Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect. Ferill 346. máls.
128. löggjafarþing 2002–2003.
Þskj. 382 — 346. mál.
um félagamerki.
Stjórnvöld, stofnanir, félög eða samtök, sem hafa eftirlit með eða ákveða staðla fyrir vörur eða þjónustu, geta öðlast einkarétt til að nota eða heimila notkun auðkennis fyrir þær vörur eða þjónustu sem eftirlitið eða staðlarnir taka til.
Auðkenni þau sem lög þessi taka til nefnast félagamerki.
Umsókn um skráningu félagamerkis skal skila skriflega til Einkaleyfastofunnar sem annast skráningu félagamerkja. Umsókn skal fylgja tilskilið gjald.
Í umsókn skal tilgreina hvert merkið er, með mynd ef við á, og fyrir hvaða vöru eða þjónustu merkið óskast skráð. Einnig skal greina frá nafni eða heiti umsækjanda. Umsókn skal enn fremur vera í samræmi við reglugerðarákvæði um vörumerki eftir því sem við á. Reglur, sem gilda um notkun merkisins, skulu fylgja umsókn.
Í reglum þeim sem gilda um notkun merkisins skal m.a. koma fram:
a. hverjum sé heimilt að nota merkið og hvaða skilyrði séu fyrir slíkri heimild,
b. hvaða afleiðingar óréttmæt notkun merkisins hefur í för með sér og
c. hvaða réttindi og skyldur eigandi merkisins hefur gagnvart þeim sem notar merkið á óheimilan hátt.
Notkun félagamerkis af hálfu eins eða fleiri aðila, sem hafa heimild til að nota merkið, telst til notkunar í skilningi 1. mgr. 25. gr. laga um vörumerki.
Úrskurðir áfrýjunarnefndar verða ekki bornir undir annað stjórnvald.
Ef aðilar máls óska að bera ákvörðun Einkaleyfastofunnar eða úrskurð áfrýjunarnefndar undir dómstóla ber þeim að höfða mál innan þriggja mánaða frá þeim degi sem Einkaleyfastofan tók ákvörðun sína eða áfrýjunarnefnd úrskurðaði í málinu.
Gjöld skulu standa straum af kostnaði við rekstur Einkaleyfastofunnar vegna málefna, sem tengjast félagamerkjum, og við þjónustu sem veitt er, m.a. í tengslum við umsóknir og skráningu félagamerkja, útskriftir úr skrám, afgreiðslur og endurrit.
Með umsóknir sem berast Einkaleyfastofunni fyrir gildistöku laga þessara skal farið eftir eldri lögum.
Núgildandi lög um almenn gæðamerki, nr. 89/1935, hafa staðið efnislega óbreytt frá árinu 1935 og eru því komin til ára sinna. Þótti nauðsynlegt að endurskoða lögin í heild sinni. Við samningu frumvarpsins voru m.a. lög annarra Norðurlandaþjóða um félagamerki höfð til hliðsjónar. Einnig var litið til fyrstu tilskipunar ráðs EBE frá 21. desember 1988 um samræmingu á lögum aðildarríkja um vörumerki (89/104/EBE).
Með frumvarpi þessu er stefnt að því að breyta heiti laganna, þ.e. að nota hugtakið félagamerki í stað þess að tala um almenn gæðamerki. Hugtakið félagamerki þykir henta betur þeim málaflokki sem lögunum er ætlað að taka til.
Með félagamerki er átt við tvenns konar auðkenni. Annars vegar er um að ræða að félög eða samtök geta öðlast einkarétt fyrir félagsmenn sína til að nota í atvinnustarfsemi sameiginlegt auðkenni fyrir vörur eða þjónustu. Hins vegar geta stjórnvöld, stofnanir, félög eða samtök, sem hafa eftirlit með eða ákveða staðla fyrir vörur eða þjónustu, öðlast einkarétt til að nota eða heimila notkun auðkennis fyrir þær vörur eða þjónustu sem eftirlitið eða staðlarnir taka til.
Í greininni er fjallað um hvers konar auðkenni falla undir hugtakið félagamerki. Með hugtakinu félagamerki er átt við tvenns konar auðkenni, sbr. 1. og 2. mgr. Annars vegar getur verið um að ræða merki í eigu einkaaðila og hins vega merki í eigu opinberra yfirvalda. Merki hins opinbera lúta ákvæðum laga eða reglugerða en reglur um notkun merkja einkaaðila, svo sem félaga, eru ákveðnar af félagsmönnum sjálfum. Sömu reglur gilda um meðferð þessara auðkenna hjá skráningaryfirvöldum.
