fjárlög 2018.

Herra forseti. Í lögum nr. 123/2015, um opinber fjárlög, sem tóku gildi 1. janúar 2016, kemur fram í 1. gr. að markmið laganna sé að stuðla að góðri hagstjórn og styrkri og ábyrgri stjórn opinberra fjármála. Í því skyni er lögunum meðal annars ætlað að tryggja heildstæða stefnumörkun í opinberum fjármálum til lengri og skemmri tíma og vandaðan undirbúning áætlana og lagasetningar sem varða efnahag opinberra aðila og öflun og meðferð opinbers fjár.

Meðal helstu breytinga og nýjunga í lagasetningunni frá eldri lögum um fjárreiður ríkisins, auk áherslu á aukna stefnumótun um opinber fjármál, voru breyting á framsetningu fjárlaga, bæði bætt úrræði til að bregðast við frávikum og aðlögun að alþjóðlegum stöðlum um reikningshald ríkisins. Helstu atriðin voru að lögfest voru ítarlegri ákvæði en þá giltu um stefnumörkun í opinberum fjármálum og að skipa skyldi fjármálaráð. Hlutverk þess er að leggja mat á hvort fjármálastefna og fjármálaáætlun fylgi þeim grunngildum sem eru talin upp í 2. mgr. 6. gr. og 7. gr. laga nr. 123/2015, um opinber fjármál. Við framlagningu á frumvarpi til fjárlaga yrði leitað heimilda til útgjalda eftir málefnasviðum og málaflokkum í stað fjárlagaliða einstakra stofnana og verkefna. Það var algjört nýmæli.

Ákvarðanir hins opinbera um útgjöld skatta og lántökur ráða miklu um eftirspurn í hagkerfinu. Yfirleitt er litið svo á að sökum stærðar sinnar og mikilvægis beri ríkisvaldinu að hafa í huga efnahagsleg áhrif umsvifa sinna þegar teknar eru ákvarðanir í ríkisfjármálum. Það eru göfug markmið í þessum lögum, en spurningin er: Er þeim fylgt eftir? Það er áleitin spurning, sér í lagi þegar sagan er skoðuð frá setningu laganna. Á þeim tíma hefur verið pólitískur óstöðugleiki og í tvígang hefur verið kosið til Alþingis að hausti. Lögin virðast ekki gera ráð fyrir að kosið sé til Alþingis nema að vori.

Að mati 3. minni hluta hefði mátt standa mun betur að fjárlagavinnunni. Kjörnir fulltrúar þjóðarinnar hafa mjög litla aðkomu að þeirri fjárlagavinnu sem þeim er lögð á herðar lögum samkvæmt. Auk þess var þeim ekki ætlaður neinn tími til að setja sig inn í frumvarpið. Er það mikið umhugsunarefni, sér í lagi þegar litið er til þess að í tvígang hafa kosningar verið á óheppilegum tíma miðað við markmið laganna. Því er það fullyrt í nefndaráliti þessu að kjörnir fulltrúar víki fyrir embættismannakerfinu sem hefur nú í tvígang sett ríkinu fjárlög.

Framsögumaður nefndarálitsins 3. minni hluta lýsir yfir miklum áhyggjum af þessum staðreyndum og leggur þunga áherslu á að litið verði svo á að um einsdæmi sé að ræða og ekki skapist hefð um framkvæmd þessa.

Það er hlutverk þingmanna að setja ríkinu fjárlög, ekki embættismanna, enda bera þingmenn alla ábyrgð á fjárlögum hvers árs. 3. minni hluti fjárlaganefndar fullyrðir að gengið sé á svig við II. kafla, um stefnumörkun í fjármálum, og III. kafla, um frumvarp til fjárlaga og fjárheimildir, laga nr. 123/2015, um opinber fjármál, í fjárlagavinnu fyrir árið 2018.

