Ferill 396. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Microsoft Word.
Þingskjal 542 — 396. mál.
Frumvarp til laga
um vátryggingastarfsemi.
(Lagt fyrir Alþingi á 145. löggjafarþingi 2015–2016.)
I. KAFLI
Markmið og gildissvið.
1. gr.
Markmið.
2. gr.
Gildissvið.
Lög þessi gilda um félagasamstæður þegar móðurfélagið er vátryggingafélag. Fjármálaeftirlitið getur ákveðið að ákvæði laga þessara um félagasamstæður skuli eiga við um tengsl félags sem er ekki vátryggingafélag og vátryggingafélaga þegar litið væri á hið fyrrnefnda sem móðurfélag samkvæmt lögum þessum ef það ræki vátryggingastarfsemi.
Fjármálaeftirlitið getur ákveðið að lög þessi taki til félaga sem teljast ekki félagasamstæður þegar veruleg innbyrðis tengsl eru á milli þeirra. Félögin skulu þá tilnefna eitt þeirra sem móðurfélag.
Við mat á því hvort um yfirráð í félagi sé að ræða skal leggja saman réttindi móðurfélags og dótturfélags eða dótturfélaga.
3. gr.
Takmarkanir á gildissviði.
Lög þessi gilda ekki um endurtryggingastarfsemi sem er í höndum ríkis, eða tryggð til fulls af ríkinu, þegar starfsemin, af ástæðum sem varða mikilvæga hagsmuni almennings, veitir endurtryggingarvernd sem að öðrum kosti væri ófáanleg eða illfáanleg.
Ákvæði XV., XVI., XVII., XX. og XXI. kafla auk 2., 5. og 6. tölul. 1. mgr. 24. gr., 27. gr., 3.–8. mgr. 29. gr., 31. gr., 32. gr., 39. gr., 40. gr., lokamálsliðar 3. mgr. 42. gr., 43.–47. gr., 1. og 2. mgr. 48. gr., 49. gr., 52. gr., 54.–57. gr., d-liðar 2. mgr. 71. gr., 73. gr., 76.–82. gr., 86. gr., 87. gr. og 115.–120. gr. laga þessara eiga hvorki við um Viðlagatryggingu Íslands né vátryggingafélög sem eftirfarandi skilyrði eiga við um:
1. Árleg bókfærð iðgjöld eru undir jafnvirði 5 milljóna evra í íslenskum krónum.
2. Fjárhæð vátryggingaskuldar er undir jafnvirði 25 milljóna evra í íslenskum krónum.
3. Vátryggingaskuld samstæðunnar er undir jafnvirði 25 milljóna evra í íslenskum krónum ef félagið er hluti af samstæðu.
4. Eru hvorki með starfsemi í ábyrgðartryggingum né greiðslu- og efndavátryggingum, nema slík áhætta flokkist sem hliðaráhætta í samræmi við 3. mgr. 20. gr.
5. Bókfærð iðgjöld í endurtryggingum nema ekki meira en 10% af bókfærðum iðgjöldum félagsins í heild og ekki hærri fjárhæð en jafnvirði 0,5 milljóna evra í íslenskum krónum. Þá má vátryggingaskuld vegna þeirrar starfsemi ekki nema meira en 10% af vátryggingaskuld félagsins í heild og ekki hærri fjárhæð en jafnvirði 2,5 milljóna evra í íslenskum krónum.
Vátryggingafélög sem hættu fyrir 10. desember 2007 að taka að sér nýja vátryggingaráhættu og unnu eingöngu að afgreiðslu eldri endurtryggingarsamninga eru undanskilin sömu ákvæðum og vísað er til í 3. mgr.
Fjármálaeftirlitið getur sett reglur um kröfur til vátryggingafélags, sem fellur undir undanþáguákvæði 3. mgr., sem hafa það markmið að vernda vátryggingartaka og vátryggða.
Ef vátryggingafélag fer umfram fjárhæðarmörk 3. mgr. þrjú ár í röð telst félagið ekki lengur undanþegið ákvæðum málsgreinarinnar.
Ef vátryggingafélag hefur ekki fallið undir 3. mgr. en skilyrði málsgreinarinnar hafa átt við um félagið þrjú ár í röð og ekki er búist við að það fari umfram eitthvert þessara fjárhæðarmarka á næstu fimm árum telst það falla undir undanþáguákvæði 3. mgr.
Lög þessi gilda að öllu leyti um vátryggingafélag sem sækir um starfsleyfi nema sýnt sé fram á að skilyrði 3. mgr. eigi við fyrstu fimm starfsár félagsins samkvæmt rekstraráætlun. Berist ósk um slíkt frá vátryggingafélagi getur Fjármálaeftirlitið ákveðið að lögin gildi um starfsemi þess þótt skilyrði 3. mgr. eigi við um félagið.
II. KAFLI
Mörk við aðra starfsemi.
4. gr.
Mörk við aðra starfsemi.
Vátryggingafélag telst reka aðra starfsemi en vátryggingastarfsemi ef félagið hefur yfirráð, eitt sér eða ásamt öðru vátryggingafélagi, í félagi sem rekur aðra starfsemi en vátryggingastarfsemi. Þegar um félagasamstæðu er að ræða eða vátryggingafélag í beinum eða óbeinum rekstrarlegum tengslum við önnur félög og móðurfélagið er ekki vátryggingafélag skal í þessu sambandi litið á vátryggingafélögin sem eitt félag.
Þrátt fyrir ákvæði 1. og 2. mgr. er vátryggingafélagi heimilt að reka viðskiptabanka eða aðra fjármálastarfsemi í sérstöku félagi, enda sé starfsemin háð starfsleyfi og eftirliti opinberra aðila.
Vátryggingafélag má ekki taka á sig ábyrgðir sem ekki eru vátryggingar. Því er óheimilt að taka á sig skuldbindingar sem ekki eru í tengslum við eðlilegan rekstur vátryggingafélags.
5. gr.
Leyfileg hliðarstarfsemi.
1. Umboð fyrir vátryggingafélög sem leyfi hafa til að starfa hér á landi og fyrir önnur félög sem lúta eftirliti Fjármálaeftirlitsins eða annarra opinberra aðila.
2. Að byggja, eiga og reka fasteignir sem lið í fjárfestingu til ávöxtunar á fjármunum félagsins til lengri tíma samkvæmt reglum sem stjórn setur.
3. Að kaupa og selja skuldabréf og aðra fjármálagerninga og lánveitingar samkvæmt reglum sem stjórn setur. Ákvæði þetta tekur ekki til fjármálagerninga sem skráðir eru á skipulegum verðbréfamarkaði sem fjárfest er í til ávöxtunar á fjármunum félagsins.
4. Tjónsuppgjör og tjónavarnastarfsemi.
5. Rekstur og umsjón með sjóðum er tengjast eða eru hliðstæðir vátryggingastarfsemi.
6. Aðra umsýslu í beinu framhaldi af og í eðlilegum tengslum við vátryggingastarfsemi.
Fjármálaeftirlitið getur ákveðið að starfsemi skv. 5. tölul. 1. mgr. skuli rekin af sjálfstæðu félagi. Starfsemi skv. 6. tölul. 1. mgr. er háð leyfi Fjármálaeftirlitsins.
III. KAFLI
Skilgreining hugtaka.
6. gr.
Skilgreiningar.
1. Aðildarríki: Ríki sem er aðili að samningnum um Evrópska efnahagssvæðið (EES), aðili að stofnsamningi Fríverslunarsamtaka Evrópu (EFTA) eða Færeyjar.
2. Aðildarríki þar sem frumvátryggingaráhætta er:
a. Í eignatryggingum: Ríkið þar sem hin vátryggða eign er þegar mannvirki eru vátryggð eða mannvirki ásamt lausafé er vátryggt í sama vátryggingarsamningi.
b. Í ökutækjatryggingum: Ríkið þar sem ökutæki er skráð.
c. Í ferðatryggingum: Ríkið þar sem vátrygging er keypt enda sé gildistími hennar ekki lengri en fjórir mánuðir.
d. Í öðrum vátryggingum: Ríkið þar sem vátryggingartaki hefur aðsetur að jafnaði eða, þegar um lögaðila er að ræða, það aðildarríki þar sem aðsetrið er sem helst tengist vátryggingarsamningnum sem gerður er.
3. Aðildarríki þar sem þjónusta er veitt: Aðildarríki þar sem vátryggingafélag eða útibú í öðru aðildarríki vátryggir áhættu sem þar er, sbr. 2. tölul., án þess að hafa þar starfsstöð.
4. Ábyrgðarsjóður vegna ökutækjatrygginga: Stofnun sem greiðir bætur, a.m.k. upp að mörkum vátryggingarfjárhæða, vegna líkamstjóns eða tjóns á eignum sem óþekkt eða óvátryggð ökutæki valda.
5. Áhættumál (e. risk measure): Stærðfræðilegt hugtak, fall sem úthlutar fjárhæð á tiltekna líkindadreifingu og er vaxandi sem fall af áhættunni sem liggur til grundvallar líkindadreifingunni.
6. Áhættuvarnir (e. risk-mitigation techniques): Aðferðir sem gera vátryggingafélagi kleift að flytja hluta áhættu sinnar eða alla áhættu til annars aðila.
7. Áhættuvirði (e. Value-at-Risk (VaR)): Tölfræðileg aðferð til að mæla tapsáhættu. Áhættuvirði miðað við 99,5% öryggisstig til eins árs þýðir lágmarkstap sem 99,5% líkur eru á að verði ekki á næsta ári, þ.e. einungis 0,5% líkur eru á að slíkt tap verði.
8. Bundið endurtryggingafélag (e. captive reinsurance undertaking): Endurtryggingafélag sem er í eigu fyrirtækis, þó ekki vátryggingafélags eða samstæðu vátryggingafélaga, eða í eigu fyrirtækis, annars en fjármálafyrirtækis, sem hefur að markmiði að endurtryggja einungis áhættu fyrirtækis eða fyrirtækja sem það tilheyrir eða áhættu fyrirtækis eða fyrirtækja samstæðunnar sem bundna endurtryggingafélagið á aðild að.
9. Bundið frumtryggingafélag (e. captive insurance undertaking): Frumtryggingafélag sem er í eigu fyrirtækis, þó ekki vátryggingafélags eða samstæðu vátryggingafélaga, eða í eigu fyrirtækis, annars en fjármálafyrirtækis, sem hefur að markmiði að frumtryggja einungis áhættu fyrirtækis eða fyrirtækja sem það tilheyrir eða áhættu fyrirtækis eða fyrirtækja samstæðunnar sem bundna frumtryggingafélagið á aðild að.
10. Dótturfélag: Félag sem móðurfélag hefur yfirráð yfir; félag undir yfirráðum dótturfélags telst einnig vera dótturfélag móðurfélagsins.
11. Eftirlitsstjórnvald: Aðili sem samkvæmt lögum hlutaðeigandi ríkis fer með eftirlit með vátryggingafélögum og vátryggingastarfsemi, hér á landi Fjármálaeftirlitið.
12. Endurtryggingafélag: Vátryggingafélag sem fengið hefur starfsleyfi til endurtryggingastarfsemi skv. 22. gr.
13. Endurtryggingafélag frá ríki utan aðildarríkja: Endurtryggingafélag með höfuðstöðvar í öðru ríki en aðildarríki og sem væri starfsleyfisskylt skv. 22. gr. ef höfuðstöðvar þess væru í aðildarríki.
14. Endurtryggingastarfsemi: Starfsemi sem felst í því að taka á sig áhættu sem vátryggingafélag eða annað endurtryggingafélag hefur látið frá sér. Ef um er að ræða samtök vátryggjenda undir nafninu Lloyd's merkir endurtryggingastarfsemi einnig starfsemi sem felst í því að taka á sig áhættu sem félagi í Lloyd's eða vátryggingafélag eða endurtryggingafélag sem hvorugt er aðili að Lloyd's hafa látið frá sér.
15. Félag með sérstakan tilgang: Félag um starfsemi, hvert svo sem félagaformið er, annað en starfandi vátryggingafélag, sem yfirtekur áhættu frá vátryggingafélögum og tryggir sig alfarið gegn slíkri áhættu með hagnaði af útgáfu skuldabréfa eða með einhverju öðru fjármögnunarfyrirkomulagi þar sem endurgreiðsluréttur þeirra sem keypt hafa skuldabréfin eða tekið þátt í fjármögnun víkur fyrir endurtryggingaskuldbindingum félagsins.
16. Fjölþættingaráhrif: Áhrif til að minnka áhættu vátryggingafélaga og samstæðna vegna fjölþættingar í starfsemi. Áhrifin stafa af því að óhagstæð útkoma eins áhættuþáttar mildast af hagstæðari útkomu annars áhættuþáttar þar sem ekki er full fylgni á milli viðkomandi áhættuþátta.
17. Frumtryggingafélag: Félag sem hefur með höndum þá starfsemi að vátryggja áhættu einstaklinga og lögaðila, aðra en endurtryggingaráhættu, og hefur hlotið til þess starfsleyfi skv. VI. kafla.
18. Frumtryggingafélag frá ríki utan aðildarríkja: Frumtryggingafélag með höfuðstöðvar í öðru ríki en aðildarríki sem væri starfsleyfisskylt skv. VI. kafla ef höfuðstöðvar þess væru í aðildarríki.
19. Frumtryggingastarfsemi: Sú starfsemi að vátryggja vátryggingaráhættu annarra en vátryggingafélaga.
20. Gistiríki: Aðildarríki þar sem vátryggingafélag með höfuðstöðvar í öðru aðildarríki hefur útibú eða veitir þjónustu án starfsstöðvar.
21. Heimaríki: Aðildarríki þar sem höfuðstöðvar vátryggingafélags eða annars eftirlitsskylds aðila eru og starfsleyfi er gefið út.
22. Hlutdeild: Eignarhald á minnst 20% atkvæðisréttar eða eigin fjár félags beint eða með yfirráðarétti.
23. Kröfuáhætta (útlánaáhætta, e. credit risk): Hætta á tapi eða óhagstæðum breytingum á fjárhagslegri stöðu sem stafa af sveiflum í lánshæfi útgefanda verðbréfa, mótaðila og annarra sem vátryggingafélög eiga kröfu á. Undir kröfuáhættu fellur mótaðilaáhætta, vikáhætta og samþjöppun markaðsáhættu.
24. Landsskrifstofa alþjóðlegra bifreiðatrygginga: Samtök vátryggingaraðila sem stofnuð eru samkvæmt tilmælum Evrópuráðsins nr. 5 frá 25. janúar 1949 og taka til vátryggingafélaga sem hafa fengið starfsleyfi í viðkomandi ríki til að hafa með höndum vátryggingargreinina „ábyrgðartryggingar ökutækja“.
25. Lausafjáráhætta (e. liquidity risk): Hætta á að vátryggingafélag hafi ekki yfir nægu lausu fé að ráða eða geti ekki selt eignir í tæka tíð til að mæta skuldbindingum þegar við á.
26. Markaðsáhætta (e. market risk): Hætta á tapi eða óhagstæðum breytingum á fjárhagslegri stöðu sem stafa beint eða óbeint af sveiflum á virði eða flökti markaðsvirðis eigna, skuldbindinga og fjármálagerninga.
27. Miðlægur mótaðili (e. qualifying central counterparty): Lögaðili sem gengur á milli aðila að samningum sem eru með viðskipti á einum eða fleiri fjármálamörkuðum og verður þar með kaupandi gagnvart seljanda og seljandi gagnvart kaupanda. Viðurkenndur miðlægur mótaðili er aðili sem fengið hefur starfsleyfi eftirlitsstjórnvalds.
28. Móðurfélag: Félag sem hefur yfirráð yfir öðru félagi.
29. Náin tengsl: Þegar tveir eða fleiri aðilar, einstaklingar eða lögaðilar, tengjast í gegnum yfirráð eða hlutdeild, eða aðstæður þar sem tveir eða fleiri aðilar, einstaklingar eða lögaðilar, eru varanlega tengdir einum og sama aðilanum yfirráðatengslum.
30. Rekstraráhætta (e. operational risk): Hætta á tapi vegna ófullnægjandi eða gallaðra innri kerfa eða ferla, háttsemi starfsmanna eða ytri þátta.
31. Samþjöppunaráhætta (e. concentration risk): Allar áhættuskuldbindingar sem eru nógu stórar til að tap af þeim ógni gjaldþoli eða fjárhagslegri stöðu vátryggingafélags.
32. Skipulegur verðbréfamarkaður: Markaður með fjármálagerninga samkvæmt skilgreiningu laga um kauphallir. Markaður í ríki utan EES þarf að uppfylla eftirfarandi skilyrði:
a. vera viðurkenndur hér á landi og uppfylla skilyrði laga um kauphallir,
b. fjármálagerningar sem notaðir eru í viðskiptum á markaðnum séu af sambærilegum gæðum og fjármálagerningar á skipulegum verðbréfamarkaði hér á landi.
33. Starfsstöð vátryggingafélags: Höfuðstöðvar eða útibú vátryggingafélags.
34. Starfssvið (e. function): Framkvæmd tiltekins verkefnis innan stjórnkerfis vátryggingafélags. Í stjórnkerfi vátryggingafélags eru starfssvið áhættustýringar, regluvörslu, innri endurskoðunar og tryggingastærðfræðings og teljast þau lykilstarfssvið.
35. Stóráhætta (e. large risk): Greinaflokkar vátrygginga sem tengjast atvinnurekstri og stærri fyrirtækjum sérstaklega. Greinaflokkar skv. 1. mgr. 20. gr.,. 4., 5., 6., 7., 11., 12., 14. og 15. tölul., teljast stóráhætta; einnig teljast skaðatryggingar stórfyrirtækja í greinaflokkum skv. 3., 8., 9., 10., 13. og 16. tölul. til stóráhættu.
36. Takmörkuð endurtrygging (e. finite reinsurance): Endurtrygging þar sem beint mögulegt hámarkstap, mælt sem yfirfærð fjárhagsleg hámarksáhætta og er leitt af yfirfærslu verulegrar vátryggingaráhættu sem tengist bæði vátryggingaratburði og tímasetningu yfirfærslu vátryggingaráhættunnar, er hærra en iðgjaldið á gildistíma samningsins sem svarar til takmarkaðrar en þó verulegrar fjárhæðar, ásamt a.m.k. öðru hvoru eftirfarandi atriða:
a. skýru og efnislegu mati á tímavirði fjárhæða (e. time value of money),
b. samningsbundnum ákvæðum um að ná, til lengri tíma litið, árangri aðila við að ná þeirri yfirfærslu á áhættu sem að er stefnt.
