hins vegar byggt á þingmannafrumvarpi sem flutt var af hv. þm. Silju Dögg Gunnarsdóttur og fleiri þingmönnum á 143. löggjafarþingi og Alþingi samþykkti að vísa til ríkisstjórnarinnar til nánari skoðunar, og er ástæða til að þakka hv. þingmanni Silju Dögg Gunnarsdóttur og öðrum þingmönnum, sem að þessu hafa komið, fyrir þá vinnu. Er frumvarpi nú lagt fram að nýju sem stjórnarfrumvarp og felur það í sér sambærilegar breytingar og framangreint frumvarp, en þó hefur orðalagi og framsetningu verið breytt. Þess má jafnframt geta að frumvörp um þetta efni voru einnig lögð fram á 141. löggjafarþingi, 139. löggjafarþingi og á 138. löggjafarþingi.
Við samningu frumvarpsins var haft samráð og óskað umsagna frá innanríkisráðuneytinu, Neytendastofu, Sambandi garðyrkjubænda, Samtökum iðnaðarins, Bændasamtökum Íslands, Einkaleyfastofu, Íslandsstofu, Samtökum atvinnulífsins, Samtökum ferðaþjónustunnar, Félagi atvinnurekenda og Hönnunarmiðstöð Íslands. Af niðurstöðu samráðs og umsagna sem bárust er ljóst að það er almennur stuðningur meðal hagsmunaaðila við breytingar í þá veru sem lagðar eru til í frumvarpinu. Þá liggur fyrir jákvæð afstaða Neytendastofu til þess aukna eftirlitshlutverks sem henni er falið samkvæmt þessu frumvarpi.
Virðulegi forseti. Ég legg til að frumvarpinu verði vísað til stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar að lokinni þessari umræðu.