Þriðji minni hluti tekur undir það sem kemur fram í umsögn Samtaka atvinnulífsins sem send var fjárlaganefnd Alþingis. Þar kemur meðal annars fram að búa þurfi í haginn fyrir þjóðarbúið því að uppsveiflur taki enda og að mikilvægt sé að auka afgang af rekstri ríkissjóðs meðan tekjustofnar eru sterkir. Tryggja þurfi aðhald á uppgangstímum og að snúa þurfi af þeirri braut að auka útgjöld á uppgangstímum. Þar segir jafnframt að forgangsröðun ríkisútgjalda sé nauðsynleg, að útgjöld ríkisins séu mikil í sögulegum og alþjóðlegum samanburði og að finna þurfi leiðir til að nýta betur skattfé. Að auki tekur 3. minni hluti fjárlaganefndar undir þá skoðun Samtaka atvinnulífsins að mikilvægt sé að halda áfram að greiða niður skuldir ríkisins því að skuldir ríkissjóðs eru enn of háar og vaxtakostnaður íþyngjandi.

Alla forgangsröðun skortir í fjárlagafrumvarpið að mati 3. minni hluta. Hvergi er þess stað að finna í frumvarpinu að hagræða eigi í ríkisrekstri né að sameina stofnanir til að spara fé. Það er með ólíkindum að Sjálfstæðisflokkurinn fari með málefni fjármála ríkisins í slíku útgjalda- og skattafrumvarpi sem nú birtist nýkjörnu Alþingi sem hefur það eitt markmið að þenja út báknið án þess að forgangsraða í grunnstoðir samfélagsins. Seðlabankinn hefur meðal annars sagt að frumvarpið feli ekki í sér aðhaldssama fjármálastefnu og tekur 3. minni hluti heils hugar undir það.

Fjárlagafrumvarpið lýsir fyrst og fremst vörn fyrir ríkjandi kerfi en ekki sókn í málefnum þjóðarinnar.

Ég vík þá að Landspítala og heilbrigðismálum. Í frumvarpinu er óskað eftir heimild þingsins til þess að selja land ríkisins að Keldum, Keldnaholti og við Úlfarsá. Umrætt landsvæði hefur verið í umræðunni sem hentugt svæði fyrir staðsetningu nýs Landspítala. Það skýtur því skökku við að stjórnarflokkarnir ætli nú að selja landið. Rétt er að minnast einnig á það að á árinu sem er að líða var land ríkisins að Vífilsstöðum selt. Vífilsstaðalandið er einnig inni í umræðunni sem hentug staðsetning nýs Landspítala. Af þessu verður ekki annað ályktað en að markvisst sé stefnt að því að koma í veg fyrir að nýr Landspítali rísi á nýjum stað. Stjórnarflokkarnir virðast einhuga í þeim efnum. Einn stjórnarflokkanna, Framsóknarflokkurinn, lagði áherslu á það fyrir kosningar að nýr Landspítali yrði reistur á nýjum stað. Virðist flokkurinn hafa fallið frá kosningaloforðum sínum um leið og hann settist í ríkisstjórn.

Bygging nýs Landspítala er nauðsynlegt og þjóðhagslega hagkvæmt verkefni. Aðspurður út í núverandi húsakost Landspítala sagði forstjóri spítalans á fundi fjárlaganefndar fyrir skömmu að hann væri að grotna niður. Þekkt er vandamál vegna myglu í húsakosti spítalans og sagði forstjórinn jafnframt að það væri langtímaverkefni að gera húsnæðið heilsusamlegt. Landspítalinn fær í þessum fjárlögum 2,2 milljarða kr. vegna viðhalds. Heildarfjárþörf spítalans vegna viðhalds og fjárfestinga fyrir árið 2018 er 3,9 milljarðar kr. Þetta eru miklir peningar og undirstrikar enn frekar — en það hefur Miðflokkurinn lagt áherslu á í málflutningi sínum — nauðsyn þess að ráðast strax í byggingu nýs spítala á nýjum stað. Það er ábyrgðarhluti af stjórnendum Landspítalans að halda uppi vörnum fyrir skipulag og húsakost sem er jafnvel eldri en sum hús á Árbæjarsafninu í stað þess að leggjast á sveif með þeim sem vilja nýtt þjóðarsjúkrahús á nýjum stað. Því má spyrja hvort það viðhaldsfjármagn sem beðið er um fari raunverulega í viðhald eða aðra þætti í rekstri spítalans.

