Ferill 566. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
127. löggjafarþing 2001–2002.
Þskj. 887 — 566. mál.
Tillaga til þingsályktunar
um fullgildingu samnings milli ríkja Fríverslunarsamtaka Evrópu (EFTA) og Makedóníu.
(Lögð fyrir Alþingi á 127. löggjafarþingi 2001–2002.)
Alþingi ályktar að heimila ríkisstjórninni að fullgilda fyrir Íslands hönd samning milli ríkja Fríverslunarsamtaka Evrópu (EFTA) og lýðveldisins Makedóníu sem undirritaður var í Zürich 19. júní 2000.
Athugasemdir við þingsályktunartillögu þessa.
Með þingsályktunartillögu þessari er leitað heimildar Alþingis til fullgildingar á samningi milli ríkja Fríverslunarsamtaka Evrópu (EFTA) og lýðveldisins Makedóníu, sem undirritaður var í Zürich 19. júní 2000. Samningurinn í íslenskri þýðingu og frumtextinn á ensku er prentaður sem fylgiskjal með þingsályktunartillögu þessari. Viðaukar og bókanir sem fylgja samningnum munu liggja frammi á lestrarsal Alþingis.
Frá árinu 1989 hafa EFTA-ríkin lokið gerð fríverslunarsamninga við 18 ríki. Ferli þetta hófst við lok kalda stríðsins 1989 með gerð fríverslunarsamninga við ríki Mið- og Austur-Evrópu og við Tyrkland og Ísrael. Á síðustu árum hafa EFTA-ríkin m.a. einbeitt sér að gerð fríverslunarsamninga við ríki Norður-Afríku og Miðausturlanda. Samningar eru á lokastigi við Singapúr auk þess sem viðræður hafa staðið yfir við Kanada, Túnis og Chile og gert er ráð fyrir að viðræður hefjist innan tíðar við Suður-Afríku. Jafnframt hafa farið fram könnunarviðræður við lýðveldið Júgóslavíu.
Fríverslunarsamningurinn er gerður í framhaldi af samstarfsyfirlýsingu EFTA-ríkjanna og Makedóníu sem undirrituð var í Vaduz í mars 1996 og er hluti af viðleitni EFTA-ríkjanna til að styðja við lýðræðislega þróun og efnahagslegar framfarir í Makedóníu og á Balkanskaga í heild.
Fríverslunarsamningurinn við Makedóníu er hliðstæður öðrum fríverslunarsamningum sem EFTA-ríkin hafa gert. Samningurinn, eins og aðrir fríverslunarsamningar, fjallar m.a. um meðferð tolla og samsvarandi gjalda, upprunareglur og samvinnu um tollaframkvæmd, ríkiseinokun, tæknilegar reglugerðir, greiðslur og yfirfærslur, opinber innkaup, vernd hugverka, samkeppni fyrirtækja, ríkisaðstoð, undirboð og erfiðleika vegna greiðslujafnaðar, svo það helsta sé nefnt.
Samningurinn kveður á um fríverslun milli EFTA-ríkjanna og Makedóníu með iðnaðarvörur sem taldar eru upp í 25.–97. kafla tollskrárinnar. Samningurinn felur í sér að frá og með gildistöku hans fella EFTA-ríkin og Makedónía niður alla innflutningstolla og gjöld á iðnaðarvörum sem upprunnar eru í aðildarríkjum samningsins. Undantekning er gerð frá þessu varðandi vörur sem upprunnar eru í EFTA-ríkjunum og taldar eru upp í viðauka III við samninginn. Tollar og gjöld á þessar iðnaðarvörur falla hins vegar niður í áföngum á allt að níu árum frá gildistöku samningsins.
Í viðauka II við fríverslunarsamninginn skuldbinda EFTA-ríkin og Makedónía sig til að fella niður alla tolla og samsvarandi gjöld á sjávarafurðir frá og með gildistöku samningsins. Þó hefur Makedónía aðlögunartíma í eitt til sjö ár til að fella niður tolla á fisktegundum sem nánar eru taldar upp í viðaukanum.
Varðandi viðskipti með landbúnaðarafurðir semur hvert EFTA-ríki tvíhliða við Makedóníu. Bókun um landbúnaðarmál milli lýðveldisins Íslands og lýðveldisins Makedóníu fylgir samningnum. Skv. 7. gr. bókunarinnar öðlast hún gildi sama dag og samningurinn milli EFTA-ríkjanna og Makedóníu.
Fylgiskjal.
FRÍVERSLUNARSAMNINGUR
milli EFTA-ríkjanna og
lýðveldisins Makedóníu
FORMÁLSORÐ
sem vísa til þess ásetnings síns að stuðla á virkan hátt efnahagslegum samruna í Evrópu og lýsa sig reiðubúin til að leita sameiginlegra leiða og aðferða til að styrkja þá þróun,
sem hafa í huga mikilvægi þeirra tengsla sem eru milli EFTA-ríkjanna og Makedóníu, einkum yfirlýsinguna um samvinnu sem var undirrituð í Vaduz í mars 1996, og eiga þá ósk sameiginlega að styrkja þessi tengsl og koma þannig á nánum og varanlegum samskiptum,
sem árétta skuldbindingu EFTA-ríkjanna og Makedóníu og vilja þeirra til að styðja samning um stöðugleika í Suðaustur-Evrópu,
sem eru meðvituð um mikilvægi þess að öll ákvæði og meginreglur ráðstefnunnar um öryggi og samvinnu í Evrópu (RÖSE), einkum lokabókun Helsinki-ráðstefnunnar og Parísarsáttmálans um hina nýju Evrópu, ásamt lokaskjali Bonn-ráðstefnunnar um efnahagssamvinnu í Evrópu,
sem árétta stuðning sinn við fjölflokkalýðræði er byggist á lögum, mannréttindum, þar með talið réttindum þeirra sem tilheyra minnihlutahópum, og grundvallarfrelsi og vísa til meginreglna sáttmála Sameinuðu þjóðanna,
sem æskja þess að skapa hagstæð skilyrði fyrir þróun og fjölbreytni í viðskiptum sín á milli og aukna samvinnu, bæði viðskiptalega og efnahagslega, á sviðum þar sem samningsaðilarnir eiga sameiginlegra hagsmuna að gæta, á grundvelli jafnræðis, gagnkvæms ávinnings, reglunnar um bann við mismunun og þjóðaréttar,
sem vísa til aðildar EFTA-ríkjanna að Alþjóðaviðskiptastofnuninni (WTO) og skuldbindingar þeirra um að framfylgja réttindum og skyldum sem leiðir af Marakess-samningnum um stofnun Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar, að meðtöldum meginreglunum um bestukjarameðferð og innlenda meðferð, og vísa jafnframt til þess markmiðs makedónskra yfirvalda að gerast aðili að Alþjóðaviðskiptastofnuninni,
sem einsetja sér að stuðla að eflingu fjölþjóðaviðskiptakerfis og þróa frjálsari viðskipti sín á milli í samræmi við reglur Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar,
sem hafa í huga að ekkert ákvæði þessa samnings megi túlka þannig að það leysi samningsríkin undan skuldbindingum sínum samkvæmt öðrum alþjóðasamningum, einkum samningnum um Alþjóðaviðskiptastofnunina,
sem eru staðráðin í að beita þessum samningi með það að markmiði að varðveita og vernda umhverfið og tryggja hagkvæmustu nýtingu auðlinda í samræmi við meginregluna um sjálfbæra þróun,
sem eru þess fullviss að samningur þessi muni stuðla að stærra og samstilltara fríverslunarsvæði í Evrópu og vera mikilvægt framlag til samruna í Evrópu,
sem lýsa sig reiðubúin til að skoða, eftir því sem ástæða gefst til, möguleika á að þróa og efla efnahagsleg samskipti sín svo að þau nái til sviða sem þessi samningur tekur ekki til,
sem eru sannfærð um að þessi samningur myndi viðeigandi ramma fyrir upplýsinga- og skoðanaskipti um þróun efnahagsmála og viðskipti og skyld málefni,
sem eru enn fremur sannfærð um að þessi samningur skapi skilyrði sem stuðli að samskiptum þeirra á sviði efnahagsmála, viðskiptamála og fjárfestingu,
HAFA ÁKVEÐIÐ, í samræmi við framangreind markmið, að gera með sér svohljóðandi samning (hér á eftir nefndur samningurinn):
1. gr.