37. Utanaðkomandi lánshæfismatsstofnun (ESBAI): Fyrirtæki sem hefur fengið starfsleyfi á Evrópska efnahagssvæðinu til að framkvæma lánshæfismat eða seðlabanki sem metur lánshæfi og er undanþeginn slíku starfsleyfi.
38. Útibú: Útibú eða umboð vátryggingafélags sem er staðsett í öðru aðildarríki en heimaríki.
39. Útvistun (e. outsourcing): Fyrirkomulag sem komið er á milli vátryggingafélags annars vegar og þjónustuaðila hins vegar þar sem þjónustuaðilinn framkvæmir verkefni, veitir þjónustu eða stundar tiltekna starfsemi sem vátryggingafélagið sjálft mundi annars sjá um. Þjónustuaðilinn vinnur verkið sjálfur eða með endurútvistun. Þrátt fyrir útvistun ber vátryggingafélagið ábyrgð á því að farið sé að lögum þessum.
40. Vátryggingaráhætta (e. underwriting risk): Hætta á tapi eða óhagstæðum breytingum á virði vátryggingaskuldbindinga vegna ófullnægjandi verðlagningar eða vátryggingaskuldar.
41. Vátryggingafélag: Frumtryggingafélag eða endurtryggingafélag.
42. Vátryggingaskuld: Skuldbinding vátryggingafélags vegna gerðra vátryggingarsamninga.
43. Viðskipti innan samstæðu: Hvers konar millifærslur, þar sem vátryggingafélög innan samstæðu eru, beint eða óbeint, um efndir háð öðrum fyrirtækjum innan samstæðunnar eða einstaklingum eða lögaðilum sem mynda náin tengsl við fyrirtæki innan samstæðunnar, hvort sem þær eru samkvæmt samningi eða ekki og hvort sem þær eru gegn greiðslu eða ekki.
44. Virkur eignarhlutur: Bein eða óbein eignarhlutdeild í félagi sem nemur 10% eða meira af hlutafé eða atkvæðisrétti eða önnur hlutdeild sem gerir kleift að hafa veruleg áhrif á stjórnun viðkomandi félags.
45. Yfirráð: Það teljast yfirráð þegar eitt eða fleiri eftirtalinna tilvika eiga við:
a. að félag (móðurfélag) ráði yfir meiri hluta atkvæða í öðru félagi, eða
b. eigi eignarhluti í öðru félagi og hafi rétt til að tilnefna eða víkja frá meiri hluta stjórnarmanna eða stjórnenda, eða
c. eigi eignarhluti í öðru félagi og hafi rétt til að hafa afgerandi áhrif á starfsemi þess á grundvelli samþykkta félagsins eða samninga við það, eða
d. eigi eignarhluti í öðru félagi og ráði meiri hluta í félaginu á grundvelli samnings við aðra hluthafa eða aðra eignaraðila, eða
e. eigi eignarhluti í öðru félagi og hafi ráðandi stöðu í því, eða
f. hliðstæð tengsl einstaklinga eða lögaðila við félag sem Fjármálaeftirlitið metur að leiði til raunverulegra áhrifa á starfsemi þess.
Fjárhæðir í evrum sem tilgreindar eru í þessum lögum umreiknast í starfrækslugjaldmiðil vátryggingafélags miðað við sölugengi evru gagnvart umræddum gjaldmiðli í lok dags 31. október næstliðins árs.
IV. KAFLI
Starfshættir.
7. gr.
Rekstrarform.
1. Hlutafélög sem hlotið hafa starfsleyfi hér á landi skv. VI. kafla.
2. Vátryggingafélög sem hlotið hafa starfsleyfi í öðru aðildarríki, sbr. 124. og 126. gr.
3. Evrópufélög samkvæmt lögum um Evrópufélög sem hlotið hafa starfsleyfi í aðildarríki, sbr. 124. og 126. gr.
4. Vátryggingafélög með höfuðstöðvar í öðru ríki en aðildarríki sem fá leyfi til að reka útibú hér á landi, sbr. 131. gr.
Um vátryggingafélög skv. 1. tölul. 1. mgr. gilda ákvæði laga um hlutafélög og um Evrópufélög skv. 3. tölul. 1. mgr. gilda ákvæði laga um Evrópufélög nema annað leiði af ákvæðum laga þessara.
Bundið frum- eða endurtryggingafélag skal vera hlutafélag.
Félög sem stofnuð eru með sérlögum til að reka vátryggingastarfsemi mega reka þessa starfsemi í lögmæltu félagsformi enda búi þau við sömu rekstrarskilyrði og önnur félög og uppfylli ákvæði II. kafla.
8. gr.
Takmörkun á milligöngu vegna frumtryggingastarfsemi.
9. gr.
Kröfur um góða viðskiptahætti.
Vátryggingafélag skal fylgja viðurkenndum leiðbeiningum um stjórnarhætti fyrirtækja. Í því skyni skal vátryggingafélagið m.a. birta árlega yfirlýsingu um stjórnarhætti fyrirtækisins í sérstökum kafla í ársreikningi eða ársskýrslu og gera grein fyrir stjórnarháttum sínum á vef félagsins og birta þar yfirlýsingu um stjórnarhætti sína.
Vátryggingafélag skal tilgreina á vef nöfn og hlutfallslegt eignarhald allra þeirra sem eiga 5% eða stærri hlut í félaginu.
10. gr.
Eftirlit með viðskiptaháttum vátryggingafélaga.
Fjármálaeftirlitið hefur eftirlit með viðskiptaháttum vátryggingafélaga sem fengið hafa starfsleyfi hér á landi, sölustarfsemi þeirra og tjónsuppgjöri. Fjármálaeftirlitið skal gera þær kannanir sem það telur nauðsynlegar vegna þess hjá vátryggingafélögum.
Telji Fjármálaeftirlitið að starfsemi sé ekki í samræmi við ákvæði 9. gr. getur það gefið fyrirmæli um að ráðin verði bót á því sem úrskeiðis hefur farið.
Fjármálaeftirlitið setur reglur um hvað teljast eðlilegir og heilbrigðir viðskiptahættir í vátryggingaviðskiptum samkvæmt lögum þessum. Í reglunum skal m.a. kveðið á um almenn samskipti vátryggingafélaga við viðskiptavini sína, upplýsingagjöf til viðskiptavina og meðhöndlun kvartana.
11. gr.
Kynningarstarfsemi.
Nafn vátryggingafélags skal koma skýrt fram í öllu útsendu efni þess, þar á meðal vátryggingaskilmálum, vátryggingabeiðnum, auglýsingum og öðru markaðsefni.
Öll kynning og markaðssetning vátryggingafélags hér á landi skal vera óheimil öðrum en þeim sem hafa leyfi til að stunda vátryggingastarfsemi hér á landi.
Einungis vátryggingafélögum sem hafa heimild til að starfa hér landi samkvæmt lögum þessum er heimilt að selja lögbundnar vátryggingar.
V. KAFLI
Stofnun vátryggingafélags.
12. gr.
Stofnun vátryggingafélags.
13. gr.
Stofnsamningur.
1. Hvort gert skuli samkomulag við stofnendur eða aðra sem hefur í för með sér verulegar fjárskuldbindingar fyrir félagið.
2. Hvort félagið skuli bera kostnað við stofnunina og, ef svo er, hversu hár sá kostnaður megi vera. Kostnaður þessi má ekki fara yfir 5% af skráðu hlutafé þegar frá eru talin opinber útgjöld og kostnaður við matsgerð, sbr. 14. gr. Fjármálaeftirlitið getur veitt undanþágu frá hámarki stofnkostnaðar. Ekki má greiða stofnendum þóknun vegna stofnunarinnar.
Sé stofnað til félagsins með það fyrir augum að yfirtaka vátryggingastarfsemi eða vátryggingastofn annars vátryggingafélags skal þess getið í stofnsamningi og það tekið fram hvort samningsdrög um yfirfærslu vátryggingastofns hafi verið gerð og umfjöllun Fjármálaeftirlitsins liggi fyrir, sbr. 34.–36. gr.
Skjöl, sem hafa að geyma mikilvæg efnisatriði sem ekki koma fram í stofnsamningi, skulu fest við hann og teljast hluti stofnsamningsins.
14. gr.
Greiðsla hlutafjár.
Fjármálaeftirlitið getur veitt heimild til að greiðsla fari fram með öðrum hætti, enda liggi fyrir matsgerð sem Fjármálaeftirlitið samþykkir.
Telji Fjármálaeftirlitið ástæðu til að ætla að verðmæti framlaga hafi breyst frá því að matsgerð var framkvæmd og stofnfundur er haldinn getur það krafist yfirlýsingar matsmanna um verðmæti eða nýrrar matsgerðar.
15. gr.
Samþykktir vátryggingafélags.
1. Ráðstöfun tekjuafgangs og hvernig mæta skal halla.
2. Úthlutun arðs.
16. gr.
Breytingar á samþykktum.
VI. KAFLI
Starfsleyfi.
17. gr.
Starfsleyfisveitandi.
Fjármálaeftirlitið skal hafa samráð við eftirlitsstjórnvöld í viðkomandi aðildarríki við mat á umsókn um starfsleyfi vátryggingafélags sem er:
a. dótturfélag fjármálafyrirtækis eða vátryggingafélags með starfsleyfi í öðru aðildarríki,
b. dótturfélag móðurfélags fjármálafyrirtækis eða vátryggingafélags með starfsleyfi í öðru aðildarríki,
c. undir yfirráðum aðila, einstaklings eða lögaðila, sem hefur ráðandi stöðu í fjármálafyrirtæki eða vátryggingafélagi í öðru aðildarríki.
Samráð skv. 2. mgr. skal sérstaklega haft um hæfi hluthafa og stjórnenda, sbr. 3. mgr. 40. gr., 6. mgr. 41. gr. og 61. gr. Jafnframt skal hafa samráð um eftirlit með því að starfsskilyrði séu uppfyllt.
18. gr.
Skilyrði fyrir starfsleyfi.
1. Tilgangur þess skal takmarkaður við vátryggingastarfsemi.
2. Áætlun um starfsemi þess skv. 24. gr. skal liggja fyrir.
3. Viðurkenndir gjaldþolsliðir til að mæta neðstu mörkum lágmarksfjármagns skv. 112. gr. skulu vera til staðar.
4. Gögn skulu staðfesta að það sé með hæfa gjaldþolsliði til að hafa stöðuga gjaldþolskröfu skv. 96. gr. og stöðugt lágmarksfjármagn skv. 111. gr. svo og gögn um að það sé með stjórnkerfi sem stenst kröfur skv. VIII. kafla.
5. Upplýsingar skulu liggja fyrir um nöfn og heimilisföng allra tjónauppgjörsfulltrúa ef sótt er um leyfi til starfsemi í ábyrgðartryggingum ökutækja skv. 10. tölul. 1. mgr. 20. gr. í öðrum aðildarríkjum.
Eftirfarandi gögn og upplýsingar skulu fylgja umsókn:
1. Heiti félagsins.
2. Staðfest endurrit stofnsamnings og fundargerðar stofnfundar úr fundargerðabók.
3. Skrá yfir stofnendur og hlutafé og staðfesting á því að það sé innborgað, hverjir eigi virkan eignarhlut í félaginu og hve mikinn og greinargerð um önnur náin tengsl félagsins.
4. Drög að samþykktum.
5. Greinaflokkar vátrygginga eða vátryggingagreinar sem sótt er um leyfi fyrir, sbr. 20.–22. gr. ef um fyrirhugaða endurtryggingastarfsemi er að ræða.
Ákvæði greinar þessarar eiga við um umsókn um starfsleyfi félags með sérstakan tilgang, umsókn um starfsleyfi í endurtryggingum og umsókn um starfsleyfi í takmörkuðum endurtryggingum, eftir því sem við getur átt.
19. gr.
Starfsleyfi félags með sérstakan tilgang.
1. Gildissvið starfsleyfis.
2. Lögboðin skilyrði sem skulu vera í öllum útgefnum samningum.
3. Hæfi þeirra sem reka félag með sérstakan tilgang.
4. Kröfur um hæfi hluthafa eða virkra eigenda.
5. Stjórnunar- og bókhaldsaðferðir, kerfi fyrir innra eftirlit og kröfur um áhættustýringu.
6. Reikningsskil, varfærni og tölulegar upplýsingar.
7. Gjaldþolskröfur.
20. gr.
Starfsleyfi í skaðatryggingum.
1. Slysatryggingar (slys, vinnuslys, atvinnusjúkdómar):
a. bætur með föstum fjárhæðum,
b. bætur eftir mati á afleiðingum tjóns,
c. bætur með föstum fjárhæðum/bætur eftir mati á afleiðingum tjóns,
d. slys á farþegum.
2. Sjúkratryggingar (veikindi, heilsutjón):
a. bætur með föstum fjárhæðum,
b. bætur eftir mati á afleiðingum tjóns,
c. bætur með föstum fjárhæðum/bætur eftir mati á afleiðingum tjóns.
3. Húftryggingar ökutækja. Eignatjón, þ.m.t. altjón á:
a. vélknúnum ökutækjum á landi öðrum en járnbrautum,
b. ökutækjum til notkunar á landi öðrum en vélknúnum ökutækjum.
4. Járnbrautatryggingar. Eignatjón, þ.m.t. altjón á járnbrautarvögnum.
5. Húftryggingar loftfara. Eignatjón, þ.m.t. altjón á loftförum.
6. Húftryggingar skipa og báta. Eignatjón, þ.m.t. altjón á:
a. sjóskipum,
b. vatnabátum,
c. fljóta- og síkjabátum.
7. Flutningatryggingar. Eignatjón, þ.m.t. altjón á vörum og farangri í flutningi án tillits til þess hvernig flutt er.
8. Eignatryggingar (bruni og náttúruöfl). Eignatjón, þ.m.t. altjón, annað en skv. 3., 4., 5., og 7. flokki vegna:
a. elds,
b. sprengingar,
c. óveðurs,
d. náttúruafla annarra en óveðurs,
e. kjarnorku,
f. landsigs.
9. Aðrar eignatryggingar. Eignatjón, þ.m.t. altjón, annað en skv. 3., 4., 5., 6. og 7. flokki og ekki talið í 8. flokki, þ.m.t. vegna hagls, frosts og atburða svo sem þjófnaðar o.fl.
10. Ábyrgðartryggingar ökutækja. Ábyrgð vegna notkunar ökutækja, þ.m.t. ábyrgð flutningsaðila.
11. Ábyrgðartryggingar loftfara. Ábyrgð vegna notkunar loftfara, þ.m.t. ábyrgð flutningsaðila.
12. Ábyrgðartryggingar skipa og báta. Ábyrgð vegna notkunar á sjó, vötnum, fljótum og síkjum, þ.m.t. ábyrgð stjórnanda.
13. Almennar ábyrgðartryggingar. Hvers konar ábyrgð önnur en skv. 10., 11. og 12. flokki.
14. Greiðsluvátryggingar:
a. almenn gjaldþrot,
b. útflutningslán,
c. afborgunarskilmálar,
d. veð,
e. landbúnaðarlán.
15. Efndavátryggingar:
a. beinar efndir,
b. óbeinar efndir.
16. Fjárhagslegar vátryggingar (fjárhagslegt tap):
a. atvinnuleysi.
b. tekjutap (almennt).
c. óveður,
d. ábatamissir,
e. viðvarandi útgjöld vegna almenns kostnaðar,
f. ófyrirsjáanleg viðskiptaútgjöld,
g. tap á markaðsverði,
h. tap á leigu eða hliðstæðum tekjum,
i. annað óbeint tap á viðskiptum,
j. fjárhagslegt tap, annað en í viðskiptum,
k. aðrar tegundir fjárhagslegs taps.
17. Réttaraðstoðartryggingar. Réttaraðstoð og kostnaður við málarekstur.
18. Ferðamannaaðstoð. Aðstoð til handa þeim sem lenda í erfiðleikum á ferðalagi fjarri heimili sínu eða föstu aðsetri.
Áhættu sem talin er í tilteknum greinaflokki má ekki telja í öðrum greinaflokki nema í tilvikum skv. 3. mgr.
Veita má starfsleyfi sameiginlega fyrir eftirtalda greinaflokka skaðatrygginga, sbr. 1. mgr.:
1. Slysa- og sjúkratryggingar skv. 1. og 2. tölul.
2. Ökutækja- og farmtryggingar skv. d-lið 1. tölul., 3., 7. og 10. tölul.
3. Sjó- og farmtryggingar skv. d-lið 1. tölul., 4., 6., 7. og 12. tölul.
4. Flug- og farmtryggingar skv. d-lið 1. tölul., 5., 7. og 11. tölul.
5. Eignatryggingar skv. 8. og 9. tölul.
6. Ábyrgðartryggingar skv. 10., 11., 12. og 13. tölul.
7. Greiðslu- og efndavátryggingar skv. 14. og 15. tölul.
8. Frumtryggingar skv. 1.–18. tölul.
Vátryggingafélag sem fær starfsleyfi í greinaflokkum frumtrygginga skv. 1. og 2. mgr. (aðaláhætta) má fela í sér hliðargrein (aukaáhættu) án sérstaks leyfis þegar:
1. Aukaáhættan er í tengslum við aðaláhættu.
2. Aukaáhættan tengist þeim verðmætum sem vátryggð eru sem aðaláhætta.
3. Aukaáhættan er vátryggð samkvæmt vátryggingarsamningi um aðaláhættu.
Ekki er heimilt að telja áhættu í greinaflokkum skv. 14., 15. og 17. tölul. 1. mgr. sem hliðargrein í öðrum greinaflokkum að því undanskildu að telja má áhættu í greinaflokki skv. 17. tölul. sem hliðargrein í greinaflokki skv. 18. tölul. þegar skilyrði 1. tölul. eru uppfyllt og aðaláhættan tengist einvörðungu aðstoð sem veitt er einstaklingum sem lenda í erfiðleikum á ferðalagi að heiman eða fjarri föstu aðsetri. Greinaflokkur skv. 17. tölul. má vera hliðargrein þegar áhættan eða ágreiningurinn tengist notkun skipa og báta.
Kveða skal á um hvernig tryggja skuli hagsmuni vátryggingartaka í ágreiningsmáli við vátryggingafélagið sjálft í reglugerð um réttaraðstoðarvátryggingar.
21. gr.
