Ferill 108. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
1994. – 1064 ár frá stofnun Alþingis.
118. löggjafarþing. – 108 . mál.
111. Frumvarp til laga
um loftferðir.
(Lagt fyrir Alþingi á 118. löggjafarþingi 1994.)
I. KAFLI
Upphafsákvæði.
1. gr.
Markmið laga þessara og tilgangur er að:
1 . Stuðla að skipulagðri þróun flugs með íslenskum loftförum.
2 . Tryggja að alþjóðlegum og íslenskum kröfum um örugga og vel starfrækta loftflutninga sé fylgt.
3 . Fullnægja þörf og alþjóðlegum kröfum um flugvelli, flugleiðsögu, flugumferðarstjórn og aðra þjónustu er loftferðir kunna að þarfnast, allt með almannaheill að leiðarljósi.
2. gr.
Lög þessi gilda á íslensku yfirráðasvæði, þar með talið land, sjór og lofthelgi landsins, og einnig um borð í íslenskum loftförum hvar sem þau eru stödd nema samningar við önnur ríki eða lög þess ríkis er loftfarið fer um segi annað.
Fyrir refsiverðan verknað framinn um borð í íslensku loftfari, en utan íslensks yfirráða
Ráðherra ákveður að hve miklu leyti reglur samdar samkvæmt lögum þessum gildi utan íslensks yfirráðasvæðis.
3. gr.
Stjórnun á efni laga þessara er í höndum samgönguráðherra.
Ráðherra ákveður með reglugerð í hvers hendur hann ráðstafar eftirlits- og fram
Þegar flugmálastjórnin er nefnd í lögum þessum er átt við samgönguráðherrann eða þann sem hann hefur framselt vald sitt til samkvæmt lögum þessum.
Samgönguráðherra, eða sá er hann vísar til, ræður starfsmenn til að starfrækja flugmála
Flugmálastjórnin hefur eftirlit með því að ákvæði loftferðalaga séu haldin, eftir því sem við verður komið. Verði hún áskynja um brot skal hún kæra hinn brotlega til viðkomandi yfirvalds og svipta hann réttindum til bráðabirgða ef það á við, sbr. 33. gr.
4. gr.
Íslenskt yfirráðasvæði samkvæmt lögum þessum er lárétt: landið ásamt eyjum og land
5. gr.
Loftfar samkvæmt lögum þessum telst sérhvert tæki sem haldist getur á flugi vegna verkana loftsins, annarra en loftpúðaáhrifa við yfirborð jarðar.
Samgönguráðherra setur reglur um tæki sem ætluð eru til að hreyfast um loftið, en eru eigi loftför.
Samgönguráðherra getur undanþegið ákvæðum laga þessara eða sett sérreglur um loft
6. gr.
Loftförum er aðeins heimil ferð um íslenskt yfirráðasvæði ef eftirfarandi skilyrði hafa verið uppfyllt:
Það hafi íslenskt þjóðerni.
Það hafi þjóðerni ríkis sem hefur með sáttmála verið veittur réttur til loftferða um ís
Það hafi heimild ríkisstjórnar Íslands til ferðar um íslenskt yfirráðasvæði. Slík leyfi má binda þeim skilyrðum sem nauðsynleg teljast og eru þau afturkallanleg án fyrir
7. gr.
Þegar brýna nauðsyn ber til, svo sem vegna almannaöryggis eða allsherjarreglu, getur forseti Íslands, að tillögu ríkisstjórnar, takmarkað eða bannað loftferðir almennt eða um hluta af íslensku yfirráðasvæði.
Flug yfir hljóðhraða er óheimilt innan íslensks yfirráðasvæðis. Þó getur samgönguráð
II. KAFLI
Þjóðernisskrá.
8. gr.
Flugmálastjórnin skal halda þjóðernisskrá um íslensk loftför. Skrásetjari þjóðernis
Hafi loftfar verið þjóðernisskráð samkvæmt ákvæðum laga þessara hlýtur það íslenskt þjóðerni og skrásetjari gefur út númerað þjóðernis- og skrásetningarskírteini handa loftfar
Þegar loftfar er þjóðernisskráð skal merkja það íslensku þjóðernismerki, skrásetningar
Um skrásetningu réttinda í loftförum gilda sérstök lög nr. 21/1966. Sýslumaður í Reykjavík annast framkvæmd þeirrar réttindaskrár.
9. gr.
Skrásetja skal hér á landi loftfar sem er í eigu íslenskra ríkisborgara er eiga lögheimili hérlendis eða íslenskra lögaðila sem eiga heimili hér á landi. Réttur til skrásetningar loft
Samgönguráðherra getur leyft að loftfar, sem heimastöð hefur á Íslandi, megi skrá hér á landi þótt eigandi þess fullnægi eigi skilyrðum 1. mgr.
10. gr.
Loftfar, sem skrásett er erlendis, verður eigi skráð hér á landi fyrr en það hefur verið strikað af erlendri skrá.
Ef á loftfari hvíla skráð réttindi sem meta skal gild hér á landi samkvæmt samningi við erlent ríki verður loftfarið eigi tekið á íslenska skrá nema rétthöfum hafi verið gerð full skil, þeir samþykki flutninginn eða réttindin séu niður fallin við nauðungarsölu.
11. gr.
Loftfar skal eigi skrásetja nema það hafi lofthæfisskírteini sem flugmálastjórnin hefur gefið út eða metið gilt.
12. gr.
Skrásetja skal loftfar samkvæmt skriflegri umsókn eiganda þess. Umsókn skal geyma skýrslur sem nauðsynlegar eru til skrásetningar og henni skulu fylgja skilríki fyrir því að umsækjandi sé eigandi loftfarsins, hvenær og af hverjum það er smíðað og svo að skilyrð
Ef umsækjandi gerir sennilegt að hann sé eigandi en tekst eigi að leiða fullnægjandi sönnur að eignarheimild sinni skal skrásetjari að beiðni hans birta opinberlega áskorun til þess er kann að telja sig eiganda að gefa sig fram áður en liðinn er frestur er eigi má vera styttri en tveir mánuðir. Ef enginn gefur sig fram skal skrásetjari viðurkenna eignarheimild umsækjanda.
13. gr.
Ef skilyrði eru til skrásetningar að dómi skrásetjara skrásetur hann loftfar og lætur því í té skrásetningarmerki og númer.
Á skrá skal setja:
Þjóðernismerki, skrásetningarmerki og númer loftfars.
Nauðsynlega skýrslu um annað það er einkennir loftfar, svo sem: Tegund og gerð loft
Skýrslu um eiganda, nafn hans, heimili og eignartöku hans á loftfari og, sé því að skipta, skilyrði og hömlur sem greindar eru í 1. mgr. 12. gr.
Hver er umráðandi ef hann er annar en eigandi.
Dag og ár skrásetningar.
Aðrar skýrslur eftir ákvörðun samgönguráðherra.
14. gr.
Ef eigandaskipti verða á loftfari eftir skrásetningu, að nokkru eða öllu, eigandi þess breytir þjóðerni sínu eða gerð er breyting á loftfarinu sem máli skiptir um kennsl á því skal eigandi tafarlaust tilkynna skrásetjara breytinguna og leggja fram nauðsynlegar skýrslur og skilríki. Með sama hætti skal fara þegar eigandi fullnægir eigi lengur skilyrðum 9. gr.
Verði eigandaskipti að loftfari að nokkru eða öllu með samningi hvílir tilkynningar
Skrásetjari skal skrá breytingu og geta ákvæða 12. og 13. gr. eftir því sem þörf er á. Beri atvik undir 15. gr. skal strika loftfar af skrá eða gera athugasemd á blað þess.
15. gr.
Loftfar skal strika af skrá þegar:
skráður eigandi krefst þess;
skilyrðum 9. gr. er eigi lengur fullnægt, enda veiti samgönguráðherra eigi leyfi til að skráning loftfarsins haldist;
loftfar er rifið eða það hefur eyðilagst;
loftfar er horfið. Loftfar telst horfið þegar liðnir eru þrír mánuðir frá því síðasta flug hófst og eigi er vitað að það sé enn óskaddað.
Hafi eitthvert þeirra tilvika fyrir borið sem nefnd eru í b–d-liðum þessarar greinar skal eigandi loftfars tafarlaust tilkynna það skráningaryfirvöldum, enda hafi það eigi þegar ver
Hafi loftfar eigi haft gilt lofthæfisskírteini í þrjú ár má strika það af skrá, enda afli eig
Ef skráð er haft á loftfari skal ekki fella loftfar niður af þjóðernisskrá nema rétthafi samþykki það.
16. gr.
Ef skráð loftfar er selt gegn afborgun og eignarréttarfyrirvara eða samningur gerður um kaupleigu skal tilkynna samninginn tafarlaust til skrásetjara. Tilkynningarskylda hvílir bæði á eiganda og kaupanda.
Skrásetjari skal skrá málavexti og fá afrit viðkomandi samninga.
Ef loftfar, sem skráð er hér á landi, er látið í forræði leigutaka, eða annars sem notar það á eigin kostnað, þá er hvorum samningsaðila skylt að tilkynna þetta skrásetjara áður en notkun hefst og skráir hann umráðin í þjóðernisskrá.
17. gr.
Ef loftfar er fellt niður af skrá skal eigandi þess, eða fyrri eigandi sé það komið í eigu erlends aðila, tafarlaust senda skrásetjara þjóðernis- og skrásetningarskírteinið. Ef færð er í skrána einhver breyting á þeim atriðum sem getur í skírteininu skal eigandinn án tafar senda skrásetjara skírteinið og skráir hann breytingarnar á skírteinið eða gefur út nýtt skír
18. gr.
Í íslensku loftfari, sem er í flugferðum samkvæmt lögum þessum, skal vera:
Staðfesting á þjóðernisskráningu.
Gilt lofthæfisskírteini.
Gilt leyfisbréf fyrir hvern flugverja.
Loftferðadagbók.
Talstöðvarskírteini.
Farþegalisti, ef loftfarið flytur farþega í flugi milli landa, og skulu þar greind nöfn þeirra, flugvöllur þar sem þeir eru teknir og flugvöllur sá er þeir ætla til.
Farmskírteini og sundurliðuð skýrsla um farm, ef það flytur farm í flugi milli landa.
Í erlendu loftfari á íslensku yfirráðasvæði skulu vera samsvarandi skilríki frá viðkom
Sá sem hagsmuna hefur að gæta að lögum hefur rétt til að kynna sér efni dagbóka og annarra loftfarsskjala.
Ef ekki er öðruvísi mælt í sérstökum lögum setur samgönguráðherra reglur um dagbæk
III. KAFLI
Lofthæfi.
19. gr.
Loftfar, sem notað er til loftferða eftir lögum þessum, skal vera lofthæft.
Loftfar er einungis lofthæft ef það fullnægir eftirfarandi skilyrðum:
Það sé hannað samkvæmt viðeigandi stöðlum og hafi skírteini er vottar slíkt.
Það sé framleitt af viðurkenndum smiðum eða verksmiðju.
Viðhald þess og reglubundið eftirlit sé í samræmi við reglur flugmálayfirvalda um grannskoðun, viðgerðir, breytingar og ísetningu.
Uppfylli stjórnvaldskröfur um mengunarvarnir, m.a. vegna hávaða eða útblásturs.
Loftfarið, áhöfn þess og farþegar séu vátryggð á fullnægjandi hátt svo sem fyrir er mælt í lögum þessum.
20. gr.
Flugmálastjórnin framkvæmir skoðun á loftförum og hefur eftirlit með því að loftför, sem notuð eru til loftferða eftir lögum þessum, séu lofthæf.
Flugmálastjórninni er heimilt að láta íslenskan eða erlendan kunnáttumann eða erlent stjórnvald, er hún skipar, framkvæma skoðun og eftirlit.
21. gr.
Ef sannreynt er með skoðun eða á annan hátt að loftfar sé lofthæft gefur flugmálastjórn
Samgönguráðherra getur kveðið svo á að taka skuli upp í skírteinið eða sérstakt skjal er skírteininu fylgi leiðbeiningar um notkun loftfarsins, enda teljist það þá lofthæft þegar leiðbeiningunum er fylgt.
22. gr.
Íslenskt loftfar, sem notað er til loftferða eftir lögum þessum, skal til sannindamerkis um lofthæfi sitt hafa lofthæfisskírteini um borð sem er gefið út eða staðfest af flugmála
Erlent loftfar í loftferðum um íslenskt yfirráðasvæði skal annaðhvort hafa slíkt skírteini eða lofthæfisskírteini sem gefið hefur verið út eða staðfest í erlendu ríki sem samið hefur verið við um viðurkenningu þess háttar skírteinis hér á landi.