Markmið
2. Samningur þessi, sem byggist á viðskiptasamböndum milli markaðshagkerfa og því að lýðræði og mannréttindi séu virt, miðar að því:
a) að efla, með auknum gagnkvæmum viðskiptum, samfellda þróun efnahagslegra samskipta EFTA-ríkjanna og Makedóníu og stuðla þannig, bæði í EFTA-ríkjunum og Makedóníu, að framþróun efnahagsmála, betri lífs- og atvinnuskilyrðum og aukinni framleiðni og fjárhagslegum stöðugleika;
b) að skapa eðlileg samkeppnisskilyrði í viðskiptum milli samningsaðilanna;
c) að stuðla þannig, með afnámi viðskiptahafta, að efnahagslegum samruna í Evrópu og samfelldri þróun og aukningu alþjóðaviðskipta.
2. gr.
Gildissvið
a) framleiðsluvara sem heyra undir 25.– 97. kafla í samræmdu vörulýsingar- og vöruheitaskránni (ST), að undanskildum þeim vörum sem skráðar eru í I. viðauka;
b) framleiðsluvara sem tilgreindar eru í bókun A, að teknu viðeigandi tilliti til fyrirkomulags þess sem kveðið er á um í þeirri bókun;
c) fisks og annarra sjávarafurða eins og kveðið er á um í II. viðauka;
sem upprunnar eru í EFTA-ríki eða í Makedóníu.
3. gr.
Upprunareglur
og samvinna um tollaframkvæmd
2. Samningsaðilarnir skulu gera viðeigandi ráðstafanir, þar á meðal um endurskoðun af hálfu sameiginlegu nefndarinnar og fyrirkomulag á samvinnu stjórnvalda, til að tryggja að ákvæði 4. gr. (Innflutningstollar og gjöld sem hafa samsvarandi áhrif), 6. gr. (Fjáröflunartollar), 7. gr. (Útflutningstollar og gjöld sem hafa samsvarandi áhrif), 8. gr. (Magntakmarkanir á innflutningi eða útflutningi og ráðstafanir sem hafa samsvarandi áhrif), 13. gr. (Innlendir skattar og reglur) og 22. gr. (Endurútflutningur og alvarlegur vöruskortur) samningsins og bókunar B séu framkvæmd á samræmdan og skilvirkan hátt og til að draga svo sem unnt er úr þeim formkröfum sem gerðar eru í viðskiptum, og til að finna lausn á þeim vandamálum sem af framkvæmd ákvæðanna leiðir þannig að allir geti vel við unað.
3. Á grundvelli endurskoðana sem um getur í 2. mgr. skulu samningsaðilarnir taka ákvörðun um viðeigandi ráðstafanir.
4. gr.
Innflutningstollar og gjöld
sem hafa samsvarandi áhrif
2. Frá og með gildistöku samningsins skulu samningsaðilar afnema alla innflutningstolla á framleiðsluvörum, sem upprunnar eru í EFTA-ríki eða í Makedóníu, og gjöld sem hafa samsvarandi áhrif, nema eins og kveðið er á um í III. viðauka.
5. gr.
Grunntollar
2. Komi almennar tollalækkanir til framkvæmda fyrir, við eða eftir gildistöku þessa samnings, m.a. lækkanir í samræmi við skuldbindingar marghliða viðræðna á vegum Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar, skulu lækkuðu tollarnir koma í stað grunntolla, sem um getur í 1. mgr., frá þeim tíma sem lækkanirnar koma til framkvæmda eða frá og með gildistöku þessa samnings, verði hún síðar.
3. Reikna skal lækkuðu tollana í samræmi við 2. mgr. 4. gr. (Innflutningstollar og gjöld sem hafa samsvarandi áhrif) með einum aukastaf eða, þegar um er að ræða sérstaka tolla, með tveimur aukastöfum.
6. gr.
Fjáröflunartollar
7. gr.
Útflutningstollar og gjöld
sem hafa samsvarandi áhrif
2. Samningsaðilar skulu, frá og með gildistöku þessa samnings, afnema alla útflutningstolla á framleiðsluvörum, sem upprunnar eru í EFTA-ríki eða í Makedóníu, og gjöld sem hafa samsvarandi áhrif.
8. gr.
Magntakmarkanir á innflutningi eða útflutningi
og ráðstafanir sem hafa samsvarandi áhrif
2. Samningsaðilar skulu, frá og með gildistöku þessa samnings, afnema magntakmarkanir á innflutningi eða útflutningi og ráðstafanir sem hafa samsvarandi áhrif, nema eins og kveðið er á um í IV. viðauka.
9. gr.
Almennar undantekningar
10. gr.
Ríkiseinkaréttur
2. Ákvæði þessarar greinar gilda um alla aðila sem eru þar til bærum yfirvöldum samningsaðilanna til aðstoðar samkvæmt lögum eða í reynd, beint eða óbeint, við að hafa eftirlit með, ráða eða hafa umtalsverð áhrif á inn- eða útflutning milli samningsaðilanna. Þessi ákvæði skulu einnig gilda um einkarétt sem ríkið hefur veitt öðrum aðilum
11. gr.
Tæknilegar reglur
2. Samningsaðilar samþykkja að hafa tafarlaust samráð innan sameiginlegu nefndarinnar til að finna viðeigandi lausn telji samningsaðili að annar samningsaðili hafi gert ráðstafanir sem gætu skapað eða hafi skapað tæknilega hindrun í viðskiptum.
3. Farið skal með skuldbindingar samningsaðilana, um að tilkynna drög að tæknilegum reglugerðum, í samræmi við ákvæði í samningi Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar um tæknilegar viðskiptahindranir. EFTA-ríkin skulu veita Makedóníu aðgang að tilkynningum sínum um drög að tæknilegum reglum. Makedónía skal senda aðalskrifstofu EFTA tilkynningar sínar um drög að tæknilegum reglum sem tekur að sér að senda þær til annarra samningsaðila.
12. gr.
Viðskipti með landbúnaðarafurðir
2. Til að ná þessum markmiðum hefur hvert EFTA-ríki gert tvíhliða samning við Makedóníu um ráðstafanir til að greiða fyrir viðskiptum með landbúnaðarafurðir.
3. Samningsaðilar skulu beita reglum sínum um hollustuhætti eða plöntuheilbrigði án mismununar og skulu ekki gera nýjar ráðstafanir sem gætu torveldað viðskipti óþarflega.
13. gr.
