150. löggjafarþing — 57. fundur,  4. feb. 2020.

barnalög.

119. mál
[17:55]
Horfa

Flm. (Björn Leví Gunnarsson) (P):

Virðulegur forseti. Þetta er lítið og létt mál.

Við 1. mgr. 7. gr. laganna bætist nýr málsliður, svohljóðandi: Í þjóðskrá skal m.a. skrá upplýsingar um fæðingarstað barns og sveitarfélag fyrsta lögheimilis þess.

Lög þessi eiga að öðlast þegar gildi.

Frumvarpið var áður lagt fram á 149. löggjafarþingi, var ekki afgreitt og er nú flutt með eilitlum breytingum.

Í svari samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra á þskj. 659 á 148. löggjafarþingi kemur fram að fæðingarstaður barns sé heiti þess sveitarfélags þar sem fæðing á sér stað. Það virðist ekkert óskýrt eða skrýtið við það. Í skýrslu frá fæðingaskrá fyrir árið 2016 kemur fram að 74,1% allra fæðinga hafi þá verið á Landspítalanum – háskólasjúkrahúsi, 9,8% á Sjúkrahúsinu á Akureyri, 7,3% á Heilbrigðisstofnun Vesturlands á Akranesi, 2,1% á Heilbrigðisstofnun Suðurnesja, 1,5% á Heilbrigðisstofnun Suðurlands á Selfossi, 0,1% á Heilbrigðisstofnun Suðurlands í Vestmannaeyjum, 0,9% á Heilbrigðisstofnun Vestfjarða á Ísafirði, 1,9% á Heilbrigðisstofnun Austurlands í Neskaupstað, 0,3% á leið á fæðingarstað og 2,1% fæðinga heimafæðingar. Samkvæmt þessu fæðast börn í raun aðallega í átta sveitarfélögum í landinu og það er það sem er skrýtið því að þó að viðkomandi fæðist þar er það ekki sveitarfélag viðkomandi heldur er lögheimilið nokkurs konar fæðingarstaður. Þetta snýst sem sagt um að það er nauðsynlegt að halda utan um fjölda fæðinga á bæði heilbrigðisstofnunum, hvar nákvæmlega viðkomandi fæðist, og líka í hvaða sveitarfélagi barn er fyrst skráð með lögheimili. Endurspeglar slík skráning með réttari hætti uppruna barns óháð því hvert móðir þarf að leita til að fæða barnið. Oft þurfa konur af illri nauðsyn að fara langar vegalengdir til að sækja fæðingarþjónustu. Þar má nefna konur í Vestmannaeyjum sem nær undantekningarlaust fara til Reykjavíkur til að fæða börn sín, en einungis þrjú börn fæddust í Vestmannaeyjum árið 2017. Skýrist það aðallega af því að þjónustustig fæðingardeildar í Vestmannaeyjum er svokallað D1, þ.e. lítil fæðingardeild á heilbrigðisstofnun þar sem ljósmæður starfa auk heilsugæslulækna. Þar er ekki skurðstofa og ekki starfandi skurðlæknir eða fæðingarlæknir. Þótt barn fæðist í Reykjavík vegna aðbúnaðar fæðingarþjónustu í Vestmannaeyjum eða kannski skorts á fæðingarþjónustu í Vestmannaeyjum er það hins vegar Vestmannaeyingur og er rétt að skráning í þjóðskrá endurspegli það. Til að tryggja með frekari hætti skráningu á uppruna barns óháð fæðingarstað er með frumvarpi þessu lagt til að í þjóðskrá skuli m.a. skrá fæðingarstað barns og það sveitarfélag þar sem barn er fyrst skráð með lögheimili.

Þetta er lítið og létt mál. Þeim sveitarfélögum sem ég talaði við þætti mjög vænt um að fá þessa tölfræði af því að hún gefur sögulega heimild um það hversu mörg börn bætast við í sveitarfélagið hverju sinni og hvaða ár þannig að þau geti séð þróunina miklu betur og aðgengilegar. Þau gögn sem við höfum fengið í nefndum um það hvernig byggðarlög þróast eru tiltölulega ónákvæm. Þetta myndi bæta mikið úr og vera nær því sem er í rauninni fæðingarstaður barns en er tæknilega séð skráð annars staðar út af aðstöðuleysi. Ég tel það ekki sanngjarnt fyrir börnin sem eru með sitt fyrsta lögheimili í öðru sveitarfélagi og eru augljóslega sveitungar þess sveitarfélags en ekki þess staðar sem þau þurfa oft af illri nauðsyn að flytjast á til að koma í heiminn.