Starfsleyfi í líf- og heilsutryggingum.
1. Áhættu- og söfnunarlíftryggingar án fjárfestingaráhættu:
a. greiðslur í lifanda lífi frá tilteknum aldri,
b. greiðslur við andlát,
c. greiðslur í lifanda lífi frá tilteknum aldri eða við andlát fyrr,
d. líftryggingar með endurgreiðslu iðgjalda,
e. lífeyrisgreiðslur,
f. viðbótargreiðslur við líkamstjón, þar á meðal við starfsorkumissi,
g. viðbótargreiðslur við andlát vegna slyss,
h. viðbótargreiðslur við örorku vegna slyss eða sjúkdóms.
2. Hjóna- og barnalíftryggingar:
a. líftryggingar tengdar stofnun hjúskapar,
b. líftryggingar barna tengdar fæðingu.
3. Áhættu- og söfnunarlíftryggingar með fjárfestingaráhættu:
a. greiðslur í lifanda lífi frá tilteknum aldri,
b. greiðslur við andlát,
c. greiðslur í lifanda lífi frá tilteknum aldri eða við andlát fyrr,
d. líftryggingar með endurgreiðslu iðgjalda,
e. lífeyrisgreiðslur.
4. Varanlegar heilsutryggingar án uppsagnarréttar.
5. Aðrar líftryggingar sem fela í sér áhættu á grundvelli ævilengdar.
22. gr.
Starfsleyfi í endurtryggingum.
23. gr.
Starfsemi í takmörkuðum endurtryggingum.
Vátryggingafélag sem gerir samning um takmarkaðar endurtryggingar skal með viðeigandi hætti greina, mæla, stjórna, takmarka og skrásetja þá áhættu sem fylgir slíkum samningi.
24. gr.
Áætlun um starfsemi vátryggingafélags.
1. Skýrsla um endurtryggingarvernd og hámark þess sem félagið hyggst bera í eigin áhættu í hverjum greinaflokki vátrygginga.
2. Eignir sem eiga að vera til staðar í félaginu til þess að kröfum um neðstu mörk lágmarksfjármagns skv. 112. gr. sé fullnægt.
3. Rökstutt mat á kostnaði við að koma starfseminni á fót og hvernig ætlað er að mæta þeim kostnaði.
4. Áætluð staða félagsins samkvæmt efnahagsreikningi í lok þriggja fyrstu reikningsáranna ásamt áætlun um árlegar tekjur og gjöld.
5. Áætlun um hvernig félagið hyggst fullnægja gjaldþolskröfu fyrstu þrjú heilu reikningsárin. Fram skal koma með hvaða reikniaðferð mat á gjaldþolskröfu er gert.
6. Áætlun um hvernig félagið hyggst fullnægja kröfu um lágmarksfjármagn fyrstu þrjú heilu reikningsárin. Fram skal koma með hvaða aðferð mat á lágmarksfjármagni er gert.
Í áætlun skaðatryggingafélaga til næstu þriggja ára skal koma fram mat á rekstrarkostnaði og umboðslaunum og mat á iðgjöldum og tjónum.
Í áætlun líftryggingafélaga til næstu þriggja ára skal koma fram áætlun um tekjur og útgjöld vegna frumtryggingar og keyptrar og seldrar endurtryggingar.
Sé sótt um leyfi fyrir greiðsluvátryggingum skv. 14. tölul. 1. mgr. 20. gr. skal auk gagna skv. 1. mgr. gera sérstaka grein fyrir því eftir hvaða reglum óuppgerðar skuldbindingar félagsins vegna vátryggingarsamninga í greiðsluvátryggingum, vátryggingaskuld, skuli metnar og þeim eignum sem ætlað er að mæta þeim.
Sé sótt um leyfi fyrir ferðamannaaðstoð skv. 18. tölul. 1. mgr. 20. gr. skal auk gagna skv. 1. mgr. tiltaka með hvaða hætti ferðamannaaðstoð verður veitt.
25. gr.
Veiting starfsleyfis.
Í starfsleyfi skulu koma fram upplýsingar um þá vátryggingastarfsemi sem félagið má reka.
Veita má starfsleyfi fyrir einstaka greinaflokka frumtrygginga skv. 20. eða 21. gr. eða einstakar vátryggingagreinar innan þeirra, eða fyrir greinaflokka sameiginlega skv. 2. mgr. 20. gr. Starfsleyfi veitt í tilteknum greinaflokki frumtrygginga gildir einnig fyrir hliðargreinar í öðrum flokki ef skilyrði skv. 3. mgr. 20. gr. eru uppfyllt.
Fjármálaeftirlitið skal birta tilkynningar um starfsleyfi vátryggingafélaga opinberlega.
Sé umsókn dótturfélags, sem beint eða óbeint er í eigu aðila með aðsetur utan aðildarríkja, til umfjöllunar hjá Fjármálaeftirlitinu getur það tekið sér lengri frest en tiltekinn er í 1. mgr.
26. gr.
Synjun starfsleyfis.
Telji Fjármálaeftirlitið að skorti á hæfi stjórnar eða forstjóra til að reka félagið eða að tryggja heilbrigðan og traustan rekstur þess svo að viðhlítandi sé eða hafi störf þeirra verið með þeim hætti að ætla megi að svo verði ekki má synja um starfsleyfi. Sama gildir teljist eigendur virkra eignarhluta í félaginu ekki geta tryggt á viðhlítandi hátt heilbrigðan og traustan rekstur. Ef félag er í nánum tengslum við aðra aðila skal einungis veita starfsleyfi ef þau tengsl hindra ekki eftirlit með starfsemi félagsins. Ef löggjöf ríkis utan aðildarríkja gildir um þá aðila sem vátryggingafélagið er í nánum tengslum við og hindrar eftirlit með starfsemi félagsins skal synja um starfsleyfi, svo og ef líklegt er að vandkvæði við framkvæmd þeirrar löggjafar geri eftirlit torvelt. Ef raunverulegar höfuðstöðvar félagsins eru ekki hér á landi skal synja um starfsleyfi.
Synjun Fjármálaeftirlitsins á umsókn skal rökstudd og tilkynnt umsækjanda innan sex mánaða frá móttöku fullnægjandi umsóknar skv. 18. gr.
27. gr.
Nýir greinaflokkar.
Uppfylli félagið skilyrði um gjaldþolskröfu skv. XVI. kafla og lágmarksfjármagn skv. 112. gr. að teknu tilliti til hinnar nýju starfsemi og sé að öðru leyti fallist á umsóknina veitir Fjármálaeftirlitið leyfi fyrir nýju starfseminni.
Vátryggingafélag með starfsemi í líftryggingum sem hyggst taka upp greinaflokka skv. 1. eða 2. tölul. 1. mgr. 20. gr. skal, auk áætlunar um starfsemi skv. 24. gr., sýna fram á:
a. að skilyrði um neðstu mörk lágmarksfjármagns líftryggingafélaga og skaðatryggingafélaga séu uppfyllt, sbr. 112. gr.,
b. að til staðar séu viðurkenndir gjaldþolsliðir til að mæta lágmarksfjármagni líftryggingafélaga og skaðatryggingafélaga, sbr. 73. gr.
Vátryggingafélag með starfsemi í greinaflokkum skaðatrygginga skv. 1. eða 2. tölul. 1. mgr. 20. gr. sem hyggst taka upp starfsemi í líftryggingum skal að auki sýna fram á eftirfarandi:
a. að skilyrði 112. gr. um neðstu mörk lágmarksfjármagns líftryggingafélaga og skaðatryggingafélaga séu uppfyllt,
b. að til staðar séu viðurkenndir gjaldþolsliðir til að mæta ígildi lágmarksfjármagns líftryggingafélaga og skaðatryggingafélaga, sbr. 73. gr.
Taki líftryggingafélag upp nýjan greinaflokk skulu iðgjöld vera nægjanleg miðað við sanngjarnar tryggingafræðilegar forsendur svo að líftryggingafélagið geti mætt öllum sínum skuldbindingum, sér í lagi vátryggingaskuld.
28. gr.
Höfuðstöðvar.
VII. KAFLI
Eftirlit.
29. gr.
Eftirlitsferlið.
Telji Fjármálaeftirlitið að starfsemi sem fellur undir lög þessi sé stunduð án tilskilinna leyfa getur það krafist gagna og upplýsinga hjá viðkomandi aðilum til að ganga úr skugga um hvort svo sé. Getur það krafist þess að slíkri starfsemi sé hætt þegar í stað. Jafnframt er því heimilt að birta opinberlega nöfn aðila sem taldir eru bjóða þjónustu án tilskilinna leyfa.
Fjármálaeftirlitið fylgist með og metur stefnu, ferla og verklag við skýrslugerð sem vátryggingafélög nota til að fara að lögum þessum, svo og reglugerðum og reglum sem af þeim leiða.
Fjármálaeftirlitið skal sér í lagi meta og hafa eftirlit með hvernig vátryggingafélög fullnægja:
a. kröfum til stjórnarhátta, þar á meðal um eigin áhættu- og gjaldþolsmat skv. VIII. kafla,
b. kröfum til vátryggingaskuldar skv. XIV. kafla,
c. kröfum til gjaldþols skv. XV. og XVI. kafla,
d. reglum um fjárfestingar skv. XVIII. kafla,
e. ákvæðum um gæði og fjárhæð gjaldþolsliða skv. XV. kafla,
f. kröfum XVI. kafla þegar vátryggingafélag notar eigið alhliða líkan eða hlutalíkan.
Fjármálaeftirlitið leggur mat á það hvort fjárhagsleg staða vátryggingafélags fari versnandi og fylgist með að brugðist sé við slíkri stöðu.
Fjármálaeftirlitið metur hvort aðferðir og venjur vátryggingafélags til að greina atburði eða breytingar á efnahagslegu ástandi sem geta haft óhagstæð áhrif á fjárhagslega stöðu þeirra séu fullnægjandi. Fjármálaeftirlitið metur einnig hæfi vátryggingafélags til að bregðast við slíkum atburðum og breytingum.
Fjármálaeftirlitið getur krafist þess að vátryggingafélög bæti úr veikleikum eða annmörkum sem koma í ljós við eftirlit.
Eftirlit og mat samkvæmt þessari grein skal framkvæmt reglulega. Fjármálaeftirlitið skal ákvarða lágmarkstíðni slíks eftirlits og mats þar sem tekið er tillit til eðlis, stærðar og margbreytileika starfsemi viðkomandi vátryggingafélags.
30. gr.
Gagnsæi og birting upplýsinga.
Fjármálaeftirlitið skal hafa eftirfarandi upplýsingar aðgengilegar á vef sínum:
1. Lög, reglugerðir, reglur, ákvarðanir og aðrar réttarheimildir og leiðbeiningar sem varða vátryggingastarfsemi.
2. Viðmið og matsaðferðir sem eru lagðar til grundvallar við mat Fjármálaeftirlitsins, þ.m.t. mat skv. 3. mgr. 29. gr.
3. Samantekt um framkvæmd laga þessarar.
4. Markmið eftirlits með vátryggingamarkaði ásamt tilgangi og starfsemi eftirlitsins.
Framsetning upplýsinga skal vera með þeim hætti að hægt sé að gera samanburð við framkvæmd eftirlitsstofnana annarra aðildarríkja.
Ráðherra skal setja reglugerð um það hvernig upplýsingar samkvæmt þessari grein skulu byggðar upp sem og um form, efnisyfirlit og hvenær gögnin skuli birt.
31. gr.
Gagnaskil til Fjármálaeftirlitsins.
1. meta stjórnkerfi vátryggingafélags, starfsemi, matsreglur vegna gjaldþols, áhættu félagsins, áhættustýringu, uppbyggingu eiginfjár, eiginfjárþörf og eiginfjárstýringu,
2. taka ákvarðanir vegna eftirlits og starfa samkvæmt lögum þessum,
3. afla gagna um starfsemi í öðrum aðildarríkjum.
Vátryggingafélag skal hafa kerfi og skipulag til að standast kröfur um gagnaskil samkvæmt þessari grein ásamt skriflegri stefnu, staðfestri af stjórn, sem tryggir að gögn sem skila skal til Fjármálaeftirlitsins séu fullnægjandi.
Að undanskildum ákvæðum 2. mgr. 112. gr. um ársfjórðungslegan útreikning á lágmarksfjármagni er Fjármálaeftirlitinu heimilt að veita vátryggingafélagi undanþágu frá því að skila gögnum oftar en árlega þegar skil á slíkum upplýsingum yrðu of íþyngjandi að teknu tilliti til eðlis, stærðar og margbreytileika áhættu í starfsemi félagsins og ef upplýsingunum er skilað að minnsta kosti árlega.
Sé vátryggingafélag hluti af samstæðu er eingöngu heimilt að veita því undanþágu skv. 3. mgr. ef það getur sýnt Fjármálaeftirlitinu fram á að aukin tíðni reglulegra gagnaskila sé óþörf, að teknu tilliti til eðlis, stærðar og margbreytileika áhættu í starfsemi samstæðunnar.
Undanþágu skv. 3. og 4. mgr. er eingöngu heimilt að veita vátryggingafélögum sem samanlagt eru með undir 20% markaðshlutdeild í skaðatryggingum, reiknað á grundvelli bókfærðra iðgjalda og í líftryggingum reiknað á grundvelli vátryggingaskuldar. Vátryggingafélög með minnstu markaðshlutdeild skulu njóta forgangs þegar undanþága er veitt.
Fjármálaeftirlitið getur veitt undanþágu frá reglulegum gagnaskilum eða undanskilið vátryggingafélag frá því að skila lista yfir eignir þegar:
a. skil á slíkum upplýsingum eru of íþyngjandi að teknu tilliti til eðlis, stærðar og margbreytileika áhættu í starfsemi félagsins,
b. slíkar upplýsingar eru ekki nauðsynlegar fyrir skilvirkt eftirlit með vátryggingafélaginu,
c. undanþágan grefur ekki undan fjármálastöðugleika,
d. vátryggingafélagið getur skilað slíkum upplýsingum þegar um er beðið.
Sé vátryggingafélag hluti af samstæðu er eingöngu heimilt að veita því undanþágu skv. 3. mgr. ef Fjármálaeftirlitið telur að ekki sé þörf á aukinni tíðni reglulegra gagnaskila, að teknu tilliti til eðlis, stærðar og margbreytileika áhættu í starfsemi samstæðunnar.
Undanþágu skv. 6. og 7. mgr. skal einungis veita vátryggingafélögum sem samanlagt eru með undir 20% markaðshlutdeild í skaðatryggingum, reiknað á grundvelli bókfærðra iðgjalda og í líftryggingum reiknað á grundvelli vátryggingaskuldar. Vátryggingafélög með minnstu markaðshlutdeild skulu njóta forgangs þegar undanþága er veitt.
Við ákvörðun um hvort veita beri undanþágur með hliðsjón af eðli, stærð og margbreytileika í starfsemi vátryggingafélags skal Fjármálaeftirlitið m.a. taka mið af:
a. umfangi iðgjalda, vátryggingaskuldar og eigna vátryggingafélagsins,
b. óstöðugleika í fjárhæðum tjóna og líftryggingabóta,
c. markaðsáhættunni sem felst í fjárfestingum vátryggingafélagsins,
d. umfangi samþjöppunaráhættu,
e. fjölda vátryggingagreina þar sem vátryggingafélagið hefur starfsleyfi,
f. mögulegum áhrifum fjárfestinga vátryggingafélagsins á fjármálastöðugleika,
g. kerfi, uppbyggingu og stefnu vátryggingafélagsins skv. 2. mgr.,
h. stjórnkerfi vátryggingafélagsins,
i. fjárhæð gjaldþolsliða til að mæta gjaldþolskröfu og lágmarksfjármagni,
j. hvort vátryggingafélagið sé bundið vátryggingafélag sem eingöngu vátryggir áhættu sem tengist fyrirtækinu sem það tilheyrir.
Árleg gagnaskil vátryggingafélags skulu berast Fjármálaeftirlitinu eigi síðar en 14 vikum eftir lok reikningsárs félagsins.
Ársfjórðungsleg gagnaskil vátryggingafélags skulu berast Fjármálaeftirlitinu eigi síðar en 5 vikum eftir lok ársfjórðungsins.
Ráðherra setur reglugerð sem tilgreinir nánar gögn skv. 1. mgr. og tímafresti gagnaskila. Jafnframt skal þar kveðið á um heimildir Fjármálaeftirlitsins til að veita undanþágu frá gagnaskilum að hluta þegar eðli, stærð og áhætta í starfsemi vátryggingafélags gefur tilefni til þess.
Fjármálaeftirlitið setur reglur um form reglubundinna gagnaskila sem byggjast á tæknilegum framkvæmdastöðlum Evrópsku vátrygginga- og lífeyriseftirlitsstofnunarinnar.
32. gr.
Viðbótargjaldþolskrafa.
1. Fjármálaeftirlitið kemst að þeirri niðurstöðu að áhættusnið vátryggingafélagsins sé verulega frábrugðið forsendum sem liggja að baki gjaldþolskröfu, eins og hún er reiknuð með staðalreglunni, og krafa um að nota eigið líkan skv. 109. gr. á ekki við eða hefur ekki skilað árangri eða hlutalíkan eða alhliða líkan er í vinnslu í samræmi við 104. gr.
2. Fjármálaeftirlitið kemst að þeirri niðurstöðu að áhættusnið vátryggingafélagsins sé verulega frábrugðið forsendum gjaldþolskröfunnar, eins og hún er reiknuð með alhliða líkani eða hlutalíkani, vegna þess að tilteknar mælanlegar áhættur eru metnar með ófullnægjandi hætti og aðlögun líkansins að því að endurspegla með betri hætti viðkomandi áhættusnið hefur ekki tekist innan viðunandi tíma.
3. Fjármálaeftirlitið kemst að þeirri niðurstöðu að stjórnarhættir vátryggingafélags séu verulega frábrugðnir kröfum VIII. kafla og að frávikin komi í veg fyrir að félagið geti með viðeigandi hætti greint, fylgst með, stjórnað og gefið skýrslu um þær áhættur sem það stendur frammi fyrir eða gæti staðið frammi fyrir og ólíklegt er að notkun annarra úrræða bæti úr frávikunum innan viðunandi tíma.
Viðbótargjaldþolskrafa skv. 1. og 2. tölul. 1. mgr. skal reiknuð þannig að félagið uppfylli ákvæði 97. gr.
