ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar, nr. 93/2017, um breytingu á IV. viðauka (Orka) við EES-samninginn.
Herra forseti. Ég hef nú um alllangt skeið beðið eftir því að komast að til að geta rætt um þau gríðarlegu efnahagslegu áhrif sem innleiðing þessa þriðja orkupakka gæti haft, ekki hvað síst og alveg sérstaklega á landsbyggðinni á Íslandi. Á meðan umræðum stóð rakst ég fyrir tilviljun á hreint magnaða grein sem varpar að mínu mati nýju ljósi á þetta mál og er sterkur rökstuðningur fyrir því að við spyrnum við fótum gagnvart þriðja orkupakkanum og förum fram á undanþágu frá innleiðingu. Þetta er grein úr Morgunblaðinu frá árinu 2002 og snýr því væntanlega að öðrum orkupakka Evrópusambandsins, en fyrirsögnin er: Ísland sæki um undanþágu frá tilskipun ESB. Í þessari grein segir, herra forseti, með leyfi forseta:
„Björn Bjarnason, alþingismaður og fulltrúi sjálfstæðismanna í stjórn Orkuveitu Reykjavíkur, segir að Evrópusambandstilskipun sú sem frumvarp til nýrra raforkulaga, byggist m.a. á, sé sniðin að allt öðrum kringumstæðum en hér á landi. Hann skilji því ekki hvers vegna ekki hafi verið leitað eftir undanþágu fyrir Ísland frá tilskipuninni. Árni Steinar Jóhannsson, þingmaður Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs, kveðst einnig vera þeirrar skoðunar að Ísland eigi að sækja um undanþágu frá tilskipuninni. Einar Oddur Kristjánsson, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, leggur áherslu á að fara þurfi vel yfir frumvarpið til nýrra raforkulaga.
Umrætt frumvarp var lagt fram á Alþingi til kynningar sl. vor, en það er einkum komið til vegna tilskipunar ESB um innri markað raforku í ríkjum Evrópu, bæði innan ESB og Evrópska efnahagssvæðisins. Tilskipunin gerir kröfu um jafnrétti til vinnslu og sölu á raforku þannig að lagalegar hindranir standi ekki í vegi fyrir samkeppni. Samkvæmt tilskipuninni átti að vera búið að innleiða hana, hér á landi, 1. júlí sl., en miðað við núverandi útgáfu frumvarpsins, sem leggja á fram á næsta þingi, er gert ráð fyrir því að lögin taki gildi 1. janúar 2003.
„Ég hef látið í ljós þá skoðun innan stjórnar Orkuveitu Reykjavíkur að hafa verði hagsmuni viðskiptavina fyrirtækisins að leiðarljósi við mat á þessu máli,“ segir Björn Bjarnason. „Fram hefur komið í stjórninni, að verði frumvarp til nýrra raforkulaga, sem sagt er taka mið af tilskipun Evrópusambandsins (ESB) að lögum, muni raforkuverð hækka. Nú hafa verið flutt tvö frumvörp byggð á þessari tilskipun, en þau eru ekki samhljóða. Þetta segir, að tilskipunin er rúm. Spurning er, hvort allir kostir innan ramma hennar hafi verið kannaðir til hlítar með hliðsjón af hagsmunum íslenskra neytenda.““
Og þá kemur millifyrirsögn, herra forseti: „Megum ekki skjóta okkur í fótinn.“
„Björn Bjarnason segist skilja áhyggjur iðnaðar- og viðskiptaráðherra, Valgerðar Sverrisdóttur, af því að ekki skuli staðið við tímasetningar við að lögfesta tilskipun ESB hér landi. „Hins vegar skil ég ekki, hvers vegna ekki hefur þegar verið leitað eftir undanþágu fyrir Ísland frá þessari tilskipun. Hún er sniðin að allt öðrum aðstæðum en hér á landi. Er ekki skynsamlegra að beita sér fyrir undanþágu en standa í stappi við evrópskar eftirlitsstofnanir vegna tafa við tilskipun, sem ekki hefur tekist að lögfesta vegna mikillar andstöðu á heimavelli?“ spyr Björn.
„Þegar ég hreyfði því í stjórn Orkuveitu Reykjavíkur, að kannað yrði til þrautar, hvort ekki væri unnt að snúa af þeirri braut að setja raforkumál hér inn í þetta stóra evrópska samhengi, var því vel tekið. Veit ég ekki annað en stjórnarformaður og forstjóri fyrirtækisins séu að vinna í samræmi við þá niðurstöðu stjórnarinnar.“ Björn segir sjálfsagt að nútímavæða rekstur íslenskra orkufyrirtækja og endurskipuleggja raforkubúskapinn með markaðssjónarmið að leiðarljósi. „Það verður hins vegar að gerast á innlendum forsendum, ESB-tilskipunin miðast ekki við þær.““
Árni Steinar Jóhannsson, fulltrúi VG í iðnaðarnefnd Alþingis, hafði líka eitt og annað um þetta, en ég hef því miður ekki tíma til að rekja það í þessari stuttu ræðu, herra forseti.
En ég tek heils hugar undir með greiningu Björns Bjarnasonar á innleiðingu þessa orkupakka og hún á svo sannarlega ekki síður við hér þegar um er að ræða þriðja orkupakkann, sem er allt annars eðlis að því leyti að hann er miklu meira íþyngjandi.