23. gr.
Lofthæfisskírteini verður ógilt:
Þegar fyrirskipuð skoðun hefur ekki verið framkvæmd á loftfari.
Þegar gerð hefur verið slík breyting á loftfari og búnaði þess að máli getur skipt um lofthæfi þess.
Þegar loftfar eða búnaður þess hefur orðið fyrir spjöllum sem einsýnt er að máli skipt
Verði skírteini ógilt getur flugmálastjórnin heimt það til sín. Ógildingin helst uns flug
24. gr.
Ákvæði 21. og 23. gr. um íslenskt lofthæfisskírteini skulu með tilsvarandi hætti eiga við um staðfestingu flugmálastjórnarinnar á erlendu lofthæfisskírteini og um endurnýjun og ógildingu slíkrar staðfestingar.
25. gr.
Umráðanda samkvæmt þjóðernisskrá og flugstjóra loftfars, sem notað er til loftferða samkvæmt lögum þessum, ber skylda til að fullvissa sig um að loftfarið sé lofthæft og bera ábyrgð á að því fylgi gilt lofthæfisskírteini.
Ef eitthvað ber við sem máli skiptir um lofthæfi skal skráður umráðandi í þjóðernisskrá eða flugstjóri loftfars, samkvæmt reglum er samgönguráðherra setur, tilkynna flugmála
26. gr.
Flugmálastjórninni, svo og kunnáttumanni þeim eða yfirvaldi er í 20. gr. getur, er heim
Rannsókn samkvæmt þessari grein skal framkvæma með þeirri nærgætni sem kostur er.
27. gr.
Samgönguráðherra getur ákveðið að smíði loftfara, búnaðar, tækja og varahluta þeirra og nánar tiltekin störf við viðhald, viðgerðir og breytingar á loftförum, búnaði, tækjum og varahlutum þeirra skuli einungis falin sérfróðum mönnum sem sérstaklega eru til slíks starfs löggiltir eða fyrirtækjum sem til starfans setja sérfróða og löggilta menn.
IV. KAFLI
Flugverjar.
28. gr.
Hvert það loftfar sem notað er til loftferða samkvæmt lögum þessum skal hafa áhöfn svo tryggt sé að ferð megi ljúka farsællega. Í áhöfn eru flugverjar en þeir eru starfsmenn sem gegna starfi um borð í loftfari meðan á fartíma stendur, enda telst starf þeirra nauðsyn
Flugliðar. Þeir eru flugverjar sem eru handhafar fullgildra skírteina og er falið starf sem er nauðsynlegt við stjórn og starfrækslu loftfars meðan á fartíma stendur.
Þjónustuliðar. Þeir eru flugverjar sem hafa það hlutverk um borð í loftfari að þjóna farþegum og annast öryggi þeirra meðan á fartíma stendur.
Samgönguráðherra setur nánari reglur um hæfni flugverja og fjölda þeirra um borð.
Skráður umráðandi samkvæmt þjóðernisskrá og flugstjóri loftfars ábyrgjast að það sé réttilega skipað áhöfn.
29. gr.
Flugmálastjórnin hefur eftirlit með því að ákvæðin um áhöfn séu haldin. Henni er heim
30. gr.
Samgönguráðherra ákveður hvaða skilyrðum flugverjar, er í loftfari starfa, skuli full
31. gr.
Flugmálastjórnin gefur út skírteini flugstjóra og annarra þeirra flugverja sem sam
Skírteini má binda við loftferðir loftfara tiltekinnar tegundar eða loftferðir á tilteknu svæði.
Skírteini skal gefa út til tiltekins tíma og skal einnig endurnýja til tiltekins tíma eftir umsókn, enda fullnægi handhafi þess lögmæltum skilyrðum til starfans á endurnýjunar
Heimilt er flugmálastjórninni að synja þeim manni skírteinis sem dæmdur hefur verið fyrir refsiverða hegðun sem veitir ástæðu til að ætla að hann misfari með skírteinið, enda hafi brot varðað varðhaldi eða fangelsi.
32. gr.
Flugverji í íslensku loftfari skal hafa meðferðis fullgilt skírteini, sem flugmálastjórnin hefur gefið út eða metur gilt samkvæmt milliríkjasamningum, til að sanna heimild sína til starfsins.
Flugmálastjórninni er heimilt að synja um viðurkenningu á skírteini sem annað ríki hef
33. gr.
Hafi maður skírteini sem flugmálastjórnin hefur gefið út eða metið gilt skal hann svo fljótt sem verða má tilkynna henni atriði sem máli skipta er meta skal hvort hann fullnægi áfram skilyrðum til starfans. Honum er skylt hvenær sem er að gangast undir þá rannsókn og þau próf sem flugmálastjórnin telur nauðsynleg.
Verði læknir þess vís að flugverji er haldinn slíkri heilsubilun að hætta stafi af starfa hans í loftfari ber lækninum að vara hann við og tilkynna flugmálastjórninni vitneskju sína eftir reglum er samgönguráðherra setur.
Ef flugmálastjórnin telur að rök séu til að svipta mann skírteini er gefur rétt til að starfa í loftfari vegna ofangreindra atriða eða rökstudd ástæða er til að ætla að misfarið hafi verið með skírteinið er henni heimilt að svipta hann skírteini til bráðabirgða meðan hún rannsak
Að þeim tíma loknum, eða áður, skal flugmálastjórnin bera sviptinguna undir viðkom
Svipta skal flugstjóra eða flugliða skírteini er gefur rétt til að starfa í loftfari með dómi ef hann hefur rækt starfa sinn á mjög vítaverðan hátt eða telja verður með hliðsjón af eðli mistaka hans eða atferli við starfann mjög varhugavert af öryggisástæðum að hann starfi í loftfari.
Svipting skírteinis skal vera um ákveðinn tíma, eigi skemur en sex mánuði, eða að fullu og öllu, ef sakir eru miklar. Svipting skírteinis skv. 36. gr. skal ekki vera skemmri en eitt ár. Hafi maður verið sviptur skírteini um stundarsakir af flugmálastjórninni skal ákveða í dómi hvort sá tími dregst frá endanlegum sviptingartíma.
Ef kveðinn er upp sýknudómur í undirrétti og ákæruvaldið áfrýjar honum skal það í kærumáli æskja dóms Hæstaréttar um að ákærði sé sviptur réttindum meðan á áfrýjun stendur, enda séu gildar ástæður til.
Ef maður er sviptur rétti til starfa í loftfari til bráðabirgða, eða með dómi til fullnaðar, er honum skylt að afhenda flugmálastjórninni skírteini sitt til vörslu.
Hafi manni, sem hefur íslenskt ríkisfang eða íslenskt heimilisfang, verið refsað erlendis fyrir atferli sem leitt hefði samkvæmt þessarri grein til sviptingar á rétti til að starfa í loft
Ákvæðum þessarar greinar skal með samsvarandi hætti beita um menn sem hafa starfa þann á hendi er getur um í 72. gr.
34. gr.
Flugmálastjórninni er heimilt að leyfa að loftfar sé notað til loftferða í æfingarskyni eða annars séu sérstakar ástæður til þótt það sé eigi skipað áhöfn samkvæmt ákvæðum þessa kafla.
35. gr.
Flugverji skal hlýða skipunum yfirmanna sinna í starfa sínum, vera umhyggjusamur um loftfar, menn og varning sem í því eru og rækja starfsskyldur sínar af samviskusemi.
36. gr.
Enginn flugverji, flugumferðarstjóri eða flugupplýsingamaður má hafa á hendi starfa í loftfari, vera við stjórn loftfars, stjórna loftferðum eða veita þjónustu vegna loftferða sé hann vegna neyslu áfengis, æsandi eða deyfandi lyfja, vegna sjúkdóms eða þreytu eða ann
Flugstjóri og flugverjar sem teljast til áhafnar loftfara, svo og flugumferðarstjórar og flugupplýsingamenn er annast leiðbeiningar fyrir loftför á jörðu niðri, mega ekki neyta áfengis, æsandi eða deyfandi lyfja síðustu 18 klukkustundir áður en störf eru hafin, né heldur meðan þeir eru að starfi.
Varðar það að jafnaði missi réttinda til starfans um stundarsakir, þó eigi skemur en sex mánuði, eða fyrir fullt og allt ef sakir eru miklar eða brot ítrekað, sbr. þó 5. og 6. mgr. 33. gr. hvað varðar flugstjóra og flugliða.
Sá sem starfað hefur í loftfari svo og flugumferðarstjórar og flugupplýsingamenn mega eigi neyta áfengis, æsandi eða deyfandi lyfja næstu sex klukkutíma eftir að starfa lauk, enda hafi þeir ástæðu til að ætla að opinber rannsókn verði hafin um atferli þeirra við starf
Lögreglumönnum er heimilt þegar rökstudd ástæða er til að flytja aðila til læknis til rannsóknar, þar á meðal til blóð- og þvagrannsóknar, og er honum skylt að hlíta nauðsyn
Ráðherra setur í reglugerð ákvæði um lágmarkshvíldartíma flugliða og flugumferðar
Ákvæði greinarinnar gilda eftir því sem við á um aðra starfsmenn, sbr. 72. gr.
37. gr.
Ef flugverji veikist eða slasast fjarri heimili sínu og fjarvistin er vegna starfs hans ber vinnuveitanda að greiða allan kostnað við læknishjálp, sjúkrahúsvist og flutning sjúklings til heimilis hans.
38. gr.
Samgönguráðherra kveður á um að hve miklu leyti ákvæði þessa kafla skuli taka til er
39. gr.
Flugstjóri skal vera í hverju því íslensku loftfari sem notað er til loftferða samkvæmt lögum þessum.
Flugstjóri hefur æðsta vald í loftfari.
40. gr.
Flugstjóri ábyrgist að loftfar sé lofthæft og tilhlýðilega búið, áhöfn skipað og fermt, og að flug sé að öðru leyti undirbúið og framkvæmt samkvæmt gildandi ákvæðum svo því megi ljúka á farsælan hátt.
Flugstjóri skal hlíta ákvæðum um skyldu að tilkynna flugmálastjórninni um atriði sem máli skipta um lofthæfi og að láta henni í té skýrslur sem nauðsynlegar eru við framkvæmd eftirlits með lofthæfinu. Honum er skylt samkvæmt reglum er samgönguráðherra setur að gefa flugmálastjórninni skýrslur um atriði sem máli skipta þegar meta skal starfshæfni flugverja.
41. gr.
Flugstjóri hefur undir sinni forsjá loftfar, áhöfn, farþega og farm.
Honum er heimilt, þegar hann telur nauðsyn til, að setja flugverja um stundarsakir til annarrar þjónustu en þeirrar sem þeir eru ráðnir til.
Farþegum er skylt að fara eftir þeim fyrirmælum sem flugstjóri setur um góða hegðun og reglu í loftfari.
Flugstjóra er heimilt, þegar nauðsyn ber til, að synja viðtöku í loftfari eða vísa úr því flugverjum, farþegum eða varningi og farangri.
42. gr.
Flugstjóra er heimilt að þröngva mönnum með valdi til hlýðni við sig, enda sé það nauð
Ef loftfar er í hættu statt eða annars konar neyðarástand fyrir hendi er flugstjóra rétt að beita hverri þeirri aðferð sem nauðsynleg er til að koma á reglu og hlýðni. Hverjum flug
Ef manni, sem neitar að hlýða, er veittur áverki getur hann einungis komið fram ábyrgð af þeim sökum að harðari aðferðum hafi verið beitt en ástæða var til.
43. gr.
Ef stórfellt lögbrot er framið í loftfari ber flugstjóra að gera þær ráðstafanir sem hann getur og nauðsynlegar eru til öflunar réttrar vitneskju um málið og sem eigi má að meina
Flugstjóri skal, svo sem kostur er, annast um að hinn seki komist eigi undan og er flug
Flugstjóra er heimilt að taka í sína umsjá hluti sem ætla má að séu sönnunargögn, uns þeir verða afhentir lögreglu eða yfirvöldum.
44. gr.
Flugstjóri ber ábyrgð á að lögmæltar dagbækur og önnur flugskjöl séu í loftfari og að skráð sé í bækur þessar og skjöl svo sem lög mæla.
45. gr.