Viðbótargjaldþolskrafa skv. 3. tölul. 1. mgr. skal vera í samræmi við þá áhættu sem rekja má til þeirra ágalla sem urðu til þess að viðbótargjaldþolskrafa var ákveðin.
Hafi viðbótargjaldþolskrafa verið lögð á skv. 2. og 3. tölul. 1. mgr. skal Fjármálaeftirlitið krefjast þess að vátryggingafélagið geri það sem unnt er til að bæta úr þeim ágöllum sem leiddu til viðbótargjaldþolskröfunnar.
Viðbótargjaldþolskrafan leggst við hina ófullnægjandi gjaldþolskröfu.
Þrátt fyrir ákvæði 5. mgr. skal gjaldþolskrafan sem notuð er við útreikning á áhættuálagi í samræmi við 76. gr. ekki fela í sér viðbótargjaldþolskröfu í samræmi við 3. tölul. 1. mgr.
Fjármálaeftirlitið skal endurskoða viðbótargjaldþolskröfu a.m.k. árlega og fella hana niður þegar vátryggingafélagið hefur ráðið bót á þeim frávikum sem leiddu til þess að krafan var sett.
Ráðherra skal setja reglugerð þar sem nánar er tilgreint við hvaða aðstæður viðbótargjaldþolskrafa er lögð á og hvernig staðið er að útreikningi hennar og um ferlið við að setja, reikna og fella niður viðbótargjaldþolskröfu.
33. gr.
Eftirlit með útvistaðri starfsemi.
1. Þjónustuaðilinn hafi samstarf við Fjármálaeftirlitið vegna útvistaðrar starfsemi.
2. Vátryggingafélagið, endurskoðandi þess og Fjármálaeftirlitið hafi greiðan aðgang að gögnum sem tengjast hinni útvistuðu starfsemi.
3. Fjármálaeftirlitið hafi greiðan og nýtilegan aðgang að starfsstöð þjónustuaðilans.
Útvisti vátryggingafélag með starfsleyfi í öðru aðildarríki starfsemi til þjónustuaðila sem staðsettur er hér á landi skal eftirlitsstjórnvald heimaríkis vátryggingafélagsins eða fulltrúi þess geta framkvæmt vettvangsathugun á starfsstöð þjónustuaðilans. Fjármálaeftirlitinu er heimilt að framkvæma slíka vettvangsathugun fyrir hönd eftirlitsstjórnvalds heimaríkisins.
Sé starfsemi vátryggingafélags með starfsleyfi hér á landi útvistað til þjónustuaðila með starfsstöð í öðru aðildarríki skal Fjármálaeftirlitið tilkynna viðeigandi stjórnvöldum í því aðildarríki telji það þörf á vettvangsathugun á starfsstöð þjónustuaðilans.
34. gr.
Yfirfærsla vátryggingastofns.
Fjármálaeftirlitið skal leita eftir samþykki eftirlitsstjórnvalds móttökufélagsins sem hefur þrjá mánuði til að gefa álit sitt. Komi ekki svar frá því skal litið svo á það sé samþykkt yfirfærslunni.
Telji Fjármálaeftirlitið að synja beri um leyfi til yfirfærslunnar skal félögunum tilkynnt um það án tafar. Að öðrum kosti, og sé um að ræða vátryggingaráhættu hér á landi, sbr. 2. tölul. 1. mgr. 6. gr., skal Fjármálaeftirlitið birta opinberlega tilkynningu vegna yfirfærslubeiðninnar og óska eftir skriflegum athugasemdum vátryggingartaka, vátryggðra og annarra sem hafa sérstakra hagsmuna að gæta innan tiltekins frests sem eigi skal vera skemmri en einn mánuður.
Fjármálaeftirlitið veitir leyfi til færslunnar að liðnum fresti skv. 2. mgr. telji það, að teknu tilliti til þeirra athugasemda sem fram hafa komið, að orðið skuli við yfirfærslubeiðninni.
Réttindi og skyldur vátryggingartaka, vátryggðra og annarra samkvæmt vátryggingarsamningum halda sjálfkrafa gildi sínu við flutninginn.
35. gr.
Samruni.
Ákvæði 1. mgr. eiga einnig við um félög skv. 5. gr. sem óska eftir að yfirfæra eignir og skuldir að öllu leyti án skiptameðferðar til vátryggingafélags.
Heimila má að samruni með yfirtöku eða með stofnun nýs félags geti farið fram þótt eitt eða fleiri félaga sem yfirtekin eru, eða lögð verða niður, fari í slitameðferð að því tilskildu að sá kostur sé bundinn við félög sem hafa ekki enn hafist handa við að úthluta eignum sínum til eigenda.
36. gr.
Samkomulag um samruna.
Lögð skulu fram staðfest reikningsuppgjör sem sýna eignir og skuldir hvers félags á þeim degi þegar samruni er fyrirhugaður ásamt sameiginlegri upphafsstöðu eftir samrunann og má uppgjörið ekki vera meira en sex mánaða gamalt þegar ákvörðun er tekin um að samruni eigi sér stað. Fjármálaeftirlitið getur þó heimilað að miðað sé við ársuppgjör félaganna í lok síðasta reikningsárs.
Eigi samruni sér stað með stofnun nýs félags skulu drög að nýjum samþykktum þess einnig lögð fram. Sama gildir verði gerðar breytingar á samþykktum félaga, aðrar en breytingar á nafni.
Fjármálaeftirlitið veitir leyfi til samrunans. Starfsleyfi félags eða félaga, sem hætta vátryggingastarfsemi, skulu afturkölluð frá þeim degi er Fjármálaeftirlitið tiltekur og félagið eða félögin teljast ekki lengur til starfandi félaga.
37. gr.
Fjármálasamsteypur.
VIII. KAFLI
Stjórn. Áhættustýring og innra eftirlit.
38. gr.
Ábyrgð stjórnar.
39. gr.
Almennar kröfur til stjórnkerfis.
Stjórnkerfið skal að lágmarki fela í sér gagnsætt og viðeigandi stjórnskipulag með skýrri dreifingu og aðgreiningu ábyrgðar, ásamt skilvirkri miðlun upplýsinga. Kerfið skal tryggja að farið sé að kröfum þessa kafla.
Vátryggingafélag skal rýna stjórnkerfi sitt reglulega.
Stjórn vátryggingafélags skal a.m.k. setja skriflega stefnu um áhættustýringu, innra eftirlit, innri endurskoðun og, ef við á, útvistun. Stjórn skal tryggia innleiðingu framangreindra stefna. Þær skulu endurskoðaðar eigi sjaldnar en árlega með hliðsjón af öllum verulegum breytingum á stjórnkerfi og því sviði sem stefnurnar fjalla um.
Vátryggingafélag skal gera ráðstafanir, þ.m.t. viðbragðsáætlun, til að tryggja samfellu og reglufestu í starfseminni.
Fjármálaeftirlitið leggur mat á stjórnkerfi vátryggingafélaga og yfirvofandi áhættu sem félögin telja að geti haft áhrif á fjárhagslega stöðu þeirra. Telji Fjármálaeftirlitið stjórnkerfi vátryggingafélags óviðunandi samkvæmt kröfum þessa kafla skal það krefja viðkomandi vátryggingafélag um úrbætur.
40. gr.
Stjórnarmenn og forstjóri.
Stjórn vátryggingafélags skal ekki taka þátt í ákvörðunum um einstök viðskipti nema umfang þeirra sé verulegt miðað við stærð félagsins. Einstakir stjórnarmenn skulu ekki hafa afskipti af ákvörðunum um einstök viðskipti.
Stjórnarmenn vátryggingafélags skulu ekki taka þátt í meðferð máls ef mál varðar:
a. viðskipti þeirra sjálfra eða fyrirtækja sem þeir sitja í stjórn hjá, eru fyrirsvarsmenn fyrir eða eiga að öðru leyti verulegra hagsmuna að gæta í,
b. viðskipti samkeppnisaðila þeirra aðila sem um ræðir í a-lið.
Hið sama skal gilda um viðskipti aðila sem eru tengdir stjórnarmönnum persónulega eða fjárhagslega.
Viðskiptaerindi stjórnarmanna, sem og fyrirtækja sem þeir eru í fyrirsvari fyrir, skulu lögð fyrir stjórn vátryggingafélags til samþykktar eða synjunar. Stjórn vátryggingafélags er þó heimilt að setja almennar reglur um afgreiðslu slíkra mála þar sem fyrir fram er ákveðið hvaða viðskiptaerindi þurfi, eða þurfi ekki, sérstaka umfjöllun stjórnar áður en til afgreiðslu þeirra kemur.
Stjórnarmenn skulu vera búsettir í aðildarríki eða ríki sem er aðili að Efnahags- og framfarastofnuninni (OECD). Forstjóri skal vera búsettur í aðildarríki. Fjármálaeftirlitinu er heimilt að veita undanþágu frá búsetuskilyrðum.
Vátryggingafélag skal verja fullnægjandi fjármunum og mannafla til þess að kynna starfsemi félagsins fyrir stjórnarmanni og tryggja að hann hljóti viðeigandi þjálfun til stjórnarsetunnar.
Fái stjórnarmenn eða forstjóri þóknun eða aðrar tekjur af vátryggingum, sem félagið yfirtekur eða lætur af hendi, vegna þátttöku í umboðs- eða miðlunarstarfsemi eða vegna fjárhagslegra hagsmuna í slíkri starfsemi skal Fjármálaeftirlitinu send tilkynning þar að lútandi.
Stjórn og forstjóri skulu án tafar gera Fjármálaeftirlitinu viðvart hafi þeir vitneskju um málefni sem hafa úrslitaþýðingu fyrir áframhaldandi starfsemi félagsins.
41. gr.
Kröfur um hæfi og hæfni.
1. Nægileg menntun, þekking og reynsla til að geta sinnt starfinu á tilhlýðilegan hátt.
2. Gott orðspor.
Vátryggingafélag skal tilkynna Fjármálaeftirlitinu um skipan og breytingar á skipan stjórnar, forstjóra og þeirra sem ábyrgð bera á lykilstarfssviðum félagsins. Ásamt tilkynningunni skal vátryggingafélag senda fullnægjandi upplýsingar um ráðningu nýs aðila, ef við á, til að hægt sé að leggja mat á hæfni og hæfi viðkomandi. Forstjóri, stjórnarmenn og þeir sem bera ábyrgð á lykilstarfssviðum þurfa á hverjum tíma að uppfylla hæfisskilyrði þessarar greinar og 40. og 42. gr. og reglna settra skv. 5. mgr.
Fjármálaeftirlitið getur á hverjum tíma tekið hæfi forstjóra, stjórnarmanna og þeirra sem bera ábyrgð á lykilstarfssviðum til sérstakrar skoðunar.
Ef stjórnarmaður, forstjóri eða einhver sem ábyrgð ber á lykilstarfssviði vátryggingafélags lætur af störfum vegna þess að hann uppfyllir ekki skilyrði 1. mgr. skal þess sérstaklega getið í tilkynningu til Fjármálaeftirlitsins, sbr. 2. mgr.
Fjármálaeftirlitið setur nánari reglur um mat á hæfni og hæfi.
Stjórnarmenn vátryggingafélags og forstjóri skulu vera lögráða og mega ekki á síðustu fimm árum hafa verið úrskurðaðir gjaldþrota. Þeir mega ekki í tengslum við atvinnurekstur hafa á síðustu tíu árum hlotið dóm fyrir refsiverðan verknað samkvæmt almennum hegningarlögum, samkeppnislögum, lögum um hlutafélög, lögum um einkahlutafélög, lögum um bókhald, lögum um ársreikninga, lögum um gjaldþrotaskipti o.fl., lögum um gjaldeyrismál og ákvæðum laga um staðgreiðslu opinberra gjalda, svo og sérlögum sem gilda um aðila sem lúta opinberu eftirliti með fjármálastarfsemi.
Stjórnarmenn og forstjóri skulu vera fjárhagslega sjálfstæðir og hafa reynslu og þekkingu sem nýtist í starfinu, m.a. hafa þekkingu á þeirri starfsemi sem vátryggingafélagið stundar. Fjármálaeftirlitið setur reglur um fjárhagslegt sjálfstæði stjórnarmanna og forstjóra og um hvernig staðið skuli að hæfismati. Starfsmönnum vátryggingafélags er ekki heimilt að sitja í stjórn viðkomandi vátryggingafélags.
42. gr.
Önnur störf stjórnarmanna.
Þrátt fyrir ákvæði 1. mgr. getur stjórnarmaður eða starfsmaður vátryggingafélags tekið sæti í stjórn annars vátryggingafélags eða fjármálafyrirtækis eða fjármálasamsteypu ef um er að ræða félag sem er að hluta eða öllu leyti í eigu vátryggingafélagsins eða félag sem er að hluta eða öllu leyti í eigu félags með yfirráð í vátryggingafélaginu.
Stjórnarseta skv. 2. mgr. skal háð því að hún skapi ekki hættu á hagsmunaárekstrum á fjármálamarkaði að mati Fjármálaeftirlitsins. Í þessu sambandi skal m.a. horft til eignarhalds aðila og tengsla félagsins sem um ræðir við aðra aðila á fjármálamarkaði, svo og hvort tengslin geti skaðað heilbrigðan og traustan rekstur vátryggingafélagsins. Meiri hluti stjórnarmanna skal þó ávallt vera óháður félögum innan sömu félagasamstæðu.
Stjórnarformanni í vátryggingafélagi er óheimilt að taka að sér önnur störf fyrir félagið en þau sem teljast eðlilegur hluti starfa hans sem stjórnarformanns, að undanskildum einstökum verkefnum sem stjórn felur honum að vinna fyrir sig.
43. gr.
Aðalfundur vátryggingafélags.
44. gr.
Áhættustýring.
Vátryggingafélag skal skipuleggja starfssvið áhættustýringar með þeim hætti að það nái markmiðum sínum.
Áhættustýring skal vera skilvirk og vel samþætt skipulagi og ákvarðanatöku vátryggingafélags og höfð að leiðarljósi í starfi stjórnar, forstjóra og þeirra sem bera ábyrgð á lykilstarfssviðum félagsins.
Áhættustýring skal ná yfir þá áhættuþætti sem notaðir eru í útreikningi á gjaldþolskröfu skv. 97. gr. sem og áhættuþætti sem ekki eru að öllu leyti hluti af þeim útreikningum.
Áhættustýring skal hið minnsta taka til eftirfarandi þátta:
a. áhættutöku vegna sölu vátrygginga og meðhöndlunar tjóna,
b. eigna- og skuldastýringar,
c. fjárfestingaráhættu, sérstaklega afleiðna,
d. lausafjáráhættu og samþjöppunaráhættu,
e. rekstraráhættu,
f. endurtrygginga og annarra áhættuvarna.
Í reglum stjórnar um áhættustýringu skv. 39. gr. skal fjallað um hvern áhættuþátt skv. 5. mgr.
Vátryggingafélag skal sýna fram á að fjárfestingaráhætta þess sé í samræmi við lög þessi.
Noti vátryggingafélag lánshæfismat lánshæfismatsstofnunar við útreikning á vátryggingaskuld og gjaldþolskröfu skal það vera hluti af áhættustýringu félagsins að meta hvort lánshæfismatið eigi við með því að nota aðrar aðferðir við matið verði því við komið í því skyni að draga úr sjálfvirkum áhrifum utanaðkomandi mats.
Fjármálaeftirlitið setur reglur um aðferðir sem fylgja skal við mat á lánshæfismati utanaðkomandi aðila, svo sem lánshæfismatsstofnana, sem byggjast á tæknilegum framkvæmdastöðlum Evrópsku vátrygginga- og lífeyriseftirlitsstofnunarinnar.
Noti vátryggingafélag eigin líkan að fullu eða að hluta sem Fjármálaeftirlitið hefur samþykkt skal áhættustýringin:
a. hanna eigið líkan og innleiða það,
b. prófa og sannreyna líkanið,
c. skrá upplýsingar um líkanið og allar breytingar á því,
d. greina líkanið og virkni þess og gefa skýrslu um það,
e. upplýsa stjórn félagsins um virkni líkansins, gera tillögur um umbætur og upplýsa um breytingar sem gerðar eru á líkaninu til að bæta þá veikleika sem fram hafa komið.
45. gr.
Eigið áhættu- og gjaldþolsmat.
1. Heildargjaldþolsþörf félagsins þar sem tekið er tillit til áhættusniðs, samþykktra þolmarka og stefnu félagsins. Vátryggingafélag skal hafa til staðar ferla sem taka mið af eðli, umfangi og margbreytileika þeirrar áhættu sem tengist starfseminni og gera félaginu kleift að greina og meta með fullnægjandi hætti þá áhættuþætti sem geta orðið virkir til lengri eða skemmri tíma. Félagið skal lýsa þeim ferlum og aðferðum sem það notar við mat sitt.
2. Hvernig gjaldþolskröfum og kröfum um lágmarksfjármagn verður fullnægt.
3. Hvort og hversu mikið áhættusnið félagsins víki frá forsendum sem lagðar hafa verið til grundvallar gjaldþolskröfu, sbr. 97. gr., hvort sem byggt er á staðalreglunni eða eigin líkani. Sé eigið líkan notað skal einnig endurkvarða niðurstöður líkansins yfir í áhættumál og kvörðun gjaldþolskröfunnar.
Eigið áhættu- og gjaldþolsmat skal vera óaðskiljanlegur hluti af stefnu félagsins.
Vátryggingafélag skal gera reglulega mat skv. 1. mgr. og án tafar þegar mikil breyting verður á áhættusniði þess.
Niðurstaða eigin áhættu- og gjaldþolsmats er ekki lögbundin gjaldþolskrafa.
Fjármálaeftirlitið setur nánari reglur um framkvæmd eigin áhættu- og gjaldþolsmats sem byggjast á tæknilegum framkvæmdastöðlum Evrópsku vátrygginga- og lífeyriseftirlitsstofnunarinnar.
46. gr.
Innra eftirlit.
Starfssvið regluvörslu felur í sér ráðgjöf til stjórnar um fylgni við lög þessi, reglur og önnur stjórnvaldsfyrirmæli á grundvelli þeirra. Einnig skal meta áhrif lagabreytinga á starfsemi vátryggingafélagsins.
47. gr.
Innri endurskoðun.
Innri endurskoðun skal vera hlutlæg og óháð rekstrareiningum vátryggingafélagsins.
Upplýsa skal stjórn um allar niðurstöður og ábendingar innri endurskoðunar sem tekur ákvörðun um aðgerðir og sér um að þeim sé framfylgt.
