Ferill 342. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
149. löggjafarþing 2018–2019.
Þingskjal 411 — 342. mál.
Stjórnartillaga.
Tillaga til þingsályktunar
um staðfestingu ákvörðunar sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 22/2018
um breytingu á XI. viðauka (Rafræn fjarskipti, hljóð- og myndmiðlun
og upplýsingasamfélagið) við EES-samninginn.
Frá utanríkisráðherra.
Alþingi ályktar að heimila ríkisstjórninni að staðfesta fyrir Íslands hönd ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 22/2018, um breytingu á XI. viðauka (Rafræn fjarskipti, hljóð- og myndmiðlun og upplýsingasamfélagið) við EES-samninginn frá 2. maí 1992, og fella inn í samninginn reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) nr. 910/2014 frá 23. júlí 2014 um rafræna auðkenningu og traustþjónustu fyrir rafræn viðskipti á innri markaðinum og um niðurfellingu á tilskipun 1999/93/EB.
Greinargerð.
Með þingsályktunartillögu þessari er leitað heimildar Alþingis til að staðfesta ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 22/2018, frá 9. febrúar 2018, um breytingu XI. viðauka (Rafræn fjarskipti, hljóð- og myndmiðlun og upplýsingasamfélagið) við EES-samninginn frá 2. maí 1992, og til að fella inn í samninginn reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) nr. 910/2014 frá 23. júlí 2014 um rafræna auðkenningu og traustþjónustu fyrir rafræn viðskipti á innri markaðinum og um niðurfellingu á tilskipun 1999/93/EB.
Þar sem lagastoð var ekki fyrir hendi fyrir framangreindri gerð var ákvörðun nr. 22/2018 tekin af sameiginlegu EES-nefndinni með stjórnskipulegum fyrirvara af Íslands hálfu. Í tillögu þessari er gerð nánari grein fyrir því hvað felst í slíkum fyrirvara, sbr. 103. gr. EES-samningsins. Jafnframt er gerð grein fyrir efni gerðarinnar sem hér um ræðir. Hún felur ekki í sér breytingar á þeim meginreglum sem í EES-samningnum felast. Ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar sem hér um ræðir er prentuð sem fylgiskjal með tillögu þessari (sbr. fskj. I) ásamt gerðinni sjálfri (sbr. fskj. II).
2. Um upptöku ESB-gerða í EES-samninginn og um stjórnskipulegan fyrirvara.
Á hverju ári er nokkur fjöldi ESB-gerða tekinn upp í EES-samninginn með ákvörðunum sameiginlegu EES-nefndarinnar. Þó er um að ræða tiltölulega lágt hlutfall af heildarfjölda þeirra gerða sem ESB samþykkir. Í skýrslu utanríkisráðuneytisins „Gengið til góðs – skref í átt að bættri framkvæmd EES-samningsins“ kemur fram að á tímabilinu frá árinu 1994 til ársloka 2016 tók Ísland upp 13,4% þeirra gerða sem ESB samþykkti á sama tímabili.
Samkvæmt EES-samningnum skuldbinda ákvarðanir sameiginlegu EES-nefndarinnar aðildarríkin að þjóðarétti um leið og þær hafa verið teknar, nema eitthvert þeirra beiti heimild skv. 103. gr. EES-samningsins til að setja fyrirvara um að ákvörðun geti ekki orðið bindandi strax vegna stjórnskipulegra skilyrða heima fyrir. Viðkomandi aðildarríki hefur þá sex mánaða frest frá töku ákvörðunar í sameiginlegu nefndinni til að aflétta fyrirvaranum.
Á Íslandi hefur stjórnskipulegur fyrirvari almennt einungis verið gerður þegar innleiðing ákvörðunar kallar á lagabreytingar hér landi en í því tilviki leiðir af 21. gr. stjórnarskrárinnar að afla ber samþykkis Alþingis áður en ákvörðun er staðfest. Slíkt samþykki getur Alþingi alltaf veitt samhliða viðeigandi lagabreytingu, en einnig hefur tíðkast að heimila stjórnvöldum að skuldbinda sig að þjóðarétti með þingsályktun áður en landsréttinum er með lögum breytt til samræmis við viðkomandi ákvörðun.
Áðurnefnd 21. gr. stjórnarskrárinnar tekur til gerðar þjóðréttarsamninga en hún á augljóslega einnig við um þau tilvik þegar breytingar eru gerðar á slíkum samningum. Samkvæmt ákvæðinu er samþykki Alþingis áskilið ef samningur felur í sér afsal eða kvaðir á landi eða landhelgi eða ef hann horfir til breytinga á stjórnarhögum ríkisins. Síðarnefnda atriðið hefur verið túlkað svo að samþykki Alþingis sé áskilið ef gerð þjóðréttarsamnings kallar á lagabreytingar hér á landi.
Umrædd ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar felur í sér breytingu á EES-samningnum en þar sem hún kallar á lagabreytingar hér á landi var hún tekin með stjórnskipulegum fyrirvara. Í samræmi við það sem að framan segir er óskað eftir samþykki Alþingis fyrir þeirri breytingu á EES-samningnum sem í ákvörðuninni felst.
3. Reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) nr. 910/2014 frá 23. júlí 2014 um rafræna auðkenningu og traustþjónustu fyrir rafræn viðskipti á innri markaðinum og um niðurfellingu á tilskipun 1999/93/EB.