Lendi loftfar í háska skal flugstjóri gera allt sem honum er unnt til bjargar loftfari, mönnum og varningi sem í því eru. Ef nauðsyn ber til að yfirgefa loftfarið skal hann eftir megni sjá um að flugskjölum sé komið á óhultan stað.
46. gr.
Verði flugslys sem af hlýst mannslát, stórfelld meiðsl á mönnum, stórfelld spjöll á loft
Ef flugstjóra er eigi unnt að gefa hina lögmæltu tilkynningu eða skýrslu þá hvílir skylda til þess á skráðum umráðanda loftfars í þjóðernisskrá.
Samgönguráðherra er heimilt að setja reglur um takmörkun tilkynningarskyldu, að skylda þessi taki til fleiri flugverja en flugstjóra eða tilkynna skuli fleirum er flugslysa
V. KAFLI
Vinnuumhverfi áhafna loftfara.
47. gr.
Ákvæði þessa kafla gilda um alla starfsemi sem áhöfn loftfars vinnur fyrir flugrekanda.
Flugrekandi er sá sem fengið hefur leyfi samgönguráðherra til loftferðastarfsemi í sam
Með ákvæðum þessa kafla er leitast við að:
tryggja öruggt og heilsusamlegt vinnuumhverfi,
tryggja að flugrekendur og áhafnir geti í sameiningu leyst öryggis- og heilbrigðis
48. gr.
Flugrekandi skal stuðla að góðum aðbúnaði, hollustuháttum og öryggi um borð í loftför
49. gr.
Hjá flugrekanda, þar sem starfa einn til fjórir flugverjar, skulu úrbætur á vinnuumhverfi gerðar í nánu samstarfi flugrekanda og áhafna.
50. gr.
Hjá flugrekanda, þar sem starfa fimm flugverjar eða fleiri, skulu starfsmenn tilnefna einn öryggistrúnaðarmann fyrir hverja tegund loftfara eða annað afmarkað vinnusvæði til að vera fulltrúi sinn í málum sem varða vinnuumhverfi um borð í loftförum.
Atvinnurekandi ber kostnað vegna starfs öryggistrúnaðarmanns og bætir honum tekju
Öryggistrúnaðarmenn njóta þeirrar verndar sem ákveðin er í 11. gr. laga nr. 80/1938, um stéttarfélög og vinnudeilur.
51. gr.
Hjá flugrekanda, þar sem starfa fimm flugverjar eða fleiri, skal stofna öryggisnefnd.
Í öryggisnefnd eiga sæti tveir fulltrúar starfsmanna og tveir fulltrúar flugrekanda.
Öryggisnefndin skipuleggur aðgerðir varðandi bætt vinnuumhverfi um borð í loftförum og annast fræðslu starfsmanna um þessi efni.
52. gr.
Þegar starfsmenn flugmálastjórnarinnar koma í eftirlitsferðir í fyrirtæki skulu þeir hafa samband við hlutaðeigandi öryggistrúnaðarmann og fulltrúa í öryggisnefnd. Þeim aðilum skal auðvelda, svo sem kostur er, að leggja mál fyrir flugmálastjórnina.
53. gr.
Samgönguráðherra setur nánari reglur um skipulag og framkvæmd ráðstafana er miða að auknu öryggi og bættum aðbúnaði og hollustuháttum um borð í loftförum. Þar má nefna reglur um stofnun samstarfshópa og öryggisnefnda, um verkefni þeirra og um daglega stjórn þeirrar starfsemi er lýtur að auknu öryggi og bættu vinnuumhverfi.
VI. KAFLI
Flugvellir.
54. gr.
Flugvellir skulu fullnægja þeim kröfum sem samgönguráðherra setur eða sem gilda samkvæmt alþjóðasamningum sem Ísland er aðili að.
Samgönguráðherra setur reglur um rekstur og viðhald flugvalla og um eftirlit með þeim. Sá handhafi stjórnvalds sem hefur eftirlit með flugvöllum skal einnig annast um að haldin séu þau ákvæði önnur sem kafli þessi geymir. Honum er heimilt að krefjast hvenær sem er aðgangs að tækjum eða mannvirkjum eftir því sem nauðsynlegt er til framkvæmdar á eftirliti.
Komi í ljós að flugvöllur fullnægi ekki settum kröfum er eftirlitsaðila, eiganda eða um
55. gr.
Vilji annar aðili en íslenska ríkið útbúa og starfrækja flugvöll til afnota fyrir almenning þarf leyfi samgönguráðherra. Áður en leyfi er veitt skal leita umsagnar þeirrar sveitar
Leyfið skal vera tímabundið og bundið þeim skilyrðum sem samgönguráðherra telur nauðsynleg.
Leyfið má taka aftur ef leyfishafi brýtur í rekstri sínum í mikilvægum atriðum ákvæði laga, eða reglur, sem slíkan rekstur varða.
56. gr.
Samgönguráðherra er heimilt að framkvæma eignarnám á hvers kyns fasteignaréttind
57. gr.
Aðflug að flugvelli, sem ætlaður er til almennrar notkunar, skal vera tryggt samkvæmt þeim reglum sem í lögum þessum segir, en samgönguráðherra getur vikið frá þeim þegar sérstaklega stendur á.
58. gr.
Samgönguráðherra ber að setja skipulagsreglur fyrir flugvelli sem ætlaðir eru til al
Skipulagsreglur skulu m.a. geyma fyrirmæli um það svæði utan sjálfs flugvallarins þar sem rétt er að setja takmörkun á hæð mannvirkja og annarra hluta, t.d. húsa, stanga, trjáa eða takmörkun á meðferð fasteigna eða hluta, t.d. að því er varðar leiðslur og atvinnurekst
Með sama hætti skal setja skipulagsreglur eftir því sem þurfa þykir, um hafnarsvæði og vatnasvæði þar sem loftför lenda á sjó eða vatni.
Innan skipulagssvæðis skal greina hinar mismunandi takmarkanir á mannvirkjahæð sem nauðsynlegar eru til öruggrar lendingar og öruggs flugtaks.
Skipulagsreglur skulu kveða á um tiltekna geira fyrir aðflug og fráflug er séu breytilegir eftir því hvort veður er gott eða skyggni slæmt.
Setja má reglur um tímabundið skipulag.
Uppkast að fyrirhuguðum skipulagsreglum skal liggja frammi mönnum til sýnis á hent
Flugmálastjórnin skal taka til gaumgæfilegrar athugunar þær athugasemdir sem fram kunna að koma og gefa þeim sem í hlut eiga færi á því að kynna sér breytingar áður en gengið er frá skipulagi til fullnaðar. Fullnaðarskipulag skal birta meða sama hætti og upp
Þinglýsa skal kvöð sem lögð er á fasteignir vegna flugvalla, enda skipti kvöð máli.
59. gr.
Eigi má víkja frá hæðartakmörkun eða öðrum takmörkunum um forræði eigna sem í skipulagsreglum segir án samþykkis samgönguráðherra. Fyrir slíku samþykki má setja skilyrði, svo sem um breytingu eða merkingu þeirra bygginga sem máli skipta.
Ef takmörkun er eigi hlítt án þess að fyrir liggi samþykki skal flugmálastjórnin setja þeim er í hlut á frest til að ganga löglega frá málum. Sama gildir ef eigi eru haldin skilyrði fyrir samþykki eftir 1. mgr.
Ef frestur líður án þess að úr sé bætt er flugmálastjórninni heimilt að framkvæma nauð
60. gr.
Ef loftferðatálmi er fyrir hendi sem fer í bága við skipulagið þegar skipulagsreglur taka gildi skal ryðja honum úr vegi, enda samþykki samgönguráðherra eigi að hann haldist. Ákvæði 59. gr. eiga hér við. Útgjöld af framkvæmdum skal eigandi flugvallar þó bera, enda sé eigi til að dreifa tilviki því er greinir í 2. mgr. 59. gr.
61. gr.
Ef lögð er kvöð á eign manns eða forræðisskerðing vegna flugvallar á eigandi hennar eða réttindahafi kröfu til skaðabóta úr hendi eiganda flugvallar, enda hafi kvöð eða forræð
Bóta má einnig krefja úr hendi eiganda flugvallar þegar aðili verður fyrir skaða vegna framkvæmda er getur í 60. gr.
Skilyrði skaðabóta er að leitað hafi verið heimildar til undanþágu skv. 59. gr.
Ríkið ábyrgist að skaðabætur séu af hendi inntar.
62. gr.
Skaðabætur skal ákveða eftir reglum laga um framkvæmd eignarnáms, nú lög nr. 11/1973.
Krefjandi skaðabóta getur beiðst mats innan þess frests sem ákveðinn er í skipulags
63. gr.
Skráður umráðamaður flugvallar skal sjá um að hinni fyrirskipuðu forræðisskerðingu á eignum og mannvirkjum sé hlítt. Ef brugðið er út af þessu ber honum að tilkynna það flugmálastjórninni tafarlaust.
64. gr.
Við breytingu á skipulagsreglum skal beita sömu aðferð og við setningu nýrra. Veita má tilslökun á forræðisskerðingu án þess að uppkast liggi áður frammi til sýnis.
65. gr.
Skipulagsreglur skulu halda gildi sínu uns samgönguráðherra fellir þær úr gildi eða gildistími þeirra er útrunninn.
Ef skipulagsreglur eru felldar úr gildi taka ákvæði 7. og 8. mgr. 58 gr. til þess með til
66. gr.
Samgönguráðherra er heimilt að krefjast þess að tálmar utan svæðis, sem skipulag tekur yfir er vegna hæðar mega teljast hættulegir flugumferð, séu fjarlægðir eða merktir. Beitt skal eignarnámi ef þörf krefur. Kostnaður, þar með taldar skaðabætur handa eiganda eða notanda, greiðist úr ríkissjóði.
67. gr.
Samgönguráðherra er heimilt að kveða svo á að eigi skuli setja upp eða nota og sé því að skipta að brott skuli nema eða færa í annað horf merki, ljós eða hljóðvirki, tæki er senda frá sér útvarpsbylgjur eða annan tækjabúnað sem telja má flugumferð stafa hættu af.
Um skaðabætur fer eftir almennum reglum laga.
68. gr.
Samgönguráðherra er heimilt að setja reglur um aðgang að flugvöllum, umferð um þá og dvöl loftfara á þeim og svo, beri nauðsyn til, að banna siglingu eða vist á vatna- eða sjó
69. gr.
Heimta má afgjöld fyrir not flugvallar eða annars mannvirkis í þágu loftferða sem eru til almennra nota eftir reglum sem samgönguráðherra setur. Taka má afgjöld lögtaki.
Enn fremur er heimilt að heimta afgjöld til greiðslu á kostnaði við gerð og rekstur ann
Heimilt er samgönguráðherra að semja við stjórnvöld annarra ríkja um að þau taki að sér innheimtu á þessum gjöldum.
Gjaldskyldan hvílir á skráðum umráðendum í þjóðernisskrá að íslenskum loftförum og á eigendum erlendra loftfara vegna ferða um svæðið þar sem hjálpartækin eða flugvellir eru. Taka má afgjöldin með lögtaki í loftfari því sem notin hafði og kyrrsetja það vegna þess og selja á nauðungaruppboði nema alþjóðlegir samningar segi annað.
70. gr.
Flugvelli og önnur mannvirki í þágu loftferða sem eru til almennra nota, mega erlend loftför einnig nota með sömu skilyrðum og íslensk loftför í sams konar milliríkjaferðum, enda sé fyrir hendi samningur um þetta við það erlenda ríki sem í hlut á. Við komu til eða brottför frá landinu er þó skylt að nota tollhafnir.
71. gr.
Samgönguráðherra er heimilt að kveða á um hverjum kostum þeir skulu búnir sem starfa á flugvelli, við flugleiðsögubúnað eða hafa á hendi annað það starf utan loftfars sem mikilsvert er um öryggi loftferða. Ráðherra setur reglur um starfsskírteini fyrir slíkum starfa.
72. gr.
Ákvæði 33. og 36. gr. taka með viðeigandi hætti til þeirra sem hafa eftirlit með loftför
VII. KAFLI
Umferð í lofti og stjórn hennar.
73. gr.
Flugumferðarþjónustu skal veita loftferðum til öryggis og léttis.
Starfsmenn flugumferðarþjónustu, flugumferðarstjórar og aðrir skulu lúta lögum um opinbera starfsmenn m.a. hvað varðar réttindi og skyldur. Það leysir þá ekki undan ábyrgð samkvæmt ákvæðum þessara laga.