Í dönsku lögunum um félagamerki, nr. 342/1991, eru umrædd merki hins vegar flokkuð í tvo flokka undir mismunandi heitum, þ.e. annars vegar „kollektivmærke“ og hins vegar „garantimærke“. Þá er hugtakið „fællesmærke“ notað sem yfirheiti yfir hvort tveggja. Sambærilega hugtakanotkun er einnig að finna í norsku frumvarpi til laga um vörumerki. Í frumvarpi þessu þykir hagkvæmara að nota einungis eitt hugtak yfir þau auðkenni sem frumvarp þetta tekur til, þ.e. félagamerki, í stað þess að nota þrjú mismunandi hugtök.
Félagamerki eru í eðli sínu náskyld vörumerkjum. Hvor tveggja eru auðkenni fyrir vörur eða þjónustu. Meðferð umsókna og skráðra félaga- og vörumerkja er að mörgu leyti sambærileg. Því er eðlilegt að ákvæði vörumerkjalaga geti gilt um félagamerki eftir því sem við á. Framkvæmdin er þó ekki að öllu leyti sambærileg og því eru þessi lög sett.
Að svo miklu leyti sem ákvæði vörumerkjalaga gilda um félagamerki vísast til athugasemda við einstakar greinar í frumvarpi til laga um vörumerki sem varð að lögum nr. 45/1997.
Greinin er sniðin eftir 12. gr. vörumerkjalaga. Í því sambandi vísast til viðeigandi athugasemda við 12. gr. frumvarps til laganna um vörumerki.
Í 3. mgr. kemur m.a. fram að umsókninni skuli fylgja þær reglur sem gilda um notkun merkisins, auk annarra upplýsinga Það er því eitt af skilyrðum fyrir skráningarhæfi félagamerkis að um notkun merkisins gildi ákveðnar reglur.
Í 4. mgr. eru talin upp þau atriði sem þurfa að koma fram í reglum þeim sem gilda um notkun merkisins. Ekki er um tæmandi upptalningu að ræða heldur er einungis fjallað um þau atriði sem talið er nauðsynlegt að kveðið sé á um í reglunum.
Samkvæmt 4. gr. frumvarpsins er þess krafist að umsókn um skráningu félagamerkis skuli fylgja þær reglur sem gilda um notkun merkisins. Því verður að teljast eðlilegt að þess sé krafist að réttar upplýsingar liggi fyrir hjá Einkaleyfastofunni á hverjum tíma um það hvaða reglur gildi um notkun félagamerkis sem óskað hefur verið skráningar á eða skráð hefur verið hjá Einkaleyfastofunni. Þá er hagkvæmt að gildandi reglur um notkun félagamerkis séu aðgengilegar á þeim stað þar sem merkið er skráð. Á það getur m.a. reynt að réttar upplýsingar liggi fyrir hjá Einkaleyfastofunni vegna hugsanlegra brota gegn félagamerki.
Í 2. mgr. er sérákvæði um notkun félagamerkja. Þar er gerð er grein fyrir því hvaða notkun félagamerkis teljist til notkunar í skilningi 1. mgr. 25. gr. laga um vörumerki. Um er að ræða áréttingu á 3. mgr. 25. gr. vörumerkjalaga að því er varðar félagamerki. Í því ákvæði kemur fram að notkun vörumerkis af öðrum en eiganda, en með samþykki hans, skuli leggja að jöfnu við notkun eiganda.
Í greininni er einnig kveðið á um að sá sem brýtur gegn félagamerki og er skaðabótaskyldur samkvæmt vörumerkjalögum skuli bæta það tjón sem eigandi merkis, eða sá sem hefur rétt til að nota merkið, verður fyrir. Eigandi merkis getur því einnig krafist skaðabóta fyrir tjón sem sá verður fyrir sem heimild hefur til að nota merkið. Þegar um brot gegn félagamerki er að ræða er ekki ólíklegt að einmitt sá sem hefur rétt til að nota merkið verði fyrir tjóni. Því er eðlilegt að slíkur aðili eigi einnig rétt til skaðabóta verði hann fyrir tjóni.
Sett hefur verið reglugerð um áfrýjunarnefnd hugverkaréttinda á sviði iðnaðar, nr. 41/ 2000, sem fjallar m.a. um meðferð mála fyrir nefndinni.