Það er flestum ljóst að Landspítalinn er í einokunarstöðu hvað varðar samkeppni um starfsfólk í öllum geirum heilbrigðisþjónustunnar og það er hættuleg þróun. Starfsumhverfi heilbrigðisstarfsmanna er ekki síður mikilvægt en sú þjónusta sem veitt er á Landspítalanum. 3. minni hluti telur einsýnt að starfsaðstæðum heilbrigðisstarfsfólks og sjúklinga verði til framtíðar best borgið með byggingu nýs Landspítala á nýjum stað og telur afleitt að fjármagni skuli ekki vera varið til þess verkefnis í frumvarpi til fjárlaga 2018 og að þess í stað skuli haldið áfram að takmarka möguleika á byggingu hans eins og áður sagði.

Frumvarpið tekur ekki á vanda heilbrigðisstofnana á landsbyggðinni. Af þeim 8.555 millj. kr., sem meiri hlutinn hyggst setja aukalega í heilbrigðiskerfið, er viðbót til stofnana á landsbyggðinni smávægileg. Með svo bjagaðri forgangsröðun er verið að brjóta á íbúum landsbyggðarinnar og það er óásættanlegt.

Í máli forstöðumanna heilbrigðisstofnana á landsbyggðinni, sem komu á fund fjárlaganefndar, kom fram að fyrirspurnum þeirra til embættismanna heilbrigðisráðuneytisins væri ekki svarað. Ef þeim er svarað, eru dæmi þess að það taki meira en hálft ár. Þetta er ótækt eins og ég hef áður minnst á úr þessum ræðustól. Ekkert samráð var haft við forstöðumenn um fjármál þessara stofnana og forstöðumenn fá til dæmis ekkert að tjá sig um forsendur reiknireglna embættismanna ráðuneytisins. Það færir sönnur á að fjárlagagerð ríkisins er á sjálfstýringu ef svo má segja; embættismannakerfið ræður með öðrum orðum för.

Á vef Stjórnarráðsins segir að sjúkrahúsþjónusta á landsbyggðinni verði efld. Þessi fjárlög standa ekki undir því, raunin er önnur. Það er verið að byggja upp sérfræðiþjónustu í Reykjavík á kostnað grunnþjónustu á landsbyggðinni. Afar mikilvægt er að hugsa þjónustuna upp á nýtt og eins og fram kom í máli eins þingmanna Miðflokksins, við umræður um stefnuræðu forsætisráðherra, við upphaf 148. löggjafarþings, er nauðsynlegt að gera gangskör að því að flytja lækna út á land, nær sjúklingum, í stað þess að sjúklingar komi til höfuðborgarinnar með tilheyrandi kostnaði. Fullyrt er að slíkt fyrirkomulag væri ódýrara fyrir ríkið og mundi skapa minna rask fyrir þá sem þurfa þjónustuna.

Þriðji minni hluti fjárlaganefndar lýsir miklum áhyggjum af stöðu geðheilbrigðismála og sinnuleysi stjórnvalda í þeim málaflokki. Komið hefur fram að nýgengi öryrkja er hvað mest vegna þessa málaflokks og sker Ísland sig úr miðað við Norðurlöndin hvað það varðar. Ekki verður séð, í frumvarpi til fjárlaga 2018, að tekið sé á þessum vanda eins og þörf er á.

