íslensk landshöfuðlén.

Virðulegi forseti. Fyrst vil ég taka undir það með hæstv. ráðherra að ég tel sjálfsagt að nefndin skoði aðeins það mál sem við vorum að ræða í andsvörum, sem varðar refsirammann sem miðað er við í frumvarpinu. En mér fannst rétt að koma hér upp og ræða aðeins frumvarpið sjálft. Ég ætla líka að fara aðeins meira út í þau atriði sem ég nefndi við hæstv. ráðherra, hvað varðar lokun, læsingu og afskráningu léna og þá sér í lagi í samhengi þeirra heimilda við almenn hegningarlög og ýmsa meinta galla í þeim, eða það sem ég tel vera galla, og hugsanlega ástæðu til að hinkra aðeins með svo ríkar heimildir til að loka, læsa og afskrá lén á þeim grundvelli.

Fyrst ég er byrjaður að tala um það vil ég segja að ég skil ósköp vel að það sé við hæfi að geta gripið til slíkra úrlausna þegar um er að ræða alvarlega glæpi eða þegar verið er að hvetja til alvarlegra glæpa, t.d. ofbeldisglæpa. Ég skil það mætavel og mótmæli því ekki. En við erum með í löggjöf ansi margt sem er bannað og við liggur tveggja ára fangelsisrefsing. Fyrir áheyrendur sem ekki vita er það víða þannig í íslenskri löggjöf að ýmsar heimildir, t.d. til að loka lénum í þessu tilfelli en einnig heimildir lögreglu til að beita ýmsum úrræðum, fara oft eftir refsirammanum. Jafnvel þótt enginn sé dæmdur til tveggja ára fangelsisvistar fyrir að drulla yfir Donald Trump þá hefur tveggja ára refsiramminn, sér í lagi sá efri sem er sex ár, þau áhrif að hann virkjar aðrar lagagreinar. Í því liggur vandi þess að þessir hlutir séu bannaðir í lögum og að við þeim liggi fangelsisvist. Það er í sjálfu sér ekki óttinn við að fólk fari í fangelsi fyrir að tjá sig um Trump, heldur ótti við að lagaheimildir séu virkjaðar þar sem annars hefði verið látið kyrrt liggja. Því er mikilvægt að við hreinsum almenn hegningarlög af brotum, jafnvel þó að þeim ákvæðum sé jafnan ekki framfylgt eða þó að þeim sé framfylgt á matskenndan hátt sem okkur þykir ekki vera stórt vandamál, samanber það sem hæstv. ráðherra segir, sem ég held að sé alveg rétt hjá honum, að sumt af þessu er mjög matskennt og kannski sér í lagi þau tvö atriði sem ég nefndi í andsvörum mínum við hæstv. ráðherra. Meira um það síðar.

Ég vil einnig nefna fyrirkomulag landshöfuðléns Íslands, eins og maður segir víst á alþingisíslensku. Ísland er enn sem komið er einungis með eitt landshöfuðlén, sem er .is. Ekki hafa allir í þeim tæknigeirum sem láta sig slíkar skráningar varða verið sammála um hvernig best sé að haga því fyrirkomulagi. Ég ætla þó að segja, og ég tel ekki mjög marga vera ósammála mér um það, að það er í hæsta máta skrýtið að einkafyrirtæki hafi stjórn yfir landshöfuðléni Íslands. Það er stórskrýtið. Ég þekki alveg þá umræðu og kunningjar mínir, sem koma úr þeirri átt, spyrja gjarnan: Hvert er vandamálið? Er fólk óánægt með ISNIC sem þjónustuaðila, er verðið of hátt? Eru reglurnar ekki nógu góðar? Er ekki tekið nógu mikið tillit til einhverra sjónarmiða og þess háttar?

Virðulegi forseti. Ég ætla ekki að svara þeim spurningum hér í pontu, mér finnst það ekki alveg við hæfi. En ég get líka alveg sagt að það myndu ekkert allir segja að þjónustan væri frábær og allt það. Það er ekkert sjálfsagt að einkafyrirtæki úti í bæ sé alltaf að standa sig gagnvart viðskiptavinum þegar það er með einokunarstöðu á markaði. Það segir sig sjálft og er óháð því hvaða fyrirtæki á í hlut og óháð því á hvaða markaði það er. Þetta er mjög skrýtið ástand eins og það er.

Nú eru sögulegu skýringarnar, sem ég hef heyrt fyrir því, þær að ríkið hafi einhvern veginn misst þetta úr höndunum á sér í gegnum eitthvert einkavæðingarbrölt í tengslum við háskólana. Ég man þá sögu reyndar ekki alveg nógu vel til að segja frá henni af einhverri ábyrgð, en það hljómar rosalega 2001. Það hljómar rosalega mikið eins og .com-tímabilið og ýmislegt það sem gekk á í þá daga, í árdaga internetsins góða.