Áfrýjunarfrestur er tveir mánuðir og er það í samræmi við ákvæði laga um einkaleyfi, nr. 17/1991, laga um vörumerki, nr. 45/1997, og hönnunarlaga, nr. 46/2001. Tilkynning um áfrýjun, auk tilskilins gjalds, þarf að berast iðnaðarráðuneytinu innan frestsins en ráðuneytið tekur við áfrýjunum fyrir hönd áfrýjunarnefndarinnar.
Samkvæmt frumvarpinu verða úrskurðir áfrýjunarnefndar ekki bornir undir annað stjórnvald. Niðurstöður nefndarinnar eru endanlegar hvað varðar meðferð málsins á stjórnsýslustigi og verða til að mynda ekki kærðar til ráðherra.
Ákvæðið hefur að geyma heimild fyrir iðnaðarráðherra til að setja nánari reglur um þau atriði sem m.a. eru talin upp í greininni. Athuga ber að ekki er um tæmandi upptalningu að ræða.
Í 2. mgr. er skýrt kveðið á um að með umsóknir, sem berast Einkaleyfastofunni fyrir gildistöku laganna, skuli farið eftir eldri lögum. Engin undantekning er gerð frá þessu og skal því öll meðferð umsókna, sem berast fyrir gildistöku laganna, vera í samræmi við ákvæði eldri laga.
Fylgiskjal.
Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:
Frumvarpið fjallar um réttindi til að nota félagamerki. Með félagamerkjum er átt við auðkenni félaga fyrir vöru þeirra og þjónustu og auðkenni staðla sem stjórnvöld, stofnanir, félög eða samtök ákveða eða hafa eftirlit með.
Verði frumvarpið óbreytt að lögum er ekki gert ráð fyrir að þau hafi áhrif á útgjöld ríkissjóðs.
128. löggjafarþing 2002–2003.
Þskj. 382 — 346. mál.
Frumvarp til laga
um félagamerki.
(Lagt fyrir Alþingi á 128. löggjafarþingi 2002–2003.)
1. gr.
Félög eða samtök geta öðlast einkarétt fyrir félagsmenn sína til að nota í atvinnustarfsemi sameiginlegt auðkenni fyrir vörur eða þjónustu.Stjórnvöld, stofnanir, félög eða samtök, sem hafa eftirlit með eða ákveða staðla fyrir vörur eða þjónustu, geta öðlast einkarétt til að nota eða heimila notkun auðkennis fyrir þær vörur eða þjónustu sem eftirlitið eða staðlarnir taka til.
Auðkenni þau sem lög þessi taka til nefnast félagamerki.
2. gr.
3. gr.
4. gr.
Umsókn um skráningu félagamerkis skal skila skriflega til Einkaleyfastofunnar sem annast skráningu félagamerkja. Umsókn skal fylgja tilskilið gjald.
Í umsókn skal tilgreina hvert merkið er, með mynd ef við á, og fyrir hvaða vöru eða þjónustu merkið óskast skráð. Einnig skal greina frá nafni eða heiti umsækjanda. Umsókn skal enn fremur vera í samræmi við reglugerðarákvæði um vörumerki eftir því sem við á. Reglur, sem gilda um notkun merkisins, skulu fylgja umsókn.
Í reglum þeim sem gilda um notkun merkisins skal m.a. koma fram:
a. hverjum sé heimilt að nota merkið og hvaða skilyrði séu fyrir slíkri heimild,
b. hvaða afleiðingar óréttmæt notkun merkisins hefur í för með sér og
c. hvaða réttindi og skyldur eigandi merkisins hefur gagnvart þeim sem notar merkið á óheimilan hátt.
5. gr.
6. gr.
Ákvæði 25. gr. laga um vörumerki gilda um notkunarskyldu félagamerkis.Notkun félagamerkis af hálfu eins eða fleiri aðila, sem hafa heimild til að nota merkið, telst til notkunar í skilningi 1. mgr. 25. gr. laga um vörumerki.
7. gr.
Mál vegna brota gegn félagamerki getur aðeins sá höfðað sem er eigandi merkisins. Sá sem brýtur gegn félagamerki og er skaðabótaskyldur samkvæmt lögum um vörumerki skal bæta það tjón sem eigandi merkis, eða sá sem hefur rétt til að nota það, verður fyrir.8. gr.
Úrskurðir áfrýjunarnefndar verða ekki bornir undir annað stjórnvald.
Ef aðilar máls óska að bera ákvörðun Einkaleyfastofunnar eða úrskurð áfrýjunarnefndar undir dómstóla ber þeim að höfða mál innan þriggja mánaða frá þeim degi sem Einkaleyfastofan tók ákvörðun sína eða áfrýjunarnefnd úrskurðaði í málinu.