Samgönguráðherra setur reglur um flugumferðarþjónustuna og ákveður að hve miklu leyti aðrir en ríkisstofnanir skuli hafa hana á hendi.
74. gr.
Samgönguráðherra er heimilt að kveða á um að loftferðir á tilteknum leiðum eða yfir tilteknum svæðum skuli háðar sérstöku skipulagi.
Samgönguráðherra er heimilt að setja reglur um flugleiðir loftfara inn á íslenskt yfir
Samgönguráðherra setur reglur um verndarráðstafanir sem gerðar skulu til að afstýra árekstri loftfara, öðrum flugslysum, hættum og óhagræði af loftferðum.
75. gr.
Flugmálastjórninni er heimilt að skipa loftfari að lenda, enda miði sú aðgerð að því að halda uppi allsherjarreglu og öryggi. Lenda skal þá svo skjótt sem kostur er. Ef skipun er ekki annars efnis skal loftfar lenda á næsta flugvelli hér á landi sem er til almennra flugnota og lenda má á.
Ef loftfar flýgur inn á svæði þar sem loftferðir eru bannaðar skal loftfarið tafarlaust fljúga út fyrir svæðið og tilkynna þetta þeim handhafa stjórnvalds sem í hlut á.
Fari stjórnandi loftfars eigi eftir fyrirmælum þessarar greinar er handhafa stjórnvaldsins heimilt með viðeigandi ráðum að hindra áframhaldandi flug loftfarsins.
76. gr.
Hergögn má eigi flytja í loftförum án leyfis samgönguráðherra. Samgönguráðherra set
Samgönguráðherra er heimilt að banna eða setja reglur um flutning annars varnings en hergagna til að halda uppi allsherjarreglu og öryggi.
Samgönguráðherra er heimilt að banna eða setja reglur um heimild manna til að hafa meðferðis og nota ljósmyndatæki í loftfari.
77. gr.
Flugmálastjórninni, lögreglu og tollyfirvöldum er heimilt að rannsaka loftfar og sann
VIII. KAFLI
Flugrekstrarleyfi.
78. gr.
Leyfi samgönguráðherra þarf til rekstrar loftferða í atvinnuskyni yfir íslensku yfirráða
Samgönguráðherra getur ákveðið að loftferðastarfsemi sérstakrar tegundar þurfi leyfi, enda þótt starfsemin sé eigi rekin í atvinnuskyni.
79. gr.
Flugrekstrarleyfi skal veita sé skilyrðum laga þessara fullnægt.
80. gr.
Skilyrði flugrekstrarleyfis eru:
Að umsækjandi uppfylli skilyrði 9. gr. laga þessara um skrásetningu á loftfari.
Að umsækjandi uppfylli skilyrði sem samgönguráðherra skal setja um tæknilega þekk
Að umsækjandi uppfylli skilyrði sem samgönguráðherra skal setja um fjármögnun flugrekstrarins.
Að umsækjandi uppfylli skilyrði sem samgönguráðherra skal setja um aðstöðu og að
81. gr.
Veita skal leyfi um tiltekinn tíma og binda þau skilyrðum sem nauðsynleg þykja að því marki sem það samrýmist öðrum lögum eða milliríkjasamningum.
82. gr.
Brjóti leyfishafi í mikilvægum atriðum lagaboð, önnur fyrirmæli um starfsemina, skil
83. gr.
Samgönguráðherra getur ákveðið að erlend loftför, sem íslenskur aðili notar eða ræður yfir í atvinnuskyni, skuli lúta tilteknum ákvæðum í lögum þessum og reglum settum sam
Samgönguráðherra getur ákveðið að loftfarið skuli teljast íslenskt í skilningi 2. tölul. 4. gr. hegningarlaga, nr. 19/1940, sé skilyrðum 1. mgr. fullnægt.
IX. KAFLI
Loftflutningar.
84. gr.
Ákvæði þessa kafla gilda um allan flutning á mönnum, farangri og vörum flugleiðis gegn endurgjaldi. Þau gilda jafnframt um ókeypis flutning flugleiðis, framkvæmdan af loft
85. gr.
Þegar um er að ræða flutning á pósti er flytjandi aðeins ábyrgur gagnvart viðeigandi póstyfirvöldum í samræmi við reglur sem gilda um samskipti flytjanda og póstyfir
Ákvæðin um flutningaskjöl í 86.–92. gr. ná ekki til loftflutninga sem framkvæmdir eru við óvenjulegar aðstæður og falla utan venjulegrar loftferðastarfsemi.
86. gr.
Þegar farþegar eru fluttir skal afhenda farseðil, hann getur verið fyrir einstakling eða hóp. Í honum skal tilgreina:
upplýsingar um brottfararstað og ákvörðunarstað og
ef brottfarar- og ákvörðunarstaður eru innan landsvæðis sama ríkis, en einn eða fleiri umsamdir viðkomustaðir innan landsvæðis annars ríkis, skal geta um að minnsta kosti einn slíkan stað.
Farseðil þarf ekki að afhenda ef upplýsingar skv. 1. og 2. lið eru skráðar á annan máta.
Flutningssamningurinn og ákvæði þessa kafla gilda þó ákvæðum þessarar greinar sé ekki fylgt.
87. gr.
Þegar skráður farangur er fluttur skal gefa út farangursmiða. Ef hann er ekki í sambandi við farseðil eða innifalinn í farseðli sem gerður er í samræmi við ákvæði 86. gr. skal til
upplýsingar um brottfarar- og ákvörðunarstað og
ef brottfarar- og ákvörðunarstaður eru innan landsvæðis sama ríkis, en einn eða fleiri umsamdir viðkomustaðir innan landsvæðis annars ríkis, skal geta um að minnsta kosti einn slíkan stað.
Farangursmiða þarf ekki að afhenda ef upplýsingar skv. 1. og 2. lið eru skráðar á annan máta.
Flutningssamningurinn og ákvæði þessa kafla gilda þó ákvæðum þessarar greinar sé ekki fylgt.
88. gr.
Þegar vörur eru fluttar skal gefa út flugfarmbréf.
Í stað flugfarmbréfs má nota aðrar aðferðir er innihalda skýrslu um væntanlegan flutn
Ef ómögulegt er að nota aðferð er greinir í 2. mgr. á áningar- eða ákvörðunarstað gef
89. gr.
Flugfarmbréf skal vera gefið út af sendanda í þremur eintökum.
Á fyrsta eintakið skal skrifa „handa flytjanda“ og skal það undirritað af sendanda.
Á annað eintakið skal skrifa „handa viðtakanda“ og skal það undirritað af sendanda og flytjanda.
Þriðja eintakið skal undirritað af flytjanda og skal því skilað sendanda þegar tekið hef
Undirritun flytjanda og sendanda má prenta eða stimpla.
Ef flytjandi gefur út flugfarmbréf að beiðni sendanda skal talið að hann hafi gert það í umboði sendanda nema annað sannist.
90. gr.
Ef um fleiri en einn pakka er að ræða:
þá getur flytjandi vöru krafist þess að sendandi geri flugfarmbréf fyrir hvern þeirra
og sendandi getur krafist af flytjanda að hann afhendi kvittanir fyrir hvern þeirra þeg
91. gr.
Í flugfarmbréfi og kvittun fyrir móttöku vöru skal greina:
upplýsingar um brottfarar- og ákvörðunarstað,
ef brottfarar- og ákvörðunarstaðir eru innan landsvæðis sama ríkis, en einn eða fleiri umsamdir viðkomustaðir innan landsvæðis annars ríkis skal geta um að minnsta kosti einn slíkan viðkomustað og
upplýsingar um þyngd sendingarinnar.
92. gr.
Flutningssamningurinn og ákvæði þessa kafla gilda þó ákvæðum 88.–90. gr. sé ekki fylgt.
93. gr.
Sendandi ber ábyrgð á að upplýsingar um vöruna, sem greindar eru í flugfarmbréfi og frá honum eða umboðsmönnum hans koma, séu réttar, sömuleiðis þær upplýsingar sem hann eða umboðsmenn hans gefa flytjanda til að greina í kvittun fyrir móttöku vörunnar eða til að setja á skrár til nota með öðrum aðferðum.
Sendandi ber ábyrgð á hvers konar tjóni sem flytjandi eða aðrir þeir sem flytjandi ber ábyrgð gagnvart kunna að bíða sakir þess að upplýsingar er sendandi eða aðrir fyrir hans hönd hafa gefið eru óreglulegar, ónákvæmar eða ófullkomnar.
Flytjandi ber ábyrgð á hvers konar tjóni sem sendandi eða aðrir þeir sem sendandi ber ábyrgð gagnvart kunna að bíða sakir þess að upplýsingar, er flytjandi eða aðrir fyrir hans hönd hafa gefið í kvittun fyrir móttöku vörunnar eða í skrár til nota með öðrum aðferðum, eru óreglulegar, ónákvæmar eða ófullkomnar. Efni þessa töluliðar er háð ákvæðum 1. og 2. tölul.
94. gr.
Flugfarmbréfið eða kvittunin fyrir móttöku vörunnar gildir sem staðfesting á samn
Sérhverjar upplýsingar í flugfarmbréfinu eða kvittuninni fyrir móttöku vörunnar varð
95. gr.
Hafi sendandi fullnægt öllum skuldbindingum sínum samkvæmt farmsamningi hefur hann þann ráðstöfunarrétt yfir vörunni að hann getur endurheimt hana á brottfarar- eða ákvörðunarstað, að hann getur stöðvað flutninginn á sérhverjum lendingarstað, að hann getur látið afhenda vöruna á ákvörðunarstaðnum eða á leiðinni, öðrum en þeim sem upprunalega var tilgreindur sem viðtakandi, eða hann getur krafist þess að varan verði flutt aftur til brottfararstöðvar. Ráðstafanir þessar getur sendandi þó því aðeins gert að þær hafi eigi í för með sér tjón fyrir flytjanda eða aðra sendendur og að hann endurgreiði sérhvern kostnað sem af hagnýtingu ráðstöfunarréttarins leiðir.
Sé eigi hægt að framkvæma fyrirmæli sendanda skal flytjandi tilkynna honum það þegar í stað.
Ef flytjandi fer eftir fyrirmælum sendanda um ráðstöfun vöru án þess að krefjast að lagt sé fram það eintak af flugfarmbréfi eða kvittun fyrir móttöku vöru sem afhent hefur verið til hins síðara er hann ábyrgur fyrir sérhverju tjóni sem sá aðili kann að verða fyrir er hefur löglega undir höndum þetta eintak af flugfarmbréfi eða kvittun fyrir móttöku vöru. Flytjandi skal þó halda rétti sínum til að krefjast bóta af sendanda.
Réttur sendanda fellur niður um leið og réttur viðtakanda byrjar skv. 96. gr. Neiti við
96. gr.
Með þeirri undantekningu er um ræðir í 95. gr., að sendandi hefur notfært sér ráðstöf
Ef ekki er annað umsamið er það skylda flytjandi að tilkynna viðtakanda strax um komu vörunnar.
Ef flytjandi viðurkennir að varan hafi glatast eða varan er ekki komin fram í síðasta lagi sjö dögum eftir að hún hefði átt að koma þá getur viðtakandi beitt ákvæðum flutn
97. gr.
Sérhver samningur sem breytir ákvæðum 95. og 96. gr. er ógildur nema um það sé getið í flugfarmbréfi eða móttökukvittun vöru.
98. gr.
Sendanda er skylt að gefa þær upplýsingar og láta í té þau skjöl sem nauðsynleg teljast til að fullnægja formsatriðum tollyfirvalda, skattyfirvalda og lögreglu svo að vöruna megi afhenda viðtakanda. Sendandi ber ábyrgð gagnvart flytjanda á tjóni sem hljótast kann af því að slíkar upplýsingar eða skjöl vantar, eru ófullkomin eða óregluleg, nema því aðeins að flytjandi eða starfsmenn hans eigi sök á því.
Á flytjandanum hvílir ekki skylda til að rannsaka hvort þessar upplýsingar eða skjöl eru réttar eða fullnægjandi.
99. gr.
Flytjandi er ábyrgur vegna tjóns er verður við það að farþegi lætur lífið, verður fyrir sárum eða einhverju líkamstjóni, að því tilskildu að atburðurinn sem olli skaðanum hafi gerst um borð í loftfari eða við það að farið var um borð í loftfarið eða frá borði. Ákvæði greinarinnar gilda ekki ef tjónið hefur einvörðungu orsakast af heilsu farþegans.