48. gr.
Starfssvið tryggingastærðfræðings.
a. ber ábyrgð á útreikningi vátryggingaskuldar,
b. tryggir notkun á viðeigandi forsendum, aðferðum og undirliggjandi líkönum við útreikning á vátryggingaskuld,
c. metur gæði gagna sem notuð eru við útreikning á vátryggingaskuld og hvort þau séu fullnægjandi,
d. ber saman besta mat vátryggingaskuldar við reynslu,
e. upplýsir stjórn hvort vátryggingaskuld sé áreiðanleg og viðeigandi,
f. hefur umsjón með útreikningi á vátryggingaskuld þegar hún er reiknuð miðað við hvert tjónstilvik fyrir sig,
g. gefur álit á áhættutöku félagsins vegna vátrygginga,
h. gefur álit á endurtryggingavernd félagsins,
i. starfar með starfssviði áhættustýringar til að áhættustýringarkerfi félagsins skv. 44. gr. sé skilvirkt, sér í lagi varðandi útreikning áhættu vegna gjaldþolskrafna og vegna eigin áhættu- og gjaldþolsmats.
Starfssviði tryggingastærðfræðings skal sinnt af aðilum sem hafa þekkingu á tryggingastærðfræði og fjármálastærðfræði í samræmi við eðli, umfang og margbreytileika þeirrar áhættu sem fylgir starfsemi vátryggingafélagsins og geta sýnt fram á að þeir hafi þá reynslu sem við á við notkun á þeim stöðlum sem tengjast faginu, svo og öðrum viðeigandi stöðlum.
Líftryggingafélag sem fellur undir undanþáguákvæði laganna skv. 3. mgr. 3. gr. skal sjá til þess að tryggingastærðfræðingur eða sérfræðingur með sambærilega þekkingu taki að sér eftirfarandi störf fyrir félagið:
1. Að fylgjast með því að farið sé eftir reiknigrundvelli iðgjalda, iðgjaldasjóðs og ágóðaúthlutunar.
2. Að fylgjast með því að fylgt sé settum reglum um ákvörðun endurkaupsverðs og fjárhæða gjaldfrjálsra líftrygginga og sjúkra- og heilsutrygginga sem reknar eru samkvæmt tæknilegum grundvelli.
Tryggingastærðfræðingur líftryggingafélags skv. 3. mgr. getur krafist allra gagna og upplýsinga af félaginu til að hann geti innt starf sitt af hendi. Hann getur krafist þess að stjórnin sé kölluð saman og hefur að jafnaði rétt til þess að vera viðstaddur og tjá sig á fundum stjórnarinnar. Sé hann ekki sammála ákvörðun stjórnar hefur hann rétt til að láta skrá álit sitt í gerðabók félagsins.
Komist tryggingastærðfræðingur líftryggingafélags skv. 3. mgr. að því í starfi sínu að félagið sem hann starfar fyrir fari ekki að settum reglum varðandi framangreind atriði skal hann tafarlaust tilkynna það Fjármálaeftirlitinu. Fjármálaeftirlitið getur krafið tryggingastærðfræðing líftryggingafélags um þær upplýsingar sem nauðsynlegar eru vegna eftirlits með iðgjaldagrundvelli, líftryggingaskuld og fjárhagsstöðu líftryggingafélags.
Sá einn má taka að sér störf fyrir líftryggingafélög skv. 3.–5. mgr. sem hlotið hefur viðurkenningu Fjármálaeftirlitsins.
49. gr.
Útvistun.
Útvistun mikilvægra verkefna og lykilstarfssviða skal ekki leiða til:
a. verulegrar skerðingar á gæðum stjórnkerfis félagsins,
b. óhóflegrar aukningar á rekstraráhættu félagsins,
c. takmörkunar á möguleikum Fjármálaeftirlitsins til að sinna eftirliti með því hvort vátryggingafélag uppfylli skyldur sínar,
d. skerðingar á samfelldri og fullnægjandi þjónustu við vátryggingartaka.
Vátryggingafélag skal upplýsa Fjármálaeftirlitið fyrir fram um útvistun mikilvægra verkefna og lykilstarfssviða, svo og um breytingar sem verða á þeirri útvistun.
Fjármálaeftirlitið setur reglur um skilyrði útvistunar, sér í lagi til þjónustuaðila utan aðildarríkja, sem byggjast á tæknilegum framkvæmdastöðlum Evrópsku vátrygginga- og lífeyriseftirlitsstofnunarinnar.
50. gr.
Reglugerð.
a. áhættustýringu, sér í lagi hvað varðar eigna- og skuldastýringu og fjárfestingarstefnu vátryggingafélags,
b. stjórnarhætti,
c. innra eftirlit.
d. innri endurskoðun,
e. starfssvið tryggingastærðfræðings.
Fjármálaeftirlitið setur reglur um kröfur um hæfi stjórnar, forstjóra og þeirra sem bera ábyrgð á lykilstarfssviðum skv. 41. gr. og skilyrði útvistunar, sér í lagi til þjónustuaðila utan aðildarríkja, sem byggjast á tæknilegum framkvæmdastöðlum Evrópsku vátrygginga- og lífeyriseftirlitsstofnunarinnar.
Fjármálaeftirlitið setur reglur um mat á heildargjaldþolsþörf vátryggingafélags í eigin áhættu- og gjaldþolsmati skv. 1. tölul. 1. mgr. 45. gr. sem byggjast á tæknilegum framkvæmdastöðlum Evrópsku vátrygginga- og lífeyriseftirlitsstofnunarinnar.
51. gr.
Kaupauki og starfslokasamningur.
Frekari útfærsla á greiðslu kaupauka og kaupaukagreiðslu setur ráðherra í reglugerð um starfskjarastefnu vátryggingafélags.
Hafi hagnaður verið af rekstri félagsins samfellt síðustu þrjú ár er heimilt að gera starfslokasamninga. Með starfslokasamningi í grein þessari er átt við hvers konar samninga sem gerðir eru á milli forstjóra eða starfsmanns sem ber ábyrgð á lykilstarfssviði annars vegar og vátryggingafélags hins vegar og kunna að færa þeim sem lætur af störfum hlunnindi eða réttindi umfram hefðbundnar launagreiðslur í uppsagnarfresti. Slíkir samningar skulu vera í formi beinna launagreiðslna og ekki vara lengur en 12 mánuði eftir starfslok.
Sérstaklega skal gera grein fyrir starfslokasamningum í skýringum með ársreikningi. Ráðherra getur kveðið nánar á um skilyrði og framkvæmd starfslokasamninga í reglugerð.
52. gr.
Takmörkun arðgreiðslna.
IX. KAFLI
Opinber birting.
53. gr.
Ársreikningar.
Ársreikningur ásamt skýrslu stjórnar skal vera aðgengilegur almenningi, t.d. á vef félagsins.
Ef Fjármálaeftirlitið verður vart við að ársreikningur vátryggingafélags er ekki í samræmi við lög getur það krafist breytinga á reikningsskilunum og ef tilefni er til að þau verði tekin á ný til umfjöllunar á hluthafafundi og skal félaginu þá veittur hæfilegur frestur.
54. gr.
Skýrsla um gjaldþol og fjárhagslega stöðu.
1. Starfsemi og afkomu vátryggingafélagsins.
2. Stjórnkerfi vátryggingafélagsins og hversu vel það samræmist áhættusniði þess.
3. Áhættuskuldbindingum, samþjöppun, áhættuvörnum og næmni fyrir hverja tegund áhættu fyrir sig.
4. Grundvelli og aðferðum við mat á eignum, vátryggingaskuld og öðrum skuldbindingum ásamt skýringu á frávikum frá mati í reikningsskilum ef við á.
5. Fjármagnsstýringu sem inniheldur a.m.k. umfjöllun um:
a. uppbyggingu, fjárhæð og gæði gjaldþolsliða,
b. fjárhæðir gjaldþolskröfu og lágmarksfjármagns,
c. ef við á, útskýringu á muninum á forsendum eigin líkans sem notað er við útreikning gjaldþolskröfu og undirliggjandi forsendum staðalreglunnar,
d. ef við á, hversu mikið vantaði upp á að skilyrði um lágmarksfjármagn væri uppfyllt á uppgjörstímanum, jafnvel þó að leyst hafi verið úr því, ásamt útskýringum á uppruna fráviksins og afleiðingum; gera skal grein fyrir til hvaða aðgerða var gripið, sama á við um veruleg frávik frá gjaldþolskröfu á uppgjörstímanum.
Í lýsingu skv. 5. tölul. 1. mgr. skal vera greining á verulegum breytingum frá síðasta uppgjörstímabili og útskýring á meiri háttar mismuni í samanburði við reikningsskil. Jafnframt skal greina frá með hvaða hætti hægt er að flytja fjármagn til eða frá félaginu og innan félagsins. Upplýsingar um gjaldþolskröfu skv. d-lið 5. tölul. 1. mgr. skulu gera greinarmun á gjaldþolskröfu eins og hún er metin skv. XVI. kafla og viðbótargjaldþolskröfu skv. 32. gr. og áhrifum sérstakra stika, ef við á, sem notaðir eru að kröfu Fjármálaeftirlitsins skv. 102. gr. Þá skal koma fram fyrirvari, ef við á, um að endanleg gjaldþolskrafa bíði staðfestingar Fjármálaeftirlitsins, sbr. ákvæði í XVI. kafla um aðkomu Fjármálaeftirlitsins að ákvörðun gjaldþolskröfu.
55. gr.
Skýrsla um gjaldþol og fjárhagslega stöðu. Undanþáguákvæði.
Fjármálaeftirlitið getur heimilað vátryggingafélagi að nota eða vísa til opinberrar birtingar upplýsinga sem birtar eru á grundvelli lagaskyldu að því gefnu að þær upplýsingar jafngildi lágmarkskröfum skv. 1. mgr. 54. gr.
Ákvæði 1. og 2. mgr. eiga ekki við um birtingu upplýsinga skv. 5. tölul. 1. mgr. 54. gr.
56. gr.
Skýrsla um gjaldþol og fjárhagslega stöðu.
Uppfærslur og upplýsingar birtar að eigin frumkvæði.
1. Vátryggingafélag stenst ekki kröfur um lágmarksfjármagn og Fjármálaeftirlitið telur að félagið geti ekki lagt fram raunhæfa fjármögnunaráætlun eða það fær ekki áætlun innan mánaðar.
2. Veruleg frávik eru frá því að gjaldþolskröfu sé fullnægt og Fjármálaeftirlitið fær ekki raunhæfa endurreisnaráætlun innan tveggja mánaða.
Í tilviki 1. tölul. 1. mgr. skal Fjármálaeftirlitið krefjast þess að vátryggingafélagið birti án tafar upplýsingar um þá fjárhæð sem upp á vantar með útskýringum á tilurð og afleiðingum þess að kröfu um lágmarksfjármagn er ekki fullnægt og með hvaða hætti brugðist er við því. Ef vátryggingafélagið fullnægir ekki kröfum um lágmarksfjármagn innan þriggja mánaða, þrátt fyrir að fjármögnunaráætlunin hafi upphaflega verið talin raunhæf, skal það upplýsa um það opinberlega í lok tímabilsins ásamt útskýringum á uppruna og afleiðingum og hvaða aðgerða ætlunin er að grípa til.
Í tilviki 2. tölul. 1. mgr. skal Fjármálaeftirlitið krefjast þess að vátryggingafélagið birti án tafar upplýsingar um þá fjárhæð sem upp á vantar, ásamt útskýringum á tilurð og afleiðingum þess að gjaldþolskröfu er ekki fullnægt og með hvaða hætti brugðist er við því. Ef vátryggingafélagið fullnægir ekki gjaldþolskröfu innan sex mánaða, þrátt fyrir að endurreisnaráætlunin hafi upphaflega verið talin raunhæf, skal það upplýsa um það opinberlega fyrir lok tímabilsins ásamt útskýringum á uppruna og afleiðingum og hvaða aðgerða ætlunin er að grípa til.
Vátryggingafélagi er heimilt að birta í skýrslunni að eigin frumkvæði frekari upplýsingar og útskýringar varðandi gjaldþol og fjárhagslega stöðu til viðbótar við kröfur í þessu ákvæði.
57. gr.
Skýrsla um gjaldþol og fjárhagslega stöðu.
Stefna og samþykki stjórnar.
Skýrsla um gjaldþol og fjárhagslega stöðu þarf að hljóta samþykki stjórnar vátryggingafélagsins áður en hún er birt.
Ráðherra setur reglugerð sem tilgreinir nánar hvaða upplýsingar eiga að koma fram í skýrslu um gjaldþol og fjárhagslega stöðu og hvaða frestir gilda um birtingu skýrslunnar.
Fjármálaeftirlitið setur reglur um ferli vátryggingafélaga við skýrslugerð um gjaldþol og fjárhagslega stöðu og á hvaða formi skýrslan skuli vera sem byggjast á tæknilegum framkvæmdastöðlum Evrópsku vátrygginga- og lífeyriseftirlitsstofnunarinnar.
X. KAFLI
Virkur eignarhlutur. Hlutabréf. Lánveitingar.
58. gr.
Tilkynning til Fjármálaeftirlitsins.
Kaup á virkum eignarhlut geta ekki komið til framkvæmda fyrr en tímafrestur Fjármálaeftirlitsins skv. 1. málsl. 2. mgr. 59. gr., sbr. 60. gr., er liðinn eða Fjármálaeftirlitið hefur tilkynnt þeim sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut að hann sé hæfur til að fara með eignarhlutinn.
Í skriflegri tilkynningu til Fjármálaeftirlitsins skulu fylgja eftirfarandi upplýsingar:
1. Nafn og heimili þess sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut.
2. Nafn þess vátryggingafélags sem fyrirhugað er að fjárfesta í.
3. Stærð þess hlutar eða atkvæðisréttar sem fyrirhugað er að fjárfesta í.
4. Áform um breytingar á verkefnum vátryggingafélags.
5. Fjármögnun fjárfestingarinnar.
6. Fjárhagsstaða þess sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut.
7. Fyrirhuguð viðskiptatengsl þess sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut við hlutaðeigandi vátryggingafélag.
8. Reynsla þess sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut af vátryggingastarfsemi og fjármálastarfsemi.
9. Eignarhald, stjórnarseta eða önnur þátttaka, þess sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut, í starfsemi lögaðila.
10. Refsingar sem sá sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut hefur verið dæmdur til að sæta og hvort viðkomandi sæti rannsókn sakamáls.
11. Náin tengsl þess sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut við aðra lögaðila.
12. Aðrar upplýsingar sem Fjármálaeftirlitið telur nauðsynlegar og birtir opinberlega upplýsingar um.
59. gr.
Mat og tilkynning Fjármálaeftirlitsins.
Niðurstaða Fjármálaeftirlitsins skal vera skrifleg og tilkynnt þeim sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut eigi síðar en tveimur virkum dögum eftir að niðurstaðan lá fyrir. Liggi niðurstaða Fjármálaeftirlitsins ekki fyrir innan þess tímafrests sem kveðið er á um í 60. gr. skal litið svo á að Fjármálaeftirlitið hafi ekki athugasemdir við fyrirætlanir þess sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut í hlutaðeigandi vátryggingafélagi. Setji Fjármálaeftirlitið skilyrði fyrir því að sá sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut megi fara með eignarhlutinn, og þau koma fram í tilkynningu til hans, skal hann staðfesta að hann muni uppfylla skilyrði þess.
Hafi sá sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut eigi ráðist í þær fjárfestingar sem hann hafði tilkynnt Fjármálaeftirlitinu innan sex mánaða frá því að niðurstaða þess lá fyrir skal hann tilkynna því að nýju um fyrirhugaða fjárfestingu sína. Ákvæði 58., 60. og 61. gr. gilda um þá tilkynningu og viðbrögð Fjármálaeftirlitsins við henni.
Ef sá sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut er vátryggingafélag eða fjármálafyrirtæki með starfsleyfi í öðru aðildarríki eða móðurfélag slíks aðila eða einstaklingur eða lögaðili sem hefur yfirráð yfir slíkum aðila, og ef félagið sem þessi aðili hyggst öðlast virkan eignarhlut í yrði dótturfélag hans eða lyti yfirráðum hans í kjölfar öflunar þessa eignarhlutar, skal Fjármálaeftirlitið hafa samráð við viðeigandi eftirlitsstjórnvöld áður en niðurstaða þess er kunngerð.
Aðili sem fer með virkan eignarhlut skal á hverjum tíma teljast hæfur til að fara með virkan eignarhlut í vátryggingafélagi. Verði breytingar á upplýsingum skv. 58. gr. sem geta haft áhrif á mat Fjármálaeftirlitsins skv. 61. gr. er Fjármálaeftirlitinu heimilt að taka til endurskoðunar hæfi aðila til að fara með virkan eignarhlut í vátryggingafélagi.
60. gr.
Staðfesting Fjármálaeftirlitsins.
Fjármálaeftirlitinu er heimilt að óska aftur eftir frekari upplýsingum. Slík beiðni lengir ekki framangreinda tímafresti. Ef sá sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut er staðsettur utan aðildarríkja, eða hann lýtur ekki opinberu fjármálaeftirliti innan aðildarríkja, bætist bið eftir upplýsingum við dagafjölda skv. 5. málsl. 1. mgr. en þó ekki umfram þrjátíu virka daga.
Sé sá sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut lögaðili skulu upplýsingar skv. 3. mgr. 58. gr. eiga við um lögaðilann sjálfan, stjórnarmenn hans, forstjóra og þá einstaklinga og lögaðila sem eiga virkan eignarhlut í lögaðilanum. Skal þá enn fremur upplýst um endurskoðanda lögaðilans. Skulu upplýsingarnar studdar gögnum eftir því sem það á við.
Fjármálaeftirlitinu er heimilt að veita undanþágur frá skilum á upplýsingum skv. 3. mgr. 58. gr. hafi lögaðili ekki tök á að afla þeirra eða ef sá sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut lýtur opinberu fjármálaeftirliti í öðru ríki og unnt er að afla sambærilegra upplýsinga frá eftirlitsstjórnvaldi þess ríkis.
61. gr.
Viðmið.
1. Orðspori þess sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut.
2. Orðspori og reynslu þess sem kemur til með að veita vátryggingafélaginu forstöðu komi til hinna fyrirhuguðu kaupa eða aukningar eignarhlutar.
