Ferill 4. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.




122. löggjafarþing 1997–98.
Þskj. 4 – 4. mál.



Tillaga til þingsályktunar



um aðgerðir til að draga úr ofbeldisdýrkun og framboði ofbeldisefnis.

Flm.: Steingrímur J. Sigfússon, Sigríður Jóhannesdóttir.



    Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að undirbúa áætlun um aðgerðir til að draga úr fram­boði efnis þar sem ofbeldi, þar með talið kynferðisofbeldi, er sýnt í einhverju formi. Sérstak­lega verði athygli beint að hvers kyns efni eða athöfnum sem líklegt má telja að börn eða ung­lingar verði fyrir áhrifum af.
    Áætlunin miðist m.a. að því að takmarka eins og kostur er:
     a.     hvers kyns ofbeldi, misþyrmingar, limlestingar og manndráp í myndefni sjónvarpsstöðva, kvikmyndahúsa og á myndböndum,
     b.     tölvuleiki, leiktæki og leikföng sem byggjast á ofbeldi,
     c.     ofbeldi á tölvunetum,
     d.     ofbeldi í sýndarveruleikatækjum,
     e.     ofbeldisefni í bókum, blöðum og tímaritum,
     f.     annað efni eða athafnir þar sem ofbeldi er hafið til vegs, réttlætt eða dýrkað, þar sem ástæðulausar eða tilgangslausar ofbeldisathafnir eru sýndar eða ofbeldi yfirleitt án list­ræns eða fræðandi gildis,
     g.     aðgengi barna og unglinga að ofbeldisefni.
    Forsætisráðherra skipi nefnd með fulltrúum allra þingflokka til að vinna með viðkomandi ráðuneytum, stofnunum og samtökum að gerð framkvæmdaáætlunar um aðgerðir á þessu sviði, þar með talið fræðslu, sem lögð verði fyrir Alþingi í formi þingsályktunartillögu.

Greinargerð.


