Ferill 585. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.


153. löggjafarþing 2022–2023.
Þingskjal 948  —  585. mál.




Svar


mennta- og barnamálaráðherra við fyrirspurn frá Hafdísi Hrönn Hafsteinsdóttur um fylgdarlaus börn.


     1.      Hvað hefur ráðuneytið gert til að taka á móti fylgdarlausum börnum sem koma til landsins?
    Útlendingastofnun fer með málefni einstaklinga sem óska eftir alþjóðlegri vernd og gilda sérstakar reglur um meðferð mála fylgdarlausra barna. Útlendingastofnun skal tryggja að barnið fái málsmeðferð í samræmi við aldur þess og þroska og Barna- og fjölskyldustofa ber ábyrgð á hagsmunagæslu barns samkvæmt lögum um útlendinga.
    Þegar um er að ræða einstakling sem er án forsjáraðila og kveðst vera yngri en 18 ára gilda ákvæði barnaverndarlaga, nr. 80/2002, þar til annað kemur í ljós. Barnaverndarþjónusta í umdæminu þar sem barn gefur sig fyrst fram ber ábyrgð á að tryggja viðeigandi úrræði, svo sem búsetu, menntun, tómstundir og fjárhagslegan stuðning. Ef barn er yngra en 15 ára skal barnaverndarþjónustan taka við umsjá barnsins og ráðstafa barninu í fóstur eða aðra vistun.
    Þegar barn er orðið 15 ára skal tryggja örugga búsetu í samræmi við ákvæði barnaverndarlaga, þó er heimilt að barn frá 15 ára aldri dveljist í móttökumiðstöð Vinnumálastofnunar þar til viðeigandi úrræði finnst. Hér er um að ræða undantekningu frá því almenna ferli sem fara ber eftir þegar barn er vistað samkvæmt barnaverndarlögum. Í öllum tilvikum fer barnaverndarþjónustan sem annast málið með forsjá barnsins.
    Ríkissjóður endurgreiðir sveitarfélögum tiltekinn kostnað vegna þjónustu við fylgdarlaus börn á grundvelli 15. gr barnaverndarlaga, 80/2002, og er umsýsla hvað það varðar á verksviði mennta- og barnamálaráðuneytisins.
    Mennta- og barnamálaráðuneytið ber jafnframt ábyrgð á stefnumótun í málefnum fylgdarlausra barna og umsýslu sem tengist yfirstjórnunar- og eftirlitshlutverki ráðuneytisins í málaflokknum. Umtalsverð vinna er í gangi á vegum ráðuneytisins til þess að þróa stuðning og þjónustu við fylgdarlaus börn. Mennta- og barnamálaráðherra skipaði samráðs- og viðbragðsteymi íslenskra stjórnvalda fyrir börn á flótta en hlutverk samráðsteymisins er að kortleggja stöðuna og móta viðmið um móttöku barna á flótta hér á landi með hliðsjón af réttindum og velferð þeirra. Þá er samráðsteymið að skoða sérstaklega lagalegt umhverfi barnaverndar þegar kemur að börnum á flótta og setja viðmið um þjónustu við fylgdarlaus börn.

     2.      Hvernig telur ráðherra að takast eigi á við áskoranir í Suðurnesjabæ, t.d. fjölgun starfsfólks og aukinn launakostnað, sem eru tilkomnar vegna fylgdarlausra barna?
    Mennta- og barnamálaráðuneytið vinnur um þessar mundir náið með barnaverndarþjónustu í Suðurnesjabæ, Vinnumálastofnun og Barna- og fjölskyldustofu til að bregðast við stórauknum fjölda fylgdarlausra barna. Stuðningur ráðuneytisins hefur meðal annars falist í endurgreiðslu kostnaðar sveitarfélagsins vegna þjónustu við fylgdarlaus börn í sveitarfélaginu sem hefur gert Suðurnesjabæ kleift að bæta við starfskröftum í þjónustuna. Einnig hefur verið fundið húsnæði sem hentar betur sem búsetuúrræði fyrir elstu börnin sem staðsett er þar sem barnaverndarþjónusta Suðurnesjabæjar á auðveldara með að þjónusta þau.
    Þá hefur Barna- og fjölskyldustofa skerpt á verklagi við flutning mála milli sveitarfélaga í samræmi við búsetu barns. Þetta á einkum við um mál fylgdarlausra barna sem koma hingað til lands með fullorðnum fylgdaraðila sem fer þó ekki með forsjá barnsins. Af þessu leiðir að barnaverndarþjónusta Suðurnesjabæjar hefur vinnslu máls á Keflavíkurflugvelli, sem er staðsettur í umdæmi Suðurnesjabæjar, en mál barnsins flyst svo í sveitarfélagið þar sem barnið og fylgdaraðili þess fá búsetu. Þessi flutningur mála léttir nokkru álagi af Suðurnesjabæ og verður til þess að álagið dreifist betur á milli sveitarfélaga.