100. gr.
Flytjandi er ábyrgur vegna tjóns er verður við það að skráður farangur eyðileggst, glatast eða skemmist að öllu eða einhverju leyti, að því tilskildu að atburðurinn sem olli skaðanum hafi gerst um borð í loftfari eða við það að farið var um borð í loftfarið eða frá borði eða farangurinn var í vörslu flytjandans.
Flytjandi er ekki ábyrgur ef tjónið stafaði eingöngu frá eiginleikum farangursins, galla eða vöntun.
101. gr.
Flytjandi er ábyrgur vegna skaða við loftflutning er verður vegna tjóns eða glötunar á vöru að öllu eða einhverju leyti.
Flytjandi er ekki ábyrgur ef hann sannar að eyðileggingin, glötun eða skemmdin á vörunni stafaði eingöngu frá einu eða fleiri af eftirfarandi:
upprunalegri vöntun, ástandi eða galla á vörunni;
ófullnægjandi umbúðum vörunnar sem stafaði frá öðrum en flytjanda eða hans starfsmönnum eða umboðsmönnum;
stríðsástandi eða vopnaviðskiptum;
fyrirmælum yfirvalda vegna innflutnings, útflutnings eða umlestunar vörunnar.
Í 1. tölul. þessarar greinar þýðir orðið loftflutningur tímabilið meðan farangur eða vara er í umsjón flytjanda, hvort heldur er á flugvelli eða um borð í loftfari, eða þegar lent er utan flugvallar eða á einhverjum öðrum stað.
Tímabil loftflutningsins nær ekki yfir annan flutning á landi, á sjó eða um ár ef flutn
102. gr.
Flytjandi ber ábyrgð á tjóni sem orsakast vegna dráttar við loftflutning farþega, farang
103. gr.
Ef tjónþoli olli eða átt þátt í að valda tjóni við flutning á farþegum eða farangri má lækka eða fella niður bætur.
Ef farþegi lætur lífið eða verður fyrir skaða og einhver annar en farþeginn sjálfur krefst bóta skal einnig lækka bætur eða fella niður ef flytjandi sannar að farþeginn hafi átt þátt í að valda tjóninu.
Ef tjónþoli olli eða átt þátt í að valda tjóni við flutning á vöru má lækka eða fella niður bætur.
Lækkun eða brottfall bóta samkvæmt framansögðu skal vera í sanngjörnu hlutfalli við áhrif aðgerða tjónþola.
104. gr.
a. Við flutning farþega skal samanlögð bótaábyrgð flytjanda vegna dauða eða líkams
b. Bótaábyrgð flytjanda vegna tafa við flutning á fólki takmarkast við 4.150 sérstök dráttarréttindi (SDR) vegna hvers farþega.
c. Bótaábyrgð flytjanda vegna eyðileggingar, glötunar, skemmda eða tafa á farangri takmarkast við 1.000 SDR fyrir hvern farþega.
a. Við flutning vöru skal bótaábyrgð flytjanda eigi fara fram úr 17 sérstökum dráttar
b. Glatist eða verði tjón eða töf á hluta vöru eða á einhverjum grip þar í skal ekki taka meiri þunga til greina við ákvörðun þeirrar upphæðar sem ábyrgð flytjanda tak
a. Dómstólar hafa heimild til að dæma málskostnað, þar með talinn lögmannskostnað, án tillits til hámarksbótafjárhæðar.
b. Málskostnaður skv. a-lið þar með talinn lögmannskostnaður skal aðeins ákvarðaður ef kærandi sendir flytjanda skriflega beiðni með sundurliðaðri kröfufjárhæð og flytjandi svarar ekki innan sex mánaða frá móttöku beiðninnar með skriflegu til
c. Málskostnaður að meðtöldum lögmannskostnaði skal ekki meðtalinn við ákvörðun bótatakmarkanna þegar þessari grein er beitt.
Fjárhæðir þær, sem greindar eru í sérstökum dráttarréttindum (Special Drawing Rights), skulu vísa til sérstakra dráttarréttinda eins og þau eru skilgreind af Al
105. gr.
Hver sá samningur, sem miðar að því að leysa flytjanda undan ábyrgð eða ákveða lægri takmörk en þau sem ákveðin eru í 104. gr., er ógildur.
Þegar flutt er vara má þó gera fyrirvara vegna tjóns eða skaða sem stafar frá uppruna
106. gr.
Hámarksbætur skv. 104. gr. gilda óháð þeim grundvelli sem bótakrafa er reist á.
107. gr.
Ef mál er höfðað gegn starfsmanni eða umboðsmanni flytjanda vegna tjóns sem þessi kafli nær til skal honum heimilt að hagnýta sér takmörkun á bótaskyldu sem flytjanda er sjálfum heimilt að hagnýta sér skv. 104. gr. ef hann sannar að hann hafi haldið sér innan verkssviðs þess er hann var ráðinn til.
108. gr.
Ef tekið er við farangri eða vöru án kvörtunar af hálfu rétts viðtakanda, skal talið að munirnir hafi verið óskemmdir og í samræmi við flutningssamninginn, nema annað sannist.
Verði um tjón að ræða ber réttum móttakanda að kvarta til flytjanda jafnskjótt og þess verður vart, í síðasta lagi sjö dögum eftir móttökudag ef um farangur er að ræða og fjórtán dögum ef um vöru er að ræða. Ef um tafir er að ræða verður að senda kvörtun
Sérhver kvörtun skal skráð á flutningsskírteini eða send bréflega innan ofangreindra tímatakmarkana.
Sé tjón eigi tilkynnt innan hinna tilskildu tímamarka falla niður kröfur á hendur flytj
109. gr.
Skaðabótamál má sækja þar sem sækjandi ákveður annaðhvort fyrir heimilisvarnar
Skaðabótamál má einnig sækja fyrir dómstól í þeirri þinghá sem flytjandi hefur skrif
Skaðabótamál má reka fyrir íslenskum dómstól eða dómstól í aðildarríki Varsjársátt
110. gr.
Réttur til skaðabóta fellur niður ef mál er eigi höfðað innan tveggja ára frá komu á ákvörðunarstaðinn eða frá þeim degi að loftfar hefði átt að koma þangað eða frá þeim degi sem flutningur stöðvaðist.
111. gr.
Ef fleiri en einn flytjandi, hver á eftir öðrum, annast flutning sem samkvæmt flutn
Þegar um er að ræða flutning á farangri eða vörum getur farþegi eða sendandi beint kröfum sínum til fyrsta flytjanda og farþegi eða viðtakandi, sem á rétt á afhendingu, getur beint sínum kröfum til síðasta flytjanda og enn fremur getur hvor um sig þar að auki beint kröfum sínum að þeim flytjanda sem sá um flutninginn þegar eyðileggingin, glötunin, tjónið eða drátturinn varð. Flytjendur þessir skulu vera ábyrgir in solidum gagnvart farþeganum eða sendandanum eða viðtakandanum.
Flutningur sem framkvæmdur er af öðrum
en þeim er undirritað hefur flutningssamning.
112. gr.
Þegar flutningur er framkvæmdur að hluta eða að öllu leyti af öðrum en þeim sem hef
Ákvæði 114., 116. og 117. gr. eiga einungis við um þann hluta loftflutningsins sem ekki er framkvæmdur af þeim sem hefur undirritað flutningssamninginn.
113. gr.
Bæði sá sem undirritað hefur flutningssamninginn og flytjandi sem að hluta eða öllu leyti annast flutninginn skulu teljast flytjendur samkvæmt ákvæðum þessa kafla. Gagnvart þeim er undirritað hefur flutningssamninginn skal svo gilda allan loftflutninginn en gagn
114. gr.
Við mat á bótaskyldu flytjanda skal aðgerð eða aðgerðaleysi annars flutningsaðilans, starfsmanna hans eða umboðsmanna, þegar þeir eru að störfum fyrir hann, jafngilda því að hinn flutningsaðilinn hafi sjálfur gert. Þetta raskar ekki hámarks bótaskyldu í 104. gr.
Þó sá sem undirritaði flutningssamning hafi tekið á sig skyldur umfram það er segir í þessum kafla, eða farþegi eða sendandi hafi lýst hærra verðmæti skv. 104. gr., er flytjandi sem framkvæmir flutninginn ekki bundinn af því nema hann hafi samþykkt það.
115. gr.
Kvörtun eða fyrirmæli samkvæmt þessum kafla sem beint er gagnvart einum flytjanda hefur einnig gildi gagnvart hinum. Fyrirmæli skv. 95. gr. fá hins vegar ekki gildi nema þeim sé beint gagnvart þeim er undirritaði flutningssamninginn.
116. gr.
Sá sem undirritað hefur flutningssamninginn og flytjandi sem að hluta eða öllu leyti annast flutninginn, starfsmenn hans eða umboðsmenn, þegar þeir eru að störfum fyrir hann, bera ekki meiri ábyrgð en nemur hæstu bótum sem einhver flytjandi á að inna af hendi. Hver bótaskyldur svarar aðeins til bóta að því hámarki sem fyrir hann gildir.
117. gr.
Hvort sem bótamál er sótt á hendur allra flytjenda eða eins má sækja það fyrir dómstól sem hæfur er til saksóknar gegn þeim er undirritaði flutningssamninginn skv. 109. gr., eða fyrir heimilisvarnarþingi eða atvinnuvarnarþingi þess sem framkvæmdi flutninginn.
Flutningur með ýmislegum farartækjum.
118. gr.
Fari flutningur að hluta fram með loftfari en að hluta með einhverju öðru flutninga
Þessi kafli skal eigi vera því til fyrirstöðu við flutning með ýmislegum farartækjum að aðilar taki skilmála þess flutnings sem eigi fer fram í lofti upp í flugfarmbréf, enda sé farið eftir ákvæðum laga þessara um loftflutninginn.
119. gr.
Hvers konar fyrirvarar í flutningssamningi skulu vera ógildir svo og hvers konar sér
120. gr.
Ef um loftferðir innan lands er að ræða og ekki er samið um viðkomu utan lands þarf ekki að afhenda farseðla, farangursmiða eða farmbréf þrátt fyrir að upplýsingar um loft
121. gr.
Ákvæðum þessa kafla skal eigi beita um milliríkjaloftflutninga sem framkvæmdir eru samkvæmt áskilnaði, gerðum með heimild í viðbótarbókun við 2. gr. Varsjársáttmálans frá 12. október 1929 eða XXVI. gr. Haag-sáttmálaaukans frá 28. september 1955.
122. gr.
Varsjársáttmálinn í lögum þessum er sáttmáli sá um alþjóðaloftflutninga sem gerður var í Varsjá 12. október 1929 með þeim breytingum sem á honum urðu samkvæmt:
sáttmálaauka, gerðum í Haag 28. september 1955,
sáttmálaauka, gerðum í Gvatemala 8. mars 1971, og
sáttmálaaukum, gerðum í Montreal 25. september 1975 nr. 1, 2, 3 og 4.
Guadalajara-sáttmálinn í lögum þessum er sáttmáli sá um alþjóðaloftflutninga fram
X. KAFLI
Skaðabætur og tryggingar.
123. gr.
Hljótist skaði af flugi loftfars á mönnum eða hlutum sem eru utan loftfarsins og á jörðu niðri er skráður umráðandi loftfarsins í þjóðernisskrá skyldur að bæta skaðann.
Skaðabótaskyldan fellur niður ef sannað er að tjónþoli hefur valdið tjóninu af ásetningi eða stórfelldu gáleysi.
124. gr.
Ef tjón verður á mönnum eða hlutum innan marka flugvallar sem flugmálastjórnin hefur á sinni skrá og er viðurkenndur af henni skal ekki beita ákvæðum 1. mgr. 123. gr., heldur almennum reglum skaðabótaréttarins.
Verði tjón á loftfari eða farmi við árekstur loftfara skal beita ákvæðum siglingalaga um árekstur skipa.
Verði tjón við árekstur tveggja eða fleiri loftfara sem hver skráður umráðandi loftfars í þjóðernisskrá samkvæmt ákvæði 1. mgr. 123. gr. á að greiða þá eru þeir allir samskulda. Dómstólar skera úr með hliðsjón af ástæðum, hversu mikinn hluta goldinna skaðabóta hver þeirra megi framkrefja úr hendi þess eða þeirra sem samábyrgir eru.
125. gr.
Ákvæði 123. og 124. gr. takmarka að engu þann rétt til skaðabóta sem leiðir af almenn
126. gr.