    Tillaga þessi var flutt á síðasta þingi, en varð þá ekki útrædd. Hún er nú endurflutt óbreytt fyrir utan það að gert er skýrt í tillögugreininni að átt er við ofbeldi í víðtækustu merkingu þess orðs, þar með talið kynferðisofbeldi.
    Fagna ber aukinni umræðu um ofbeldi í samfélaginu, orsakir þess og hvað beri að gera til að sporna við því. Lagaákvæði hafa verið hert og vonir eru bundnar við starfsemi nýrra eða nýlegra stofnana eða embætta, eins og Barnaverndarstofu og umboðsmanns barna. Eftir stendur að engin heildstæð áætlun er til um samræmdar aðgerðir á þessu sviði. Það er því óbreytt skoðun flutningsmanna að brýn þörf sé fyrir aðgerðir af því tagi sem tillagan gerir ráð fyrir. Bætt er við einu fylgiskjali, blaðaumfjöllun um tölvuleik, sem veitir innsýn í heim of­beldisleikja er mætti verða ýmsum umhugsunarefni. Að öðru leyti vísast til upphaflegrar greinargerðar sem fylgir hér á eftir.
    Sú tilhneiging foreldra að vernda börn sín og hlífa fyrir ljótleika tilverunnar hefur án efa fylgt manninum frá ómunatíð. Í daglegu lífi er reynt að forðast að láta börn horfa upp á þján­ingar fólks, þau eru ekki látin vera viðstödd ef aflífa þarf skepnur o.s.frv. Fyrir daga nútíma­fjölmiðlunar voru aðstæður foreldra í þessu sambandi viðráðanlegar í þeim skilningi að hægt var að halda börnum frá tilteknum stöðum eða sjá til þess að þau væru ekki þátttakendur í at­höfnum sem ekki voru taldar við hæfi. Nú er öldin önnur. Ofbeldi í einhverju formi er svo hversdagslegt og útbreitt fyrirbæri á svo fjölmörgum sviðum að ógerningur er að einangra nokkurn þjóðfélagsþegn, þar með talin börn, frá snertingu við það.
    Um heim allan hafa áhyggjur manna af áhrifum aukins framboðs ofbeldisefnis, einkum í sjónvarpi og kvikmyndum, aukist síðustu ár og áratugi. Nægir að vísa í því sambandi til fjölda kannana sem gerðar hafa verið á áhrifum þess að börn sem fullorðnir horfi á ofbeldismyndir. Allur þessi fjöldi kannana, allt það fé sem lagt hefur verið í rannsóknir á samhengi ofbeldis í samfélaginu og ofbeldis í fjölmiðlum staðfestir þessar áhyggjur. Hér er hvorki ætlunin að fullyrða neitt né fjölyrða um áhrif ofbeldisefnis í fjölmiðlum eða annars staðar þar sem það er að finna. Vandaðar kannanir sýna svo ekki verður um villst að fylgni er t.d. milli ofbeldis­hegðunar og mikils áhorfs á ofbeldisefni, þótt heimili, félagslegar aðstæður og fleiri þættir skipti vissulega einnig miklu máli. Vísast í því sambandi m.a. til fylgiskjals I með tillögu þessari.
    Á síðustu árum hefur framboð ofbeldisefnis aukist gífurlega en einnig hefur orðið breyting á eðli þess og gerð. Til að tíunda aðeins það helsta má nefna tölvuleiki í heimilistölvum og sérstakar leikjatölvur sem tengja má við sjónvarp. Uppistaðan í leikjum í slíkum tækjum er því miður oftast tengd ofbeldi. Sama gildir um sýndarveruleikatæki, leiktæki í spilasölum og leikföng. Ofbeldi í einhverri mynd sem einhvers konar bardagi eða hernaður er langoftast undirstaðan.
    Tæknin kemur hér einnig við sögu að því leyti að efnið sem er framleitt er raunverulegt að allri gerð. Tækninni (tölvugerð mynda) sem unnt er að beita til að gera ofbeldisatriðin eðlileg og lifandi ef svo má segja eru orðin lítil takmörk sett.
    Síðast en ekki síst er sífellt að verki vítahringur stigmögnunarinnar. Rétt eins og um annað hliðstætt efni virðist það lögmál gilda að hver mynd eða hver tölvuleikur þurfi helst að taka því næsta á undan fram hvað svæsni snertir. Það þarf með öðrum orðum aðeins stærri skammt í hverri umferð, meiri grimmd, afkastameiri drápstól, miskunnarlausari ofurhetjur, meira blóð.
    Þótt ekki sé ætlunin að draga hér upp eina allsherjarhryllingsmynd af ástandinu er fróðlegt að taka dæmi af því ofbeldisefni sem venjulegt skólabarn „gæti“ haft aðgang að á einum degi, t.d. grunnskólanemi á 12. ári, í 7. bekk:
    „Það er föstudagur 13. september 1996 og Siggi í 7AB Háuhólaskóla kemur heim til sín ásamt Bjössa, einum skólafélaga, um kl. 14.30. Þeir kveikja á sjónvarpinu og á Stöð 2 er ver­ið að sýna kvikmyndina Alive sem er bönnuð innan 16 ára. Næst ákveða þeir að fara í tölvu­leiki. Annar tengir leikjatölvu, Super Nintendo, við sjónvarpið og leikur um stund leikinn Mortal Kombat, sem byggir á hrottafengnum bardaga. Hinn fer í heimilistölvuna og þar er að finna í safni leikja, sem eldri bróðir Sigga hefur sett inn, m.a. leikina Doom og Quake.