Innlendir skattar og reglur
2. Útflytjendur skulu ekki njóta hærri endurgreiðslu á innlendum sköttum en nemur beinum og óbeinum sköttum á framleiðsluvörur sem eru fluttar út til yfirráðasvæðis samningsaðila.
14. gr.
Greiðslur og yfirfærslur
2. Samningsaðilar skulu forðast að takmarka, með höftum í gjaldeyrisviðskiptum eða með stjórnsýsluathöfnum, veitingu, endurgreiðslu eða móttöku lána til skamms eða meðallangs tíma vegna viðskipta sem íbúi á yfirráðasvæði samningsaðila á hlut að.
3. Ekki skal gera takmarkandi ráðstafanir vegna yfirfærslna í tengslum við fjárfestingar, sérstaklega ekki vegna heimsendingar fjárhæða sem hafa verið notaðar til fjárfestingar eða endurfjárfestingar og hvers konar tekna af þeim.
15. gr.
Opinber innkaup
2. Í þessu skyni skulu samningsaðilar setja reglur innan ramma sameiginlegu nefndarinnar. Reglurnar skulu einkum byggjast á samningi Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar um opinber innkaup.
3. Hlutaðeigandi samningsríki skulu leitast við að gerast aðilar að samningi Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar um opinber innkaup og auka frjálsræði á opinberum innkaupamörkuðum sínum.
16. gr.
Hugverkavernd
2. Samningsríkin skulu ekki veita ríkisborgurum annarra samningsríkja lakari kjör en þau veita eigin ríkisborgurum. Undanþágur frá þessari kvöð skulu veittar í samræmi við efnisleg ákvæði 3. gr. TRIPS-samningsins.
3. Samningsríkin skulu ekki veita ríkisborgurum annarra samningsríkja lakari kjör en veitt eru ríkisborgurum annarra ríkja. Undanþágur frá þessari kvöð skulu veittar í samræmi við efnisleg ákvæði TRIPS-samningsins, einkum 4. og 5. gr. Í samræmi við d-lið 4. gr. TRIPS-samningsins er undanþegið þessari skuldbindingu hyglun, vild, forréttindi eða friðhelgi, sem tilkomin er vegna gildandi alþjóðasamninga við gildistöku þessa samnings og hinum samningsríkjunum er tilkynnt um eigi síðar er sex mánuðum eftir gildistöku þessa samnings, að því tilskildu að slíkt valdi ekki gerræðislegri eða óréttlætanlegri mismunun gagnvart ríkisborgurum hinna samningsríkjanna. Samningsaðilar eru undanþegnir kröfu um tilkynningu ef þeir hafa þegar sent TRIPS-ráðinu slíka tilkynningu. Undanþágur frá þessari kvöð skulu vera í samræmi við efnisleg ákvæði TRIPS-samningsins, einkum 4. og 5. gr.
4. Samningsríkin samþykkja, að beiðni samningsríkis, að endurskoða ákvæði þessarar greinar og V. viðauka um vernd hugverkaréttinda með það í huga að auka þessa vernd enn frekar og forðast eða ráða bót á röskun í viðskiptum sem stafar af verndun hugverkaréttinda eins og hún er núna.
17. gr.
Reglur um samkeppni fyrirtækja
a) allir samningar milli fyrirtækja, ákvarðanir samtaka fyrirtækja og samstilltar aðgerðir fyrirtækja sem miða að því að koma í veg fyrir, takmarka eða raska samkeppni eða leiða til slíks;
b) misnotkun eins eða fleiri fyrirtækja á yfirburðastöðu sinni á yfirráðasvæðum samningsaðila í heild eða á verulegum hluta þeirra.
2. Ákvæði 1. mgr. skulu einnig gilda um starfsemi opinberra fyrirtækja og fyrirtækja sem njóta sér- eða einkaréttinda er samningsaðilar hafa veitt þeim, en beiting ákvæðanna má þó ekki hindra, að lögum eða í raun, framkvæmd opinberra verkefna sem þeim eru fengin.
3. Telji samningsaðili að tiltekið athæfi samrýmist ekki ákvæðum 1. og 2. mgr. er honum heimilt að gera viðeigandi ráðstafanir samkvæmt þeim skilmálum og í samræmi við þá málsmeðferð sem er mælt er fyrir um í 24. gr. (Málsmeðferð við beitingu verndarráðstafana).
18. gr.
Ríkisaðstoð
2. Farið skal með skyldur samningsaðilanna varðandi gagnsæi í meðferð ríkisaðstoðar í samræmi við viðmiðanir í 1. mgr. XVI. gr. GATT 1994 og 25. gr. samningsins um styrki og jöfnunarráðstafanir. EFTA-ríkin skulu senda aðalskrifstofu EFTA tilkynningar sínar um ríkisaðstoð til Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar sem verða þar tiltækar Makedóníu. Makedónía skal senda aðalskrifstofu EFTA tilkynningar um ríkisaðstoð sína og hún sendir þær til annarra samningsaðila.
3. Áður en EFTA-ríki eða Makedónía, eftir því sem við á, hefur rannsókn í því skyni að ákvarða hvort og að hve miklu leyti ríkisaðstoð er veitt í Makedóníu eða EFTA-ríki og áhrif þess eins og kveðið er á um í 11. gr. samningsins um styrki og jöfnunarráðstafanir skal sá samningsaðili sem hyggst hefja rannsókn tilkynna þá skriflega þeim samningsaðila sem sætir rannsókn á vörum sínum tilkynningu um það og veita 30 daga frest til að leita lausnar sem allir samningsaðilar geta sætt sig við. Samráð skal fara fram í sameiginlegu nefndinni ef samningsaðili fer fram á það innan 10 daga frá viðtöku tilkynningarinnar.
19. gr.
Undirboð
20. gr.
Neyðaraðgerðir vegna innflutnings tiltekinna framleiðsluvara
a) alvarlegu tjóni fyrir innlenda framleiðendur sambærilegra framleiðsluvara eða samkeppnisvara á yfirráðasvæði samningsaðilans sem flytur inn, eða
b) alvarlegri röskun í skyldri grein atvinnulífsins eða erfiðleikum sem gætu leitt til alvarlegra efnahagsþrenginga á einstökum yfirráðasvæðum,
er viðkomandi samningsaðila heimilt að gera viðeigandi ráðstafanir samkvæmt þeim skilmálum og í samræmi við þá málsmeðferð sem mælt er fyrir um í 24. gr. (Málsmeðferð við beitingu verndarráðstafana).
21. gr.
Endurskipulagning
2. Ráðstafanirnar skulu eingöngu vernda nýjan iðnað eða einstakar greinar atvinnulífs sem verið er að endurskipuleggja eða sem standa frammi fyrir alvarlegum erfiðleikum, einkum þegar erfiðleikarnir skapa mikil félagsleg vandamál.
3. Heildarverðtollar sem kunna að vera lagðir á innflutning frá EFTA-ríkjum til Makedóníu mega ekki vera hærri en 25% að verðmæti, eftir að ráðstafanirnar eru komnar til framkvæmda, og skulu framleiðsluvörur upprunnar í EFTA-ríkjum njóta að einhverju leyti hagstæðari kjara en aðrar. Þeir mega ekki vera hærri en tollar sem eru lagðir á innflutning svipaðra vara til Makedóníu frá öðrum löndum. Verðmæti varanna sem þessar ráðstafanir taka til skal ekki nema meira en 15% alls árlegs innflutnings iðnaðarvara frá EFTA-ríkjum samkvæmt skilgreiningu í a-lið 2. gr. og samkvæmt nýjustu hagtölum.
