Forsætisráðherra (Davíð Oddsson) :
    Virðulegi forseti. Góðir Íslendingar. Það er skammur tími síðan stjórnarskipti urðu í landinu. Því vil ég hefja mál mitt með því að þakka fyrrv. forsrh. og ráðherrum hans fyrir störf sem þeir unnu í þjóðarþágu.
    Við ríkisstjórnarskipti verða eðli málsins samkvæmt ætíð nokkur skil og bersýnilegt er að þau skil verða við núverandi aðstæður meiri en stundum áður. Tveggja flokka ríkisstjórn tekur við af fjögurra til fimm flokka ríkisstjórn. Menn þekkja það af langri sögu að tveggja flokka stjórnir hafa jafnan verið stöðugri og minna tilefni verið til samfelldra samningafunda innan stjórna af því tagi heldur en margflokka stjórna. Þessi einkenni koma einnig fram við stjórnarmyndun, en í þessu tilviki náðist fljótt samkomulag um aðild flokkanna tveggja að ríkisstjórninni og samkomulag um knappa og kjarnyrta stefnuyfirlýsingu, þar sem lögð er línan í fjölmörgum málaflokkum, án þess þó að flokkarnir gangi þá götu sem margflokka stjórnir verða að ganga, að hefja langvinnar samningaviðræður þar sem smæstu atriði eru rædd og reifuð út í hörgul. Sagan sýnir að stjórnarsáttmálar af því tagi leiða sjaldnast til þess að verk þeirra ríkisstjórna sem þannig eru myndaðar verði jafnumfangsmikil og stjórnarsáttmálarnir.
    Það var grundvallaratriði við þessa stjórnarmyndun að hér yrði meiri festa í stjórnarfari, en um leið yrði frjálsræði aukið á ýmsum sviðum þjóðlífsins, þá ekki síst hvað snertir atvinnumál landsmanna.
    Ég hef þá trú að þessi ásetningur muni ganga eftir og skila góðum árangri. Þessi ríkisstjórn er vissulega reist á vilja til verka og samstarfs, en ekki eingöngu á því. Ég tel að stjórnarmyndunin sé rökrétt niðurstaða af úrslitum nýgenginna kosninga. Sjálfstfl. og Alþfl. fengu sameiginlega ríflegan meiri hluta á Alþingi. Afar góð reynsla er af samstarfi þessara tveggja flokka á árunum 1959 -- 1971. Þótt það sé ekki markmið stjórnarflokkanna að endurtaka þá sögu, þá er ekki vafi á að á viðreisnarárunum höfðu þessir tveir flokkar meiri áhrif á íslenskt þjóðlíf en þeir hafa nokkru sinni haft fyrr eða síðar.
    Það kom auðvitað fram í kosningabaráttunni að margt greinir á milli stefnu og hugsjóna Sjálfstfl. og Alþfl. En hinu er ekki að leyna að það kom jafnframt fram að sjónarmið þeirra áttu um þessar mundir meira sameiginlegt en gerðist með aðra flokka. Stjórnarflokkarnir leggja báðir áherslu á frjálslynda framfarastefnu í atvinnumálum sem sé til þess fallin að auka sameiginlegar tekjur þjóðarinnar og tryggt geti vaxandi kaupmátt launa á næstu árum. Flokkarnir undirstrika báðir það meginverkefni að rétta hlut þeirra sem höllum fæti standa og hjálpa þeim til sjálfshjálpar.
    Ríkisstjórnin vill opna landið fyrir nýjum straumum, stefnum og hugmyndum og leggur höfðuáherslu á að íslenska þjóðin megi ekki einangrast, þótt hún verði á hinn bóginn að halda sjálfstæðri tilvist sinni, sjálfsvitund og ríkri virðingu fyrir þjóðlegum gildum.     Ríkisstjórnin aðhyllist þau vestrænu viðhorf í atvinnumálum sem best hafa dugað þjóðum hins frjálsa heims og hafnar yfirlýsingum fyrrv. forsrh. um að slík viðhorf eigi ekki við á Íslandi.