    Á eftir fara þeir um stund niður í herbergi Sigga. Þar hanga á veggjum myndir af ofurhetj­um og illmennum og meðal leikfanga eru að sjálfsögðu orrustuþotur, skriðdrekar, herskip, eldflaugar, byssur og rifflar, kylfur, sverð o.s.frv.
    Nú er klukkan að verða fjögur og móðir Sigga og yngri systkini koma heim. Bjössi á hins vegar að sjá um sig sjálfur fram undir kvöldmat þar sem faðir hans kemur seint heim og móðir hans sem vinnur vaktavinnu er ekki væntanleg fyrr en um miðnætti. Vinirnir fá leyfi til að leigja spólu og horfa á hana heima hjá Bjössa. Þeir fara á myndbandaleigu og fá leigða án teljandi erfiðleika myndina Broken Arrow sem er bönnuð innan 16 ára. Á leiðinni heim koma þeir við í leiktækjasal þar sem meðal annars er að finna leiki þar sem skotið er úr eftirlíking­um af vélbyssum á skotmörk á tölvuskjá í viðeigandi tækjum. Þarna leika þeir sér um stund óáreittir, þrátt fyrir 14 ára aldurstakmark, fyrir afganginn af vasapeningum vikunnar.
    Eftir að hafa horft á myndina og blaðað í hasarmyndablöðum, þar sem menn falla eins og hráviði fyrir kúlum ofurhetjunnar, fer Siggi heim til sín. Á báðum heimilum er horft á kvöldfréttir ríkissjónvarpsins og bæði á undan og eftir fréttunum eru sýndar án nokkurrar viðvörun­ar auglýsingar um kvikmyndir sem bannaðar eru börnum innan 16 ára. Þrjár myndir (The Quest, Diabolique og White Sguall) eru auglýstar kl. 19.50, rétt fyrir fréttir og tvær myndir (Dead Man Walking og The Quest) kl. 20.35, rétt eftir fréttir.“
    Síðan skulum við vona að þeir Siggi og Bjössi hafi átt friðsælt kvöld yfir námsbókunum og að þeir búi við góðar fjölskylduaðstæður, ekki mun af veita.
    Það fer tæpast hjá því að fjölmargar spurningar vakni með þeim sem velta þessum málum fyrir sér. Fyrst kemur auðvitað spurningin: Hvað á að gera? Er eitthvað hægt að gera? Jafn­vel: Er ástæða til að gera nokkuð?
    Það er eindregin skoðun tillögumanna að bregðast verði við. Við getum ekki horft að­gerðalaus upp á sívaxandi ofbeldi gegnsýra allt umhverfi okkar og barnanna okkar. Jafnvel þótt vísindalegar sannanir liggi ekki fyrir í einstökum atriðum um samhengi vaxandi ofbeldis í samfélaginu og aukins framboðs á ofbeldisefni, enda erfitt um vik, réttlætir það ekki að láta skeika að sköpuðu. Margt fleira en beint orsakasamband milli aukins framboðs ofbeldisefnis og ofbeldishegðunar og glæpatíðni kallar líka á að brugðist sé við. Við viljum væntanlega ekki sætta okkur við það að tilvera okkar og umhverfi sé fyllt ljótleika og ofbeldi, slíkir hlutir gegnsýri allt afþreyingarefni og ýti öðru til hliðar.
    Við Íslendingar ráðum að sjálfsögðu litlu um heimsmarkaðinn og komum ekki til með að hafa úrslitaáhrif á stefnuna hvað varðar framleiðslu á ofbeldisefni. En við getum sett sjálfum okkur reglur, við getum haldið fram meðvitaðri stefnu um að takmarka ofbeldisefnisflauminn og talað fyrir henni á norrænum vettvangi og alþjóðlega.
    Í framkvæmdaáætlun um að draga úr framboði ofbeldisefnis er hægt að hugsa sér ýmsar aðgerðir:
     1.     Setja má strangar reglur um sýningartíma efnis sem bannað er börnum.
     2.     Banna ætti auglýsingar á efni sem ekki er leyft til sýningar fyrir alla aldurshópa nema seint í kvölddagskrá sjónvarpsstöðva. Einnig á undan efni í kvikmyndahúsum sem leyft er til sýningar fyrir alla.
     3.     Aðgöngumiðar að kvikmyndum og útleiga á myndböndum sem sýna ofbeldisefni gæti borið viðbótargjald sem síðan mætti verja til fræðslu- og forvarnarstarfs á viðkomandi sviði.
     4.     Stórefla þarf kvikmyndaskoðun og bæta aðstöðu barnaverndaryfirvalda og löggæslu til eftirlits, sbr. 9. gr. laga um skoðun kvikmynda og bann við ofbeldiskvikmyndum, nr. 47/1995.
     5.     Framfylgja þarf ströngum reglum um að kvikmyndir séu ekki sýndar eða myndbönd leigð út eða afhent öðrum en þeim sem aldur hafa til að horfa á viðkomandi efni.
     6.     Framfylgja þarf ströngum reglum um aðgang að leiktækjum sem byggjast á ofbeldisefni.
     7.     Beina þarf fræðslustarfi að foreldrum jafnt sem börnum þar sem hvatt er til þess að virða aldurstakmörk og takmarka áhorf að ofbeldismyndum eða aðgang að öðru ofbeldisefni o.s.frv.
    Flutningsmenn telja brýnt að mál þetta komist formlega á dagskrá og til skoðunar hjá yfir­völdum uppeldis- og menntamála, fjölmiðlunar, félagsmála og heilbrigðismála og annars staðar þar sem ástæða er til og þá auðvitað ekki síst meðal almennings og fjölskyldna í land­inu.