Óskiljanlegt er hve uppbygging hjúkrunarrýma hefur verið hæg, bæði á höfuðborgarsvæðinu og á landsbyggðinni. Hefur sá seinagangur reynst ríkinu mjög dýrkeyptur. Í nokkur ár hafa yfir 100 hjúkrunarrými á Landspítalanum verið upptekin fyrir aðila sem eiga heima í öðrum úrræðum. Langdýrasta úrræðið er notað í stað þess að gera gangskör að málinu. Má líkja þessu ástandi við meðvitundarleysi í ríkisfjármálum og þjónustu við aldraðra. Á meðan fljóta milljarðar króna til minna brýnni verkefna sem eru til þess fallin að fóðra gæluverkefni í stað þess að sinna brýnni grunnþjónustu. Ef ekki verður tekið á þessu máli nú þegar, þá á þetta verkefni eftir að vaxa ríki og sveitarfélögum yfir höfuð, því að aldurssamsetning þjóðarinnar er á þann veg að lífaldur þjóðarinnar fer sífellt hækkandi.

Nú ætla ég aðeins að víkja að tryggingagjaldinu. Í fjárlagafrumvarpinu er ekki gert ráð fyrir lækkun tryggingagjalds, eins og Sjálfstæðisflokkurinn hafði boðað fyrir kosningar, og sætir það nokkurri furðu að flokkurinn skuli ekki standa við eitt af sínum stærstu kosningamálum fyrir þessar kosningar. Flokkur sem eitt sinn hafði slagorðið: Flokkur alvöruatvinnulífs. Öll skilyrði eru fyrir því að lækka nú gjaldið þegar atvinnuleysi er í sögulegu lágmarki en gjaldið hefur ekki lækkað í hlutfalli við minnkandi atvinnuleysi. Fram undan eru kjaraviðræður og er viðbúið að verðbólguþrýstingur aukist vegna samninga. Mikilvægt er því að grípa til mótvægisaðgerða. Lækkun tryggingagjalds er árangursríkur þáttur í mótvægi við samningsbundnar launahækkanir og myndi slá á verðbólguþrýsting. Kjarasamningar koma til með að hækka gjaldstofn tryggingagjaldsins og þar með skatttekjur ríkisins. Það má því færa rök fyrir því að tekjuhlið ríkissjóðs muni ekki lækka þó svo að gjaldið verði lækkað.

Það er hagsmunamál fyrir launþega að gjaldið lækki. Það hefur bein áhrif á kjör þeirra og getu fyrirtækja til að greiða laun og ráða fólk í vinnu. Hér er um mikilvæga ráðstöfun að ræða sem grípa ætti til strax á nýju ári. Miðflokkurinn vill hag atvinnulífsins sem mestan, það er hagur allra landsmanna. Flokkurinn mun leggja fram breytingartillögu við fjárlagafrumvarpið þess efnis að tryggingagjald verði lækkað strax á nýju ári. Lækkun tryggingagjaldsins er eitt af aðaláherslumálum Miðflokksins.

Ef ég vík aðeins að löggæslu og rannsóknum lögreglu, þá er brýnt að auka fjárheimildir til rannsóknardeildar lögreglunnar. Verkefnum hefur fjölgað verulega á síðustu árum, m.a. vegna mikillar fjölgunar ferðamanna og erlendra borgara er starfa á landinu, eins og nýleg dæmi sýna. Að sama skapi hefur rannsóknarlögreglumönnum ekki verið fjölgað. Álagið á starfandi rannsóknarlögreglumenn er mikið, t.d. hjá lögreglustjóranum á Suðurnesjum. Brýnt er að auka sérfræðikunnáttu, þjálfun og menntun rannsóknarlögreglumanna. Auk þess þarf að endurnýja búnað til rannsókna. Mál er heyra undir rannsóknardeildir lögreglunnar eru almennt orðin flóknari og umfangsmeiri. Mun meiri tími fer í rannsókn mála vegna þessa. Mörg dæmi eru þess að mál hafi fyrnst af þessum sökum. Fjárlagafrumvarpið felur því miður ekki í sér neinar auknar áherslur hvað þennan mikilvæga málaflokk varðar. Miðflokkurinn mun leggja fram breytingartillögu við frumvarpið þar sem lögð er áhersla á auknar fjárheimildir til rannsókna á skipulagðri glæpastarfsemi og fjölgun rannsóknarlögreglumanna.

