stefnuræða forsætisráðherra og umræður um hana.
Frú forseti. Góðir landsmenn. Við höfum í kvöld hlýtt á stefnuræðu forsætisráðherra og umræður og viðhorf stjórnmálaflokka á Alþingi en nýrri ríkisstjórn fylgja góðar óskir um velfarnað í öllum sínum verkefnum.
Stefnuræða forsætisráðherra var ljóðræn á köflum og full með fögrum fyrirheitum eins og komið hefur fram. Mörgum þótti nýleg stefnuyfirlýsing ríkisstjórnarinnar vera fátæk að innihaldi, lítið vera sem hönd á festi og flest leysast upp í fyrirvara og viðtengingarhætti. Eftir umræður kvöldsins er þetta enn blindingsleikur. Hverjar eru áherslurnar þegar til kastanna kemur? Hver er sýn nýrrar ríkisstjórnar um bætt og betra samfélag fyrir alla?
Fram kom hjá hæstv. forsætisráðherra að gildi eða leiðarstef ríkisstjórnarinnar eru af tvennum toga og heita jafnvægi og framsýni, rammíslensk hugtök sem vekja jákvæð hughrif. En hvað tákna þau raunverulega í huga þeirra sem nú fara með húsbóndavaldið? Heitir það jafnvægi að standa vörð um óbreytt ástand og skiptingu sameiginlegra gæða landsmanna eða þetta stöðuga, góða samband milli stjórnvalda og þeirra sem ráða yfir dýrmætustu auðlind þjóðarinnar gegn málamyndaafnotagjaldi? Er skilningurinn sá að ekki megi hrófla við þeirri kyrrstöðu og því jafnvægi sem ríkt hefur undanfarin ár um lífskjör barnafjölskyldna, aldraðra og þeirra sem hafa skerta starfsorku?
Frú forseti. Góðir landsmenn. Það eru allir sammála um að efnahagslegt jafnvægi, stöðugleiki og ábyrg fjármálastjórnun sé hornsteinn velferðar. Á hinn bóginn hefur ríkt smánarlegt ójafnvægi gagnvart stórum hluta þegnanna, hið efnahagslega og félagslega ójafnvægi. Það er ekki sæmandi í velferðarsamfélagi að þúsundir einstaklinga eigi tæplega til hnífs og skeiðar. Við vitum líka að í landinu býr fámennur hópur sem hefur ofgnótt fjár handa á milli og því miður eru engin merki um að nýrri ríkisstjórn sé kappsmál að draga úr ójöfnuði og vinna að auknu réttlæti og sanngirni að þessu leyti. Er þetta jafnvægið sem forsætisráðherra á við? Ef eitthvað er hefur óréttlætið eitt verið stöðugt í jafnvægi og því verður að aflétta.
Framsýni er annað leiðarstef nýrrar ríkisstjórnar. Það verður tæplega sagt um Sjálfstæðisflokkinn sem hefur verið ráðandi stjórnmálaafl í áratugi á Íslandi að framsýni hafi verið í forgrunni eða ábyrgð og umhyggja fyrir náttúru og umhverfi þessa lands. Viðreisnarbrot Sjálfstæðisflokks fylgir nú gagnrýnislítið sínum gamla húsbónda og sú hætta vofir yfir að horft sé til framtíðar, bjartrar framtíðar eftir atvikum, á nákvæmlega sama hátt og áður, með hagsmuni útvalinna í huga. Ný kynslóð kallar hins vegar eftir annarri hugsun, öðrum leiðum, og virðingu fyrir sameiginlegum eigum landsmanna, náttúru og auðlindum.
Við í Samfylkingunni, frú forseti, hvetjum almenning til að gleyma ekki kosningaloforðum stjórnarflokkanna. Hengið þau á ísskápinn í eldhúsinu, límið þau á rúmstokkinn í svefnherberginu, látið þau ekki hverfa úr huganum. Hin góðu mál jafnaðarmanna hafa reynst þeim haldgóð til skyndinota en efndir að engu orðið. Við höfum dæmin ljóslifandi fyrir okkur. Dýrmæt gildi okkar um aukinn jöfnuð, sanngjarna skiptingu gæðanna, samhjálp og réttlæti í þágu almennings eru hins vegar sígild og fyrir þeim munum við jafnaðarmenn áfram berjast, fáliðuð um sinn á þingi.
Góðir landsmenn. Hávær umræða var um heilbrigðismál á nýliðnu ári sem snerist að umtalsverðu leyti um Landspítala og þann vanda sem blasir við starfseminni, bæði í rekstri og aðstöðuleysi. Spítalinn gegnir eins og allir vita lykilhlutverki í heilbrigðisþjónustu landsmanna og ekki verður undan því vikist að skapa honum grundvöll til eðlilegrar starfsemi. Fleiri þættir heilbrigðisþjónustunnar valda áhyggjum og brýnt að horfa til þeirra. Heilsugæslan, grunnþjónustan er í lamasessi í Reykjavík og ekki síður á landsbyggðinni. Á allflestum heilsugæslustöðvum þar er læknisþjónusta veitt að hluta til eða öllu leyti í skammtímaverktöku. Svona hefur þetta verið frá efnahagshruni þegar stofnanir lutu allt að fjórðungsniðurskurði í fjárveitingum og bera enn ekki barr sitt. Þetta er eitt dæmi af mörgum þar sem landsbyggðin fer halloka og nýtur ekki jafnræðis. Fyrirheit nýrrar ríkisstjórnar er að vinna að stefnumótun í heilbrigðisþjónustu og krafan er vitaskuld sú að hugað verði að endurreisn á öllu landinu.
Frú forseti. Kæru landsmenn. Ný ríkisstjórn tekur við þegar vel árar, atvinnuvegir í blóma, afkoma góð og ytri aðstæður jákvæðar. Þegar svona háttar til eigum við að hefja raunverulega endurreisn velferðarsamfélagsins þar sem enginn er undanskilinn og allir eru með. Ef það verður raunin gleðjast sannir jafnaðarmenn þúsundum saman, hvar sem þeir eru í sveit settir á Íslandi.
Góðir landsmenn. Eigið góðar stundir.
