eignir Íslendinga á aflandssvæðum.
Herra forseti. Á blaðsíðu 11 í skýrslunni um eignir Íslendinga á aflandssvæðum stendur, með leyfi forseta:
„Ekki leikur vafi á því að skráning eigna á aflands- og lágskattasvæðum til þess að forðast eðlileg skattskil og tryggja leynd er andstæð hagsmunum alls almennings og hefur í för með sér margvíslegan óbeinan skaða sem útilokað er að meta að fullu til fjár.“
Það var rétt fyrir kosningar haustið 2016 sem starfshópur skilaði hæstv. fjármála- og efnahagsráðherra skýrslu um eignir Íslendinga á aflandssvæðum. Ráðherrann ákvað að setja skýrsluna ofan í skúffu. Nýr ráðherra birti hana árið 2017. Starfshópurinn hafði ekki mikinn tíma til að vinna skýrsluna og rýna flókin gögn til að draga ályktanir og kallaði eftir frekari rannsóknum til að fyrirbyggja stórfelld skattsvik. Við því ákalli hefur núverandi ríkisstjórn reyndar brugðist með því að leggja niður embætti skattrannsóknarstjóra.
Í skýrslunni um eignir Íslendinga á aflandssvæðum er mörgum mikilvægum spurningum varpað fram sem vert væri að fá svör við. Í árslok 2007 voru 56% úrvalsvísitölu Kauphallarinnar í eigu aflandsfélaga. Þessi félög voru að langmestu leyti í eigu Íslendinga og sama gilti um óskráð félög í aflandseignarhaldi.
Við þurfum svör við því hve stór hluti úrvalsvísitölu Kauphallarinnar er í eigu aflandsfélaga núna, vorið 2021, og hve stór hluti þeirra félaga er í eigu Íslendinga. Í ljósi reynslunnar og ef ætlunin er að fyrirbyggja tjón benda skýrsluhöfundar á að best sé að beina sjónum framar öðru að þeim greinum milliríkjaviðskipta þar sem virðisaukinn er mestur og vex hraðast hverju sinni. Ferðaþjónustan er nefnd í slíku sambandi. Því vaknar spurningin um hvort sjónum eftirlits- og skattrannsókna hefur verið beint í þá átt á síðastliðnum áratug.
Milliverðlagning felst oftast í því að innflutningsverð er skráð hærra en raunverulegt innkaupsverð eða að útflutningsverð er skráð of lágt. Þannig verða til tekjur erlendis sem safnast fyrir á aflandssvæðum. Ólögmæt milliverðlagning í vöruviðskiptum milli ríkja er algengt form skattsvika í ýmsum löndum. Rannsaka þarf ólögmætar milliverðlagningar vöruviðskiptum, m.a. með sundurliðun á vöruviðskiptum á milli landa. Ætli þess konar rannsóknir hafi farið fram hér á landi síðastliðin ár?
Í skýrslunni um eignir Íslendinga á aflandssvæðum kemur fram að í gögnum Seðlabanka Íslands um utanríkisviðskipti og fjármagnsjöfnuð fram til ársins 2010 komi fram mikið misræmi undir liðnum skekkjur og vantalið. Ekki eru til heimildir um hvert þessir peningar fóru en hugsanlega hefur verið um dulinn fjármagnsflótta að ræða eða peningaþvætti. Svara þarf því hvernig staðan er á þessum liðum núna og hvort óskráðar fjármagnstilfærslur hafi verið rannsakaðar með tilliti til peningaþvættis og flutnings á aflandsreikninga.
Alþjóðleg stórfyrirtæki nýta sér mörg þau tækifæri sem þau búa yfir til að flytja arð þangað sem gjöld eru lægst. Íslenski kaupskipaflotinn er allur skráður erlendis og áhafna- og starfsmannaleigur einnig. Þetta segja skýrsluhöfundar að kalla megi hentiskráningu eigna og tekna. Slíka skráningu sem íslensk fyrirtæki eða fyrirtæki með starfsemi á Íslandi ástunda þarf að kortleggja. Hefur það verið gert?
Alþjóðleg samvinna hefur aukist á undanförnum árum um aðgerðir gegn skattaskjólum og öflun upplýsinga um raunverulega eigendur aflandsfélaga. Kallað er eftir enn frekari alþjóðlegri samvinnu, nú síðast frá forseta Bandaríkjanna. Þátttaka Íslendinga á alþjóðavísu í aðgerðum gegn skattaskjólum þarf að vera markviss.
Til að koma í veg fyrir að skaðinn sem átti sér stað við aflandsvæðingu Íslands á árunum fyrir bankahrun endurtaki sig í einhverri mynd verður að rannsaka, kortleggja, vinna að vandaðri lagasetningu og vinna með öðrum þjóðum gegn notkun skattaskjóla. Skattaskjól eru nýtt af fólki sem vill fela peningana sína fyrir Skattinum og láta aðra bera uppi við sinn hlut í velferðarkerfinu.