Í öllu falli er punktur minn sá að ég tel alveg eðlilegt að það séu einhver lög um landshöfuðlén Íslands. Sömuleiðis verð ég aðeins að taka á því sem lagt er til í bráðabirgðaákvæði, sem er forkaupsréttur ríkisins á ISNIC ef það fer í sölu. Þegar þetta mál var síðast lagt fram komu frekar skýr mótmæli, m.a. frá því ágæta fyrirtæki ISNIC og sömuleiðis umsögn frá Magnúsi Zóphaníussyni og Sigríði Finsen þar sem sömu áformum var mótmælt og það tjáð að það myndi nú líklega enda fyrir dómstólum. Í þeirri orðræðu allri endurspeglast það sama og ég hef orðið vitni að í samtölum mínum við kunningja mína sem hafa skoðanir á þessu. Auðvitað finnst ISNIC ekkert vandamál vera til staðar. Auðvitað finnst ISNIC bara rosalega fínt að ISNIC hafi þetta landslén. Auðvitað finnst ISNIC þjónustan frábær og verðið sanngjarnt, auðvitað. Ég ætla ekki að gagnrýna neitt af þessu. Ég á ekkert sökótt við þetta ágæta fyrirtæki og hef reyndar ekkert nema gott um það að segja, alla vega ekki neitt sem ég myndi kæra mig um að tala um opinberlega. Allt þetta hlýtur að leiða okkur að því að það er eðlilegt að íslenska þjóðin hafi einhvern meiri aðgang að ákvörðunarvaldi í kringum þetta landslén en þann að kaupa hlutabréf í fyrirtækinu, og væntanlega meiri hluta til að stjórna einhverju. Það er ekki þannig sem þetta getur virkað, virðulegi forseti. Mér finnst það alveg afleit pæling. Að því leyti er ég alveg sammála því að það eigi að vera einhver lög.

Hins vegar skiptir máli hvernig þau lög eru. Þá skiptir það að sjálfsögðu máli, ekki bara siðferðislega heldur lagalega, að komið sé til móts við hagsmuni ISNIC. Ég tel þennan forkaupsrétt alveg eðlilegan með þeim fyrirvara að eflaust gætu dómstólar skeggrætt það eitthvað betur en sá sem stendur hér og nú. En með hliðsjón af því að þetta er lénið sem þýðir Ísland þá þykja mér þessir ríku almannahagsmunir, sem þarf til að réttlæta forkaupsréttinn, frekar augljósir, bara mjög augljósir. Í samtölum mínum við félaga mína, sem hafa sterkar skoðanir á þessu, þá láta þeir oft eins og það sé eitthvert vafamál hvort þarna séu ríkir almannahagsmunir eða ekki. Mér finnst þeir bara mjög augljósir. Það er kannski hægt að kalla það augljósa almannahagsmuni. Ég er ekki alveg með það á hreinu. En það að .is sé í einkaeigu finnst mér vægast sagt skrýtið. Ég ætlast svolítið til þess að ISNIC beri virðingu fyrir því sjónarmiði að fólki finnist þetta mjög skrýtið. Ef við værum að setja þessa þjónustu á fót í dag myndum við aldrei hafa fyrirkomulagið svona. Þetta voru mistök sem voru gerð á sínum tíma, hvernig sem sú saga er, jafnvel þó að sú saga sem ég reyndi í ákveðnu ábyrgðarleysi að rifja hér upp áðan verði leiðrétt.