Markmið reglugerðarinnar er að koma á rafrænum samskiptum milli aðildarríkja ESB og jafnframt að tryggja öryggi rafrænna viðskipta innan sambandsins. Fyrirtæki og einstaklingar eiga að geta notað rafræn skilríki heimalanda sinna til að nota opinbera þjónustu innan Evrópu. Með reglugerðinni er búinn til innri markaður fyrir rafrænar undirskriftir og aðrar tengdar rafrænar aðgerðir með því að tryggja að þær hafi sama gildi og viðskipti á pappír og að hægt sé að nota þær í samskiptum milli ríkja.
Forveri reglugerðarinnar, tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 1999/93/EB, var innleidd í íslensk lög með lögum um rafrænar undirskriftir, nr. 28/2001. Tilskipunin fjallar um rafrænar undirskriftir og starfsemi vottunaraðila. Reglugerðin byggir á ákvæðum tilskipunarinnar, en gildissviðið er þó víkkað út með setningu reglna um auðkenningu, vottun, traustþjónustu, tímastimplun, rafræn innsigli, vefsíður, rafræn skjöl og um rafræna þjónustu milli landa. Í reglugerðinni er einnig komið á auðkenningarskipan sem hefur þann tilgang að auka samvirkni rafrænna samskipta á milli landa. Aðildarríki tilkynna þá auðkenningarskipan sem þau kjósa til framkvæmdastjórnar ESB og ef auðkenningarskipanin uppfyllir skilyrði reglugerðarinnar, t.d. varðandi fullvissustig, fer auðkenningarskipanin á lista hjá ESB. Samkvæmt reglugerðinni er aðildarríkjum heimilt en ekki skylt að tilkynna auðkenningarskipan til framkvæmdastjórnar ESB. Aðildarríkjum er skylt að taka á móti rafrænum skilríkjum þeirra aðildarríkja sem hafa tilkynnt auðkenningarskipan til framkvæmdastjórnarinnar. Viðurkenningarskyldan tekur hins vegar ekki gildi fyrr en þremur árum eftir að framkvæmdastjórn ESB setur innleiðingargerðir skv. 3. mgr. 8. gr. og 8. mgr. 12. gr. reglugerðarinnar. Þær gerðir tóku gildi 8. september 2015 og því komu réttaráhrif viðurkenningarskyldunnar til framkvæmda þann 8. september 2018. Réttaráhrifin eru einnig bundin við að auðkenningarskipan sé birt opinberlega í Stjórnartíðindum ESB.
Auk þessa fjallar reglugerðin um traustþjónustu (e. trust service). Gildissvið reglugerðarinnar varðar aðeins traustþjónustu sem er aðgengileg almenningi og hefur áhrif á þriðja aðila. Samkvæmt 16. tölulið 3. gr. reglugerðarinnar er traustþjónusta rafræn þjónusta, sem er yfirleitt veitt gegn gjaldi, og felur í sér eftirfarandi: Útgáfu, auðkenningu eða vottun rafrænnar undirskriftar, rafræns innsiglis, eða rafræns stimpils og annarra sambærilegra rafrænna aðgerða; útgáfu, auðkenningu og vottorð fyrir vefsíður; geymslu rafrænna undirskrifta, innsigla eða vottorða sem tengjast þjónustunni.
Reglugerðin hefur fengið efnislega umfjöllun í bæði allsherjar- og menntamálanefnd og efnahags- og viðskiptanefnd og settu nefndirnar fram sjónarmið sín í áliti sem utanríkismálanefnd fjallaði um í samræmi við 2. gr. reglna um þinglega meðferð EES-mála. Þar kemur fram afstaða allsherjar- og menntamálanefndar að efni reglugerðarinnar hafi verið hluti af stefnu íslenskra stjórnvalda frá 2003. Enn fremur kemur þar fram að vilji standi til að sinna málaflokknum og beita þeirri aðferðafræði sem í reglugerðinni felst við upplýsingagjöf og miðlun.
4. Lagabreytingar og hugsanleg áhrif hér á landi.
Innleiðing reglugerðarinnar kallar á lagabreytingar hér á landi. Setja þarf ný lög um rafrænar undirskriftir í stað laga nr. 28/2001. Starfshópur á vegum atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins hefur unnið að gerð slíks frumvarps, sem fyrirhugað er að leggja fram á yfirstandandi þingi.
5. Samráð við Alþingi.
Í reglum Alþingis um þinglega meðferð EES-mála er kveðið á um að ESB-gerðir, sem fyrirhugað er að fella inn í EES-samninginn en munu ekki taka gildi á Íslandi nema að undangengnu samþykki Alþingis, skuli sendar utanríkismálanefnd til umfjöllunar. Reglugerð (ESB) nr. 910/2014 var send utanríkismálanefnd til samræmis við framangreindar reglur. Í bréfi utanríkismálanefndar, dags. 6. apríl 2017, kemur fram að nefndin hafi fjallað um gerðina og fylgja bréfinu álit annars vegar efnahags- og viðskiptanefndar og hins vegar allsherjar- og menntamálanefndar þar sem gerðin fékk efnislega umfjöllun. Í bréfinu eru ekki gerðar athugasemdir við upptöku hennar í EES-samninginn.
Fylgiskjal I.
Ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 22/2018, um breytingu á XI. viðauka (Rafræn fjarskipti, hljóð- og myndmiðlun og upplýsingasamfélagið)
við EES-samninginn.
www.althingi.is/altext/pdf/149/fylgiskjol/s0411-f_I.pdf
Fylgiskjal II.
Reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) nr. 910/2014 frá 23. júlí 2014 um rafræna auðkenningu og traustþjónustu fyrir rafræn viðskipti á innri markaðinum
og um niðurfellingu á tilskipun 1999/93/EB.