3. Fjárhagslegu heilbrigði þess sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut í vátryggingafélaginu, einkum með tilliti til þess reksturs sem vátryggingafélagið hefur með höndum.
4. Hvort eignarhald þess sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut skapi hættu á hagsmunaárekstrum á fjármálamarkaði.
5. Stærð þess hlutar eða atkvæðisréttar sem sá sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut hyggst fjárfesta í.
6. Hvort ætla megi að eignarhald þess sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut muni torvelda eftirlit með hlutaðeigandi vátryggingafélagi. Við mat á því skal m.a. horft til fyrri samskipta þess sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut við Fjármálaeftirlitið eða önnur stjórnvöld, til þess hvort náin tengsl þess sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut við einstaklinga eða lögaðila geti að mati Fjármálaeftirlitsins hindrað það í eðlilegum eftirlitsaðgerðum og hvort lög og reglur, sem gilda um þann sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut, hindra eðlilegt eftirlit.
7. Hvort ætla megi að eignarhald þess sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut muni leiða til peningaþvættis eða fjármögnunar hryðjuverka eða geti aukið líkur á að slíkt athæfi verði látið viðgangast innan hlutaðeigandi vátryggingafélags.
8. Hvort sá sem hyggst eignast eða auka við virkan eignarhlut hefur gefið Fjármálaeftirlitinu umbeðnar upplýsingar ásamt fylgigögnum og þær upplýsingar hafa reynst réttar.
62. gr.
Aðili sendir ekki tilkynningu.
63. gr.
Óhæfur aðili eignast hlut.
64. gr.
Tilkynning eiganda um aðilaskipti.
65. gr.
Tilkynning vátryggingafélags um aðilaskipti.
66. gr.
Upplýsingaskylda og viðvarandi mat á hæfi eiganda virkra eignarhluta.
Eigi sjaldnar en einu sinni á ári skal vátryggingafélag tilkynna Fjármálaeftirlitinu um þá hluthafa sem eiga virkan eignarhlut í því og um hlutafjáreign hvers þeirra.
Teljist einstaklingur eða lögaðili ekki lengur hæfur til þess að fara með virkan eignarhlut er heimilt að veita hæfilegan frest til úrbóta sé það unnt að mati Fjármálaeftirlitsins. Verði úrbótum ekki við komið eða líði frestur sem Fjármálaeftirlitið hefur veitt skv. 1. málsl. er aðilanum skylt að selja þann eignarhlut, sbr. 63. gr.
67. gr.
Raunverulegur eigandi.
68. gr.
Ráðstafanir tengdar virkum eignarhlut.
1. Ákveða að þeim hlut fylgi ekki atkvæðisréttur.
2. Að leggja fyrir hlutaðeigandi vátryggingafélag að grípa til ráðstafana sem draga úr skaðlegum áhrifum hluthafans.
3. Að leggja fyrir stjórn hlutaðeigandi vátryggingafélags að boða til hluthafafundar þar sem háttsemi hluthafans skal tekin fyrir. Skal fulltrúa Fjármálaeftirlitsins heimilt að sækja fundinn og taka þar til máls.
Við mat á því hvort gripið skuli til ráðstafana skv. 1. mgr. skal m.a. höfð hliðsjón af þeim atriðum sem greinir í 61. gr. Að auki skal höfð sérstök hliðsjón af því hvort staða eða háttsemi viðkomandi aðila sé til þess fallin að rýra traust almennings á hlutaðeigandi vátryggingafélagi verði hún opinber.
Fjármálaeftirlitinu er heimilt að grípa í senn til fleiri en einnar af þeim ráðstöfunum sem tilgreindar eru í 1. mgr. þyki það nauðsynlegt.
Telji Fjármálaeftirlitið að náin tengsl hindri eftirlit með starfsemi vátryggingafélags skal það fara fram á að tengslin verði strax rofin, nema það telji aðrar ráðstafanir fullnægjandi.
69. gr.
Hlutabréf. Lánveitingar.
Vátryggingafélagi er óheimilt að veita lán sem tryggð eru með veði í hlutabréfum eða skuldabréfum útgefnum af því. Sama gildir um aðra samninga sé undirliggjandi áhætta á eigin bréf.
Megi greiða nýja hluti með skuldajöfnuði eða á annan hátt en með reiðufé við hækkun hlutafjár skulu reglur þar að lútandi koma fram í ákvörðun hluthafafundar um hækkunina og gildir ákvæði 14. gr. eftir því sem við getur átt. Ákvörðun um að innborgun nýrra hluta geti farið fram með skuldajöfnuði skal hljóta samþykki Fjármálaeftirlitsins.
Allar ákvarðanir um lækkun hlutafjár í vátryggingafélagi skulu tilkynntar fyrir-fram til Fjármálaeftirlitsins.
XI. KAFLI
Endurskoðun.
70. gr.
Endurskoðun.
Endurskoðandi má ekki eiga sæti í stjórn, vera starfsmaður vátryggingafélags eða starfa í þágu þess að öðru en endurskoðun. Hann má ekki vera skuldugur félaginu, hvorki sem skuldari né ábyrgðarmaður, og sama gildir um maka hans.
Endurskoðendur félags eiga rétt á að sitja stjórnar- og félagsfundi í vátryggingafélagi og er þeim skylt að mæta á aðalfundi.
Endurskoðanda eða endurskoðunarfélag skal kjósa til fimm ára á aðalfundi. Óheimilt er að kjósa sama endurskoðanda eða endurskoðunarfélag fyrr en að fimm árum liðnum frá því að starfstíma skv. 1. málsl. lauk. Þrátt fyrir ákvæði 1. málsl. getur vátryggingafélag vikið endurskoðanda eða endurskoðunarfélagi frá áður en fimm ára kjörtímabili lýkur að fengnu áliti endurskoðendaráðs.
71. gr.
Upplýsinga- og tilkynningarskylda endurskoðanda.
Endurskoðanda er einnig skylt að gera Fjármálaeftirlitinu tafarlaust viðvart fái hann vitneskju um eftirfarandi atriði eða ákvarðanir í starfi sínu fyrir félagið eða þá sem vátryggingafélagið er í nánum tengslum við:
a. veruleg brot á þeirri löggjöf sem gildir um starfsemi félagsins,
b. málefni sem kunna að hafa úrslitaþýðingu fyrir áframhaldandi starfsemi félagsins,
c. neitun eða fyrirvara um að árita ársreikning félagsins,
d. að gjaldþolskröfu eða kröfu um lágmarksfjármagn er ekki fullnægt.
Endurskoðanda er jafnframt skylt að veita Fjármálaeftirlitinu upplýsingar skv. 1. og 2. mgr. vegna aðila sem vátryggingafélagið er í nánum tengslum við og endurskoðandi hefur orðið áskynja í störfum sínum.
Upplýsingar sem endurskoðandi veitir Fjármálaeftirlitinu samkvæmt ákvæðum þessarar greinar teljast ekki brot á lögbundinni eða samningsbundinni þagnarskyldu.
XII. KAFLI
Rekstur líftrygginga- og skaðatryggingastarfsemi.
72. gr.
Mörk líftryggingafélaga og skaðatryggingafélaga.
Hafi skaðatryggingafélag fjárhagsleg, viðskiptaleg eða stjórnunarleg tengsl við líftryggingafélag skal gæta þess að fjárhagur vátryggingafélaganna raskist ekki vegna samninga á milli félaganna eða annarra samninga sem gætu haft áhrif á skiptingu útgjalda og tekna á milli þeirra.
73. gr.
Aðskilnaður líf- og skaðatryggingastarfsemi.
Til viðbótar við útreikning gjaldþolskröfu skv. 97. gr. og á lágmarksfjármagni skv. 112. gr. skal vátryggingafélag með heimild til starfsemi í líftryggingum og skaðatryggingum skv. 1. mgr. 72. gr. reikna eftirfarandi:
1. Ígildi lágmarksfjármagns, reiknað eingöngu út frá þeim hluta starfseminnar sem telst til líftrygginga.
2. Ígildi lágmarksfjármagns, reiknað eingöngu út frá þeim hluta starfseminnar sem telst til skaðatrygginga.
Ekki má mæta ígildi lágmarksfjármagns vegna líftryggingastarfsemi skv. 1. tölul. 2. mgr. með skaðatryggingastarfsemi og öfugt.
Sé lágmarkskröfum skv. 2. mgr. fullnægt má nota hvaða viðurkennda gjaldþolsliði sem er til að mæta gjaldþolskröfu skv. 97. gr. Tilkynna skal Fjármálaeftirlitinu um slíka ráðstöfun.
Við gerð ársreiknings og annarra uppgjöra skal þess gætt að niðurstöður líftryggingastarfsemi annars vegar og skaðatryggingastarfsemi hins vegar séu aðskildar. Öllum tekjum, sér í lagi iðgjöldum, greiðslum frá endurtryggjendum og fjárfestingartekjum skal skipt eftir uppruna. Einnig skal skipta útgjöldum, sér í lagi tjóna- og bótagreiðslum, hækkun á vátryggingaskuld, endurtryggingaiðgjöldum og rekstrarkostnaði eftir uppruna. Teljist liðir sameiginlegir með báðum þáttum starfseminnar skal þeim skipt með uppskiptingaraðferð sem Fjármálaeftirlitið samþykkir.
Vátryggingafélög skulu á grundvelli uppgjörsins gera grein fyrir hvernig viðurkenndir kjarnagjaldþolsliðir mæta ígildi lágmarksfjármagns í líftryggingastarfsemi annars vegar og skaðatryggingastarfsemi hins vegar skv. 2. mgr., sbr. XV. kafla um flokkun gjaldþolsliða.
Dugi viðurkenndir eiginfjárliðir ekki til að mæta ígildi lágmarksfjármagns í öðrum þætti starfseminnar í samræmi við 3. mgr. skulu ákvæði XIX. kafla um sérstakar ráðstafanir gilda um þann þátt starfseminnar óháð niðurstöðu í hinum þætti starfseminnar. Í þeim tilgangi er unnt að veita undanþágu frá 3. mgr. sem felur í sér heimild til að færa kjarnagjaldþolsliði frá einum þætti starfseminnar til annarrar.
XIII. KAFLI
Mat á efnahagsreikningi.
74. gr.
Mat á eignum og skuldbindingum.
Ákvæði 1. mgr. eiga einnig við um samstæður.
Ráðherra skal setja reglugerð sem tilgreinir nánar þær aðferðir sem nota skal við mat á eignum og skuldbindingum vátryggingafélags og samstæðna.
XIV. KAFLI
Vátryggingaskuld.
75. gr.
Almenn ákvæði um fjárhagsskuldbindingar vegna vátryggingarsamninga.
Vátryggingaskuld skal á hverjum tíma vera sú fjárhæð sem vátryggingafélag þarf að greiða ef vátryggingaskuldbinding þess væri flutt til annars vátryggingafélags með skömmum fyrirvara.
Mat vátryggingaskuldar skal styðjast við og vera í samræmi við markaðsupplýsingar ásamt tiltækum upplýsingum um vátryggingaráhættu.
Vátryggingaskuld skal metin með varfærni og með áreiðanleika og hlutlægni að leiðarljósi.
76. gr.
Útreikningur á vátryggingaskuld.
Besta mat skuldbindinga er meðaltal framtíðarfjárstreymis vegið með líkindum að teknu tilliti til áhrifa tímasetninga greiðslna með viðeigandi áhættulausum vaxtaferli.
Útreikningur á besta mati skuldbindinga skal vera byggður á nýjum og áreiðanlegum upplýsingum, raunsæjum forsendum og viðeigandi tryggingastærðfræðilegum og tölfræðilegum aðferðum.
Áætlun um fjárstreymi sem notuð er við útreikning á besta mati skuldbindinga skal taka mið af öllum inn- og útborgunum sem leiðir af uppgjöri skuldbindinga vegna vátryggingarsamninga.
Besta mat vátryggingaskuldar skal reikna án lækkunar útgjalda vegna endurtryggingarsamninga og samninga við félög með sérstakan tilgang. Áhrif slíkra samninga skal reikna sérstaklega skv. 82. gr.
Áhættuálag er sú fjárhæð sem ásamt besta mati er ætlað að tryggja að vátryggingaskuld samsvari þeirri fjárhæð sem gera má ráð fyrir að önnur vátryggingafélög áskilji til þess að taka að sér og standa við þær skuldbindingar sem vátryggingaskuld félagsins er ætlað að mæta.
Vátryggingafélag skal meta besta mat og áhættuálag skuldbindinga hvort í sínu lagi.
Þegar líkja má eftir vátryggingaskuldbindingum sem vátryggingaskuld er ætlað að mæta, með fjármálagerningum sem hafa áreiðanlegt markaðsverð skal ákveða vátryggingaskuld fyrir það fjárstreymi á grundvelli markaðsverðs þessara fjármálagerninga. Í slíkum tilfellum þarf ekki að aðgreina besta mat og áhættuálag í útreikningi vátryggingaskuldar.
Áhættuálag skal reiknað sem fjármagnskostnaður við að leggja til eigið fé til jafns við þá gjaldþolskröfu sem nauðsynleg er til að standa undir vátryggingaskuldbindingum á uppgjörstíma þeirra.
Vextir sem nota skal við mat á fjármagnskostnaði við að leggja til viðurkennda gjaldþolsliði til að mæta fjárhæð skv. 6. mgr. skulu vera þeir sömu fyrir öll vátryggingafélög.
77. gr.
Útreikningur á áhættulausum vaxtaferli.
Sá hluti vaxtaferilsins sem er framreiknaður skal byggjast á upplýsingum fram að síðasta gjalddaga þar sem á markaði er dýpt, seljanleiki og gagnsæi. Þann vaxtaferil skal framreikna að endanlegum langtímavöxtum.
78. gr.
Upplýsingar vegna mats á vátryggingaskuld.
79. gr.
Önnur atriði varðandi mat á vátryggingaskuld.
1. Öllum útgjöldum sem á þau falla vegna umsýslu við vátryggingaskuldbindingar.
2. Verðbólgu, þ.m.t. breytingum á uppgjörskostnaði og tjónagreiðslum.
3. Öllum greiðslum til vátryggingartaka og rétthafa, þ.m.t. valkvæðra bónusgreiðslna, sem vátryggingafélag gerir ráð fyrir að inna af hendi hvort sem þær eru tryggðar með samningsákvæðum eða ekki.
80. gr.
Mat á fjárhagslegri ábyrgð og valkvæðum ákvæðum í vátryggingarsamningum.
Mat á líkindum þess að vátryggingartakar nýti valkvæð ákvæði, þ.m.t. uppsögn og endurkaup samninga, skal vera raunsætt og byggt á reynslu og traustum upplýsingum. Matið skal einnig taka mið af áhrifum sem hugsanlegar breytingar á aðstæðum, fjárhagslegum eða öðrum, kunna að hafa á nýtingu valkvæðra ákvæða.
81. gr.
Flokkun skuldbindinga.
82. gr.
Kröfur vegna samninga við endurtryggjendur og félög með sérstakan tilgang.
Við matið skal taka mið af þeim tíma sem líður frá því að krafa stofnast til greiðslu hennar.
Endanlegt mat skal reiknað með hliðsjón af hugsanlegu tapi vegna vanefnda mótaðilans. Matið byggist á líkindum þess að greiðslufall verði hjá mótaðila og væntu tapi á endurkröfu sem slíkt hefði í för með sér.
83. gr.
Áreiðanleiki upplýsinga og nálgun við mat vátryggingaskuldar.
Ef sérstakar aðstæður verða þess valdandi að vátryggingafélag hefur ekki fullnægjandi gögn til að beita áreiðanlegum tryggingastærðfræðilegum aðferðum á hluta skuldbindinga þeirra vegna vátrygginga eða kröfur vegna endurtryggingasamninga eða samninga við félög með sérstakan tilgang skal því heimilt að nota nálgunaraðferðir við matið þar með talið mat hvers einstaks tjónsatburðar í besta mati vátryggingaskuldar.
84. gr.
Áhrif reynslu á útreikninga.
Sé kerfisbundinn munur á besta mati á vátryggingaskuld og reynslu vátryggingafélags skal gera viðeigandi breytingar á þeim tryggingastærðfræðilegu aðferðum sem notaðar eru og, ef við á, þeim forsendum sem lagðar eru til grundvallar matinu.
85. gr.
Eftirlit með vátryggingaskuld.
86. gr.
Hækkun vátryggingaskuldar.
87. gr.
Reglugerð.
1. Tölfræðilegar og tryggingastærðfræðilegar aðferðir til að reikna besta mat í samræmi við 2. mgr. 76. gr.
2. Aðferðir við að reikna áhættulausan vaxtaferil til núvirðingar á besta mati vátryggingaskuldar skv. 2. mgr. 76. gr.
3. Við hvaða aðstæður þurfi ekki að reikna besta mat og áhættuálag hvort í sínu lagi og hvaða aðferðir skulu notaðar í þeim tilvikum.
4. Aðferðir og forsendur sem notaðar eru í útreikningi áhættuálags, þar á meðal hvaða viðurkenndu gjaldþolsliðir geta mætt vátryggingaskuldbindingum og ákvörðun vaxta við útreikning fjármagnskostnaðar.
5. Vátryggingagreinum sem skuldbindingum er skipt í við útreikning vátryggingaskuldar 81. gr.
6. Staðla sem vátryggingafélag þarf að fylgja til þess að gögn sem eru notuð við útreikning vátryggingaskuldar séu viðeigandi, heildstæð og nákvæm og þær sérstöku aðstæður sem gera að verkum að leyfilegt er að nota nálganir, svo sem mat hvers einstaks tjónstilviks.
7. Aðferðir við útreikning á mótaðilaáhættu í mati á kröfum á endurtryggjendur og félög með sérstakan tilgang skv. 82. gr.
8. Þegar nauðsyn krefur, einfaldari aðferðir við útreikning vátryggingaskuldar, sem tryggja að tryggingastærðfræðilegar og tölfræðilegar aðferðir skv. 1. og 4. tölul. séu í samræmi við eðli, stærð og margbreytileika áhættunnar sem vátryggingafélög bera.
XV. KAFLI
Gjaldþol.
88. gr.
Gjaldþol.
89. gr.
Kjarnagjaldþol.
Frá samtölu skuldbindinga skv. XIII. kafla dregst eigin hlutafjáreign vátryggingafélagsins.
90. gr.
Stuðningsgjaldþol.