Skráðum umráðanda í þjóðernisskrá að loftfari sem nota á til loftferða samkvæmt lög
á mönnum og hlutum utan loftfarsins sem stafar af flugi þess,
á mönnum og hlutum innan loftfarsins eða á leið inn eða út úr því, sbr. m.a. IX. kafla laga þessara og ákvæði Varsjársáttmálans,
á mönnum og hlutum innan marka viðurkennds flugvallar.
Falli vátrygging úr gildi ber vátryggingafélag ábyrgð gagnvart þriðja aðila á tjóni sam
Samgönguráðherra skal með reglugerð kveða nánar á um vátryggingu eða aðra trygg
XI. KAFLI
Flugslys.
Aðstoð og björgun.
127. gr.
Samgönguráðherra skal setja reglur um leit og bjargráð er viðhafa skal þegar loftfars er saknað eða því hefur hlekkist á eða það hefur farist, þar á meðal um aðstoð þá sem ein
Kostnað, sem ríkissjóður hefur af leit að loftfari sem er saknað, skal samgönguráðherra heimilt að leggja að nokkru eða öllu leyti á skráðan umráðanda loftfarsins í þjóðernisskrá eða eiganda ef hann er erlendur, enda hnígi rök til þess og það brjóti eigi í bága við milli
128. gr.
Ef maður bjargar eða stuðlar að björgun á loftfari, sem hlekkst hefur á eða er statt í háska, farangri eða vöru sem í því er eða nokkru því sem telst til slíks loftfars, farangurs eða vöru á hann, hvort heldur bjargað er í lofti, á láði eða legi, rétt til bjarglauna samkvæmt gildandi reglum um björgun skipa og varnings sem til þeirra telst. Ef maður bjargar eða stuðlar að björgun á mannslífum úr þeim háska sem varð tilefni til björgunar á hann kröfu til hlutdeildar í bjarglaununum.
Hafi maður stofnað til óvenjulegra útgjalda sem nauðsynleg voru til varðveislu á loft
Krafa um bjarglaun eða endurgjald fyrir óvenjuleg útgjöld má eigi fara fram úr verð
129. gr.
Eigandi bjargaðs varnings ábyrgist einungis með verðmæti þess sem bjargað var. Krafa um bjarglaun er tryggð með veði í loftfari, farangri og varningi og gengur það fyrir öllum öðrum veðböndum. Veðkrafa sem stafar af síðari atburði gengur fyrir veðkröfu sem stafar af fyrri atburði.
Ef farangur eða varningur er látinn af hendi fellur veðrétturinn niður. Veðréttur í loft
Rannsókn á flugslysum.
130. gr.
Samgönguráðherra skal skipa fimm kunnáttumenn í flugslysanefnd til fjögurra ára í senn. Nefndin skal kanna orsakir flugslysa ef manntjón hefur orðið eða legið hefur við slysi á mönnum eða miklu tjóni á munum. Hún skal einnig hefja rannsókn ef ástæða er til að ætla að loftfari, flugmannvirkjum á jörðu eða rekstri þeirra sé eða hafi verið áfátt til muna.
Nefndin ákvarðar sjálf hvenær efni er til rannsóknar eða könnunar. Nefndin skal einnig gera tillögur til úrbóta í öryggismálum flugsins eftir því sem rannsókn á orsökum flugslysa gefur tilefni til. Tillögur nefndarinnar skulu birtar opinberlega.
Flugslysanefndin skal starfa sjálfstætt og óháð. Hún ræður sér sjálf starfsmenn svo sem fjárveitingar heimila. Henni er heimilt að leita til flugmálastjórnarinnar og lögreglu um að
Nefndarmenn skulu víkja sæti og ráðherra skipa aðra í þeirra stað ef könnunin beinist að slysi er varðar þá sjálfa, vandamenn þeirra eða skyldmenni, svo og fyrirtæki sem þeir starfa hjá eða eiga hlut í.
Ráðherra setur nefndinni starfsreglur.
Kostnaður við störf nefndarinnar greiðist úr ríkissjóði.
131. gr.
Verði maður þess vís að flugslys hafi orðið skal hann tafaralaust tilkynna það næsta lögreglustjóra eða flugmálastjórninni sem tilkynna flugslysanefnd. Sama gildir um þann sem finnur loftfar eða aðra hluti við aðstæður er benda til að flugslys hafi orðið.
132. gr.
Hafi flugslys orðið á íslensku yfirráðasvæði má hvorki hreyfa né nema á brott loftfarið, hluta þess, innihald þess né verksummerki slyssins uns rannsókn er lokið nema lögregla hafi í samráði við flugslysanefnd leyft það.
Án slíks leyfis má þó hreyfa, flytja til eða nema á brott loftfarið, hluta þess eða inni
133. gr.
Flugslysanefnd og starfsmönnum hennar er heimilt að fara á slysstað til rannsóknar á loftfari eða flaki þess, jafnvel þótt um staði í einkaeign sé að ræða, og svo að gera hverjar þær ráðstafanir sem nauðsynlegar eru í því skyni.
Flugslysanefnd og starfsmönnum hennar er heimilt að krefjast framlagningar á bókum, öðrum skjölum og vélrænum upptökum er varða loftfarið og áhöfn þess, taka skýrslur af eiganda, notanda eða umráðanda loftfarsins, áhöfn þess og hverjum öðrum sem ætla má að kunni að geta veitt vitneskju er stuðli að því að leiða í ljós orsök slyssins. Einnig getur nefndin kallað til sérfræðinga eða leitað aðstoðar rannsóknastofnana í þágu rannsóknar máls og svo allra þeirra aðila sem að öryggis- og björgunarmálum vinna. Er þeim aðilum skylt að aðstoða nefndina við rannsókn í heild eða einstaka þætti hennar.
Flugslysanefnd má krefja lögreglu og starfsmenn flugmálastjórnarinnar um aðstoð við rannsóknina eftir því sem þurfa þykir. Ef ástæða er til getur lögregla framkvæmt þá eftir
Skráðum umráðanda loftfars í þjóðernisskrá og öðrum sem í hlut eiga skal kynna það sem rannsóknin leiðir í ljós og veita skal þeim færi á að gera athugasemdir eða krefjast framhaldsrannsóknar áður en niðurstaða er send samgönguráðherra. Aðilum þessum er heimilt að fylgjast með rannsókninni og hafa aðgang að öllum rannsóknargögnum.
134. gr.
Þegar rannsókn er lokið skal semja skýrslu svo fljótt sem verða má um niðurstöðu henn
Skýrslunni er ætlað að stuðla að flugöryggi og verður hún ekki notuð sem sönnunargagn í dómsmáli og skal geta þess á forsíðu hennar.
Telji flugslysanefnd að rannsókn flugslyss leiði í ljós að skírteinishafi hafi í sambandi við slysið orðið sekur um refsivert atferli eða atferli er veiti tilefni til að svipta hann skír
Samgönguráðherra skal birta opinberlega útdrátt úr hverri skýrslu flugslysanefndar og helstu niðurstöður hennar.
Samgönguráðherra er heimilt að kveða svo á að birta skuli í heild skýrslu um rannsókn á flugslysi.
135. gr.
Um rannsókn á flugslysum fer að öðru leyti samkvæmt lögum nr.19/1991, um meðferð opinberra mála.
136. gr.
Samgönguráðherra skal í samráði við dómsmálaráðherra setja reglugerð um vörslu og brottnám loftfars sem hefur lent í slysi. Nema má brott flak loftfars sem er til trafala um
XII. KAFLI
Ýmis ákvæði.
137. gr.
Ef ástæða er til að ætla að loftfar sem ætlar á loft sé eigi lofthæft eða tilhlýðilega áhöfn skipað eða það muni verða notað andstætt ákvæðum laga þessara eða reglum settum sam
138. gr.
Réttum umráðanda flugvallar, sem er heimill almenningi, er heimilt að aftra för loftfars af flugvellinum uns gjald eftir síðustu lendingu og vegna notkunar loftfarsins af vellinum er greitt eða trygging sett fyrir greiðslu þess.
139. gr.
Til aukins öryggis við loftferðir er samgönguráðherra heimilt að setja reglur um með
140. gr.
Skráður umráðandi loftfars í þjóðernisskrá, flugrekstraraðili og réttur umráðandi viður
Flugmálastjórninni er heimilt að skýra þriðja aðila frá vitneskju sem hún hefur fengið með framangreindum hætti, að því leyti sem það er nauðsynlegt samkvæmt alþjóðasamn
Hafi maður fengið greinda vitneskju í starfa sínum hefur hann þagnarskyldu að því leyti sem vitneskjan má eigi fara lengra eða hana birta.
141. gr.
Samgönguráðherra kveður á um gjöld sem inna ber af hendi fyrir stjórnvaldsgerðir framkvæmdar eftir lögum þessum.
Samgönguráðherra er heimilt að ákveða að sá sem hefur hag af þeim gerðum sem í 1. mgr. segir greiði kostnað af þeim.
Gjöld samkvæmt þessari grein má heimta með lögtaki.
142. gr.
Samgönguráðherra skal skipa þriggja manna nefnd til fjögurra ára í senn til að semja og viðhalda flugverndaráætlun fyrir íslenskt flug í samræmi við alþjóðasamninga. Nefndin skal skipuð þremur sérfróðum mönnum um flugverndarmál. Einum frá löggæslu, einum frá flugfélögum landsins og einum frá flugmálastjórninni og er hann formaður.
XIII. KAFLI
Refsiákvæði.
143. gr.
Við brotum á ákvæðum laga þessara eða reglum settum samkvæmt þeim liggja sektir. Ef um gáleysi eða vanrækslu er að ræða liggja við sektir og ef brot er mikið eða ítrekað liggur við varðhald. Ef brot er framið af vítaverðu gáleysi eða ásetningi, liggur við varð
Ákvæði þetta rýrir í engu refsiákvæði almennra hegningarlaga eða annarra laga er leggja refsingu við broti á þessum lögum.
Ákvæðum almennra hegningarlaga um hlutdeild skal beita við brot á lögum þessum.
Dómsmálaráðherra ákveður með reglugerð upphæð sekta samkvæmt lögum þessum.
144. gr.
Samgönguráðherra er heimilt að setja reglugerðir til framkvæmda og skýringar á lögum þessum.
145. gr.
Lög þessi taka þegar gildi.
Með lögum þessum eru numin úr gildi lög nr. 34 frá 21. maí 1964, um loftferðir, lög nr. 32 frá 14. júní 1929, um loftferðir, og lög nr. 119 frá 28. desember 1950, um stjórn flug
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Formáli.
Frumvarp þetta að endurskoðuðum loftferðalögum er samið að ósk Halldórs Blöndals samgönguráðherra, en hann fól Pétri Einarssyni, lögfræðingi og fyrrverandi flugmála
Helstu rit sem notuð hafa verið til stuðnings eða staðfestu við endurskoðun gildandi loftferðalaga:
* Lög Noregs; Svíþjóðar; Finnlands; Danmerkur; Þýskalands; Frakklands; Stóra-Bret
* Sáttmáli um alþjóðaflugmál (Convention on International Civil Aviation), Chicago- sáttmálinn ásamt 18 viðbætum og ýmsum skýringum — eða leiðbeiningarritum frá Al
ICAO Lexicon Volume I Vocabulary, 1974.
ICAO Lexicon Volume II Definitions; 1985.
Repertory — Guide to the Convention on Internal Civil Aviation, second edition, 1977.
Policy and Guidance Material on the Regulation of International Air Transport, first ed
* Heere, W.P., International Bibliography of Air Law 1900–1971, með viðbótum.
* Cheng, Bin, The Law of International Air Transport, 1962.
* Shawcross, C.N. and K.C. Beaumont, Air Law 1977, með viðbótum.
* A.F. Lowenfeld, Aviation Law, 1981.
* Nicholas M. Matte, Treatise on Air-Aeronautical Law, 1981.
* I.H.Ph. Diederiks-Verschoor, An Introduction to Air Law, 1993.
* Stefán Már Stefánsson, Evrópuréttur, 1991.
* Gunnar G. Schram, Ágrip af þjóðarétti, 1986.
* Giemulla/Schmid, European Air Law, 1993, með viðbótum.
* Giemulla/Schmid/Ehlers, Warsaw Convention, 1993, með viðbótum.
* Air Transport and the European Community, 1989. Sakkoulas — Kluwer.
* Air Travel Within Europe, 1970, The National Swedish Consumer Council.