4. Makedóníu ber að tilkynna sameiginlegu nefndinni um allar sérstakar ráðstafanir sem það hyggst beita og, að beiðni EFTA-ríkjanna, hafa samráð um þær og málefni viðkomandi atvinnugreinar í sameiginlegu nefndinni áður en þeim er beitt. Þegar Makedónía gerir slíkar ráðstafanir ber því að afhenda sameiginlegu nefndinni áætlun um afnám tollanna sem lagðir eru á samkvæmt þessari grein. Í áætluninni skal gera grein fyrir afnámi tollanna í jöfnum árlegum áföngum sem hefjist eigi síðar en tveimur árum eftir að þeim er komið á, nema sameiginlega nefndin ákveði aðra áætlun.
5. Beiting sérstakra ráðstafana, sem tilgreindar eru í þessari grein, skal ekki vara lengur en þrjú ár. Allar undanþágur frá endurskipulagningu falla úr gildi í síðasta lagi níu árum eftir gildistöku þessa samnings. Sameiginlega nefndin getur ákveðið önnur tímabil en tilgreint er í þessari málsgrein.
22. gr.
Endurútflutningur og alvarlegur vöruskortur
a) framleiðsluvara verði flutt aftur út til þriðja lands og samningsaðilinn, sem flytur út, hefur beitt magntakmörkunum á útflutning, útflutningstollum eða ráðstöfunum eða gjöldum sem hafa samsvarandi áhrif gagnvart útflutningi umræddrar framleiðsluvöru þangað, eða
b) alvarlegur skortur verði eða gæti orðið á vöru sem er nauðsynleg fyrir samningsaðila sem flytur út,
og þar sem ofangreindar ástæður valda eða gætu valdið samningsaðilanum sem flytur úr alvarlegum erfiðleikum er þeim samningsaðila heimilt að gera viðeigandi ráðstafanir samkvæmt þeim skilmálum og í samræmi við þá málsmeðferð sem mælt er fyrir um í 24. gr. (Málsmeðferð við beitingu verndarráðstafana). Þessar ráðstafanir skulu vera án mismununar og skulu afnumdar þegar aðstæður réttlæta þær ekki lengur.
23. gr.
Erfiðleikar vegna greiðslujafnaðar
2. Eigi samningsaðili í alvarlegum erfiðleikum með greiðslujöfnuð eða yfirvofandi hætta er á því er honum, eftir því sem við á, heimilt að gera takmarkandi ráðstafanir í viðskiptum, samkvæmt þeim skilmálum sem settir eru GATT 1994 og samkomulaginu um ákvæði um greiðslujöfnuð í GATT 1994, sem skulu vara í takmarkaðan tíma og vera án mismununar og ekki hafa víðtækari áhrif en þörf er á til að leysa erfiðleika vegna greiðslujafnaðar. Ráðstafanir sem hafa áhrif á vöruverð skulu njóta ívilnana og skal aflétta þeim smám saman eftir því sem erfiðleikar vegna greiðslujafnaðar minnka og með öllu þegar aðstæður réttlæta þær ekki lengur. Samningsaðila, sem grípur til takmarkandi ráðstafana af þessu tagi, ber að tilkynna öðrum samningsaðilum og sameiginlegu nefndinni þegar í stað um slíkar ráðstafanir, helst áður en þær eru gerðar, og leggja fram eins fljótt og unnt er tímaáætlun um afnám þeirra. Sameiginlega nefndin skal kanna, fari einhver samningsaðilanna fram á það, hvort þörf er á að viðhalda ráðstöfunum sem gerðar hafa verið.
24. gr.
Málsmeðferð við beitingu
verndarráðstafana
2. Með fyrirvara um 6. mgr. þessarar greinar ber samningsaðila, sem íhugar að beita verndarráðstöfunum, að tilkynna öðrum samningsaðilum og sameiginlegu nefndinni þegar þar um og láta þeim í té allar upplýsingar sem málið varða. Samningsaðilarnir skulu hefja viðræður innan sameiginlegu nefndarinnar án tafar til að leita lausnar sem allir samningsaðilar geta sætt sig við.
3. a) Að því er varðar 17. gr. (Reglur um samkeppni fyrirtækja) skulu samningsaðilarnir sem í hlut eiga veita sameiginlegu nefndinni nauðsynlega aðstoð til að rannsaka málið og, þegar við á, binda enda á athæfið sem mótmælt hefur verið. Hafi samningsaðilinn sem í hlut á ekki bundið enda á athæfið sem mótmælt er innan þess tíma sem sameiginlega nefndin ákveður, eða ef nefndin kemst ekki að samkomulagi eftir samráð eða þrjátíu dögum eftir að málinu var vísað til hennar, er viðkomandi samningsaðila heimilt að gera þær ráðstafanir sem hann telur nauðsynlegar til að leysa erfiðleikana sem stafa af viðkomandi athæfi.
b) Að því er varðar 19. gr. (Undirboð), 20. gr. (Neyðaraðgerðir vegna innflutnings tiltekinnar framleiðsluvöru) og 22. gr. (Endurútflutningur og alvarlegur vöruskortur) skal sameiginlega nefndin rannsaka málið og taka þá ákvörðun sem þörf er á til að binda enda á erfiðleika sem samningsaðili hefur tilkynnt um. Hafi engin ákvörðun verið tekin þrjátíu dögum eftir að málinu var vísað til sameiginlegu nefndarinnar er hlutaðeigandi samningsaðila heimilt að gera þær ráðstafanir sem hann telur nauðsynlegar til að bæta úr ástandinu.
c) Að því er varðar 32. gr. (Uppfylling skuldbindinga) skal hlutaðeigandi samningsaðili láta sameiginlegu nefndinni í té allar upplýsingar sem máli skipta við nákvæma rannsókn málsins til að leita lausnar sem allir aðilar geta sætt sig við. Finni sameiginlega nefndin ekki lausn eða ef þrír mánuðir eru liðnir frá því að tilkynnt var um málið er hlutaðeigandi samningsaðila heimilt að gera viðeigandi ráðstafanir.
4. Skylt er að tilkynna öllum samningsaðilum og sameiginlegu nefndinni þegar í stað um verndarráðstafanir sem gerðar eru. Umfang þeirra og gildistími skal takmarkast við það sem óhjákvæmilegt er til að bæta úr því ástandi sem leiddi til beitingar þeirra og skulu þær ekki vera umfangsmeiri en sá skaði sem umrætt athæfi eða erfiðleikar hafa valdið. Reynt skal að beita ráðstöfunum sem valda sem minnstri röskun á framkvæmd samningsins. Ráðstafanir sem Makedónía gerir vegna aðgerða eða aðgerðaleysis EFTA-ríkis skulu einungis hafa áhrif á viðskipti við það ríki. Einungis EFTA-ríki eða EFTA-ríkjum, sem hafa í viðskiptum orðið fyrir áhrifum af aðgerðum eða aðgerðaleysi Makedóníu, er heimilt að gera ráðstafanir sem beinast gegn slíkum aðgerðum eða aðgerðaleysi.
5. Efna skal til reglubundins samráðs um verndarráðstafanir í sameiginlegu nefndinni og leita leiða til að slaka á þeim, finna aðra valkosti í stað þeirra eða afnema þær þegar aðstæður réttlæta þær ekki lengur.