Þá ætla ég að víkja mér aftur að því sem ég nefndi í andsvörum við hæstv. ráðherra, og það hefur komið upp áður. Á sínum tíma voru hryðjuverkasamtök í Miðausturlöndum sem kölluðu sig Ríki íslams, kölluð ISIS eða Daesh á arabísku, skelfileg samtök, wahabísk eins og stjórnarfarið í Sádí-Arabíu, algjörlega hryllileg hugmyndafræði, snældugalin, stenst enga skoðun eins og við er að búast. Í öllu falli þá voru þessi hryðjuverkasamtök svolítið sérstök að því leyti að þau voru afskaplega fær í áróðursgerð. Það er áberandi, finnst þeim sem hafa skoðað svolítið þennan kima af vitleysunni og ógeðinu í heiminum, að hryðjuverkasamtök af þessari tegund eru oft með mjög lélegan áróður sem virðist ekki hugsaður til þess að ná neitt lengra en til helstu baráttumanna, helstu hersveitanna. En ISIS setti hins vegar fram alveg ofboðslega fágað efni, bara vel gert mynd- og hljóðefni sem var vel pródúserað, eins og sagt er í bransanum. Það er hryllilegt að sjá það vegna þess að þá óttast maður að það virki eins og þessi hryðjuverkasamtök vilja að það virki. Auðvitað vonar maður að þau áhrif séu sem minnst en við höfum því miður fregnir um annað. Eitt af því sem þau gerðu í áróðursskyni, eða einhverjir fylgjendur þeirra — sem er reyndar hugmyndafræðilega sama fyrirbærið, hryðjuverkasamtök gera ekki mikinn greinarmun á sjálfum sér og málstaðnum, frekar en al Kaída og öll hin — var að þau skráðu .is-lén. Fyrst var þessu léni lokað og því var lokað að sögn á þeim forsendum að starfsemin bryti í bága við landslög. Það var það fyrsta sem við fréttum. Einn hv. þingmaður á þeim tíma, þ.e. sá sem hér stendur, mótmælti því af þeirri ástæðu að um leið og við værum byrjuð að loka lénum á þeim grundvelli að þau mættu ekki stangast á við almenn hegningarlög, eða landslög almennt, þá værum við komin út á mjög hálan ís vegna þess að .is-lén væri til þess að hýsa vef sem væri til tjáningar. Tjáning er viðkvæmt og brothætt fyrirbæri þegar kemur að því að ætla að fara að loka og banna og læsa og þess háttar. Það þarf að hugsa hlutina svolítið til enda. Ekki átti sér stað mikil umræða í kjölfarið á þessu fyrr en það var útskýrt að þetta snerist meira um það að skráningin væri röng. ISIS er vissulega ekki .is heldur er .is Ísland. Á þeim forsendum var léninu lokað og það er fínt, virðulegur forseti. Það er engin hætta á því að úr því verði síðan einhverjar venjur sem geri yfirvöldum eða aðilum kleift að loka meira eða minna eftir geðþótta eða á grundvelli mjög vafasamra forsendna eins og tilfellið er ef við segjum einfaldlega að ekki megi hýsa neitt sem er ólöglegt eða bannað á .is-léni. Sá sem hér stendur var gagnrýndur þokkalega á sínum tíma fyrir að mótmæla því að þessu væri lokað, að .is-léni væri lokað á þeim forsendum að það bryti í bága við landslög. En ég minni þá bara á að það fyrsta sem ég sagði, áður en ég tók það fram, var að ef því væri lokað á þeim forsendum að .is stæði ekki fyrir ISIS heldur Ísland þá hefði ég ekkert við það að athuga, ég stóð við það og stend við það. Það skiptir hins vegar máli hvaða forsendur eru notaðar fyrir því að loka vefsetrum og lénum og þess háttar. Forsendurnar sem við setjum í lög eða reglur ISNIC, eða hvernig sem það er útfært, gefa fordæmi fyrir það hvað eigi að gerast í framtíðinni þegar upp koma gráar línur og matskennd atriði eins og það nákvæmlega hve mikið megi drulla yfir Trump áður en það sé orðið „alvarlegt“.

Nákvæmlega hvað er klám? Aftur biðst ég afsökunar á því, virðulegi forseti, að vera alltaf að tala um þetta óþægilega efni. En það er nú bara þannig að fólk er alls ekkert sammála um það hvað klám sé. Það sem einum þykir erótík þykir öðrum vera klám. Það er vandamál, virðulegi forseti, að eitthvað sé bannað, eitthvert efni sé ólöglegt, sem er ekki einu sinni á hreinu hvað er, alveg sama hvers eðlis það er. Það skiptir máli að við séum skýr í því hvað við heimilum eða bönnum og hvers vegna við gerum það þegar um tjáningu er að ræða. Gildir þá einu hvað fólki finnst um tjáninguna sjálfa, það þarf að vera skýrt hvað við erum að tala um. Það er ekki tilfellið þegar kemur að því að drulla yfir Trump og enn síður þegar kemur að skilgreiningunni á fyrirbærinu klámi. Ég skora á fólk að fletta aðeins í dómum Hæstaréttar eða fræðilegri umræðu eða almennri umræðu eða hvað sem er, það er enginn samhugur um það hvað fyrirbærið er og viðhorfin breytast á mjög skömmum tíma. Ekki á nokkrum áratugum heldur bara nokkrum árum eru allt í einu komnar allt aðrar hugmyndir um það hvað þyki „eðlilegt“ hér eða ásættanlegt annars staðar þegar kemur að kynferðislegu myndefni sem í daglegu tali er kallað klám.

Að þessu leyti hef ég örlitlar áhyggjur af því að heimildirnar, sem fylgja frumvarpinu, fyrir því að loka á lén eða taka þau úr sambandi og þess háttar séu grundvallaðar á aðeins of lágum refsiramma. Ég myndi vilja endurskoða það að óheimilt sé fyrir handhafa .is-léns að miðla ólöglegu efni vegna þess að mér finnst það hugtak óskýrt um of. Sömuleiðis þykir mér tveggja ára refsiramminn, sem miðað er við, í fljótu bragði of lágur. Þó tek ég að lokum undir með hæstv. ráðherra, ég vænti þess og vona að nefndin taki þetta til skoðunar og geri tillögur sem falla kannski betur í kramið.