    Þegar kosningahríðinni slotaði og ný ríkisstjórn tók við störfum í landinu blasti við að mikill slaki hafði orðið á hagstjórn á fyrri hluta þessa árs. Þensla hafði grafið um sig og ógnaði stöðugleika þjóðarbúskaparins. Hún stafaði ekki síst af veilum í stjórn efnahagsmála sem kannski hefur átt rót í því að forustumenn þáv. ríkisstjórnar hafa ekki viljað láta falla bletti á þá glansmynd sem reynt var að draga upp af ríkisbúskapnum og kynnt kjósendum á kostnað þeirra sjálfra af hálfu fráfarandi fjmrh.
    Þessi veikleiki birtist í margvíslegum myndum. Þar skiptir mestu máli aðhaldsleysi í ríkisfjármálum. Ríkissjóður var rekinn með miklum halla. Skuld hans við Seðlabanka í lok kosningamánaðarins hafði aukist um tæplega níu þúsund milljónir frá áramótum. Þetta er meiri skuldasöfnun á fyrri hluta árs en þekkst hefur dæmi um um langt árabil. Skuldasöfnun af þessu tagi leiðir til seðlaprentunar og hefur nákvæmlega sömu efnahagslegu afleiðingar og erlend lántaka ríkissjóðs.
    Þegar nýir ráðherrar komu í ráðuneyti sín og þegar fjmrh. nýrrar ríkisstjórnar fór yfir stöðuna blasti við að afkoma ríkissjóðs á þessu ári yrði mun lakari en gefið hafði verið til kynna. Lánsfjáráform opinberra aðila höfðu aukist um 7 milljarða kr. frá fjárlögum, eða úr tæplega 24 milljörðum kr. í rúman 31 milljarð kr. Mikið gjaldeyrisútstreymi hafði orðið fyrstu mánuði ársins og innflutningur hafði aukist óeðlilega mikið.
    Þessar upplýsingar gáfu til kynna að viðskiptahalli á árinu gæti orðið 12 til 16 milljarðar króna, samanborið við þá 9 milljarða sem Þjóðhagsstofnun hafði gert ráð fyrir áður. Vextir á lánamarkaði fóru hækkandi, en ríkisstjórnin hafði keypt sér frið frá því að horfast í augu við veruleikann með því að yfirdraga á reikning sinn í Seðlabanka í stað þess að lúta þeim kjörum sem aðrir urðu að sætta sig við á lánamarkaði.
    Til viðbótar öllu þessu blasti við að sparnaðarvilji almennings fór minnkandi eins og glögglega kemur í ljós þegar bornar eru saman spár Seðlabanka um innlendan sparnað. Þær hafa lækkað um rúmlega 10 milljarða kr., úr 37 -- 38 milljörðum kr. í 27 milljarða kr.
    Þegar allir þessir þættir eru saman dregnir fer ekki á milli mála að alvarleg þensluhætta vofir yfir. Ríkisstjórnin hafði með öðrum orðum teflt í mikla tvísýnu því jafnvægi sem náðst hafði í þjóðarbúskap og byggðist á kjarasátt á vinnumarkaði og aðhaldssemi í hagstjórn.
    Því er það óhjákvæmilega fyrsta verkefni nýrrar ríkisstjórnar að auka aðhald í efnahagslífinu til að koma í veg fyrir að sú þensla sem grafið hefur um sig leiði til ört vaxandi verðbólgu og enn meiri viðskiptahalla.