Fylgiskjal I.


Árni Matthíasson.

Til liðs við hið illa.
(Mbl. 23. ágúst 1997.)

    Tölvuleikir byggjast yfirleitt á því að vinna góðverk, frelsa bandingja eða sigrast á hinu illa. Árni Matthíasson gekk aftur á móti hinu illa á hönd í byltingarkenndum breskum leik.
    Heldur er lítið að gerast á leikjamarkaði; framleiðendur virðast allir fara troðnar slóðir og forðast áhættu. Þannig streyma enn á markað Command & Conquer og Quake eftirhermur með ýmsum afbrigðum. Sem betur fer koma þó öðru hvoru leikir sem skera sig úr og breska fyrirtækið Bullfrog hefur verið iðið við að smíða slíka leiki, nýlegt dæmi er Theme Hospital, sem gengur út á sjúkrahúsrekstur, og annað glænýtt er leikurinn frábæri Dungeon Keeper.

Ljóti karlinn.
    Að sögn hönnuða Dungeon Keeper byrjaði vinnan að leiknum með þeirri ætlan að aðalhlutverkið væri ljóti karlinn sjálfur; hlutverk þess sem leikur er að auka sífellt við dýflissu sína, safna auði og ófreskjum og drepa miskunnarlaust alla þá sem ógna veldi hans, hvort sem það eru aðrir ljótir karlar eða hugprúðar hetjur. Leikurinn hefst með mynd af fögru grósku­miklu landi og rödd sem segir að undir þeim sem leikur sé komið að breyta gósenlandinu í eyðimörk og auðn. Við svo búið er horfið undir jörðina og hefjast illvirkin.
    Byrjað er með litla dýflissu og fáeina þræla, púka sem sjá um að grafa fyrir fleiri her­bergjum, helluleggja svo hægt sé að setja þar niður mannvirki, og styrkja veggina svo standast megi árásir góðmenna og annarra illmenna. Eftir því sem púkarnir grafa rekast þeir á gull og gersemar, mismikið, en það þarf peninga til að kaupa fleiri púka, byggja fjárhirslur, húsnæði fyrir fleiri ófreskjur, pyntingartæki og svo mætti lengi telja.
    Fyrsta verk er að koma sér upp fjárhirslum og næst á dagskrá að búa til íverustaði fyrir ófreskjur og því glæsilegri sem þær eru því öflugri ófreskjur koma til starfa. Síðan rekur hver byggingin aðra eftir því sem miðar í leiknum og þörf krefur. Fjölmargt þarf að hafa í huga; eiturflugur og köngurlær má ekki hýsa saman, því köngurlærnar leggjast á flugurnar, bjöllur kunna því vel að hafa hænsnabúr nálægt svo þær geti rölt inn og fengið sér í svanginn, galdra­menn vilja aðgang að bókasafni og helst ekki deila herbergi með öðrum, ekki má gleyma þjálfunarstað og svo mætti lengi telja. Eftir því sem skepnurnar eru öflugri og ógurlegri og fer betur um þær eykst eðlilega afl yfirdjöfulsins.