* Air Worthy, Liber Amicorum hon. Prof. Dr. I.H.Ph. Diederiks-Verschoor, 1985.
* Aeroscience, 1973, Aero Products Research.
* Jane's Aerospace Dictionary, 1986.
* Dictionary of Air Transport and Traffic Control, 1984, Granada.
* IATA and what it does, 1977, A.W. Sijthoff — Leyden.
* Samningar Íslands við erlend ríki, 1963. Utanríkisráðuneytið.
* Samningur um Evrópska efnahagssvæðið EES, I. og II. bindi, 1992. Utanríkisráðuneyt
* Air Law, tímarit.
* Annals of Air and SpaceLaw/Annales de Droit Aérien et Spatial, tímarit.
* Lloyd's Aviation Law, tímarit.
* Study on the Possibilities of Community Action to Harmonise Limits of Passenger Li
* Airline Hull and Total Loss (Including Spares) and Liability Insurance 1st December, 1992 to 30th November, 1993. Ábyrgðartrygging Flugleiða hf.
* Flugorðasafn. Rit íslenskrar málnefndar. Reykjavík 1993.
I.
Inngangur.
Flugrétturinn rekur sögu sína til ársins 1900 þegar franski lögfræðingurinn Fauchille lagði til við lagastofnunina „Institut de Droit International“ að gerðar yrðu alþjóðlegar samþykktir um flugleiðsögu. Það er athyglisvert að sú gerð er ein af fáum þar sem réttar
Fyrsta skráða tilraunin til samræmingar reglna á alþjóðlegum grunni var gerð árið 1910 þegar þýskir loftbelgir flugu ítrekað yfir franskt yfirráðasvæði. Ríkisstjórn Frakklands taldi að nauðsynlegt væri að komast að samkomulagi um flug af þessu tagi. Í beinu framhaldi var Parísarráðstefnan 1910 haldin. Vegna stjórnmálaágreinings náði ráðstefna þessi ekki þeim árangri sem menn höfðu vænst, að öðru leyti en því að fulltrúar ríkja fengu tækifæri til að skiptast á skoðunum um þetta nýja svið lögfræðinnar. Hliðstæða hins nýja réttarsviðs „flugréttarins eða loftréttarins“, sjórétturinn, hafði þróast um aldir og var og er mjög mót
Í kjölfar fyrri heimsstyrjaldarinnar, eða 8. febrúar 1919, hófst fyrsta reglubundna flugið milli Parísar og London og nauðsyn varð að landsréttarreglur yrðu sameinaðar í þjóðréttar
Parísarsáttmálinn 1919 varð fyrsti flugréttarsáttmálinn. Hann var staðfestur af 32 ríkj
Nokkrir tæknilegir viðbætar voru samþykktir við Parísarsáttmálann. Þeir fjölluðu um m.a. lofthæfi, hæfniskírteini flugverja o.s.frv. Sáttmálinn hafði einnig að geyma upphaf CINA (Commission Internationale de la Navigation Aérienne) sem veitt var víðtækt vald til reglusetninga er einkum skyldu fjalla um tæknileg málefni. Í sáttmálanum var einnig kveðið á um söfnun og útgáfu upplýsinga varðandi flugleiðsögu og dreifing upplýsinga frá aðildarríkjunum.
Sáttmálinn hafði einnig að geyma fyrstu viðurkenndu skilgreininguna á hugtakinu „loft
CINA og fyrrgreind skilgreining héldu sínu gildi um áratugi. CINA-samtökin störfuðu til ársins 1944, er Alþjóðaflugmálastofnunin (International Civil Aviation Organization), ICAO, var sett á laggirnar og hugtakið var notað til ársins 1967 er það var endurnýjað með núverandi skilgreiningu sem undanskilur tæki sem ferðast geta um loftið vegna loftpúða
Umdeilt er hvort eldflaugar falla undir framangreinda skilgreiningu, en ef litið er til eðliseiginleika þeirra þá haldast þær á lofti af þrýstikrafti en ekki fyrir áhrif af lyftikrafti lofts. Þess vegna er ekki gert ráð fyrir að lagafrumvarp þetta nái yfir þær.
Helstu stofnanir, sem stuðlað hafa að þróun flugréttar, hafa verið ýmsar auk þeirrar sem að framan er getið. CITEJA (Comité International Technique D'Experts Juridiques Aéri
Við lok seinni heimsstyrjaldarinnar, þegar mikil aukning var að hefjast í almennum loft
Áhrifamikil eru einnig samtök flugmanna IFALPA (International Federation of Air Line Pilots Associations) og International Union of Aviation Insurers eða alþjóðasamtök vátryggjenda í flugi.
II.
Réttarheimildir.
Réttarheimildir flugréttarins eru einkum sóttar í fjölþjóðlega sáttmála; tvíhliða samn
Fjölþjóðlegir sáttmálar eru þýðingarmesta réttarheimild flugréttarins og er rétt að hafa í huga að flugrétturinn hefur frá upphafi sínu 1919 verið alþjóðlegur. Vegna þess hve hröð tækniþróun í flugi hefur hert á lagaþróun á flugrétturinn sér nær engan venjurétt heldur eru réttarheimildir að mestu skráðar reglur og sáttmálar.
Það sem einkennir loftfar umfram annað er hraði auk þeirrar staðreyndar að það getur hreyfst í þrívídd, þ.e. um þverás, láréttan ás og lóðréttan ás. Hraðinn gerir það að verkum að loftfar getur á ferð sinni milli staða farið um lofthelgi margra ríkja sem hvert um sig hefur sinn landsrétt og tollalögsögu. Þannig fer loftfarið á miklum hraða frá yfirráðasvæði eins ríkis til annars.
Það eru augljósir hagsmunir allra sem þátt eiga að loftflutningum, þ.e. ríkis, eiganda, flugrekanda, farþega, eiganda varnings og veðhafa, að réttar þeirra sé gætt. Einn meg
Flugréttinn má greina í landsrétt og þjóðarétt; einkarétt og opinberan rétt. Alþjóðlegur einkaréttur er í þessu tilfelli þær reglur er eiga við um samskipti einstaklinga sem þátt taka í rekstri eða notkun loftfars, en opinber alþjóðaréttur eru reglur er varða tengsl ríkja og al
III.
Fjölþjóðlegir sáttmálar.
Sáttmáli um alþjóðaflugmál.
Frumheimild flugréttarins er að finna í „Samþykkt um alþjóðaflugmál frá 1944“, „ICAO Convention“, en hún var undirrituð af Íslands hönd 7. desember 1944. Samþykktin var full
Á greinum 48 (a), 49 (e) og 61, sbr. auglýsingu nr. 100/1955.
Á grein 50 (a), sbr. auglýsingu nr. 18/1975, nr. 1/1981 og nr. 1/1988.
Á grein 48 (a); 83 (bis) og 56, sbr. auglýsingu nr. 10/1990.
Rétt þykir að gefa stutt yfirlit um meginreglur Chicago-sáttmálans eins og hann hefur verið kallaður.
Sáttmálinn staðfestir í 1. gr. meginreglu um alger yfirráð ríkis í lofti yfir landi sínu. Hann veitir réttindi í 5. gr. til loftferða yfir land sáttmálaríkja og lendingar til að taka elds
Fimmtándi kafli sáttmálans er og hefur verið sérstaklega mikilvægur fyrir Ísland því hann heimilar ICAO aðstoð við rekstrarkostnað loftsiglingatækja. Alþjóðaflugþjónustan á Íslandi og Grænlandi sækir sínar réttarheimildir í fyrrgreindan kafla sáttmálans sem er einstakt því ICAO ber hvergi kostnað loftsiglingatækja nema á fyrrgreindu flugstjórnar
Alþjóðaflugmálastofnunin er samsett af þingi, fastaráði og nokkrum fastanefndum.
Þingið er skipað fulltrúum allra sáttmálaríkja og hefur hvert ríki eitt atkvæði, sbr. 48. gr. Fastaráðið starfar á ábyrgð þingsins. Í því skulu 33 sáttmálaríki eiga fulltrúa og kýs þingið þá til þriggja ára, sbr. 50. gr. Ísland á nú í fyrsta sinn fulltrúa í fastaráðinu árin 1993–1996.
Samkvæmt 37. gr. sáttmálans skuldbinda sáttmálaríkin sig til að starfa saman að því að vinna að sem fyllstri samræmingu reglna, staðla, tilmæla og ráðlegginga um loftför, áhafn
Alþjóðaflugmálastofnunin hefur samþykkt og gefið út 18 viðbæta sem margir hafa verið þýddir á íslensku og allir hafa lagagildi hér á landi annaðhvort með orðréttri þýðingu eða efni þeirra er fólgið í lögum eða reglum um flugmál, enda er það skylda aðildarríkja ICAO að gera staðla að lögum í sínu heimalandi eða láta ella skrá sérstöðu í bókum ICAO. Við
— 1. Starfsskírteini. (Personnel Licensing).
— 2. Flugreglur. (Rules of the Air).
— 3. Veðurþjónusta fyrir alþjóðaflug. (Meteorological Service for International Air Navigation).
— 4. Flugkort. (Aeronautical Charts).
— 5. Mælieiningar til notkunar við fjarskipti flugvéla. (Units of Measurement to be Used in Air and Ground Operations).
— 6. Flutningaflug. (Operation of Aircraft).
— 7. Þjóðernis- og skráningarmerki loftfara. (Aircraft Nationality and Registration Marks).
— 8. Lofthæfi. (Airworthiness of Aircraft).
— 9. Flugvallavirkt. (Facilitation).
— 10. Flugfjarskipti. (Aeronautical Telecommunications).
— 11. Flugumferðarþjónusta. (Air Traffic Services).
— 12. Leit og björgun. (Search and Rescue).
— 13. Rannsókn flugslysa. (Aircraft Accident Investigation).
— 14. Flugvellir. (Aerodromes).
— 15. Upplýsingar fyrir flug. (Aeronautical Information Services).
— 16. Umhverfisvernd. (Environmental Protection).
— 17. Flugvernd. (Security — Safeguarding International Civil Aviation against Acts of Unlawful Interference).
— 18. Öruggur flutningur hættulegra efna. (Safe Transport of Dangerous Goods by Air).
Aðrir fjölþjóðlegir sáttmálar.
Eins og fyrr segir eru fjölþjóðlegir samningar höfuðréttarheimildir flugréttarins. Þeir munu nú vera um 50 talsins og er Ísland aðili að um 13 fjölþjóðlegum samningum er varða flugmál, en þeir eru:
* Alþjóðasamningur um samræmingu nokkura reglna varðandi loftflutninga milli landa. (Varsjársáttmálinn) gerður 1929, síðari breytingar 1955 o.fl.
* Samþykkt um alþjóðaflugmál (Chicago-sáttmálinn) gerður 1944 ásamt breytingum, svo sem að framan segir.
* Alþjóðasamningur um viðkomuréttindi loftfara (IAST) frá 1944.
* Alþjóðasamningur um viðskiptaréttindi óreglubundinnar flugþjónustu í Evrópu frá 1956.
* Alþjóðasamningur um aðild Íslands að sameiginlegri greiðslu kostnaðar á tiltekinni flugþjónustu á Íslandi (Alþjóðaflugþjónustan) frá 1956.
* Samningur um alþjóðaviðurkenningu réttinda í loftförum (Genfarsáttmáli) frá 1948.
* Evrópusamningur um vernd dýra í millilandaflutningum frá 1969.
* Alþjóðasamningur um varnir gegn mengun sjávar vegna losunar úrgangsefna frá skip
* Alþjóðasamningur um varnir gegn mengun hafsins vegna losunar úrgangsefna og ann
* Evrópusamningur um flutning líka, gerður 1973.
* Alþjóðasamningur varðandi lögbrot og aðra verknaði í loftförum (Tókíósamningur) frá 1970.
* Alþjóðasamningur um að koma í veg fyrir ólöglega töku loftfara (Haag-samningur) frá 1973.
* Alþjóðasamningur um að koma í veg fyrir aðgerðir gegn öryggi flugsamgangna (Montr
Þá er rétt að geta GATS (General Agreement on Trade in Services) er undirritaður var í Marrakesh 15. apríl 1994 en í honum er fjallað um viðskiptafrelsi m.a. í alþjóðaflugi.
IV.
Tvíhliða samningar.