9. gr.
Gjöld skulu standa straum af kostnaði við rekstur Einkaleyfastofunnar vegna málefna, sem tengjast félagamerkjum, og við þjónustu sem veitt er, m.a. í tengslum við umsóknir og skráningu félagamerkja, útskriftir úr skrám, afgreiðslur og endurrit.
10. gr.
Með umsóknir sem berast Einkaleyfastofunni fyrir gildistöku laga þessara skal farið eftir eldri lögum.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Núgildandi lög um almenn gæðamerki, nr. 89/1935, hafa staðið efnislega óbreytt frá árinu 1935 og eru því komin til ára sinna. Þótti nauðsynlegt að endurskoða lögin í heild sinni. Við samningu frumvarpsins voru m.a. lög annarra Norðurlandaþjóða um félagamerki höfð til hliðsjónar. Einnig var litið til fyrstu tilskipunar ráðs EBE frá 21. desember 1988 um samræmingu á lögum aðildarríkja um vörumerki (89/104/EBE).
Með frumvarpi þessu er stefnt að því að breyta heiti laganna, þ.e. að nota hugtakið félagamerki í stað þess að tala um almenn gæðamerki. Hugtakið félagamerki þykir henta betur þeim málaflokki sem lögunum er ætlað að taka til.
Með félagamerki er átt við tvenns konar auðkenni. Annars vegar er um að ræða að félög eða samtök geta öðlast einkarétt fyrir félagsmenn sína til að nota í atvinnustarfsemi sameiginlegt auðkenni fyrir vörur eða þjónustu. Hins vegar geta stjórnvöld, stofnanir, félög eða samtök, sem hafa eftirlit með eða ákveða staðla fyrir vörur eða þjónustu, öðlast einkarétt til að nota eða heimila notkun auðkennis fyrir þær vörur eða þjónustu sem eftirlitið eða staðlarnir taka til.
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
Í greininni er fjallað um hvers konar auðkenni falla undir hugtakið félagamerki. Með hugtakinu félagamerki er átt við tvenns konar auðkenni, sbr. 1. og 2. mgr. Annars vegar getur verið um að ræða merki í eigu einkaaðila og hins vega merki í eigu opinberra yfirvalda. Merki hins opinbera lúta ákvæðum laga eða reglugerða en reglur um notkun merkja einkaaðila, svo sem félaga, eru ákveðnar af félagsmönnum sjálfum. Sömu reglur gilda um meðferð þessara auðkenna hjá skráningaryfirvöldum.
Í dönsku lögunum um félagamerki, nr. 342/1991, eru umrædd merki hins vegar flokkuð í tvo flokka undir mismunandi heitum, þ.e. annars vegar „kollektivmærke“ og hins vegar „garantimærke“. Þá er hugtakið „fællesmærke“ notað sem yfirheiti yfir hvort tveggja. Sambærilega hugtakanotkun er einnig að finna í norsku frumvarpi til laga um vörumerki. Í frumvarpi þessu þykir hagkvæmara að nota einungis eitt hugtak yfir þau auðkenni sem frumvarp þetta tekur til, þ.e. félagamerki, í stað þess að nota þrjú mismunandi hugtök.
Um 2. gr.
Félagamerki eru í eðli sínu náskyld vörumerkjum. Hvor tveggja eru auðkenni fyrir vörur eða þjónustu. Meðferð umsókna og skráðra félaga- og vörumerkja er að mörgu leyti sambærileg. Því er eðlilegt að ákvæði vörumerkjalaga geti gilt um félagamerki eftir því sem við á. Framkvæmdin er þó ekki að öllu leyti sambærileg og því eru þessi lög sett.
Að svo miklu leyti sem ákvæði vörumerkjalaga gilda um félagamerki vísast til athugasemda við einstakar greinar í frumvarpi til laga um vörumerki sem varð að lögum nr. 45/1997.
Um 3. gr.
Um 4. gr.
Greinin er sniðin eftir 12. gr. vörumerkjalaga. Í því sambandi vísast til viðeigandi athugasemda við 12. gr. frumvarps til laganna um vörumerki.
Í 3. mgr. kemur m.a. fram að umsókninni skuli fylgja þær reglur sem gilda um notkun merkisins, auk annarra upplýsinga Það er því eitt af skilyrðum fyrir skráningarhæfi félagamerkis að um notkun merkisins gildi ákveðnar reglur.