    Það fer ekki á milli mála og enginn getur velkst í vafa um það að hætta var á verðbólgubylgju og jafnvægisleysi í lok apríl, ef stjórnarmyndunartilraunir hefðu dregist vikum og mánuðum saman, eins og

gjarnan hefur gerst í þessu landi. Þá hefði allt farið hér úr böndum. Reynsla okkar Íslendinga af þessum hættumerkjum er svo mikil að enginn okkar getur efast um niðurstöðuna. Sú reynsla gerir það að verkum að sérhver maður hafnar því að hér fari á ný verðbólguhrina af stað og allt á tjá og tundur í efnahagslífinu. Ef slíkt gerðist væri dregið úr líkum á nýrri sáttargjörð á vinnumarkaði og um leið mundu lakari lífskjör óhjákvæmilega fylgja í kjölfarið.
    Það er mat ríkisstjórnarinnar að hæfilegar aðhaldsaðgerðir á sviði ríkisfjármála og peningamála muni duga til að koma á jafnvægi á ný í þjóðarbúskapnum og gera það mögulegt að varðveita forsendur kjarasáttar, ekki síst stöðugleika í gengi. Meginatriðið er að aðgerðin verki hratt og valdi sem minnstum skaða þegar til lengri tíma er litið. Segja má að í aðalatriðum komi einkum tvennt til álita. Annars vegar vaxtahækkun og hins vegar skattahækkun. Aðrar leiðir, svo sem niðurskurður útgjalda og sala ríkisfyrirtækja, krefjast lengri undirbúningstíma og eru hægvirkari, þótt átak í þeim efnum verði gert og muni veita aðgerðunum stuðning.     Ríkisstjórnin hefur valið fyrri leiðina og leitast við að stöðva skuldasöfnun ríkissjóðs við Seðlabanka, þótt óhjákvæmilegt sé að þeirri leið fylgi tímabundin vaxtahækkun. Ríkisstjórnin hefur hafnað því að hækka skattana á landsmenn.
    Vitanlega er vaxtahækkun við núverandi aðstæður neyðarúrræði. Vextir voru háir fyrir og eru að sjálfsögðu til þess fallnir að tefja endurbata í atvinnulífi og geta reynst mörgum aðilum þungbærir. En ríkisfjármálunum hefur verið komið í þessa stöðu og önnur leið er ekki fær. Ég vil reyndar fullyrða að það væri hreint ábyrgðarleysi að viðurkenna ekki nauðsyn þess að laga vexti af ríkisbréfum að því sem gerist á innlendum fjármagnsmarkaði. Það er hins vegar eitt mikilvægasta verkefni í hagstjórn á næstunni að tryggja forsendur fyrir lækkun vaxta á ný. Vaxtalækkun getur haft mikla þýðingu til að rjúfa þá kyrrstöðu sem ríkt hefur í þjóðarbúskapnum að undanförnu. En sú vaxtalækkun verður að byggjast á efnahagslegum forsendum --- ekki óskhyggju. Frjálsir vextir og fjármagnsmarkaður er undantekningarlaust sú regla sem gildir hjá öllum þjóðum sem Íslendingar bera sig saman við. Menn verða að horfast í augu við þá staðreynd að varanleg lækkun vaxta næst ekki fram án þess að halli á búskap hins opinbera sé minnkaður og lánsfjárþörf þess minnkuð um leið. Ríkisstjórnin lítur á þennan þátt og þetta markmið sem eitt hið mikilvægasta á því kjörtímabili sem nú er að hefjast.
    Þær ráðstafanir sem ríkisstjórnin grípur til verða kynntar í skýrslu fjmrh. sem lögð verður fram hér á Alþingi á morgun, miðvikudag. Þar kemur fram almennur samdráttur í lánsfjáráformum opinberra aðila og breyting á tilhögun húsnæðislána. Leitast verður við að ná sem víðtækastri samstöðu við fulltrúa launþega og vinnuveitenda um þessar aðgerðir.
    Ríkisstjórnin hlaut að hefja feril sinn á varnarbaráttu af þessu tagi til að koma í veg fyrir að það úrræða - og aðhaldsleysi í efnahagsmálum sem fráfarandi ríkisstjórn ber fulla ábyrgð á og stöðva um leið

uppvakningu þeirrar verðbólgu sem okkur finnst brýnast að halda í böndum.