Ef ég vík aðeins að menntun þá gerir frumvarpið ráð fyrir auknum framlögum til menntunar. Það hefur komið hér skýrlega fram og við fögnum því. Hins vegar er ekki að finna nægilega skynsamlega stefnumörkun með þessu aukna framlagi. Háskólamenntun er gert of hátt undir höfði á kostnað iðn- og tæknimenntunar. Mikill skortur er á iðnmenntuðu fólki á vinnumarkaði. Frá árinu 2000 hefur háskólamenntuðum sem sækja út á vinnumarkaðinn fjölgað um rúmlega 140% á meðan störfum fyrir sama hóp hefur einungis fjölgað um 50%. Engin framlög eru til fræðslumála þeirra sem litla menntun hafa og eru úti á vinnumarkaði. Alþýðusamband Íslands hefur meðal annars lagt áherslu á mikilvægi þess að styðja vel við þann hóp.

Ef við víkjum að málefnum eldri borgara þá eru það mikil vonbrigði að í frumvarpinu er ekki gengið nægilega langt í því að rétta kjör eldri borgara og öryrkja. Miðflokkurinn mun flytja breytingartillögu við frumvarpið þess efnis að atvinnutekjur ellilífeyrisþega skerði ekki lífeyrisgreiðslur. Ætla má að raunútgjöld ríkissjóðs vegna þessarar ráðstöfunar verði ekki svo há þar sem aukið svigrúm til atvinnuþátttöku þýðir aukinn tekjuskatt af launatekjum ellilífeyrisþega. Auk þess má leiða líkur að því að með auknum kaupmætti þessa hóps fylgi aukin velta með tilheyrandi hækkun virðisaukaskatts. Þess utan má ætla að aukin atvinnuþátttaka aldraðra dragi úr félagslegri einangrun og bæti lífskjör þeirra á allan hátt.

Ef ég vík aðeins að vegamálum þá á að skera niður til nýframkvæmda í vegamálum um 7 milljarða kr., samkvæmt samgönguáætlun sem samþykkt var árið 2016, þrátt fyrir að í ríkisstjórnarsáttmálanum segi að boðuð sé stórsókn í þessum málaflokki. Því er ljóst að fjöldi aðkallandi samgönguverkefna mun enn bíða. Miðflokkurinn leggur áherslu á að ráðist verði í það brýna verkefni að tvöfalda Reykjanesbraut innan Hafnarfjarðar, frá Kaldárselsvegi að mislægum gatnamótum Krýsuvíkurvegar. Framkvæmdir í vegamálum innan höfuðborgarsvæðisins hafa allt of lengi setið á hakanum. Hér er um mjög brýnt samfélagsverkefni að ræða á svæði þar sem umferðarþungi er mjög mikill. Miðflokkurinn leggur til að settar verði rúmar 800 millj. kr. í þessa framkvæmd á árinu 2018 og að framkvæmdin verði fjármögnuð með því að fella niður ívilnun á vörugjöldum fyrir bílaleigur sem leigja út bifreiðar. Breytingartillaga Miðflokksins í þessu máli mun því ekki auka halla ríkissjóðs.

