vörugjald af ökutækjum, eldsneyti o.fl.
Herra forseti. Ég mæli hér fyrir nefndaráliti með breytingartillögu um frumvarp til laga um breytingu á lögum um vörugjald af ökutækjum, eldsneyti o.fl., lögum um bifreiðagjald og lögum um virðisaukaskatt. Þetta er á þskj. 359. Efnahags- og viðskiptanefnd hefur fjallað um málið og fékk á sinn fund fulltrúa frá fjármála- og efnahagsráðuneyti, tollstjóra, Bílgreinasambandinu og Félagi íslenskra bifreiðaeigenda.
Megintilgangur frumvarpsins er að bregðast við breytingum á því kerfi sem notað er til að mæla og skrá koltvísýringslosun ökutækja, þ.e. upptöku nýs kerfis sem í frumvarpinu er nefnt „samræmda prófunaraðferðin“, og tekur við af því kerfi sem hingað til hefur verið notað og er í frumvarpinu nefnt „evrópska aksturslotan“.
Í greinargerð með frumvarpinu kemur fram að ökutæki mælist að meðaltali með 21% meiri koltvísýringslosun samkvæmt nýja kerfinu en því gamla, þar sem álagning vörugjalda tekur mið af mældri losun óháð því kerfi sem beitt er við mælinguna samkvæmt gildandi lögum. Hefði breytingin því í för með sér umtalsverðar vörugjaldshækkanir á innfluttum ökutækjum ef lögum væri ekki breytt. Markmiðið með frumvarpinu er því m.a. að koma í veg fyrir að ósamræmi skapist við skattlagningu ökutækja eftir því hvorri aðferðinni er beitt við skráningu losunar. Auk þess eru með frumvarpinu lagðar til breytingar er varða m.a. skilgreiningu á sendibílum, afnám vörugjalda af rafknúnum golfbifreiðum o.fl. Frumvarpið á ekki að hafa áhrif á tekjur ríkissjóðs.
Í 4. og 5. gr. frumvarpsins er mælt fyrir um bráðabirgðaákvæði við vörugjaldslögin og fjalla ákvæðin um útreikning vörugjalds á ökutæki sem eingöngu hafa verið mæld samkvæmt samræmdu prófunaraðferðinni og flutt eru til landsins frá gildistöku frumvarpsins fram til 1. janúar næstkomandi, þegar 1. og 3. gr. frumvarpsins, sem hafa að geyma hinar nýju útreikningsreglur vörugjalds, taka gildi. Samkvæmt bráðabirgðaákvæðum skal á þessu tímabili miða útreikning vörugjalds ökutækja sem aðeins hafa verið mæld samkvæmt samræmdu prófunaraðferðinni við 17,36% lægri losunartölu en skráð koltvísýringslosun viðkomandi ökutækis segir til um.
Á fundi með nefndinni bentu fulltrúar Bílgreinasambandsins á að nær engar bifreiðar sem fluttar yrðu inn á tímabilinu frá gildistöku frumvarpsins og fram að næstu áramótum væru einvörðungu skráðar samkvæmt samræmdu prófunaraðferðinni, heldur væri losun þeirra skráð samkvæmt báðum aðferðum. Nú þegar væru komnar fram umtalsverðar hækkanir á verði vegna þessa, enda féllu ökutæki í hærri vörugjaldsflokk eftir upptöku samræmdu prófunaraðferðarinnar. Þannig skapast mikið ójafnvægi á bílamarkaðnum til áramóta þegar ný útreikningsaðferð taki gildi.
Vegna þessa mæltist sambandið til þess að á tímabilinu frá gildistöku til áramóta verði ekki aðeins lækkuð losunartala þeirra ökutækja sem eingöngu hafa skráða losun samkvæmt samræmdu prófunaraðferðinni við útreikning vörugjalds, heldur einnig þeirra ökutækja þar sem báðum aðferðum hefur verið beitt. Vegna þessa óskaði nefndin eftir viðbrögðum frá tollstjóra, en í umsögn sem hann sendi nefndinni kom fram að tillaga Bílgreinasambandsins fæli í sér að allar nýjar bifreiðar sem fluttar yrðu inn til landsins fram að áramótum yrði að tollafgreiða með handvirkum hætti. Þetta hefði í för með sér talsverðar tafir á tollafgreiðslu. Ekki sé vænlegt að leggjast í forritunarvinnu til að leysa málið vegna þess stutta gildistíma sem tillagan hefði og vegna röskunar á þeirri vinnu sem þegar er hafin við að undirbúa aðalefni frumvarpsins í tölvukerfi tollstjóra. Tollstjóri telur að vörugjöld talsverðs hluta innfluttra bifreiða fram að áramótum mundu ekki hækka þrátt fyrir að ekkert yrði aðhafst, enda væri með öllu óljóst að hið umreiknaða losunargildi beggja aðferðanna leiddi sjálfkrafa til hækkunar.