Tvíhliða loftferðasamningar eru mikilvæg réttarheimild og eru taldir um 1.200 gildandi samningar í heiminum. Ástæða þessa mikla fjölda samninga er að samkvæmt alþjóðasamn
Til að fylla tómarúm sem var vegna þess að samningurinn hlaut ekki fullgildingu gerðu Bandaríki Norður-Ameríku og Stóra-Bretland samning sín á milli 1946 sem síðan hefur verið kallaður Bermúda I (síðar kom Bermúda II, eða 1977). Bermúdasamningurinn varð síðan fyrirmynd flestra, ef ekki allra, tvíhliða loftferðasamninga í heiminum og hafa heim
Heimild til flugs um lofthelgi ríkis án lendingar.
Heimild til lendingar án viðskipta.
Heimild til að flytja farþega, póst og vöru frá heimalandi loftfars til annars lands.
Heimild til að flytja farþega, póst og vöru frá öðru landi til heimalands loftfars.
Heimild til að flytja farþega, póst og vöru til og frá þriðja landi til og frá öðru landi.
Heimild til flutnings til og frá öðru ríki á flutningi til og frá þriðja ríki sem farið hefur um heimaríki loftfars á aðskildu flugi.
Heimild flugfélags sem starfar utan heimaríkis síns til flutnings milli annars ríkis og þriðja ríkis.
Heimild til flutnings milli staða innan yfirráðsvæðis annars ríkis.
Heimild til að stöðva loftflutninga.
Ísland hefur ekki verið atkvæðamikið við gerð loftferðasamninga og eru aðeins samn
Ísland hefur enn fremur gert tvíhliða samninga um skatta- og tollamál vegna flugvéla og eru 8 slíkir í gildi við Þýskaland, Benelúx-löndin, Bandaríki Norður-Ameríku, Belgíu, Sviss, Frakkland og Lúxemborg.
V.
Evrópuréttur.
Alþjóðaflugmálastofnunin ICAO þróaðist frá upphafsdögum sínum 1944 m.a. þannig að stofnuð voru svæðasamtök, og innan Evrópu var sett á laggirnar Evrópusamband flug
Tilgangur ECAC var og er einkum að fylgjast með þróun flugmála innan svæðisins, stuðla að samvinnu og samræmingu og eflingu loftflutninga innan Evrópu. ECAC er ráð
Undirstofnanir ECAC eru þannig tvær: Flugumferðarþjónusta í Evrópu, EUROCONTROL, sem annast samræmingu flugumferðarstjórnar í hluta af Evrópu (Ísland er ekki aðili að þeirri stofnun), og samtök flugmálastjórna í Evrópu, JAA, en þar á Ísland fulla aðild. JAA-samtökin hafa verið mjög atkvæðamikil frá stofnun sinni en hlutverk þeirra er að annast samræmingu tæknilegra reglna innan ECAC-aðildarþjóðanna og sam
Efnahagssvæði Evrópu.
Efnahagsbandalag Evrópu varð til með Rómarsáttmálanum frá 1957. Því var breytt í Evrópusambandið (European Union), ESB, með undirritun samnings í Maastricht 7. febr
Frá upphafi fyrstu flugfélaga árið 1919 var opinbert eftirlit og stjórnun á flugrekstri mjög mikið, nánast hvað varðaði alla þætti flugsins þ.e. öryggi, verðlagningu, tíðni, flug
Bandaríki Norður-Ameríku stigu fyrstu spor í frjálsræðisátt í flugmálum heimsins með því að gefa loftflutninga á yfirráðasvæði sínu algerlega frjálsa árið 1978 og í þeirri aðgerð lögðu þeir m.a. niður sitt flugráð. Í framhaldi af innanlandsfrjálsræði kom fyrsta tilraun til frjálsræðis í milliríkjaflugi með loftferðasamningi Bandaríkja Norður-Ameríku og Hollands 1978. Í kjölfar þessara miklu breytinga í loftferðum Bandaríkjamanna styrktist einnig umræða um frjálsræði í flugmálum innan ESB.
Frjálsræðisaðgerðir ESB hafa verið í þremur þáttum, þ.e. því sem kallað hefur verið:
I. pakki frá því í desember 1987 sem innihélt fjórar gerðir ráðsins;
II. pakki frá nóvember 1990 sem innihélt tvær gerðir ráðsins og loks
III. pakki frá júní 1992 sem innihélt fjórar reglugerðir.
Með lögum frá 13. janúar nr. 2/1993 um Evrópska efnahagssvæðið (EES) gerðist Ísland aðili að samþykktum EES. Frá þeim tíma gilda einnig reglur þess um flug hvað Ísland varðar, en aðeins I. og II. pakki urðu bindandi fyrir Ísland frá þeim tíma.
Með þingsályktun 11. maí 1994 var ríkisstjórninni heimilað að fullgilda fyrir Íslands hönd ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar um breytingu á bókun 47 og tilteknum við
Fyrrgreindar gerðir ESB fjalla fyrst og fremst um efnahagslegt umhverfi flugfélaga og sem slíkar hafa þær ekki haft áhrif á íslenska löggjöf því gerðirnar hafa rúmast innan þeirra, nema gerðir sem áhrif hafa á rétt útlendinga til að eiga íslensk flugfélög, að skrá flugfélög hér á landi og rétt manna til að hefja flugrekstur í atvinnuskyni. Gerðirnar hafa hins vegar gífurleg áhrif á efnahagslegt umhverfi íslenskra flugmála sem hafa lotið mikilli opinberri forsjá frá byrjun fimmta áratugarins þegar flugleiðum var skipt milli Flugfélags Íslands hf. og Loftleiða hf.
Gerðir Evrópusambandsins með tölumerkingum ESB, sem um er að ræða, eru:
I. pakki.
Reglugerð nr. 3975/87. Reglur um beitingu samkeppnisreglna gagnvart fyrirtækjum á sviði flutninga í lofti (Regulation laying down the procedure for the application of the rules on competition to undertakings in the air transport sector).
Reglugerð nr. 3976/87. Reglur um beitingu greinar 85 (3) í Rómarsáttmálanum við loft
Tilmæli nr. 87/601. Um fargjöld í áætlunarflugi milli aðildarríkja (Directive on fares for scheduled air servces between Member States).
Ákvörðun nr. 87/602. Um sætaframboð milli áætlunarflugs og annars flugs milli aðild
II. pakki.
Reglugerð nr. 2342/90. Reglur um fargjöld í áætlunarflugi (Regulation on fares for scheduled Air Services).
Reglugerð nr. 2343/90. Reglur um aðgang flugfélaga að áætlunarflugleiðum innan bandalagsins og skiptingu á sætaframboði fyrir farþega milli flugfélaga í áætlunarflugi milli aðildarríkja (Regulation on access for air carriers to scheduled intra-Community air service routes).
III. pakki.
Reglugerð nr. 2411/92. Reglur um breytingu á reglugerð 3976/87 um beitingu á 3. mgr. 85. gr. Rómarsáttmálans (um samkeppni) gagnvart sérstökum samningum og starfsvenjum í loftflutningum (Regulation amending Regulation (EEC) no. 3976/87 on the application of Article 85 (3) of the Treaty to certain categories of agreements and concerted practices in the air transport sector).
Reglugerð nr. 2410/92. Reglur um breytingu á reglugerð 3975/87 um verklagsreglur við beitingu reglna um samkeppni gagnvart fyrirtækjum í flugrekstri (Regulation amending Reglulation (EEC) no. 3975/87 laying down the procedure for the application of the rules on competition to undertakings in the air transport sector).
Reglugerð nr. 2409/92. Reglur um fargjöld og farmgjöld fyrir flugþjónustu (Regulation on fares and rates for air services).
Reglugerð nr. 2408/92. Reglugerð um aðgang flugrekstraraðila innan bandalagsins að flugferðum milli staða innan þess (Regulation on access for Community air carriers to intra-Community air routes).
Reglugerð nr. 2407/92. Reglur um leyfi til flugreksturs (Regulation on licencing of aircarriers).
Alls hefur Evrópusambandið gefið út 53 gerðir um flugmál. Þar af eru 33 um viðskipta
Gerðir sem Ísland er aðili að.
* Reglugerð ráðsins (EBE) nr. 3975/87 frá 14. desember 1987 sem setur reglur um beit
* Reglugerð framkvæmdastjórnarinnar (EBE) nr. 4261/88 frá 16. desember 1988 um kær
* Reglugerð ráðsins (EBE) nr. 2343/90 frá 24. júlí 1990 um aðgang flugfélaga að áætlun
* Reglugerð ráðsins (EBE) nr. 2299/89 frá 24. júlí 1989 um starfsreglur fyrir notkun tölvufarskráningarkerfa.
* Reglugerð ráðsins (EBE) nr. 294/91 frá 4. febrúar 1991 um rekstur farmflugs milli að
* Reglugerð ráðsins (EBE) nr. 2342/90 frá 24. júlí 1990 um fargjöld í áætlunarflugi.
* Tilskipun ráðsins 80/1266/EBE frá 16. desember 1980 um framtíðarsamvinnu og gagn
* Ákvörðun ráðsins 80/50/EBE frá 20. desember 1979 um tilhögun samráðs vegna sam
* Reglugerð ráðsins (EBE) nr. 295/91 frá 4. febrúar 1991 um sameiginlegar reglur um skaðabætur til handa farþegum sem er vísað frá vegna umframskráningar í áætlunarflugi.
Ofangreindar gerðir voru allar birtar með auglýsingu nr. 567/1993.
* Tilskipun ráðsins 80/51/EBE frá 20. desember 1979 um takmörkun á hávaða frá loftför
* Tilskipun ráðsins 89/629/EBE frá 4. desember 1989 um takmörkun á hávaða frá al
Báðar ofangreindar gerðir voru birtar með auglýsingu nr. 102/1994.
* Reglugerð ráðsins (EBE) nr. 2408/92 frá 23. júlí 1992 um aðgang bandalagsflugfélaga að flugleiðum innan bandalagsins.
* Reglugerð ráðsins (EBE) nr. 95/93 frá 18. janúar 1993 um sameiginlegar reglur um út
* Reglugerð ráðsins (EBE) nr. 2409/92 frá 23. júlí 1992 um fargjöld og farmgjöld í flug
* Reglugerð ráðsins (EBE) nr. 3922/91 frá 16. desember 1991 um samræmingu á tækni
* Reglugerð ráðsins (EBE) nr. 2407/92 frá 23. júlí 1992 um veitingu flugrekstrarleyfa til handa flugfélögum.
* Reglugerð ráðsins (EBE) nr. 3089/93 frá 29. október 1993 um breytingu á reglugerð ráðsins (EBE) nr. 2299/89 um starfsreglur fyrir notkun tölvufarskráningarkerfa.
* Tilskipun ráðsins 91/670/EBE frá 16. desember 1991 um gagnkvæma viðurkenningu á flugstarfaskírteinum.
Gerðir þessar voru allar birtar með auglýsingu nr. 439/1994.
Þá má einnig nefna eftirtaldar þrjár reglugerðir:
* Reglugerð um málsmeðferð og valdsvið Eftirlitsstofnunar EFTA á sviði samkeppni samkvæmt samningnum um Evrópska efnahagssvæðið nr. 593/1993.
* Reglugerð um efnislegar samkeppnisreglur í samningnum um Evrópska efnahagssvæðið nr. 594/1993 með breytingu nr. 375/1994 en með henni eru m.a. þessi fylgiskjöl:
c. Reglugerð um beitingu 3. mgr. 85. gr. sáttmálans gagnvart tilteknum flokkum samn
d. Reglugerð um beitingu 3. mgr. 53. gr. EES-samningsins gagnvart tilteknum flokkum samninga milli fyrirtækja um tölvufarskráningarkerfi fyrir flugrekstur nr. 3652/93.
Á vegum ESB eru m.a. í undirbúningi gerðir um: tengsl við ríki utan ESB; bætur fyrir tapaðan farangur eða töf á afgreiðslu hans; flugumferðarþjónustu í Evrópu; tengsl milli flugvalla og notenda þeirra; flugskyldutíma og um bótaskyldu flugrekstraraðila.
VI.
Innlendur réttur.
Fyrstu lögin á Íslandi um loftferðir voru nr. 32. frá 14. júní 1929 og hétu lög um loft
Frumvarpið, sem lagt var fram á Alþingi árið 1962, var því staðfærð þýðing á hinu um
Hér á eftir verður gerð stuttleg grein fyrir helstu breytingum frá núgildandi lögum sem í lagafrumvarpi þessu felast og verður fylgt kaflaskiptingu núgildandi laga, enda er þeirri kaflaskiptingu haldið í lagafrumvarpi þessu.