ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar, nr. 93/2017, um breytingu á IV. viðauka (Orka) við EES-samninginn.

Frú forseti. Ég ætla að halda áfram að rýna í athyglisverða grein, ég gerði það undir morgunsárið í ræðu minni sem ég hélt á undan þessari síðustu ræðu, eftir Stefán Ólafsson, prófessor við Háskóla Íslands, sem ber yfirskriftina: Óheillaþróun frá orkupökkum ESB til HS Orku. Þetta er mjög athyglisverð grein, frú forseti. Stefán Ólafsson er þekktur fyrir að senda frá sér uppbyggilega og vel unna þjóðfélagsgagnrýni á ýmsum sviðum. Hérna ræðir hann orkupakkana, eitt, tvö og þrjú. Hann nefnir í greininni, með leyfi forseta:

„Í umræðum um orkupakka þrjú er oft sagt að hann skipti litlu máli á meðan ekki er lagður strengur til orkuútflutnings frá Íslandi til Evrópu.“

Þetta er það sem stjórnarliðar og ríkisstjórnin hefur haldið fram, að þetta skipti ekki neinu máli, þ.e. innleiðing orkupakka þrjú, vegna þess að ekki er sæstrengur, við séum ekki tengd þessu kerfi. Engu að síður leggja ríkisstjórnarflokkarnir áherslu á að við samþykkjum þennan orkupakka sem er náttúrlega svolítil þversögn í málinu.

En Stefán Ólafsson telur að þetta sé villandi málflutningur og hann segir jafnframt, með leyfi forseta:

„Orkupakki þrjú er hluti af lengri tíma þróun skipanar orkumála, sem einkum stefnir að aukinni markaðsvæðingu og einkavæðingu opinberra orkufyrirtækja. Þetta er meðal annars fært í þann búning að um sé að ræða aukna samkeppni sem styrki stöðu heimila og fyrirtækja, sem eigi svo að koma fram í betri og ódýrari þjónustu.

Sá hængur er þó á þessari stefnu Evrópusambandsins að einkum er um að ræða gervisamkeppni, sem mun litlum ábata skila til neytenda. Verðhækkanir á orku til almennings eru líklegasta afleiðingin hér á landi.“

Þetta er t.d. alveg þvert á það sem hv. þm. Bryndís Haraldsdóttir hefur sagt í grein sem hún birti í Morgunblaðinu í gær og auk þess hefur á sama veg hv. þm. Vilhjálmur Árnason sagt það sama í blaðagrein, að kostirnir við orkupakkana séu neytendaverndin og lægra orkuverð. Við höfum hins vegar hrakið þetta í umræðum okkar og væri gott að eiga orðastað við hv. þingmenn um þetta, Bryndísi Haraldsdóttur og Vilhjálm Árnason.

En áfram segir Stefán Ólafsson, með leyfi forseta, í grein sinni:

„Hins vegar er mikil ágóðavon falin í þessari stefnu fyrir einkafjárfesta sem fá tækifæri til að eignast hluti í opinberum orkuveitum.

Þegar tilskipun ESB um nýja skipan orkumála frá 1997 var innleidd í lög á Íslandi með raforkulögum árið 2003 voru flestir forsvarsmenn raforkufyrirtækja landsins þeim andvígir.

Helstu rökin gegn þessari breytingu voru þau, að samlegðaráhrif myndu tapast, m.a. með tvöföldun yfirbygginga orkufyrirtækja, sem leiddi til aukins kostnaðar og hærra verðs fyrir notendur orkunnar.“

Frú forseti. Þetta er nákvæmlega það sem gerðist t.d. hjá Hitaveitu Suðurnesja þegar því fyrirtæki var skipt upp í HS Orku og HS Veitur, þá hafði það í för með sér hækkun á raforkuverði til neytenda, enda kostaði sú uppskipting fyrirtækjanna ein og sér töluverða fjármuni sem síðan fóru beint út í verðlagið.

Síðan segir áfram í greininni eftir Stefán:

„Fyrstu merki hinnar nýju skipanar hér á landi komu fram í kröfum um uppskiptingu opinberra orkuveita (t.d. Hitaveitu Suðurnesja og Orkuveitu Reykjavíkur).

Mest áberandi í fyrstu var uppskipting Hitaveitu Suðurnesja í HS Orku og HS Veitur.“

Ég sé, frú forseti, að tími minn er að verða búinn og ég ætla þá að biðja um að verða settur á mælendaskrá aftur svo ég geti haldið áfram að rýna í þessa grein sem er ákaflega mikilvæg og merkileg grein og þess verðug að hún verði rædd í þessu samhengi, því (Forseti hringir.) að hún tengist því svo sannarlega.