Leðurklæddir kvendjöflar.
    Dýflissunni þarf að stjórna með harðri hendi og rétt að löðrunga þjónana reglulega, sérstaklega ef þeir eru ekki að vinna af krafti. Sumir kunna því reyndar hið besta, til að mynda leðurklæddir kvendjöflar sem emja af gleði og færast allar í aukana. Þó verður að gæta þess að vera ekki of laus höndin og varast að berja til bana aðstoðarfólkið, sérstaklega púkana sem kosta því meira sem fleiri eru keyptir. Gott er að taka einhverja eina skepnu og pynta í pynt­ingaherberginu því þá vinna aðrar sama kyns betur á meðan. Yfirdjöfullinn, þ.e. sá sem leik­ur, verður líka að taka tillit til guða heimsins og fórna reglulega einhverjum starfsmanna sinna.
    Ef tekst að handsama einhverja hetjuna er sjálfsagt að koma henni í fangelsi og síðan á pyntingabekkinn til að reyna að snúa henni til hins illa. Það tekst ekki alltaf en hafa má gaman af veinum og hrópum þeirra á bekknum. Ef hetjurnar svelta til bana í dýflissunni breytast þær í beinagrindur og ganga til liðs við yfirdjöfulinn, en ef líkin eru dregin í kirkjugarð breyt­ast þær í vampýrur sem eru góður liðsauki.

Að sjá í gegnum ófreskjuaugu.
    Meðal þess fjölmarga sem gerir leikinn einstakan er að sá sem leikur getur brugðið sér í hlutverk einhverrar skepnunnar í dýflissunni og stýrt henni, sem gerir reyndar miklar kröfur til öflugrar tölvu ef vel á að vera. Merkilegt er að sjá í gegnum ófreskjuaugu og eftirminnilegt að horfa í gegnum margþætt fluguaugu sem undirstrikar hve grafík er vel af hendi leyst.
    Borðin í leiknum eru að minnsta kosti 25 og að sögn fimm leyniborð og 30 netleiksborð, en láta má tölvuna sjá um að leika fyrir hina ef vill.
    Dungeon Keeper er framúrskarandi leikur, flókinn og skemmtilegur og tvímælalaust helsti leikur ársins hingað til. Grafíkin í honum er fyrirtak eins og getið er, hljóðrásin skemmtileg og hann á eftir að endast mánuðum saman.
    Dungeon Keeper gerir kröfur um 60 Mhz Pentium tölvu hið minnsta, með 8 MB innra minni, fjögurra hraða geisladrifi, 80 MB laus á hörðum disk, hljóðkorti og Windows 95 eða MS-DOS.


Fylgiskjal II.



Hilmar Thor Bjarnason:

Úr skýrslu umboðsmanns barna um ofbeldi í sjónvarpi.


(Október 1996.)



(12 síður myndaðar)



Fylgiskjal III.


Fyrirspurn Steingríms J. Sigfússonar til menntamálaráðherra


um ofbeldisefni í fjölmiðlum.


(235. mál á 120. löggjafarþingi, þskj. 317.)



    Telur ráðherra þörf á sérstökum aðgerðum til að draga úr ofbeldisefni í dagskrá fjölmiðla eða að breyta þurfi tilhögun dagskrár fjölmiðlanna til þess að slíkt efni komi síður fyrir augu barna?

Munnlegt svar menntamálaráðherra (Björns Bjarnasonar).


