144. löggjafarþing — 147. fundur,  3. júlí 2015.

stöðugleikaskattur.

786. mál
[13:37]
Horfa

Helgi Hjörvar (Sf):

Virðulegur forseti. Þar sem ég átti þess ekki kost að vera hér við 2. umr. málsins vil ég segja nokkur orð áður en kemur að lokaafgreiðslu þess. Það kom í minn hlut sem formaður efnahags- og viðskiptanefndar hinn 12. mars 2012 að flytja fyrir hönd meiri hlutans það frumvarp til laga sem felldi þrotabú föllnu bankanna undir lög um gjaldeyrishöft. Þar voru undir gríðarlega miklir hagsmunir og mikilvægt að málið fengi skjóta afgreiðslu í þinginu. Við dreifðum því síðdegis eftir lokun helstu markaða þennan dag og í þinginu tókst góð samstaða þvert á alla flokka um að keyra það í gegnum þrjár umræður, veita því afbrigði og gera það að lögum þá um kvöldið. Fyrir það ber að þakka.

Í umfjöllun þingsins komu fram aðvaranir um það að í frumvarpinu eins og það kom upphaflega fram væru afturvirk ákvæði sem ekki stæðust lög. Fjórum vikum áður, 15. febrúar 2012, hafði Hæstiréttur Íslands fellt dóm um lög nr. 151/2010, sem komu úr sama ranni, um það að þau hefðu falið í sér ólögmæta afturvirkni. Þess vegna var full ástæða til þess fyrir Alþingi að gæta vel að slíkum varnaðarorðum. Úr varð að lítill hluti eignanna, reiðufé sem þá þegar hafði safnast fyrir á bankareikningum erlendis, var undanskilinn höftunum, en allar íslenskar eigur og stærstur hluti erlendra eigna teknar undir höftin. Fyrir vikið varð lagasetningin algjörlega óumdeild, engin lagaleg óvissa var um þessa gjörð og engin málaferli hafa á liðlega þremur árum risið hennar vegna. Hún hefur verið grundvöllurinn að þeirri sterku samningsstöðu sem ástæða er til að þakka fyrir nú að unnið hefur verið vel úr með stöðugleikaskattinum.

Ég þakka meðflutningsmönnum mínum, Magnúsi Norðdahl, Lilju Rafneyju Magnúsdóttur, Birni Val Gíslasyni og Skúla Helgasyni, fyrir samstarfið en líka öllum þeim þingmönnum sem lögðu sitt til þess að það mætti takast að afgreiða málið á einu kvöldi, þrátt fyrir ákaflega takmarkaðar upplýsingar á þeim tíma og þeim gríðarlega hraða sem þurfti að keyra málið í gegn á.

Þegar menn skoða umsagnir og afstöðu einstakra þingmanna frá þessum tíma er ástæða til þess að hafa það í huga að takmarkaðar upplýsingar voru um það hvað í frumvarpinu fólst og menn voru ekki fyllilega í aðstöðu til þess að meta hvort unnt væri að treysta umbúnaðinum öllum, en hann hefur sem sagt reynst farsæll.

Eins og svo oft voru það ekki flutningsmenn frumvarpsins sem höfðu veg og vanda af undirbúningi þess. Það voru starfsmenn Seðlabanka Íslands, fjármálaráðuneytisins og Alþingis. Ég vil líka nota þetta tækifæri til að færa þeim þakkir.

Það er gríðarlega mikilvægt að þegar menn í framhaldinu leggja mat á hin þjóðhagslegu skilyrði sem þurfa að vera fyrir því að víkja frá ákvæðum um stöðugleikaskatt og veita undanþágur þá séu varúðarsjónarmið um þjóðarhag Íslands í fyrirrúmi. Við hljótum að treysta því að svo verði. Það væri auðvitað langaffarasælast að ekki þyrfti að beita skattinum heldur næðust frjálsir samningar um endanlega lausn þessara mála.

Með þeim góðu óskum vil ég ljúka máli mínu um leið og ég vona að aldrei þurfi aftur að koma til þess að Alþingi Íslendinga neyðist til þess að setja lög sem banna fólki að fara með peningana sína úr landi.