Ég minntist á ökutækjaleigur. Ekki verður hjá því komist í þessu áliti að minnast á þá undarlegu ráðstöfun ríkisstjórnarinnar að viðhalda ívilnun á vörugjöldum til bílaleigna. Ríkissjóður verður af miklum tekjum með þessari ráðstöfun. Í fjárlagafrumvarpi ríkisstjórnarinnar er lagt til að ívilnun vörugjalds á slíkar bifreiðar verði áfram við lýði en hún lækkuð úr 500.000 kr. í 250.000 kr. að hámarki á bifreið. Til stóð að ívilnunin félli alfarið niður nú um áramótin og að bílaleigur myndu greiða sambærileg vörugjöld og greitt er af fólksbílum almennt. Tillaga 3. minni hluta um að fella ívilnunina niður nú á því ekki að koma rekstraraðilum á óvart sem hafa haft viðunandi tíma til undirbúnings. Af gögnum frá Samgöngustofu má sjá að bílaleigur hafa flutt inn mikinn fjölda bifreiða á síðustu mánuðum ársins, gagngert til þess að fá afsláttinn. Ákvörðun ríkisstjórnarinnar um að framlengja áðurnefnda ívilnun kostar ríkissjóð 1.500 millj. kr.

Rekstur bílaleiga hér á landi hefur gengið mjög vel undanfarin ár í því góðæri sem ríkt hefur innan ferðaþjónustunnar, en um tvær milljónir ferðamanna heimsækja Ísland árlega. Engin haldbær rök eru fyrir því að ívilna bílaleigum með þessum hætti lengur. Þvert á móti verður að telja að sá rökstuðningur sem kemur fram í greinargerð með ívilnunarfrumvarpi ríkisstjórnarinnar, breyting á lögum um vörugjald af ökutækjum, eldsneyti o.fl., nr. 29/1993, með síðari breytingum, varpi ljósi á nauðsyn þess að fella þessa heimild niður en í greinargerðinni segir „að vísbendingar séu um að ökutækjaleigur hafi offjárfest í fólksbifreiðum að undanförnu“. Það verður að teljast mjög sérkennilegur rökstuðningur að skattgreiðendur eigi að borga fyrir offjárfestingar tiltekinna aðila í rekstri. Hinn almenni borgari getur ekki vænst þess að ríkissjóður veiti honum sérstaka skattaívilnun ef hann fer fram úr sér og offjárfestir t.d. í bifreiðakaupum. Það sætir nokkurri furðu að fjármálaráðherra, gæslumaður ríkissjóðs, skuli ganga fram með þessum hætti.

Miðflokkurinn hyggst flytja breytingartillögu við frumvarpið þess efnis að ívilnunin verði felld brott. Jafnframt mun flokkurinn flytja tillögur þess efnis að þær 1.500 millj. kr., sem munu koma inn í ríkissjóð við það að ívilnunin falli brott, verði nýttar til brýnna samfélagsverkefna eins og tækjakaupa fyrir heilbrigðisstofnanir á landsbyggðinni, mikilvægra vegaframkvæmda á höfuðborgarsvæðinu og til loftslagsmála, þ.e. kolefnisbindingar með skógrækt og landgræðslu. Tillögurnar munu því ekki auka halla ríkissjóðs.

Ég minntist á loftslagsmálin. Eitt af stóru málum ríkisstjórnarinnar eru loftslagsmálin. Eitt fyrsta embættisverk nýs forsætisráðherra var að ferðast til Parísar og tilkynna að ríkisstjórn Íslands hygðist gera betur í loftslagsmálum en svokallað Parísarsamkomulag kveður á um og Ísland er aðili að. Þau fögru fyrirheit raungerast ekki í fjárlagafrumvarpinu. Frumvarpið kveður á um að einungis verði settar rúmar 80 millj. kr. í kolefnisbindingu, með skógrækt, landgræðslu og endurheimt votlendis. Umhverfisráðherra sagði, þegar hann kom á fund fjárlaganefndar, að þetta væru ekki metnaðarfullar tölur og tekur 3. minni hluti undir það. Miðflokkurinn mun leggja til breytingartillögu við frumvarpið þess efnis að fjárveitingar til skógræktar og landgræðslu verði hækkaðar um samtals 200 millj. kr. Tillagan mun ekki auka halla ríkissjóðs.