    Herra forseti. Samkvæmt útvarpslögum, nr. 68/1985, með síðari breytingum, bera sjón­varpsstöðvar fulla ábyrgð á eigin útsendingum. Hins vegar hafa stjórnvöld á síðustu árum unnið að því að setja reglur sem hafa það að markmiði að stemma stigu við vaxandi ofbeldi í fjölmiðlum.
    Ísland er aðili að barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna og ný lög um skoðun kvikmynda og bann við ofbeldiskvikmyndum, nr. 47/1995, sem voru samþykkt á Alþingi sl. vor hafa tekið gildi. Með þeirri lagasetningu voru felld saman í heildstæða löggjöf ákvæði um bann við of­beldiskvikmyndum og ákvæði um skoðun kvikmynda til að meta sýningarhæfni þeirra fyrir börn.
    Í 1. gr. laganna segir að bannað sé að framleiða hér á landi eða flytja til landsins ofbeldis­kvikmyndir. Enn fremur er bönnuð sýning, dreifing og sala slíkra mynda. Ofbeldiskvikmynd í skilningi laga þessara er kvikmynd þar sem sérstaklega er sóst eftir að sýna hvers kyns mis­þyrmingar eða hrottalegar drápsaðferðir á mönnum og dýrum. Hin nýju lög við bann við of­beldiskvikmyndum eiga að sjálfsögðu einnig við um fjölmiðla.
    Hin íslenska löggjöf um þessi efni verður að teljast harla ströng miðað við það sem gerist í nágrannalöndum okkar og hæpið að lengra verði komist eftir þeim leiðum. Stjórnvöldum ber að sjálfsögðu að sjá til þess eftir fremsta megni að gildandi lagaákvæðum sé framfylgt en meginatriði er að fjölmiðlar og ekki síst foreldrar og aðrir forráðamenn barna finni til þerrar ábyrgðar sem hvílir á þeim í þessum efnum. Samvinna allra þessara aðila er forsenda þess að árangri verði náð.
    Að því er sjónvarpsstöðvar varðar gera lög ráð fyrir ákveðnu samráði milli þeirra og kvik­myndaskoðunar þótt stöðvarnar beri sjálfar ábyrgð á dagskrárefni sínu eins og áður var sagt. Kvikmyndaskoðun hefur í ábendingum sínum til sjónvarpsstöðva einkum lagt áherslu á eftir­farandi atriði:
     1.     Að efni séð raðað í dagskrá með tilliti til áhorfstíma barna og ofbeldiskenndu efni valin staður sem seinast á dagskrá.
     2.     Að viðvaranir um dagskrárefni séu samræmdar og fylgi allri dagskrárkynningu.
    Að mati kvikmyndaskoðunar hefur skort nokkuð á að þessara atriða sé nógu vel gætt, ekki síst hjá Ríkisútvarpinu. Árangursríkast til að draga úr grófu ofbeldisefni í fjölmiðlum væri vafalaust ef takast mætti að efla með ungu kynslóðinni það viðhorf að slíkt efni sé ómerkilegt og ekki þess virði að eyða í það tíma frá öðrum áhugaverðari viðfangsefnum. Þar reynir enn á hlutverk og fordæmi foreldra. Einnig kann að þurfa að huga að því hvort efla beri fræðslu í skólum sem geti stuðlað að þessu markmiði og auðveldað börnum að átta sig betur á því myndmáli sem ber fyrir augu þeirra í fjölmiðlum og annars staðar.



Fylgiskjal IV.


Fyrirspurn Steingríms J. Sigfússonar til viðskiptaráðherra


um kvikmyndaauglýsingar í sjónvarpi.


(236. mál á 120. löggjafarþingi, þskj. 318.)



     1.     Telur ráðherra að kvikmyndaauglýsingar í sjónvarpi, þar sem sýnd eru ofbeldisatriði úr kvikmyndum sem bannaðar eru börnum, samrýmist ákvæðum samkeppnislaga, sbr. sér­staklega 22. gr.?
     2.     Ef svo er ekki, hvað hyggst ráðherra aðhafast í málinu?

Munnlegt svar viðskiptaráðherra (Finns Ingólfssonar).