6. Þegar óvenjulegar aðstæður kalla á tafarlausar aðgerðir og útiloka að þær verði kannaðar fyrir fram getur viðkomandi samningsaðili, í tilvikum sem um ræðir í 19. gr. (Undirboð), 20. gr. (Neyðaraðgerðir vegna innflutnings tiltekinnar framleiðsluvöru) og 22. gr. (Endurútflutningur og alvarlegur vöruskortur) og þegar ríkisaðstoð hefur bein og tafarlaus áhrif á viðskipti milli samningsaðila, gripið strax til varúðar- og bráðabirgðaráðstafana sem brýn þörf er á til að bæta ástandið. Tilkynna ber um ráðstafanirnar án tafar og efna sem fyrst til samráðs milli samningsaðila innan sameiginlegu nefndarinnar.
25. gr.
Undanþágur af öryggisástæðum
a) til að koma í veg fyrir að gefnar séu upplýsingar sem eru andstæðar mikilvægum öryggishagsmunum þess,
b) til að vernda mikilvæga öryggishagsmuni sína eða standa við skuldbindingar sínar á alþjóðavettvangi eða yfirlýsta stefnu
i) að því er snertir viðskipti með vopn, skotfæri og hergögn, að því tilskildu að ráðstafanirnar raski ekki samkeppnisstöðu að því er snertir framleiðsluvörur sem eru ekki ætlaðar sérstaklega til hernaðar, og önnur viðskipti með vörur, efni eða þjónustu sem er beint eða óbeint í þágu hernaðaraðila, eða
ii) varðandi bann við dreifingu efna- og lífefnavopna, kjarnavopna eða annarra kjarnasprengna, eða
iii) á stríðstímum eða þegar alvarleg spenna ríkir í alþjóðamálum.
26. gr.
Þróunarákvæði
2. Samningar, sem kunna að verða gerðir samkvæmt þeirri málsmeðferð sem um getur í 1. mgr., eru háðar fullgildingu eða samþykki samningsríkja eins og gert er ráð fyrir í málsmeðferðarreglum þeirra.
27. gr.
Þjónusta og fjárfestingar
2. EFTA-ríkin og Makedónía skulu endurskoða þróun á sviði þjónustu með það fyrir augum að skoða möguleika á auknu frjálsræði sín á milli.
3. EFTA-ríkin og Makedónía skulu ræða þessa samvinnu í sameiginlegu nefndinni með það fyrir augum að þróa og styrkja tengsl sín samkvæmt samningnum.
28. gr.
Tæknileg aðstoð
29. gr.
Sameiginlega nefndin
2. Til að framkvæmd samningsins verði eins og til er ætlast skulu samningsríkin skiptast á upplýsingum og, að beiðni samningsríkis, efna til samráðs í sameiginlegu nefndinni. Sameiginlega nefndin skal af og til kanna frekari möguleika á að fjarlægja þær hindranir sem eftir standa í vegi fyrir viðskiptum milli EFTA-ríkjanna og Makedóníu.
3. Sameiginlegu nefndinni er heimilt að taka ákvarðanir í málum sem kveðið er á um í samningnum. Í öðrum málum er sameiginlegu nefndinni heimilt að gera tillögur.
30. gr.
Störf sameiginlegu nefndarinnar
2. Ákvarðanir nefndarinnar skulu samþykktar samhljóða.
3. Hafi fulltrúi samningsaðila í sameiginlegu nefndinni samþykkt ákvörðun með fyrirvara um að uppfyllt verði stjórnskipuleg skilyrði skal ákvörðunin taka gildi þann dag sem tilkynnt er að fallið hafi verið frá fyrirvaranum, ef ekki er kveðið á um síðari gildistökudag í ákvörðuninni.
4. Samkvæmt þessum samningi setur sameiginlega nefndin sér starfsreglur er kveða meðal annars á um hvernig boða skal til fundar, hver veitir nefndinni formennsku og hve lengi formaður skal sitja.
5. Sameiginlega nefndin getur ákveðið að skipa undirnefndir og vinnuhópa sem hún telur þörf á til aðstoðar við að inna skyldur sínar af hendi.
31. gr.
Málsmeðferð fyrir gerðardómi
2. Samningsaðili getur, með skriflegum hætti, farið fram á samráð við annan samningsaðila um raunverulegar eða fyrirhugaðar ráðstafanir eða önnur málefni sem hann telur að haft geti áhrif á framkvæmd þessa samnings. Samningsaðili sem fer fram á samráð skal jafnframt tilkynna öðrum samningsaðilum skriflega um það og veita allar viðeigandi upplýsingar.
3. Samráðið skal fara fram í sameiginlegu nefndinni ef einhver samningsaðilanna fer fram á það innan tíu daga frá viðtöku tilkynningarinnar sem um getur í 2. mgr. með það í huga að finna lausn sem allir aðilar geta sætt sig við.
4. Heimilt er að vísa deilum samningsaðilanna, er lúta að túlkun á réttindum og skyldum samningsaðilanna og hafa ekki verið leystar með viðræðum í sameiginlegu nefndinni innan níutíu daga frá viðtöku beiðnar um samráð, til gerðardóms með skriflegri tilkynningu sem deiluaðili stílar á hinn deiluaðilann. Senda skal afrit af tilkynningunni til allra samningsaðilanna.
5. Fjallað er um stofnun og starfsemi gerðardómstólsins í VI. viðauka.
6. Gerðardómurinn skal leysa deilur í samræmi við ákvæði þessa samnings sem eru túlkaðar og þeim beitt í samræmi við viðeigandi reglur um túlkun þjóðaréttar.
7. Úrskurður gerðardóms er endanlegur og bindandi fyrir deiluaðila.
32. gr.
Uppfylling skuldbindinga
2. Telji EFTA-ríki að Makedónía hafi ekki eða telji Makedónía að EFTA-ríki hafi ekki uppfyllt skuldbindingu samkvæmt samningnum getur viðkomandi samningsaðili gert viðeigandi ráðstafanir samkvæmt þeim skilmálum og í samræmi við þá málsmeðferð sem mælt er fyrir um í 24. gr. (Málsmeðferð við beitingu verndarráðstafana).
33. gr.
Viðaukar og bókanir
34. gr.
Viðskiptasambönd sem falla undir þennan samning
35. gr.
Svæðisbundið gildissvið
36. gr.
Tollabandalög, fríverslunarsvæði, landamæraviðskipti og aðrir fríðindasamningar
37. gr.
Breytingar
38. gr.
Aðild
2. Að því er varðar ríki sem gerist aðili skal samningurinn taka gildi á fyrsta degi þriðja mánaðar eftir að aðildarskjali þess hefur verið komið í vörslu.
39. gr.
Uppsögn og niðurfelling samningsins
2. Dragi Makedónía aðild sína til baka fellur samningurinn úr gildi þegar uppsagnarfresturinn er liðinn.
3. Ef EFTA-ríki dregur til baka aðild sína að samningnum um stofnun Fríverslunarsamtaka Evrópu fellur aðild þess að samningi þessum af þeim sökum niður sama dag og uppsögnin tekur gildi.
40. gr.
Gildistaka
2. Þegar um er að ræða aðila sem undirritar samninginn og kemur fullgildingar- eða staðfestingarskjali sínu í vörslu eftir 1. janúar 2001 öðlast samningurinn gildi á fyrsta degi þriðja mánaðar eftir að skjalinu hefur verið komið til vörsluaðila, að því tilskildu að samningurinn öðlist gildi hjá Makedóníu eigi síðar en þann dag.