    Sú varnarbarátta á ekki að þurfa að standa lengi. Vörn má snúa í sókn svo hægt verði að hefjast handa um að rjúfa þá kyrrstöðu sem ríkt hefur í íslenskum þjóðarbúskap. Viðreisn og efling efnahags hér á landi verður ekki síst að byggjast á tvennu: Í fyrsta lagi stöðugleika í efnahagslífinu og skipulagsbreytingum í hagkerfi í átt til aukins markaðsbúskapar. Í öðru lagi aðlögun að Evrópu framtíðarinnar. Þessi markmið einkenna ekki síst stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar Sjálfstfl. og Alþfl. Flokkarnir hafa einsett sér að gera róttækar breytingar á skipulagi efnahagslífsins með það að leiðarljósi að auka verðmætasköpun og bæta lífskjör.
    Hér eru boðaðar meiri breytingar en gerðar hafa verið í þessum efnum frá því að viðreisnarstjórn tók við völdum fyrir 30 árum og stigin voru fyrstu skref inn á braut frjáls markaðsbúskapar.
    Á 20. öldinni hefur verið gerð mikil og afdrifarík tilraun í stjórnmálum veraldarinnar sem við Íslendingar höfum ekki farið varhluta af. Þar er um að ræða kommúnismann, tilraun til að stökkva í einu vetfangi úr hefðbundnum ramma tilverunnar inn í framtíðarland þar sem allt sé skapað og skipulagt, áætlað og útreiknað. Þessi tilraun mistókst gjörsamlega. Menn brjótast jafnan úr viðjum hugmynda af þessu tagi. Þegar nánar er að gáð byggir áætlunarbúskapur kommúnismans á misskilningi á því hvað er í mannlegu valdi og sérstaklega á því hverju megi hrinda fram með aðstoð ríkisvaldsins.
    Við minnumst sögunnar sem okkur var sögð í barnaskóla af Persakeisaranum sem lét flengja sjóinn með svipum vegna þess að sjógangur torveldaði stríðsáform hans. Þessi keisari skildi ekki hversu lítils maðurinn má sín gagnvart máttarvöldum og gagnvart hinum hörðu lögmálum sem um alla menn gilda.
    Hin vestrænu viðhorf í stjórnmálum byggja á því að stjórnvöld eigi ekki að hafa skoðun eða stefnu í hverju einasta máli, heldur láta einstaklingana í frjálsu samstarfi sín á milli ráða sem mestu. Hlutverk stjórnvalda sé að mynda og treysta þá umgjörð sem einstaklingarnir geti starfað innan en ekki að segja þeim fyrir verkum í hvívetna. Hófstilling og skilningur á eigin takmörkun hlýtur að vera aðalsmerki vestrænna stjórnmálamanna.
    Ég hef þá trú að núv. ríkisstjórn sé mynduð með þá hófstillingu að leiðarljósi. Hún ætlar ekki að leysa hvers manns vanda og því síður ætlar hún að bjóða máttarvöldunum birginn, en hún ætlar að leitast við að gegna af trúmennsku því starfi sem íslenska þjóðin hefur fengið henni að vinna.
    Í vísustúf eftir Pál Vídalín segir:
       Forlög koma ofan að
       örlög kringum sveima.
       Álögin úr ýmsum stað
       en ólög fæðast heima.