Jafnframt hefur verið bent á að sami vandi og að framan hefur verið lýst eigi við í nágrannaríkjum okkar þar sem ekki hefur sérstaklega verið brugðist við fyrir utan Danmörku, þar sem m.a. er farin sú leið að gefa eigendum ökutækja sem flutt hafa verið inn á tímabilinu eftir gildistöku samræmdu prófunaraðferðarinnar en fyrir upptöku uppfærðrar aðferðar við útreikning vörugjalda kost á að sækja um endurgreiðslu á mismuninum. Nefndin hefur til skoðunar hvort og með hvaða hætti bregðast beri við þessum sjónarmiðum Bílgreinasambandsins og hyggst eftir atvikum leggja fram tillögu þess efnis eftir 2. umr.
Hæstv. forseti. Í ljósi þessa óska ég eftir að frumvarpið gangi aftur til hv. efnahags- og viðskiptanefndar á milli 2. og 3. umr. svo að við getum unnið málið betur.
Við umfjöllun um málið var athygli nefndarinnar vakin á því að rafknúnir sendibílar sem notaðir væru til vöruflutninga nytu ekki sömu ívilnunar og önnur rafknúin ökutæki á borð við bifhjól og golfbifreiðar yrði frumvarpið óbreytt að lögum. Nefndin telur rétt að rafknúnar sendibifreiðar njóti sömu kjara hvað vörugjald varðar, enda gilda um þær sömu sjónarmið um hvetjandi aðgerðir til að stuðla að orkuskiptum. Leggur nefndin í þessu skyni til að rafknúnar sendibifreiðar bætist við upptalningu í 1. tölulið 4. gr. laga nr. 29/1993. Jafnframt leggur nefndin til að skerpt verði á skilgreiningu sendibifreiða með því að fella orðið „aðallega“ brott úr b-lið 2. gr. frumvarpsins.
Í 3. gr. frumvarpsins er mælt fyrir um hvernig 5. gr. vörugjaldslaga skuli orðast, en greinin varðar ívilnun á vörugjaldi á leigubifreiðar til fólksflutninga, ökukennslubifreiðar og sérútbúnar bifreiðar til fólksflutninga. Ákvæði 3. mgr. hefur að geyma grundvallarskilyrði sem umsækjandi um ívilnun samkvæmt greininni þarf að uppfylla. Samkvæmt 6. mgr. missir kaupandi rétt sinn til að njóta ívilnunar vörugjalds samkvæmt greininni í þrjú ár komi í ljós að skilyrði 3. mgr. hafi ekki verið uppfyllt við álagningu vörugjalds.
Í umsögn tollstjóra er lagt til að varnaðaráhrif 6. mgr. verði aukin þannig að hún nái ekki eingöngu til skilyrðanna heldur til greinarinnar í heild sinni. Vegna þessa leggur nefndin til ákveðnar breytingar sem fylgja með nefndaráliti í breytingartillögum. Auk þess er í 7. mgr. sömu greinar tollstjóra heimilað að innheimta fullt vörugjald að viðbættu 50% álagi sé bifreið notuð til annars en hún er ætluð samkvæmt greininni. Bent hefur verið á að betur færi á því að innheimta sem þessi væri skylda en ekki heimil.
Jafnframt hefur verið bent á að til standi að gera breytingar á fyrirkomulagi opinberrar innheimtu. Og samkvæmt nýju fyrirkomulagi er innheimta vörugjalda í höndum innheimtumanns ríkissjóðs en ekki tollstjóra. Þar sem álagning gjaldanna er í hendi tollstjóra leggur embættið til að orðalag ákvæðisins miðist að álagningunni en ekki innheimtunni. Undir þetta tekur nefndin.
Eins og áður hefur komið fram þá fylgja með breytingartillögur sem ég ætla ekki að fara sérstaklega yfir að öðru leyti en því sem að framan greinir.
Oddný G. Harðardóttir og Smári McCarthy skrifa undir nefndarálitið með fyrirvara, sem lýtur að mikilvægi hvata til að draga úr losun koltvísýrings, hlutverki vörugjalda í því tilliti og hugsanlegum áhrifum þeirra á innflutning á óvistvænum bílum.
Þorsteinn Víglundsson var fjarverandi við afgreiðslu málsins en skrifar undir álitið samkvæmt heimild í 4. mgr. 18. gr. starfsreglna fastanefnda Alþingis.
Undir nefndarálitið rita sá er hér stendur, Óli Björn Kárason, og auk þess Bryndís Haraldsdóttir, Brynjar Níelsson, Oddný G. Harðardóttir, með fyrirvara, Ólafur Þór Gunnarsson, Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, Smári McCarthy, með fyrirvara, Þorsteinn Víglundsson og Þórunn Egilsdóttir.