3. Samningsaðili getur, ef stjórnskipuleg skilyrði hans leyfa það, beitt þessum samningi til bráðabirgða til að byrja með á tímabili sem hefst 1. janúar 2001 að því tilskildu að þessi samningurinn hafi þegar öðlast gildi gagnvart Makedóníu eða Makedónía beiti honum til bráðabirgða eigi síðar en frá og með þeim degi. Tilkynna skal um beitingu þessa samnings til bráðabirgða til vörsluaðilans.
41. gr.
Vörsluaðili
ÞESSU TIL STAÐFESTU hafa undirritaðir, sem til þess hafa fullt umboð, undirritað samning þennan.
GJÖRT í Zürich á nítjánda degi júnímánaðar 2000 í einu frumriti á ensku og skal því komið í vörslu hjá ríkisstjórn Noregs. Vörsluaðili skal senda öllum aðilum sem undirritað hafa samninginn og aðilum, sem gerast aðilar að honum, staðfest afrit.
FREE TRADE AGREEMENT
between the EFTA states and
the Republic of Macedonia
PREAMBLE
Recalling their intention to participate actively in the process of economic integration in Europe and expressing their preparedness to co-operate in seeking ways and means to strengthen this process,
Considering the importance of the links existing between the EFTA States and Macedonia, in particular the Declaration on Co-operation signed in Vaduz in March 1996, and recognising the common wish to strengthen these links, thus establishing close and lasting relations,
Reaffirming the EFTA States' and Macedonia's commitment and readiness to support the Stability Pact for South Eastern Europe,
Aware of the importance of giving full effect to all the provisions and principles of the CSCE/OSCE process, in particular the Helsinki Final Act and the Charter of Paris for a new Europe, as well as the final document of the Bonn Conference on economic co-operation in Europe,
Reaffirming their commitment to pluralistic democracy based on the rule of law, human rights, including rights of persons belonging to minorities, and fundamental freedoms, and recalling the principles of the United Nations Charter,
Desiring to create favourable conditions for the development and diversification of trade between them and for the promotion of commercial and economic co-operation in areas of common interest on the basis of equality, mutual benefit, non-discrimination and international law,
Recalling the membership of the EFTA States in the World Trade Organisation (hereinafter referred to as “the WTO”) and their commitment to comply with the rights and obligations arising from the Marrakesh Agreement establishing the WTO, including the principles of most-favoured-nation and of national treatment, and mindful of Macedonia's objective to become a Member of WTO,
Resolved to contribute to the strengthening of the multilateral trading system and to develop their relations towards free trade in compliance with WTO rules,
Considering that no provision of this Agreement may be interpreted as exempting the Parties from their obligations under other international agreements, especially the WTO,
Determined to implement this Agreement with the objective to preserve and protect the environment and to ensure an optimal use of natural resources in accordance with the principle of sustainable development,
Firmly convinced that this Agreement will contribute to the creation and strengthening of an enlarged and harmonious free trade area within Europe, thus constituting an important contribution to European integration,
Declaring their readiness to examine, in the light of any relevant factor, the possibility of developing and deepening their economic relations in order to extend them to fields not covered by this Agreement,
Convinced that this Agreement provides an appropriate framework for exchange of information and views on economic developments and trade as well as related matters,
Also convinced that this Agreement will create conditions encouraging economic, trade and investment relations between them,
HAVE DECIDED, in pursuit of the above, to conclude the following Agreement (hereinafter called this Agreement):
ARTICLE 1
Objectives
2. The objectives of this Agreement, which is based on trade relations between market economies and on the respect of democratic principles and human rights, are:
(a) to promote, through the expansion of reciprocal trade, the harmonious development of the economic relations between the EFTA States and Macedonia and thus to foster in the EFTA States and in Macedonia the advance of economic activity, the improvement of living and employment conditions, and increased productivity and financial stability;
(b) to provide fair conditions of competition for trade between the Parties;
(c) to contribute in this way, by the removal of barriers to trade, to European economic integration and to the harmonious development and expansion of world trade.
ARTICLE 2
Scope
(a) to products falling within Chapters 25 to 97 of the Harmonized Commodity Description and Coding System (HS), excluding the products listed in Annex I;
(b) to products specified in Protocol A, with due regard to the arrangements provided for in that Protocol;
(c) to fish and other marine products as provided for in Annex II;
originating in an EFTA State or Macedonia.
ARTICLE 3
Rules of origin
and co-operation in customs administration
2. The Parties shall take appropriate measures, including reviews by the Joint Committee and arrangements for administrative co-operation, to ensure that the provisions of Articles 4 (Customs duties on imports and charges having equivalent effect), 6 (Customs duties of a fiscal nature), 7 (Customs duties on exports and charges having equivalent effect), 8 (Quantitative restrictions on imports or exports and measures having equivalent effect), 13 (Internal taxation and regulations) and 22 (Re-export and serious shortage) of this Agreement and Protocol B are effectively and harmoniously applied, and to reduce, as far as possible, the formalities imposed on trade, and to achieve mutually satisfactory solutions to any difficulties arising from the operation of those provisions.
3. On the basis of the reviews referred to in paragraph 2, the Parties shall decide on the appropriate measures to be taken.
ARTICLE 4
Customs duties on imports and charges
having equivalent effect
2. The Parties shall abolish on the date of entry into force of this Agreement all customs duties on imports and any charges having equivalent effect on products originating in an EFTA State or Macedonia, except as provided for in Annex III.
ARTICLE 5
Basic duties
2. If, before, by or after entry into force of this Agreement, any tariff reduction is applied on an erga omnes basis, in particular reductions in accordance with commitments resulting from multilateral negotiations under the WTO, such reduced duties shall replace the basic duties referred to in paragraph 1 as from the date when such reductions are applied, or from the entry into force of this Agreement if this is later.
3. The reduced duties calculated in accordance with Article 4(2) (Customs duties on imports and charges having equivalent effect) shall be applied rounded to the first decimal place or, in case of specific duties, to the second decimal place.
ARTICLE 6
Customs duties of a fiscal nature
ARTICLE 7
Customs duties on exports and charges
having equivalent effect
2. The Parties shall abolish on the date of entry into force of this Agreement all customs duties on exports and any charges having equivalent effect on products originating in an EFTA State or Macedonia.
ARTICLE 8
Quantitative restrictions on imports or exports
and measures having equivalent effect
2. The Parties shall abolish on the date of entry into force of this Agreement quantitative restrictions on imports and exports and measures having equivalent effect on products originating in an EFTA State or Macedonia, except as provided for in Annex IV.
ARTICLE 9
General exceptions
ARTICLE 10
State monopolies
2. The provisions of this Article shall apply to any body through which the competent authorities of the Parties, in law or in fact, either directly or indirectly supervise, determine or appreciably influence imports or exports between the Parties. These provisions shall likewise apply to monopolies delegated by the State to other bodies.
ARTICLE 11
Technical regulations
2. The Parties agree to hold immediate consultations in the framework of the Joint Committee in case a Party considers that another Party has taken measures which are likely to create, or have created, a technical obstacle to trade, in order to find an appropriate solution.
3. The extent of the Parties' obligations to notify draft technical regulations shall be governed by the provisions of the WTO Agreement on Technical Barriers to Trade. The EFTA States will make their notifications of draft technical regulations to the WTO available to Macedonia. Macedonia shall notify draft technical regulations to the EFTA Secretariat, which shall distribute them to the other Parties.