Eftirtaldir liðir geta talist til stuðningsgjaldþols fullnægi þeir ekki kröfum um að teljast til kjarnagjaldþols:
a. óinnborgað hlutafé,
b. loforð um lánveitingu og ábyrgðir,
c. aðrar lagalega bindandi kröfur sem eru í eigu vátryggingafélags.
Hafi stuðningsgjaldþolsliður verið greiddur telst hann til eignar og er þá ekki lengur hluti stuðningsgjaldþols félagsins.
Fjárhæð stuðningsgjaldþolsliðar er háð samþykki Fjármálaeftirlitsins.
91. gr.
Flokkun gjaldþols og einkenni.
1. Gjaldþolsliðurinn er tiltækur eða hægt er að innkalla hann til að mæta tapi að fullu, hvort sem er vegna áframhaldandi starfsemi eða vegna slitameðferðar, þ.e. stöðugt aðgengi.
2. Við slitameðferð er unnt að nýta heildarfjárhæð gjaldþolsliðarins til að mæta tapi og liðurinn verður ekki greiddur til baka fyrr en öllum öðrum skuldbindingum, þar á meðal skuldbindingum gagnvart vátryggingartökum og vátryggðum vegna vátryggingarsamninga, hefur verið mætt.
Við mat á því hvort gjaldþolsliðir hafi eða muni hafa einkenni skv. 1. og 2. tölul. 1. mgr. skal taka tillit til gildistíma og þá sér í lagi hvort gjaldþolsliðurinn sé afmarkaður við tiltekna lokadagsetningu. Hafi gjaldþolsliður afmarkaðan gildistíma skal litið til þess hvort gildistími hans sé í samræmi við gildistíma vátryggingaskuldbindinga.
Auk þess skal taka til skoðunar hvort gjaldþolsliðurinn hafi:
a. kröfur eða hvata til að innleysa nafnverðsfjárhæð,
b. skuldbindandi afgjöld,
c. aðrar kvaðir.
92. gr.
Meginskilyrði flokkunar í gjaldþolsþætti.
Kjarnagjaldþolsliðir flokkast í gjaldþolsþátt 2 þegar þeir hafa einkenni skv. 2. tölul. 1. mgr. 91. gr. að teknu tilliti til þeirra eiginleika sem nefndir eru í 2. mgr. 91. gr.
Stuðningsgjaldþolsliðir flokkast í gjaldþolsþátt 2 þegar þeir hafa einkenni skv. 1. og 2. tölul. 1. mgr. 91. gr. að teknu tilliti til þeirra eiginleika sem nefndir eru í 2. mgr. 91. gr.
Allir stuðningsgjaldþolsliðir sem falla ekki undir 1.–3. mgr. teljast til gjaldþolsþáttar 3.
Að auki skal eftirfarandi gilda um flokkun gjaldþols:
1. Óráðstöfuð ágóðaskuld líftryggingafélags sem telst til eigin fjár skal flokkast í gjaldþolsþátt 1.
2. Loforð um lánveitingu og ábyrgðir sem eru í vörslu óháðs vörsluaðila til hags fyrir kröfuhafa vátryggingakrafna og sem gefnar eru út af viðskiptabanka, sparisjóði eða lánafyrirtæki samkvæmt lögum um fjármálafyrirtæki flokkast í gjaldþolsþátt 2.
93. gr.
Flokkun í gjaldþolsþætti.
94. gr.
Mörk gjaldþolsþátta.
Hæft gjaldþol til að mæta lágmarksfjármagni skv. 111. gr. skal vera samtala gjaldþolsþáttar 1 og 2.
95. gr.
Reglugerð.
1. Viðmið sem Fjármálaeftirlitið leggur til grundvallar við mat á hvort heimilt er að nota stuðningsgjaldþolslið í samræmi við 90. gr.
2. Meðhöndlun eignarhlutar í fjármálafyrirtækjum við ákvörðun gjaldþols, hvort sem um er að ræða beinan eignarhlut eða víkjandi kröfur á fjármálafyrirtæki.
3. Ferli sem Fjármálaeftirlitið skal fylgja við afgreiðslu umsókna um notkun gjaldþolsliða.
4. Lista yfir viðurkennda gjaldþolsliði sem uppfylla skilyrði 92. gr. þar sem forsendur flokkunar koma fram fyrir hvern viðurkenndan gjaldþolslið.
5. Aðferðir sem Fjármálaeftirlitið skal nota til að samþykkja flokkun á gjaldþolsliðum sem ekki eru á listanum skv. 4. tölul.
6. Sértæka aðlögun á mörkum sem ætlað er að endurspegla takmarkaða möguleika á færslu gjaldþolsliða, sem eingöngu er heimilt að nota til að mæta tapi sem stafar af tilgreindum hluta skuldbindinga félagsins eða vegna tiltekinnar áhættu, þ.e. á vörðum sjóðum.
7. Takmarkanir á notkun gjaldþolsþátta 2 og 3 til að mæta gjaldþolskröfu og lágmarksfjármagni.
8. Sértæka aðlögun á mörkum sem ætlað er að endurspegla takmarkaða möguleika á færslu gjaldþolsliða sem eingöngu er heimilt að nota til að mæta tapi sem stafar af tilgreindum hluta skuldbindinga félagsins eða vegna tiltekinnar áhættu, þ.e. á vörðum sjóðum.
XVI. KAFLI
Gjaldþolskrafa.
96. gr.
Gjaldþolskrafa. Almenn ákvæði.
97. gr.
Útreikningur á gjaldþolskröfu.
Gjaldþolskrafa skal hið minnsta taka til eftirfarandi áhættuþátta:
a. skaðatryggingaráhættu,
b. líftryggingaráhættu,
c. heilsutryggingaráhættu,
d. markaðsáhættu,
e. kröfuáhættu,
f. rekstraráhættu.
Rekstraráhætta skv. f-lið skal fela í sér lagalega áhættu og undanskilja áhættu vegna stefnumótunar og orðspors.
Við útreikning á gjaldsþolskröfu skal taka mið af áhrifum áhættuvarna að því tilskildu að kröfuáhætta og önnur áhætta sem rekja má til varnanna komi fram í útreikningi gjaldþolskröfu með viðeigandi hætti.
98. gr.
Tíðni útreiknings gjaldþolskröfu.
Hafi Fjármálaeftirlitið vísbendingar um að áhættusnið vátryggingafélags hafi breyst verulega frá þeim degi þegar gjaldþolskrafa var síðast tilkynnt getur það gert viðkomandi félagi að endurreikna gjaldþolskröfu.
99. gr.
Uppbygging staðalreglu.
a. grunngjaldþolskröfu skv. 100. gr.,
b. gjaldþolskröfu vegna rekstraráhættu,
c. aðlögun vegna þess hluta vátryggingaskuldar sem nota má til að mæta tapi og frestuðum sköttum.
100. gr.
Samsetning grunngjaldþolskröfu.
Gjaldþolskrafan skal reiknuð sérstaklega fyrir hverja áhættueiningu. Miða skal við 99,5% áhættuvirði yfir eins árs tímabil. Þegar gjaldþolskröfur yfir eins árs tímabil vegna einstakra áhættueininga eru lagðar saman skal taka tillit til fjölþættingaráhrifa.
Að fengnu samþykki Fjármálaeftirlitsins getur vátryggingafélag notað stika sem endurspegla áhættusnið þess við útreikning á gjaldþolskröfu vegna vátryggingaráhættu.
101. gr.
Samræmdar útreikningsforsendur staðalreglunnar.
Til að tryggja samræmd skilyrði við notkun staðalreglunnar og til að greiða fyrir útreikningi á markaðsáhættueiningu sem vísað er til í 100. gr., mótaðilaáhættu í 100. gr., áhættuvörnum í 4. mgr. 97. gr. og útreikningi á vátryggingaskuld gefur Fjármálaeftirlitið út reglur sem byggjast á tæknilegum framkvæmdastöðlum Evrópsku vátrygginga- og lífeyriseftirlitsstofnunarinnar þar sem eftirfarandi kemur fram:
1. Listi yfir héraðsstjórnir og sveitarstjórnir á EES-svæðinu sem litið skal á sem sambærilega áhættu og viðeigandi ríki hvað varðar sérstaka tekjuöflunarmöguleika og stjórnsýslufyrirkomulag sem minnka áhættu á greiðslufalli.
2. Hlutabréfavísitala sem notuð er vegna samhverfrar aðlögunar við útreikning hlutabréfaáhættu.
3. Ákvæði um tengingu gjaldmiðla við evru til að skýra útreikning gjaldmiðlaáhættu.
102. gr.
Veruleg frávik frá forsendum staðalreglunnar.
103. gr.
Reglugerð.
1. Uppbyggingu staðalreglunnar.
2. Undiráhættueiningar sem eru nauðsynlegar til að útfæra nánar þær áhættueiningar sem tilgreindar eru í 1. mgr. 100. gr. auk þess hvernig staðið skuli að uppfærslu á útreikningi áhættueininga og undiráhættueininga.
3. Aðferðir, forsendur og staðalstika sem notaðir eru við útreikning á hverri áhættueiningu og undiráhættueiningu í grunngjaldþolskröfu.
4. Stika sem lýsa fylgni á milli áhættuþátta og verklag við uppfærslu þeirra.
5. Aðferðir og forsendur sem notaðar eru til að meta breytingar á áhættusniði vátryggingafélags þegar áhættuvarnir eru notaðar og hvaða áhrif það hefur á gjaldþolskröfu.
6. Aðferðir og stika sem notaðir eru til að meta mótaðilaáhættu vegna áhættuskuldbindinga gagnvart viðurkenndum miðlægum mótaðilum.
7. Aðferðir og stika sem notaðir eru við mat á gjaldþolskröfu vegna rekstraráhættu.
8. Aðferðir og aðlaganir sem nota skal til að endurspegla takmarkaða möguleika vátryggingafélags til áhættudreifingar með tilliti til varinna sjóða.
9. Aðferð sem nota skal til að reikna út aðlögun gjaldþolskröfu sem myndast af völdum svigrúms í vátryggingaskuld eða vegna frestaðra skatta til að draga úr tapi.
10. Stika í áhættueiningum staðalreglu vegna líftryggingaráhættu, heilsutryggingaráhættu og skaðatryggingaráhættu sem skipta má út fyrir eigin stika vátryggingafélags skv. 3. mgr. 100. gr.
11. Staðlaðar aðferðir sem vátryggingafélag á að nota til að reikna út eigin stika skv. 10. tölul. og þau skilyrði sem Fjármálaeftirlitið skal setja um að gögn notuð við útreikninga séu fullnægjandi, nákvæm og viðeigandi áður en samþykki um notkun þeirra er gefið.
12. Einfaldaða útreikninga sem nota má á tilteknar áhættueiningar og undiráhættueiningar, auk þeirra skilyrða sem vátryggingafélög, þar á meðal bundin vátryggingafélög, skulu uppfylla til að fá heimild til að nota slíkar einfaldanir.
13. Aðferðir sem notaðar eru við mat á tengdum félögum, sér í lagi þegar gjaldþolskrafa vegna hlutabréfaáhættu sem er undireining markaðsáhættu er reiknuð. Taka skal tillit til líkinda á minna flökti í virði slíkra tengdra félaga sem stafa af stefnumarkandi eðli þessara fjárfestinga og þeirra áhrifa sem vátryggingafélagið getur haft á rekstur hins tengda félags.
14. Hvernig nota eigi mat utanaðkomandi lánshæfismatsstofnunar (ECAI) við útreikning gjaldþolskröfu samkvæmt staðalreglu og hvernig matið er yfirfært á kvarða sem gefur til kynna lánshæfisþrep.
Fjármálaeftirlitið setur reglur um ferli sem skal fylgja við samþykkt eigin stika vátryggingafélags sem byggjast á tæknilegum framkvæmdastöðlum Evrópsku vátrygginga- og lífeyriseftirlitsstofnunarinnar.
Fjármálaeftirlitið setur reglur, þar sem tilgreind eru mörk eigna sem fela í sér áhættu sem ekki er tekið nægilegt tillit til í staðalreglunni, sem byggjast á tæknilegum framkvæmdastöðlum Evrópsku vátrygginga- og lífeyriseftirlitsstofnunarinnar.
104. gr.
Almenn ákvæði um samþykki eigin alhliða líkana og hlutalíkana.
Vátryggingafélagi er heimilt að nota eigin hlutalíkön í útreikningi á einu eða fleiri eftirfarandi atriða:
a. einni eða fleiri áhættueiningum eða undireiningum grunngjaldþolskröfu,
b. gjaldþolskröfu vegna rekstraráhættu,
c. aðlögun vegna getu vátryggingaskuldar eða frestaðra skatta til að draga úr tapi.
Að auki má nota hlutalíkön fyrir eina eða fleiri af helstu rekstrareiningum félagsins þvert á áhættueiningar.
Fjármálaeftirlitið veitir heimild til þess að nota eigið líkan og skal afgreiða umsókn um það innan sex mánaða frá móttöku fullgildrar umsóknar. Aðeins má samþykkja umsókn vátryggingafélags ef kerfi þess til að greina, mæla, fylgjast með, stýra og skrá áhættu eru viðunandi og eigin líkan stenst kröfur um notkun, tölfræðileg gæði, kvörðun, dreifingu hagnaðar og taps, staðfestingu og skjölun. Ráðherra setur reglugerð sem skilgreinir kröfurnar.
Þrátt fyrir að notkun eigin líkans hafi verið samþykkt getur Fjármálaeftirlitið krafið vátryggingafélag um að áætla gjaldþolskröfu samkvæmt staðalreglunni.
105. gr.
Sérstök ákvæði um samþykki eigin hlutalíkana.
1. Félagið getur rökstutt að umfang líkansins sé takmarkað.
2. Gjaldþolskrafa sem af því leiðir endurspeglar betur áhættu félagsins en staðalregla.
3. Hönnun líkansins er í samræmi við þær meginreglur um gjaldþolskröfu sem settar eru fram í 99.–101. gr. þannig að líkanið sé að fullu samrýmanlegt staðalreglu.
106. gr.
Hlutverk stjórnar vegna eigin líkana.
Stjórn ber ábyrgð á að innleiða kerfi sem tryggir að eigin líkön virki alltaf með viðunandi hætti.
107. gr.
Staðalregla tekin upp að nýju.
108. gr.
Skilyrði eigin líkans ekki uppfyllt.
Takist vátryggingafélagi ekki að uppfylla skilyrði 1. mgr. er Fjármálaeftirlitinu heimilt að krefja það um að reikna út gjaldþolskröfu í samræmi við staðalreglu.
109. gr.
Veruleg frávik frá forsendum staðalreglunnar.
110. gr.
Reglugerð.
1. Hvaða skilyrði og prófanir eigin líkönum er ætlað að uppfylla.
2. Hvernig skilyrði og prófanir skv. 1. tölul. eiga við um hlutalíkön í ljósi takmarkaðs umfangs þeirra.
3. Hvernig líkanið sé samrýmanlegt staðalreglunni, þ.e. hvernig niðurstaða þess hluta gjaldþolskröfunnar sem reiknaður er með staðalreglunni og niðurstaða hlutalíkansins eru samþættar í heildargjaldþolskröfu.
4. Ferlið sem Fjármálaeftirlitið skal fylgja við:
a. samþykki fyrir eigin líkönum vátryggingafélags,
b. samþykki fyrir umfangsmiklum breytingum á eigin líkönum vátryggingafélags og breytingum á stefnu félagsins um breytingar á líkani.
XVII. KAFLI
Lágmarksfjármagn.
111. gr.
Almenn ákvæði um lágmarksfjármagn.
112. gr.
Ákvörðun lágmarksfjármagns.
1. Samsvara 85% af áhættuvirði kjarnagjaldþolsliða til eins árs.
2. Ekki vera lægra en 25% af gjaldþolskröfu og ekki hærra en 45%. Viðbótargjaldþolskröfu skal bætt við gjaldþolskröfuna áður en framangreind hlutföll eru reiknuð, sé hún til staðar.
3. Aldrei vera lægra en jafnvirði 3,7 milljóna evra í íslenskum krónum.
4. Hjá félagi sem er ekki með starfsemi í greinaflokkum 10–15 skv. 1. mgr. 20. gr. skal lágmarksfjármagn ekki vera lægra en jafnvirði 2,5 milljóna evra í íslenskum krónum.
5. Ekki vera lægra en jafnvirði 3,7 milljóna evra í íslenskum krónum hjá líftryggingafélagi.
6. Ekki vera lægra en jafnvirði 3,6 milljóna evra í íslenskum krónum hjá endurtryggingafélagi.
7. Ekki vera lægra en jafnvirði 1,2 milljóna evra í íslenskum krónum hjá bundnu endurtryggingafélagi.
Vátryggingafélag skal ákvarða lágmarksfjármagn a.m.k. ársfjórðungslega og tilkynna niðurstöðuna til Fjármálaeftirlitsins. Að jafnaði er ekki þörf á að reikna gjaldþolskröfu ársfjórðungslega til að ákvarða mörkin í 2. tölul. 1. mgr. Ráði hlutföllin fjárhæð lágmarksfjármagns skal vátryggingafélag veita Fjármálaeftirlitinu fullnægjandi upplýsingar um ástæður þess.
Ráðherra setur reglugerð sem útfærir nánar hvernig lágmarksfjármagn er ákvarðað.
XVIII. KAFLI
Fjárfestingar.
113. gr.
Varfærnisreglan.
Vátryggingafélagi er einungis heimilt að hafa í eignasafni sínu eignir og fjármálagerninga sem félagið getur greint, mælt, fylgst með, stjórnað og meðhöndlað og brugðist við áhættu með viðeigandi hætti. Taka skal tillit til heildargjaldþolsþarfar félagsins í samræmi við 1. tölul. 1. mgr. 45. gr. Samsetning eigna vátryggingafélags, einkum þeirra sem mæta lágmarksfjármagni og gjaldþolskröfu, skal vera með þeim hætti að öryggi, gæði, seljanleiki og arðsemi þeirra sé tryggð. Einnig skal staðsetning eigna vera þannig að aðgengi að þeim sé tryggt. Eignir sem notaðar eru til að mæta vátryggingaskuld skulu þar að auki vera í samræmi við eðli og líftíma vátryggingaskuldbindinga. Þeim eignum skal ráðstafað í samræmi við hagsmuni vátryggingartaka og vátryggðra með hliðsjón af skilmálum vátryggingarsamninga. Sé hætta á hagsmunaárekstrum skal vátryggingafélag eða annar aðili sem sér um eignasafn þess ganga úr skugga um að samsetning eigna sé í samræmi við hagsmuni vátryggingartaka og vátryggðra. Ákvæði þessarar málsgreinar gilda einnig um eignir sem mæta eiga skuldbindingum vegna líftrygginga með fjárfestingaráhættu líftryggingartaka.