Í 4. mgr. eru talin upp þau atriði sem þurfa að koma fram í reglum þeim sem gilda um notkun merkisins. Ekki er um tæmandi upptalningu að ræða heldur er einungis fjallað um þau atriði sem talið er nauðsynlegt að kveðið sé á um í reglunum.
Um 5. gr.
Samkvæmt 4. gr. frumvarpsins er þess krafist að umsókn um skráningu félagamerkis skuli fylgja þær reglur sem gilda um notkun merkisins. Því verður að teljast eðlilegt að þess sé krafist að réttar upplýsingar liggi fyrir hjá Einkaleyfastofunni á hverjum tíma um það hvaða reglur gildi um notkun félagamerkis sem óskað hefur verið skráningar á eða skráð hefur verið hjá Einkaleyfastofunni. Þá er hagkvæmt að gildandi reglur um notkun félagamerkis séu aðgengilegar á þeim stað þar sem merkið er skráð. Á það getur m.a. reynt að réttar upplýsingar liggi fyrir hjá Einkaleyfastofunni vegna hugsanlegra brota gegn félagamerki.
Um 6. gr.
Í 2. mgr. er sérákvæði um notkun félagamerkja. Þar er gerð er grein fyrir því hvaða notkun félagamerkis teljist til notkunar í skilningi 1. mgr. 25. gr. laga um vörumerki. Um er að ræða áréttingu á 3. mgr. 25. gr. vörumerkjalaga að því er varðar félagamerki. Í því ákvæði kemur fram að notkun vörumerkis af öðrum en eiganda, en með samþykki hans, skuli leggja að jöfnu við notkun eiganda.
Um 7. gr.
Í greininni er einnig kveðið á um að sá sem brýtur gegn félagamerki og er skaðabótaskyldur samkvæmt vörumerkjalögum skuli bæta það tjón sem eigandi merkis, eða sá sem hefur rétt til að nota merkið, verður fyrir. Eigandi merkis getur því einnig krafist skaðabóta fyrir tjón sem sá verður fyrir sem heimild hefur til að nota merkið. Þegar um brot gegn félagamerki er að ræða er ekki ólíklegt að einmitt sá sem hefur rétt til að nota merkið verði fyrir tjóni. Því er eðlilegt að slíkur aðili eigi einnig rétt til skaðabóta verði hann fyrir tjóni.
Um 8. gr.
Sett hefur verið reglugerð um áfrýjunarnefnd hugverkaréttinda á sviði iðnaðar, nr. 41/ 2000, sem fjallar m.a. um meðferð mála fyrir nefndinni.
Áfrýjunarfrestur er tveir mánuðir og er það í samræmi við ákvæði laga um einkaleyfi, nr. 17/1991, laga um vörumerki, nr. 45/1997, og hönnunarlaga, nr. 46/2001. Tilkynning um áfrýjun, auk tilskilins gjalds, þarf að berast iðnaðarráðuneytinu innan frestsins en ráðuneytið tekur við áfrýjunum fyrir hönd áfrýjunarnefndarinnar.
Samkvæmt frumvarpinu verða úrskurðir áfrýjunarnefndar ekki bornir undir annað stjórnvald. Niðurstöður nefndarinnar eru endanlegar hvað varðar meðferð málsins á stjórnsýslustigi og verða til að mynda ekki kærðar til ráðherra.
Um 9. gr.
Ákvæðið hefur að geyma heimild fyrir iðnaðarráðherra til að setja nánari reglur um þau atriði sem m.a. eru talin upp í greininni. Athuga ber að ekki er um tæmandi upptalningu að ræða.
Um 10. gr.
Í 2. mgr. er skýrt kveðið á um að með umsóknir, sem berast Einkaleyfastofunni fyrir gildistöku laganna, skuli farið eftir eldri lögum. Engin undantekning er gerð frá þessu og skal því öll meðferð umsókna, sem berast fyrir gildistöku laganna, vera í samræmi við ákvæði eldri laga.
Fylgiskjal.
Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:
Umsögn um frumvarp til laga um félagamerki.
Frumvarpið fjallar um réttindi til að nota félagamerki. Með félagamerkjum er átt við auðkenni félaga fyrir vöru þeirra og þjónustu og auðkenni staðla sem stjórnvöld, stofnanir, félög eða samtök ákveða eða hafa eftirlit með.
Verði frumvarpið óbreytt að lögum er ekki gert ráð fyrir að þau hafi áhrif á útgjöld ríkissjóðs.