ARTICLE 12
Trade in agricultural products
2. In pursuance of this objective each individual EFTA State and Macedonia concluded a bilateral arrangement providing for measures to facilitate trade in agricultural products.
3. The Parties shall apply their regulations in sanitary and phytosanitary matters in a non-discriminatory fashion and shall not introduce any new measures that have the effect of unduly obstructing trade.
ARTICLE 13
Internal taxation and regulations
2. Exporters may not benefit from repayment of internal taxation in excess of the amount of direct or indirect taxation imposed on products exported to the territory of one of the Parties.
ARTICLE 14
Payments and Transfers
2. The Parties shall refrain from any currency exchange or administrative restrictions on the grant, repayment or acceptance of short and medium-term credits covering commercial transactions in which a resident participates.
3. No restrictive measures shall apply to transfers related to investments and in particular to the repatriation of amounts invested or reinvested and of any kind of revenues stemming therefrom.
ARTICLE 15
Public procurement
2. To this effect, the Parties shall elaborate rules within the framework of the Joint Committee. The rules shall in particular be based on the WTO Agreement on Government Procurement.
3. The Parties concerned shall endeavour to accede to the WTO Agreement of Government Procurement and to further liberalise access to their respective public procurement markets.
ARTICLE 16
Protection of intellectual property
2. The Parties shall accord to each others' nationals treatment no less favourable than that they accord to their own nationals. Exemptions from this obligation must be in accordance with the substantive provisions of Article 3 of the WTO TRIPS Agreement.
3. The Parties shall grant to each others' nationals treatment no less favourable than that accorded to nationals of any other State. In accordance with Article 4, paragraph (d) of the TRIPS Agreement, any advantage, favour, privilege or immunity deriving from international agreements in force before this Agreement and notified to the other Parties at the latest six months after the entry into force of this Agreement, shall be exempted from this obligation, provided that it does not constitute an arbitrary or unjustifiable discrimination of nationals of the other Parties. The Parties shall be exempted from the notification if they have already made such notification to the TRIPS Council. Exemptions from this obligation must be in accordance with the substantive provisions of the TRIPS Agreement, in particular Articles 4 and 5 thereof.
4. The Parties agree, upon request of any Party, to review the provisions on the protection of intellectual property rights contained in the present Article and in Annex V, with a view to further improving the levels of protection and to avoid or remedy trade distortions caused by actual levels of protection of intellectual property rights.
ARTICLE 17
Rules of competition concerning undertakings
(a) all agreements between undertakings, decisions by associations of undertakings and concerted practices between undertakings which have as their object or effect the prevention, restriction or distortion of competition;
(b) abuse by one or more undertakings of a dominant position in the territories of the Parties as a whole or in a substantial part thereof.
2. The provisions of paragraph 1 shall also apply to the activities of public undertakings, and undertakings for which the Parties grant special or exclusive rights, in so far as the application of these provisions does not obstruct the performance, in law or in fact, of the particular public tasks assigned to them.
3. If a Party considers that a given practice is incompatible with the provisions of paragraphs 1 and 2, it may take appropriate measures under the conditions and in accordance with the procedures laid down in Article 24 (Procedure for the application of safeguard measures).
ARTICLE 18
Subsidies
2. The extent of the Parties' obligations to ensure transparency of subsidy measures shall be governed by the criteria set out in Article XVI:1 of the GATT 1994 and Article 25 of the Agreement on Subsidies and Countervailing Measures. The EFTA States will make their notifications on subsidies to the WTO available to Macedonia. Macedonia shall notify its subsidies to the EFTA Secretariat, which shall distribute them to the other Parties.
3. Before an EFTA State or Macedonia, as the case may be, initiates an investigation to determine the existence, degree and effect of any alleged subsidy in Macedonia, or in an EFTA State, as provided for in Article 11 of the Agreement on Subsidies and Countervailing Measures, the Party considering initiating an investigation shall notify in writing the Party whose goods are subject to investigation and allow for a 30 day period with a view to finding a mutually acceptable solution. The consultations shall take place in the Joint Committee if any Party so requests within 10 days from the receipt of the notification.
ARTICLE 19
Dumping
ARTICLE 20
Emergency action on imports of particular products
(a) serious injury to domestic producers of like or directly competitive products in the territory of the importing Party, or
(b) serious disturbances in any related sector of the economy or difficulties which could bring about serious deterioration in the economic situation of a region,
the Party concerned may take appropriate measures under the conditions and in accordance with the procedure laid down in Article 24 (Procedure for the application of safeguard measures).
ARTICLE 21
Structural adjustment
2. These measures may only concern infant industries, or certain sectors undergoing restructuring or facing serious difficulties, particularly where these difficulties produce important social problems.
3. Customs duties on imports applicable in Macedonia to products originating in the EFTA States introduced by these measures may, after the introduction of these measures, not exceed in total 25% ad valorem and shall maintain an element of preference for products originating in the EFTA States. They may not exceed customs duties levied on imports to Macedonia of similar goods from any other country. The total value of imports of the products which are subject to these measures may not exceed 15% of total imports of industrial products from the EFTA States as defined in Article 2 (a) during the last year for which statistics are available.
4. Macedonia shall inform the Joint Committee of any exceptional measures it intends to take and, at the request of the EFTA States, consultations shall be held in the Joint Committee on such measures and the sectors to which they apply before they are implemented. When taking such measures Macedonia shall provide the Joint Committee with a schedule for the elimination of the customs duties introduced under this Article. This schedule shall provide for a phasing out of these duties at equal annual rates starting at the latest 2 years after their introduction, unless the Joint Committee decides on a different schedule.
5. The application of exceptional measures specified in this Article shall not exceed 3 years. All exceptional measures regarding structural adjustment shall cease to apply 9 years after the entry into force of this Agreement. The Joint Committee may decide on different time periods than those specified in this paragraph.
ARTICLE 22
Re-export and serious shortage
(a) re-export to a third country against which the exporting Party maintains, for the product concerned, quantitative export restrictions, export duties or measures or charges having equivalent effect; or
(b) a serious shortage, or threat thereof, of a product essential to the exporting Party;
and where the situations referred to above give rise or are likely to give rise to major difficulties for the exporting Party, that Party may take appropriate measures under the conditions and in accordance with the procedures laid down in Article 24 (Procedure for the application of safeguard measures). The measures shall be non-discriminatory and be eliminated when conditions no longer justify their maintenance.
ARTICLE 23
Balance of payments difficulties
2. A Party in serious balance of payments difficulties, or under imminent threat thereof, may, in accordance with the conditions established under the GATT 1994 and the Understanding on the Balance-of-Payments Provisions thereof, adopt trade restrictive measures, which shall be of limited duration and non-discriminatory, and may not go beyond what is necessary to remedy the balance of payments situation. Preference shall be given to price-based measures which shall be progressively relaxed as balance of payments conditions improve and eliminated when conditions no longer justify their maintenance. The Party introducing restrictive measures shall inform the other Parties and the Joint Committee forthwith, preferably prior to their introduction and shall as soon as possible provide a time schedule for their removal. The Joint Committee shall, upon request of any other Party, examine the need for maintaining the measures taken.
ARTICLE 24
Procedure for the application of
safeguard measures
2. Without prejudice to paragraph 6, a Party which considers resorting to safeguard measures shall promptly notify the other Parties and the Joint Committee thereof and supply all relevant information. Consultations between the Parties shall take place without delay in the Joint Committee with a view to finding a commonly acceptable solution.