    Þótt ríkisstjórn geti ekki hvers manns vanda leyst, þá hefur hún bolmagn til að fella úr gildi margvísleg ólög, skráð og óskráð, sem truflað hafa menn og torveldað í verðmætasköpun og viðskiptum. Núv. ríkisstjórn vill vinna vel í þessum efnum. Hin knappa stefnuyfirlýsing stjórnarinnar hefur verið prentuð og liggur frammi. Þar koma meginverkefni hennar fram. Í fyrsta lagi eru það ríkisfjármálin sem ég hef áður vikið að. Þau voru í miklu verri stöðu en fyrrv. fjmrh. hafði auglýst á kostnað skattgreiðenda í kosningabaráttunni. Ríkisstjórnin hafnar skattahækkunarleiðinnni, þó hún hljóti að viðurkenna að um sinn verði lítið svigrúm til skattalækkana eins og hugur stjórnarflokkanna hefur staðið til. Verður að skoða alla kosti til sparnaðar og útgjaldalækkana í sumar, allt þar til fjmrh. leggur fram frv. sitt til fjárlaga næsta haust.
    Meginstefnan í fjármálum hins opinbera er skýr og kemur fram í stefnuyfirlýsingunni. Það verður að brúa bil milli útgjalda og tekna með lækkun útgjalda og frestun framkvæmda. Í annan stað með sölu fyrirtækja ríkisins og einkavæðingu og í þriðja lagi með því að taka í auknum mæli gjald fyrir þjónustu sem fyrirtæki og stofnanir á vegum hins opinbera veita.
    Ríkisstjórnin mun leggja mikla áherslu á einkavæðingu og tilfærslu verkefna til einkaaðila, hvort heldur er með sölu opinberra fyrirtækja, útboði eða gjaldtöku fyrir þjónustu. Rökin fyrir einkavæðingu eru sterk. Með henni fær ríkissjóður fjárhagslegt svigrúm til ýmissa verka.
En tekjur ríkissjóðs af einkavæðingu eru þó ekki aðalatriðið. Meira máli skiptir að það er óyggjandi reynsla síðustu áratuga að verðmætasköpun verður meiri þegar einkaaðilar taka ákvarðanir á eigin ábyrgð og á grundvelli eigin þekkingar en þegar slíkar ákvarðanir eru alfarið á hendi hins opinbera.
    Það varðar líka miklu að fá fleiri aðila til að taka þátt í atvinnulífinu því þá verða borgararnir ábyrgari og ánægðari og meiri félagslegur stöðugleiki myndast. Valddreifing í efnahagsmálum er æskileg í sjálfu sér. Því vill ríkisstjórnin tryggja að eignarhlutur í þeim fyrirtækjum sem seld verða komist á hendur sem flestra. Hún vill gera sem flesta að beinum þátttakendum í atvinnurekstri og vill jafnframt sporna við hættu á einokun og hringamyndun. En ríkisstjórnin leggur ekki síður áherslu á það að þeir starfsmenn sem nú gegna störfum í opinberum fyrirtækjum sem einkavædd verða í framtíðinni megi treysta því að þeirra hagsmuna sé gætt í hvívetna.
    Ríkisstjórnin vill í annan stað ná stöðugleika á vinnumarkaði sem óábyrg eyðslustefna fyrrverandi fjármálaráðherra var langt komin að eyðileggja fyrir síðustu kosningar. Það voru aðilar vinnumarkaðarins sem ekki síst áttu heiðurinn af þeirri sáttargjörð um kjaramál sem gerð var fyrir ári síðan. Sú hófsemi og ábyrgðarkennd sem einkenndi samningana eiga vafalaust rót í þeirri bitru reynslu, sem menn höfðu öðlast hér á landi, að krónutöluhækkanir sem ekkert er á bak við skila engu til launþega, aðeins verðbólgu, sem truflar og minnkar hagvöxt og eyðileggur raunverulegan grundvöll til kjarabóta.
    Ríkisstjórnin sem farin er frá gerði atlögu að þessari þjóðarsátt með fjármálastefnu sinni undanfarna mánuði. Fyrrv. ríkisstjórn hækkaði vaxtastigið með

eyðslu sinni og með því að soga til sín jafnmikla peninga og raun ber vitni, þótt hún frestaði fram yfir kosningar að skrásetja vextina. Það kom í hlut núv. ríkisstjórnar.