Þegar frumvarp til laga um opinber fjármál var til umfjöllunar var því m.a. haldið á lofti að fjáraukalög heyrðu jafnvel sögunni til nema ef til kæmi stórkostlegur forsendubrestur, eins og náttúruhamfarir. Skuldir margra stofnana ríkisins voru felldar niður þegar lög nr. 123/2015 voru innleidd. Forstöðumenn ríkisstofnana halda áfram að reiða sig á eftirlátssemi fjárveitingavaldsins í ljósi tíðra alþingiskosninga. Þeim hefur tekist býsna vel upp miðað við þau fjárlagafrumvörp sem birst hafa landsmönnum í síðastliðnum tvennum kosningum síðan lögin voru innleidd. Því má segja að sú vinna sem þingheimur fór í við innleiðingu laganna hafi verið til einskis því að kerfið hagar sér eins og engin ný lög um fjárreiður ríkisins hafi verið samþykkt. Þetta eru harkaleg skilaboð til löggjafans og sýnir það eitt að ríkisreksturinn er á sjálfstýringu án markmiða um sparnað eða ráðdeild. Aðkoma kjörinna fulltrúa er lítil og því er lýðræðið á Íslandi í hættu.

Það er kerfinu til framdráttar að hafa fjárlagafrumvarpið óskýrt, illlæsilegt og flókið í framsetningu. Einnig telur 3. minni hluti fjárlaganefndar það mjög bagalegt að samanburður milli ára, stofnana og málaflokka er útilokaður. Slíkt gerir nýjum þingmönnum það ókleift að mynda sér skoðanir á ákveðnum málaflokkum og málefnasviðum. Það gerir aðkomu kjörinna fulltrúa Alþingis að fjárlagavinnunni óþarflega flókna. Bragur væri að því að framsetning frumvarpsins væri einfölduð til betra aðgengis fyrir almenning og þingheim.

Mun ég nú víkja að þeim tveimur breytingartillögum sem ég er með. Sú síðari er brotin niður, eða sundurliðuð, en fyrri breytingartillagan er við 6. gr. frumvarpsins og segir þar að liður 4.4. falli brott og lagt er til að brott verði felld heimild til að selja land ríkisins á Keldum, á Keldnaholti og við Úlfarsá í Reykjavík. Þetta málefni tíundaði ég hér áðan í álitinu.

Síðan er hér önnur breytingartillaga. Hún gerir ráð fyrir því að ívilnun fyrir bílaleigur á vörugjöldum verði felld niður þannig að þær greiði aðflutningsgjöld sem nema einum og hálfum milljarði kr. og andvirðinu verði ráðstafað með eftirfarandi hætti:

Framlög til tækjakaupa heilbrigðisstofnana aukist um 480 millj. kr. og skiptist þannig:

Heilbrigðisstofnun Suðurnesja 90 milljónir, Heilbrigðisstofnun Suðurlands 100 milljónir, Heilbrigðisstofnun Austurlands 90 milljónir, Heilbrigðisstofnun Norðurlands 100 milljónir og Heilbrigðisstofnun Vesturlands 100 milljónir.

Framlag til vegamála hækki um 820 millj. kr. og verði varið til Reykjanesbrautar innan Hafnarfjarðar frá Kaldárselsvegi að mislægum gatnamótum Krýsuvíkurvegar

Síðan yrðu settar 200 millj. kr. til loftslagsmála og skiptist þannig að Skógrækt ríkisins fái 100 milljónir og Landgræðsla ríkisins 100 milljónir.

Einnig er gerð tillaga um 370 millj. kr. framlag til baráttu gegn skipulagðri brotastarfsemi sem skiptist á eftirfarandi hátt: Settar verði 250 millj. kr. í verkefnapott sem lögregluembætti landsins og tollembætti geta sótt í til þess að berjast gegn skipulagðri glæpastarfsemi.

