ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar, nr. 93/2017, um breytingu á IV. viðauka (Orka) við EES-samninginn.
Hæstv. forseti. Fjárfestar fara mikinn á Íslandi um þessar mundir og hver áætlunin á fætur annarri skýtur upp kollinum um vindmyllugarða eða smávirkjanir þar sem beisla á sem mest af þeirri orku sem landið okkar fagra hefur upp á að bjóða. Nú síðast voru það 27 vindmyllur sem setja á upp í landi Sólheima í Laxárdal í Dalasýslu og eiga lægstu myllurnar að tróna í 150 m hæð sem samsvarar rúmlega tvöfaldri Hallgrímskirkju. Þær vindmyllur bætast við þær 59 vindmyllur sem eru fyrirætlaðar í Garpsdal og á Hróðnýjarstöðum. Íslendingar eru óvanir vindmyllum nema þá frá útlöndum enda hefur þeim ekki verið fyrir að fara á Íslandi nema sem hluta af tilraunaverkefni. Það að nú séu 86 vindmyllur í pípunum kann því að vekja furðu og margur veltir því eflaust fyrir sér hvers vegna þessi mikli áhugi hefur vaknað sem aldrei áður hefur verið hér á landi.
Síðan þriðji orkupakkinn var tekinn til umræðu á Alþingi hefur mikill tími farið í að ræða um þann fyrirvara sem ríkisstjórnin segist ætla að setja á innleiðinguna. Með fyrirvaranum verða reglugerðir orkupakkans innleiddar en gildistökuhluta þeirra frestað, þ.e. þeirra sem gætu farið á svig við stjórnarskrána. Þótt vissulega megi deila um hvort slíkur fyrirvari hafi eitthvert gildi má jafnframt benda á að innleiðingin er ekki eins og hún á að vera og því má búast við að Eftirlitsstofnun EFTA hafi eitthvað út á það að setja. Í þessu samhengi er rétt að skoða nýlegar fréttir af þeirri málssókn sem á sér stað gegn stjórnvöldum í Belgíu. Ástæðan fyrir því að sú málssókn er áhugaverð er að það er framkvæmdastjórn Evrópusambandsins sem höfðar málið og hún gerir það sökum þess hvernig stjórnvöld þar í landi stóðu að innleiðingu þriðja orkupakkans. Vill framkvæmdastjórnin meina að innleiðingin á tveimur af reglugerðunum í orkupakkanum, nr. 72/2009 og 73/2009, hafi ekki verið framkvæmd á réttan hátt.
Þrátt fyrir þessa miklu samsvörun á milli þessara tveggja atburða, ófullnægjandi innleiðingar á þriðja orkupakkanum á Íslandi sem og í Belgíu, virðist ríkisstjórnin harla róleg. Það má segja að það veki furðu því að nú hefur hver lögspekingurinn á fætur öðrum bent á hversu hættuleg braut þetta sé, ekki einvörðungu í ljósi þess að einhliða fyrirvari af Íslands hálfu sé gagnslaus og að ekki sé komið í veg fyrir sæstreng eftir að þriðji orkupakkinn hefur verið innleiddur, heldur leikum við okkur að eldinum, mætti segja, varðandi innleiðinguna og við getum átt von á samningsbrotamáli gegn Íslandi og að öllum líkindum skaðabótamáli.
Nú þætti mér fróðlegt að fá frekari upplýsingar um hvort ríkisstjórnin hafi látið leggja mat á hverjar skaðabæturnar yrðu ef svo illa vildi til að sótt yrði samningsbrotamál gegn landinu eftir þá hálfkáksinnleiðingu sem nú er lagt upp með. Það hefur e.t.v. ekki verið kannað.
Það er ábyrgðarhluti að stjórna heilu landi og vissulega er mikilvægt að setja á sig bæði belti og axlabönd, sérstaklega þegar kemur að háum fjárhæðum sem ríkissjóður Íslands gæti þurft að standa straum af. Því er ég hissa á þessu öllu saman. Ég er hissa á því að ríkisstjórnin loki eyrunum gagnvart efasemdaröddum úr samfélaginu, löglærðum og sérfróðum, í stað þess að kanna málin ofan í kjölinn og tryggja að ekki sé lagt af stað í háskaför.
Það má kalla þetta hræðsluáróður en margir hafa áhyggjur af þessu og við í Miðflokknum höfum það. Við verðum auðvitað að geta treyst stjórnvöldum landsins en miðað við það sem á undan er gengið er ekki laust við að efasemdirnar séu byrjaðar að naga mann því að erfitt getur reynst að spá fyrir um hvað sé fram undan. Það versta er að ég er ekki viss um að ríkisstjórnin viti heldur hvað fram undan er í þessu máli.