3. (a) As regards Article 17 (Rules of competition
concerning undertakings), the Parties concerned shall give to the Joint Committee all the assistance required in order to examine the case and, where appropriate, eliminate the practice objected to. If the Party in question fails to put an end to the practice objected to within the period fixed by the Joint Committee or if the Joint Committee fails to reach an agreement after consultations, or after thirty days following referral for such consultations, the Party concerned may adopt the appropriate measures to deal with the difficulties resulting from the practice in question.
(b) As regards Articles 19 (Dumping), 20 (Emergency action on imports of particular products) and 22 (Re-export and serious shortage), the Joint Committee shall examine the case or the situation and may take any decision needed to put an end to the difficulties notified by the Party concerned. In the absence of such a decision within thirty days of the matter being referred to the Joint Committee, the Party concerned may adopt the measures necessary in order to remedy the situation.
(c) As regards Article 32 (Fulfilment of obligations), the Party concerned shall supply the Joint Committee with all relevant information required for a thorough examination of the situation with a view to seeking a commonly acceptable solution. If the Joint Committee fails to reach such a solution or if a period of three months has elapsed from the date of notification, the Party concerned may take appropriate measures.
4. The safeguard measures taken shall be notified immediately to the Parties and to the Joint Committee. They shall be restricted with regard to their extent and to their duration to what is strictly necessary in order to rectify the situation giving rise to their application and shall not be in excess of the injury caused by the practice or the difficulty in question. Priority shall be given to such measures that will least disturb the functioning of this Agreement. The measures taken by Macedonia against an action or an omission of an EFTA State may only affect the trade with that State. The measures taken against an action or omission of Macedonia may be only taken by that or those EFTA States the trade of which is affected by the said action or omission.
5. The safeguard measures taken shall be the object of regular consultations within the Joint Committee with a view to their relaxation, substitution or abolition, when conditions no longer justify their maintenance.
6. Where exceptional circumstances requiring immediate action make prior examination impossible, the Party concerned may, in the cases of Articles 19 (Dumping), 20 (Emergency action on imports of particular products) and 22 (Re-export and serious shortage), apply forthwith the precautionary and provisional measures strictly necessary to remedy the situation. The measures shall be notified without delay and consultations between the Parties shall take place as soon as possible within the Joint Committee.
ARTICLE 25
Security exceptions
(a) to prevent the disclosure of information contrary to its essential security interests;
(b) for the protection of its essential security interests or for the implementation of international obligations or national policies
(i) relating to the traffic in arms, ammunition and implements of war, provided that such measures do not impair the conditions of competition in respect of products not intended for specifically military purposes, and to such traffic in other goods, materials and services as is carried on directly or indirectly for the purpose of supplying a military establishment; or
(ii) relating to the non-proliferation of biological and chemical weapons, nuclear weapons or other nuclear explosive devices; or
(iii) taken in time of war or other serious international tension.
ARTICLE 26
Evolutionary clause
2. Agreements resulting from the procedure referred to in paragraph 1 will be subject to ratification or approval by the Parties in accordance with their own procedures.
ARTICLE 27
Services and Investments
2. The EFTA States and Macedonia shall review developments in the services sectors with a view to considering liberalisation measures between the Parties.
3. The EFTA States and Macedonia will discuss this co-operation in the Joint Committee with the aim of developing and deepening their relations under this Agreement.
ARTICLE 28
Technical assistance
ARTICLE 29
The Joint Committee
2. For the purpose of the proper implementation of this Agreement, the Parties shall exchange information and, at the request of any Party, shall hold consultations within the Joint Committee. The Joint Committee shall keep under review the possibility of further removal of the obstacles to trade between the EFTA States and Macedonia.
3. The Joint Committee may take decisions in the cases provided for in this Agreement. On other matters the Joint Committee may make recommendations.
ARTICLE 30
Procedures of the Joint Committee
2. The Joint Committee shall act by common agreement.
3. If a representative in the Joint Committee of a Party has accepted a decision subject to the fulfilment of constitutional requirements, the decision shall enter into force, if no later date is contained therein, on the date the lifting of the reservation is notified.
4. For the purpose of this Agreement the Joint Committee shall adopt its rules of procedure which shall, inter alia, contain provisions for convening meetings and for the designation of the Chairman and his/her term of office.
5. The Joint Committee may decide to set up such sub-committees and working parties as it considers necessary to assist it in accomplishing its tasks.
ARTICLE 31
Dispute Settlement Procedure
2. Any Party may request in writing consultations with any other Party regarding any actual or proposed measure or any other matter that it considers might affect the operation of this Agreement. The Party requesting consultations shall at the same time notify the other Parties in writing thereof and supply all relevant information.
3. The consultations shall take place in the Joint Committee if any of the Parties so request within 10 days from the receipt of the notification referred to in paragraph 2, with a view to find a commonly acceptable solution.
4. Disputes between the Parties to this Agreement, relating to the interpretation of rights and obligations of the Parties to this Agreement, which have not been settled through direct consultations or in the Joint Committee within 90 days from the date of the receipt of the request for consultations, may be referred to arbitration by any Party to the dispute by means of a written notification addressed to the other Party to the dispute. A copy of this notification shall be communicated to all Parties to this Agreement.
5. The constitution and functioning of the arbitral tribunal is governed by Annex VI.
6. The arbitral tribunal shall settle the dispute in accordance with the provisions of this Agreement, interpreted and applied in accordance with the customary rules of interpretation of public international law.
7. The award of the arbitral tribunal shall be final and binding upon the Parties to the dispute.
ARTICLE 32
Fulfilment of obligations
2. If an EFTA State considers that Macedonia has, or if Macedonia considers that an EFTA State has failed to fulfil an obligation under this Agreement, the Party concerned may take the appropriate measures under the conditions and in accordance with the procedures laid down in Article 24 (Procedure for the application of safeguard measures).
ARTICLE 33
Annexes and Protocols
ARTICLE 34
Trade relations governed by this Agreement
ARTICLE 35
Territorial application
ARTICLE 36
Customs unions, free trade areas, frontier trade
and other preferential agreements
ARTICLE 37
Amendments
ARTICLE 38
Accession
2. In relation to an acceding State, this Agreement shall enter into force on the first day of the third month following the deposit of its instrument of accession.
ARTICLE 39
Withdrawal and expiration
2. If Macedonia withdraws, this Agreement shall expire at the end of the notice period.
3. Any EFTA State which withdraws from the Convention establishing the European Free Trade Association shall ipso facto on the same day as the withdrawal takes effect cease to be a Party to this Agreement.
ARTICLE 40
Entry into force
2. In relation to a Signatory depositing its instrument of ratification or acceptance after 1 January 2001, this Agreement shall enter into force on the first day of the third month following the deposit of its instrument, provided that in relation to Macedonia this Agreement enters into force at the latest on the same date.
3. Any Party may, if its constitutional requirements permit, apply this Agreement provisionally during an initial period starting on 1 January 2001, provided that in relation to Macedonia this Agreement has entered into force or is provisionally applied at the latest as of the same date. Provisional application of this Agreement shall be notified to the Depositary.
ARTICLE 41
Depositary
IN WITNESS WHEREOF the undersigned plenipotentiaries, being duly authorised thereto, have signed the present Agreement.
Done at Zurich, this 19 th day of June 2000, in a single authentic copy in the English language which shall be deposited with the Government of Norway. The Depositary shall transmit certified copies to all Signatory States, and States acceding to this Agreement.