    Þegar ríkisvíxlar liggja óseldir í stórum bunkum, þá er verð þeirra of hátt. Um það fá stjórnvöld litlu ráðið. Persakeisarinn sem nefndur var lét hirðmenn sína flengja sjóinn. Sumir talsmenn fyrrv. ríkisstjórnar báru sig líkt að við stjórnun vaxta - og peningamála. Í tengslum við peningamál er rétt að vekja sérstaklega athygli á því ákvæði stefnuyfirlýsingar ríkisstjórnarinnar að kannaðir verði kostir þess að tengja íslensku krónuna við evrópska myntkerfið og stuðla þar með að auknum stöðugleika í íslensku efnahagslífi. Sú hugsanlega tenging er til marks um þann ásetning ríkisstjórnarinnar að gera þau kjör sem íslenskir atvinnuvegir búa við sambærileg við það sem gerist í öðrum löndum. Ramminn í peningamálum hefur verið of veikur og óhjákvæmilegt er að styrkja hann.
    Ríkisstjórnin mun leitast við að hafa náið samráð við aðila vinnumarkaðarins um þau skref sem stíga þarf til að koma aftur á raunverulegum stöðugleika í stað þess svikalogns ógreiddra kosningavíxla sem blöstu við eftir stjórnarskiptin.
    Í þriðja lagi vill ríkisstjórnin leitast við að ná víðtækri sátt um stefnu í sjávarútvegsmálum. Mun Alþingi í fersku minni að þau lög um stjórn fiskveiða sem tóku gildi um síðustu áramót byggja á að þau verði endurskoðuð eftir tveggja ára tímabil. Þá munu menn fara yfir þá reynslu sem fengist hefur með núverandi skipulagi allt frá árinu 1984 og þeim hugmyndum sem verið hafa í þjóðfélaginu um breytingar á því. Það væri óskynsamlegt af Alþingi og ríkisstjórn að binda sig við mastrið með stefnu í sjávarútvegsmálum áður en þessi reynsla öll er fengin og áður en nægilegar umræður hafa átt sér stað með þjóðinni um þetta mikilvæga mál.
    Ríkisstjórnin mun skipa sérstaka nefnd með fullu jafnræði stjórnarflokkanna til að fara yfir þessa þætti og gera tillögur til ríkisstjórnarinnar. Þeirri nefnd verður ekki sagt fyrir verkum sérstaklega, en þó hljóta nokkur atriði að liggja þar fyrir. Taka verður ríkt tillit til þess ákvæðis í lögum um stjórn fiskveiða að fiskurinn í sjónum sé sameign þjóðarinnar. Þetta grundvallarákvæði þarf að vera virkt. Það þarf þó alls ekki að gera með þeim hætti, og má ekki gera með þeim hætti, að líta megi svo á að íslenskur sjávarútvegur hafi þar með verið þjóðnýttur. Margir aðrir kostir eru tiltækir og koma til álita. Auðvitað kýs ríkisstjórn við þessa endurskoðun að taka sérstakt tillit til hagsmuna og sjónarmiða þess fólks sem við sjávarútveginn hefur starfað í öllum byggðum landsins. Kollsteypur á grundvelli misjafnlega umdeildra kennisetninga eru ekki forskrift að áliti og niðurstöðu í þessum efnum, þótt engri skoðun verði fyrir fram úthýst.
    Fjórða meginverkefni stjórnarinnar verður að framkvæma þá stefnu í landbúnaðarmálum sem mörkuð hefur verið af stjórnvöldum og bændum í sameiningu hin síðari ár.