Undanfarna daga hefur í fjölmiðlum verið fjallað um skipulagða glæpastarfsemi og hvernig yfirvöld hafa með sameinuð átaki barist gegn henni. Í skýrslu greiningardeildar ríkislögreglustjóra í haust kom fram að skipulögð glæpastarfsemi hefði vaxið hér að umfangi og hópar séu hér fleiri en áður. Slíkar rannsóknir eru umfangsmiklar. Fram hefur komið að umrædd rannsókn hafi hafist árið 2014 í Póllandi og þá hafi eftirlit með mönnunum hafist árið 2016. Á þessu tímabili hafi um 90 starfsmenn lögreglu og tollgæslu tekið þátt í aðgerðum hér á landi í samstarfi við lögreglu í Póllandi og Hollandi auk aðstoðar frá Europol og Eurojust. Haldlögð voru í aðgerðinni fíkniefni að áætluðu verðmæti 400 millj. kr. og ýmis önnur verðmæti að fjárhæð 200 milljónir. Þá hefur komið fram að þessi glæpastarfsemi sé ekki einangruð við Ísland og ljóst er að skipulögð brotastarfsemi sé greinilegust í innflutningi, framleiðslu, sölu og dreifingu fíkniefna á Íslandi og talið sé að á Íslandi séu starfandi 10 skipulagðir hópar. Þá hefur komið fram að eftir því sem þeir sem stundi skipulagða glæpastarfsemi eflist verði erfiðara fyrir lögregluna að sporna gegn starfsemi þeirra.

Rannsóknum skipulagðrar brotastarfsemi er þannig háttað að sækja þarf málin, þau eru mannfrek, tímafrek og krefjast gríðarlegrar vinnu. Þá er ljóst að eftir því sem tæknin verður flóknari þarf fleiri rannsóknarmenn og fullkomnari tækjabúnað til þess að geta rannsakað málin á viðunandi hátt. Sjálfir glæpamennirnir sitja ofar í fæðukeðjunni. Það þarf sérfræðikunnáttu og skipulagðar langtímarannsóknir til þess að eiga möguleika á að ná að koma lögum yfir þá menn. Þá verður sífellt erfiðara að sjá starfsemi skipulagðrar brotastarfsemi þegar verið er að fjárfesta í lögmætri starfsemi sem á yfirborðinu lítur út fyrir að vera í lagi. Starfsmenn Europol hafa enda bent á að sérþekkingar sé þörf þegar verið er að rannsaka peningaslóð þeirra sem stunda skipulagða glæpastarfsemi.

Barátta við skipulagða glæpastarfsemi verður ekki unnin með einskiptisaðgerð og tímabundnu fjármagni. Hins vegar er fjárveiting nú fyrsta skref í átt að frekari stuðningi við rannsóknir á landsvísu gegn skipulagðri brotastarfsemi. Gert er ráð fyrir að fjármagni verði úthlutað í verkefni með þátttöku sem flestra embætta landsins.

Einnig er gert ráð fyrir því að lögreglustjórinn á Suðurnesjum fái 50 milljónir til að fjölga rannsóknarlögreglumönnum og 10 millj. kr. til að endurnýja búnað til rannsókna, 50 millj. kr. fari í verkefnapott til þjálfunar og menntunar rannsóknarlögreglumanna og ákærenda á landsvísu og 10 millj. kr. verði varið í verkefni lögreglu í tengslum við unga brotamenn.

Þetta er sem sagt tillaga um 350 millj. kr. framlag til baráttu gegn skipulagðri brotastarfsemi.

Að lokum er hér tillaga sem er á þann veg að lagt er til að fjárheimildir til ellilífeyrisþega hækki um 2.400 millj. kr. í því augnamiði að atvinnutekjur ellilífeyrisþega rýri ekki lífeyrisgreiðslur.

Þá er umfjöllun um þetta nefndarálit 3. minni hluta og þær breytingartillögur sem hér hafa verið lagðar fram lokið.