    Herra forseti. Á þskj. 318 hefur hv. þm. Steingrímur J. Sigfússon beint til mín tveimur fyr­irspurnum vegna kvikmyndaauglýsinga í sjónvarpi. Hin fyrri hljóðar svo:
    „Telur ráðherra að kvikmyndaauglýsingar í sjónvarpi, þar sem sýnd eru ofbeldisatriði úr kvikmyndum sem bannaðar eru börnum, samrýmist ákvæðum samkeppnislaga, sbr. sérstak­lega 22. gr.?“
    Nei. Ég tel að margar þessara auglýsinga samræmist ekki 22. gr. samkeppnislaga, en þar segir m.a. eins og hv. þm. hefur rifjað upp:
    „Auglýsingar skulu miðast við að börn sjái þær og heyri og mega þær á engan hátt mis­bjóða þeim. Í auglýsingum verður að sýna sérstaka varkárni vegna trúgirni barna og unglinga og áhrifa á þau.“
    Þeir sem hafa horft á þessar auglýsingar hljóta að geta verið sammála um að í fjölda þeirra eru ofbeldisatriði sem alls ekki eru við hæfi barna. Síðari spurningin hljóðar svo:
    „Ef svo er ekki, hvað hyggst ráðherra aðhafast í málinu?“
    Í tilefni þessara fyrirspurna hef ég aflað mér upplýsinga hjá Samkeppnisstofnun um hvað samkeppnisyfirvöld hafi aðhafst í málinu.
    Á fundi ráðgjafarnefndar samkeppnisráðs, þ.e. auglýsinganefndar, þann 21. mars 1995 var fjallað um auglýsingar frá kvikmyndahúsunum í sjónvarpi þar sem sýnd eru kvikmyndaatriði sem ekki hæfa börnum. Í framhaldi af fundinum sendi Samkeppnisstofnun bréf til Ríkisút­varpsins og kvikmyndahúsanna í Reykjavík þar sem þeim tilmælum var beint til þeirra að virða ákvæði 22. gr. samkeppnislaganna. Tilmælin báru árangur sl. vor en að undanförnu hafa auglýsingar með kvikmyndaatriðum sem ekki hæfa börnum tekið að birtast aftur og nú einnig frá myndbandaleigum. Því var ákveðið á fundi auglýsinganefndar Samkeppnisstofnunar 11. des. 1995 að ítreka fyrri tilmæli. Samkeppnisstofnun sendi síðan tilmæli um að virða 22. gr. samkeppnislaga til allra sjónvarpsstöðva, kvikmyndahúsa í Reykjavík og samtaka mynd­bandaleiga þar sem jafnframt var bent á þau viðurlög sem unnt er að beita til að framfylgja lögunum. Viðurlögin eru að samkeppnisráð getur bannað athafnir sem brjóta í bága við ákvæði 22. gr. samkeppnislaga og fylgt banninu eftir með dagsektum.
    Skömmu eftir að hin ítrekuðu tilmæli voru send fyrrgreindum aðilum barst samkeppnisráði bréf frá umboðsmanni barna, dags. 17. jan. Í bréfinu er m.a. bent á þau skaðlegu áhrif sem ofbeldi í kvikmyndahúsum getur haft á börn og telur umboðsmaður því brýnt að samkeppnis­ráð grípi til þeirra úrræða sem því eru tiltæk til þess að banna auglýsingar af þessu tagi. Í framhaldi af bréfi umboðsmanns barna kom auglýsinganefnd saman og mér er kunnugt um að hún hefur í undirbúningi tillögur sem ræddar verða á fundi samkeppnisráðs sem verður haldinn í byrjun næstu viku. Niðurstöðu þess fundar vil ég bíða.

    Ég tel brýnt að reynt verði að ná samkomulagi um það milli þeirra aðila sem að þessu standa að stemma stigu við þessu án þess að þurfa að beita þeim ákvæðum sem hægt er að beita á grundvelli samkeppnislaganna til þess að stöðva þetta, þ.e. banninu og dagsektunum. Áður en það verði gert tel ég rétt að það reyni á hvort ekki sé hægt að ná samkomulagi eins og tókst í upphafi síðasta árs. Takist það hins vegar ekki eru auðvitað engin önnur úrræði til en að beita ákvæðum samkeppnislaga sem þar eru heimiluð.