    Það er öllum mönnum ljóst að laga verður landbúnaðarframleiðsluna að markaðsaðstæðum innan lands. En það er líka ljóst að taka verður til rækilegrar endurskoðunar allt vinnslu- og dreifingarkerfi landbúnaðarvara. Að öðrum kosti er ekki raunhæft að ætla að fram muni nást lægra verð á landbúnaðarvörum til neytenda og í raun ekki heldur að bæta megi nægjanlega samkeppnisstöðu bænda. Við alla þessa endurskoðun verður að taka ríkt tillit til bændastéttarinnar um leið og ætlast er til þess af bændastéttinni eins og öðrum stéttum, einnig þeim sem fást við vinnslu búvöru og dreifingu, að hún leggi sinn skerf fram til þess víðtæka samkomulags sem er að myndast um sáttargjörð um sanngjörn kjör.
    Fimmta meginverkefni ríkisstjórnarinnar snýr að iðnaðar- og orkumálum. Í þeim málum er rík og góð samstaða í núv. ríkisstjórn, ólíkt því sem var í hinni fyrri stjórn.
    Það er afar mikilvægt að fram náist samningar um að álver rísi á Keilisnesi eins og verulegur meiri hluti þjóðarinnar vill. Álmálið á um þessar mundir sína ögurstund og viðræður um Atlantsál á viðkvæmu stigi. Okkar viðsemjendur hafa vitaskuld uppi kröfur í okkar garð varðandi mál sem þýðingarmikil eru fyrir lokaniðurstöðu í þessari samningsgerð. Með sama hætti eru að sjálfsögðu gerðar ákveðnar kröfur til að tryggja íslenska hagsmuni.
    Ríkisstjórnin bindur vonir við að farsæl lausn náist í þessum efnum, þótt ljóst sé að til samninga af þessu tagi verði aldrei gengið með því hugarfari að þar sé um að ræða eina úrræðið sem íslenskt atvinnulíf hefur í náinni framtíð. Reyndar hafa nýjustu upplýsingar sýnt okkur að fjölmargar leiðir eru til og skemmri tími en menn höfðu haldið um nýtingu á því afli sem í fallvötnum landsins býr.
    Ríkisstjórnin leggur einnig sérstaka áherslu á þátttöku landsins í hinu Evrópska efnahagssvæði. Ekki síst til þess að tryggja hindrunarlausan aðgang sjávarafurða að Evrópumörkuðum. Það kemur ekki til greina af ríkisstjórnarinnar hálfu að gefa eftir forræði í íslenskri fiskveiðilögsögu í skiptum fyrir aðgang að mörkuðum. Staða þessara samninga hefur nýlega verið til sérstakrar umræðu hér á þinginu. Utanrrh. hefur skýrt ítarlega frá því sem þar hefur verið að gerast og því ekki ástæða til að orðlengja um það frekar að þessu sinni.
    Virðulegi forseti. Góðir áheyrendur. Ég hef lagt áherslu á það í þessum orðum að núv. ríkisstjórn mun leitast við að ná sátt um helstu stefnumál, markmið og leiðir. Hún verður ódeig til átaka en seinþreytt til vandræða. Það er bjargföst sannfæring okkar að þjóðinni sé betur komið í sátt og samlyndi en heiftarlegum átökum. Auðvitað skiptir máli hver er niðurstaða sérhverrar sáttargerðar. Við viljum ekki ná sáttum í málum sáttarinnar vegna, heldur ná fram raunverulegri sáttargjörð sem menn trúa á og treysta og hver maður getur notað til afreka á sínu sviði. Tómas Guðmundsson, skáldið góða, segir í bálki sínum ,,Heim til þín, Ísland`` sem ortur var í tilefni af ellefu hundruð ára afmæli Íslandsbyggðar:
        Því frelsið eitt er háski og hefndargjöf

        án bróðurþels til allra og alls er lifir
        en samhugur er vegur vorrar giftu.

    Þetta eru orð að sönnu. Samhugur er vegur vorrar giftu, lítillar þjóðar sem hlýtur að berjast fyrir tilveru sinni á hverjum degi og bera í brjósti frelsisþrá og bróðurþel.
    Ég þakka áheyrnina.