Þegar skuldbinding samkvæmt líftryggingarsamningi er með beinum hætti háð verðgildi eininga í verðbréfasjóði samkvæmt skilgreiningu laga um verðbréfasjóði, fjárfestingarsjóði og fagfjárfestasjóði eða verðgildi eininga í sjóði sem er í vörslu vátryggingafélagsins skal skuldbindingunni mætt með einingum sem samsvara, eins og mögulegt er, þeim einingum sem samningurinn kveður á um eða þegar slíkar einingar eru ekki til með sömu eignum og að baki liggja. Þegar skuldbinding samkvæmt líftryggingarsamningi er með beinum hætti háð gengi hlutabréfa eða annarri viðmiðun en fram kemur í 1. málsl. skal vátryggingaskuld vegna þessarar skuldbindingar mætt, eins og mögulegt er, annaðhvort með einingum sem taldar eru samsvara eignum sem vísað er til í samningnum eða þegar einingar af því tagi eru ekki fáanlegar með hæfilega öruggum og seljanlegum eignum sem samsvara eins vel og hægt er því sem samningurinn tekur mið af. Þegar bætur fela í sér ábyrgð á arðsemi fjárfestinga eða eru tryggðar með öðrum hætti skulu eignir sem mæta samsvarandi viðbótarvátryggingaskuld lúta ákvæðum 4. mgr.
Auk ákvæða 2. mgr. gilda ákvæði þessarar málsgreinar um aðrar eignir en þær sem fjallað er um í 3. mgr. Notkun afleiðusamninga er aðeins möguleg svo framarlega sem þeir draga úr áhættu eða eru liður í að auka hagkvæmni fjárfestingarstjórnunar. Eignum sem ekki eru tækar til skráningar á skipulegum verðbréfamarkaði skal haldið innan marka sem ákvarðast af varfærni. Eignum skal dreift með viðeigandi hætti til að forðast að vátryggingafélagið reiði sig um of á tiltekna eign, útgefanda eða hóp fyrirtækja eða landsvæði og óhóflega uppsöfnun áhættu í eignasafninu í heild. Fjárfestingar í eignum útgefnum af sama útgefanda eða af útgefendum sem tilheyra sömu samstæðu skulu ekki fela í sér óhóflega áhættusamþjöppun fyrir vátryggingafélagið.
114. gr.
Reglugerð.
1. Greiningu, mælingu, eftirlit og stýringu áhættu sem tengist fjárfestingum skv. 113. gr.
2. Greiningu, mælingu, eftirlit og stýringu vegna sérstakrar áhættu sem tilkomin er vegna fjárfestingar í afleiðum og eignum skv. 113. gr.
3. Skilyrði sem fyrirtæki sem gefa út viðskiptasamninga í verðbréfun þurfa að uppfylla svo að vátryggingafélagi sé heimilt að fjárfesta í slíkum samningum sem gefnir eru út eftir 1. janúar 2011, þar á meðal skilyrði sem tryggja að bakhjarl útgefanda eða upphaflegur lánveitandi haldi eftir á hverjum tíma a.m.k. 5% verðmæta í eigin hlut.
4. Skilyrði sem vátryggingafélag sem fjárfestir í viðskiptasamningum skv. 3. tölul. þarf að uppfylla.
5. Við hvaða aðstæður hægt er að leggja á viðbótargjaldþolskröfu ef skilyrði 3. og 4. tölul. eru ekki uppfyllt og hvernig sú viðbótargjaldþolskrafa skuli reiknuð.
XIX. KAFLI
Sérstakar ráðstafanir.
115. gr.
Verklagsreglur vegna versnandi fjárhagsstöðu.
116. gr.
Ráðstafanir vegna ófullnægjandi vátryggingaskuldar.
117. gr.
Ráðstafanir ef vátryggingafélag fullnægir ekki gjaldþolskröfu.
Vátryggingafélagið skal innan tveggja mánaða gera áætlun um endurreisn fjárhags þar sem fram kemur hvenær og með hvaða hætti gjaldþolskröfunni verður fullnægt. Áætlunin skal lögð fyrir Fjármálaeftirlitið sem leggur mat á hvort hún telst fullnægjandi.
Áætlunin skal miðast við að endurreisn fjárhags taki ekki lengri tíma en sex mánuði og skal tilgreina hvernig aukið er við viðurkennda gjaldþolsliði eða áhætta félagsins minnkuð þannig að gjaldþolskröfu verði fullnægt. Fjármálaeftirlitið getur framlengt frestinn um þrjá mánuði ef það telur þess þörf.
Við mjög óvenjulegar og óhagstæðar aðstæður sem hafa áhrif á verulegan fjölda vátryggingafélaga miðað við markaðshlutdeild í heild eða í tiltekinni vátryggingagrein getur Fjármálaeftirlitið heimilað að endurreisn fjárhags taki lengri tíma eða allt að sjö ár til viðbótar við frest skv. 3. mgr. þar sem tekið er tillit til allra þeirra þátta sem geta haft áhrif, þar á meðal meðallíftíma vátryggingaskuldar.
Óvenjulegar og óhagstæðar aðstæður skv. 4. mgr. teljast vera við eitt eða fleiri eftirfarandi tilvika:
a. ófyrirsjáanlegt hrun á fjármálamörkuðum,
b. viðvarandi lága vexta,
c. hamfarir sem hafa víðtæk áhrif.
Vátryggingafélag sem starfar eftir áætlun til lengri tíma skv. 4. mgr. skal á þriggja mánaða fresti senda áfangaskýrslu til Fjármálaeftirlitsins þar sem gerð er grein fyrir aðgerðum félagsins og þeim árangri sem náðst hefur.
Viðbótarfrestur skv. 4. mgr. fellur niður, ef áfangaskýrsla skv. 6. mgr. sýnir ófullnægjandi árangur við að fullnægja gjaldþolskröfu, endurreisa fjárhag eða takmarka áhættu.
118. gr.
Ráðstafanir ef vátryggingafélag fullnægir ekki kröfu um lágmarksfjármagn.
Vátryggingafélagið skal innan mánaðar gera áætlun um fjármögnun til skamms tíma um það hvenær og á hvaða hátt markinu verði náð og skal áætlunin lögð fyrir Fjármálaeftirlitið sem ákveður hvort þær ráðstafanir sem gera á teljist fullnægjandi. Slík áætlun skal miðast við að endurfjármögnun taki ekki lengri tíma en þrjá mánuði og í henni skal gerð grein fyrir hvernig aukið er við viðurkennda gjaldþolsliði eða dregið úr áhættu félagsins þannig að kröfu um lágmarksfjármagn verði fullnægt.
Fjármálaeftirlitið getur takmarkað eða bannað ráðstöfun vátryggingafélags, sem fengið hefur starfsleyfi hér á landi, á fjármunum sínum og eignum sé það liður í endurfjármögnun félagsins. Fjármálaeftirlitið skal þá tilgreina hvaða eignum vátryggingafélaginu er óheimilt að ráðstafa. Jafnframt getur Fjármálaeftirlitið takmarkað eða bannað útgáfu nýrra vátryggingaskírteina og gripið til annarra aðgerða sem það telur nauðsynlegar. Ákvörðun þessa efnis skal tilkynna eftirlitsstjórnvöldum gistiríkja eftir því sem við á. Sé Fjármálaeftirlitið eftirlitsstjórnvald gistiríkis skal það grípa til sömu aðgerða og eftirlitsstjórnvald heimaríkis óski það þess.
119. gr.
Heimildir Fjármálaeftirlitsins vegna versnandi fjárhagslegrar stöðu.
Aðgerðir Fjármálaeftirlitsins skulu endurspegla hversu alvarlegt ástandið er og hversu lengi það varir.
120. gr.
Áætlanir um endurreisn fjárhags og endurfjármögnun.
a. áætlaðan rekstrarkostnað, m.a. almennan kostnað vegna daglegs reksturs og umboðslauna,
b. sundurliðaða áætlun um tekjur og gjöld í frumtryggingum, endurtryggingum sem félagið kann að taka að sér og endurtryggingum sem félagið kaupir,
c. áætlaðan efnahagsreikning,
d. greinargerð um fjármagn sem ætlað er að mæta vátryggingaskuld, gjaldþolskröfu og lágmarksfjármagni,
e. endurtryggingastefnu félagsins.
Hafi Fjármálaeftirlitið farið fram á áætlun um endurreisn fjárhags skv. 2. mgr. 117. gr. eða áætlun um endurfjármögnun skv. 2. mgr. 118. gr. skal það ekki heimila félaginu að taka við vátryggingastofni frá öðru félagi ef það telur hagsmunum vátryggingartaka ógnað.
121. gr.
Reglugerð.
Fjármálaeftirlitið setur nánari reglur um endurreisn fjárhags skv. 117. og 118. gr. að teknu tilliti til heimilda 119. gr. sem byggjast á tæknilegum framkvæmdastöðlum Evrópsku vátrygginga- og lífeyriseftirlitsstofnunarinnar. Þess skal gætt að komið sé í veg fyrir sveiflumagnandi áhrif.
122. gr.
Afturköllun starfsleyfis.
Hafi fullnægjandi ráðstafanir ekki verið gerðar innan settra tímamarka getur Fjármálaeftirlitið afturkallað starfsleyfi félagsins. Fjármálaeftirlitið getur þó veitt frekari frest telji það líkur benda til að þær ráðstafanir sem félagið hefur þegar gert muni innan skamms tíma hafa í för með sér tilskildar úrbætur.
Fjármálaeftirlitið getur afturkallað starfsleyfi nýti félag ekki leyfið innan tólf mánaða frá útgáfu þess eða hafi starfsemi legið niðri í sex mánuði eða meira.
Fjármálaeftirlitið skal afturkalla starfsleyfi vátryggingafélags sem fullnægir ekki kröfum um lágmarksfjármagn telji það áætlun um endurreisn fjárhags augljóslega ófullnægjandi eða félagið framfylgir ekki áætluninni innan þriggja mánaða frá því að í ljós kemur að félagið stenst ekki kröfu um lágmarksfjármagn.
Fjármálaeftirlitið skal afturkalla starfsleyfi vátryggingafélags uppfylli félagið ekki lengur skilyrði starfsleyfis eða vanræki gróflega skyldur sínar samkvæmt lögum og reglugerðum um starfsemi vátryggingafélaga þannig að hagsmunum vátryggingartaka og vátryggðra sé stefnt í hættu.
Afturköllun starfsleyfis skal ávallt studd ítarlegum rökum og tilkynnt hlutaðeigandi félagi skriflega.
Afturkalli Fjármálaeftirlitið starfsleyfi skal það tilkynna eftirlitsstjórnvöldum aðildarríkja um það.
Með hagsmuni vátryggingartaka og vátryggðra fyrir augum og í samráði við önnur hlutaðeigandi eftirlitsstjórnvöld skal Fjármálaeftirlitið takmarka, eftir því sem nauðsyn krefur, frjálsa ráðstöfun eigna félagsins þegar vátryggingaskuldin er vanmetin, skilyrðum um gjaldþol er ekki fullnægt og hætta er á versnandi fjárhagsstöðu félagsins sé ekki gripið til ráðstafana.
XX. kafli
Stofnun útibúa og frjálst flæði þjónustu.
123. gr.
Vátryggingafélag með höfuðstöðvar hér á landi.
Stofnun útibús í öðru aðildarríki.
1. Upplýsingar um í hvaða aðildarríki útibúið verður starfrækt.
2. Áætlun um starfsemi og skipulag útibúsins ásamt skrá yfir þá greinaflokka vátrygginga og vátryggingagreinar sem félagið hyggst reka.
3. Nafn þess aðila sem er í fyrirsvari fyrir útibúið og hefur heimild til að skuldbinda félagið gagnvart þriðja aðila og koma fram á þess vegum gagnvart stjórnvöldum í aðildarríkinu.
4. Yfirlýsingu um að félagið sé aðili að landsskrifstofu alþjóðlegra bifreiðatrygginga og, ef við á, að félagið sé aðili að ábyrgðarsjóði vegna ökutækjatrygginga í viðkomandi aðildarríki þegar fyrirhugað er að reka starfsemi skv. 10. tölul. 1. mgr. 20. gr.
Breytingar á gögnum skv. 1. mgr. skal tilkynna Fjármálaeftirlitinu skriflega og eftirlitsstjórnvöldum í því ríki þar sem útibúið hefur starfsemi með a.m.k. eins mánaðar fyrirvara.
Hafi Fjármálaeftirlitið ekki athugasemdir við fyrirhugaða starfsemi, fjárhagsstöðu eða hæfi og hæfni stjórnenda eða hins skipaða fulltrúa útibúsins skal Fjármálaeftirlitið, innan þriggja mánaða frá því að öll gögn hafa borist, senda eftirlitsstjórnvöldum gistiríkis gögnin ásamt vottorði um að félagið uppfylli skilyrði um gjaldþolskröfu og lágmarksfjármagn. Jafnframt skal senda félaginu tilkynningu um að gögnin hafi verið send.
Fjármálaeftirlitið getur hafnað því að senda gögn skv. 1. og 2. mgr. hafi það ástæðu til að draga í efa að rekstrarleg uppbygging eða fjárhagsstaða fyrirhugaðrar starfsemi sé viðhlítandi. Tilkynning um að gögnin verði ekki send eftirlitsstjórnvöldum viðkomandi aðildarríkis skal send félaginu innan þriggja mánaða og ástæður þess tilgreindar skriflega. Vátryggingafélag getur borið synjun Fjármálaeftirlitsins undir dómstóla.
Þegar tilkynning hefur borist frá eftirlitsstjórnvöldum gistiríkis um að skilyrði þess ríkis séu uppfyllt til að félagið megi hefja þar rekstur útibús getur félagið stofnsett útibúið og hafið starfsemi. Berist ekki slík tilkynning má hefja rekstur útibús tveimur mánuðum eftir að eftirlitsstjórnvöld gistiríkis fengu gögn skv. 1. mgr. frá Fjármálaeftirlitinu.
124. gr.
Vátryggingafélag með höfuðstöðvar í öðru aðildarríki.
Stofnun útibús hér á landi.
Óski frumtryggingafélag skv. 1. mgr. eftir að stofna útibú hér á landi skv. 7. gr. skal Fjármálaeftirlitið afla eftirfarandi upplýsinga og gagna hjá eftirlitsstjórnvöldum heimaríkis þess:
1. Áætlunar um fyrirhugaða starfsemi og skipulag útibúsins hér á landi og staðfestingar á að félagið hafi starfsleyfi í þeim greinaflokkum vátrygginga og vátryggingagreinum sem fyrirhugað er að reka hér á landi.
2. Heimilisfangs útibúsins þar sem skipaður fulltrúi félagsins hefur aðsetur og gagna er aflað um starfsemina og öll gögn eru send til.
3. Nafns skipaðs fulltrúa útibúsins sem hefur heimild til að skuldbinda félagið gagnvart þriðja aðila og kemur fram fyrir þess hönd gagnvart dómstólum hér á landi.
4. Staðfestingar á aðild að viðeigandi ábyrgðarsjóði og á þátttöku í starfsemi tjónsuppgjörsmiðstöðvar og upplýsingamiðstöðvar samkvæmt umferðarlögum sé sótt um leyfi skv. 10. tölul. 1. mgr. 20. gr. Jafnframt skal upplýst um tjónsuppgjörsfulltrúa í hverju aðildarríki utan Íslands.
5. Vottorðs eftirlitsstjórnvalda um að skilyrði um gjaldþolskröfu og lágmarksfjármagn vegna starfsemi félagsins í heild séu uppfyllt og athugasemda vegna fyrirhugaðrar starfsemi ef einhverjar eru.
Áður en útibú frumtryggingafélags hefur starfsemi hér á landi skal Fjármálaeftirlitið upplýsa eftirlitsstjórnvöld heimaríkis um almenn skilyrði, ef einhver eru, sem eiga að gilda hér á landi um vátryggingastarfsemi útibúsins ásamt ákvæðum er varða almannaheill.
Fjármálaeftirlitið skal tilkynna vátryggingafélaginu, með milligöngu eftirlitsstjórnvalds í heimaríki þess, að því sé heimilt að setja á stofn útibúið innan tveggja mánaða. Frumtryggingafélagið skal tilkynna Fjármálaeftirlitinu allar breytingar á upplýsingum og gögnum skv. 1.–4. tölul. 2. mgr. með að minnsta kosti eins mánaðar fyrirvara.
125. gr.
Vátryggingafélag með höfuðstöðvar hér á landi.
Þjónusta í öðru aðildarríki án starfsstöðvar.
1. Vottorð um að félagið fullnægi gjaldþolskröfu og kröfu um lágmarksfjármagn vegna starfsemi félagsins í heild.
2. Skrá yfir þá greinaflokka vátrygginga og vátryggingagreinar sem félagið hefur leyfi til að reka.
3. Skrá yfir greinaflokka vátrygginga og vátryggingagreinar sem félagið hyggst reka í aðildarríkinu.
4. Yfirlýsingu um að félagið sé aðili að landsskrifstofu og, ef við á, að sérstökum ábyrgðarsjóði í viðkomandi aðildarríki þegar fyrirhugað er að veita þjónustu skv. 10. tölul. 1. mgr. 20. gr. ásamt nafni og heimilisfangi sérstaks fulltrúa sem annast tjónsuppgjör í þeirri grein.
Allar breytingar sem félagið hyggst gera á tilkynntum upplýsingum skulu vera í samræmi við ákvæði 1. mgr.
Sendi Fjármálaeftirlitið upplýsingarnar ekki innan mánaðar skal það greina félaginu frá ástæðum þess innan sömu tímamarka. Synjun Fjármálaeftirlitsins eða athafnaleysi er unnt að bera undir dómstóla.
Vátryggingafélagið má veita þjónustu frá þeim tíma er það hefur fengið tilkynningu um að upplýsingar skv. 1. mgr. hafi verið sendar.
126. gr.
Vátryggingafélag með höfuðstöðvar í öðru aðildarríki.
Þjónusta hér á landi án starfsstöðvar.
Hyggist frumtryggingafélag veita þjónustu hér á landi án starfsstöðvar skal Fjármálaeftirlitið afla eftirfarandi upplýsinga og gagna hjá eftirlitsstjórnvöldum heimaríkis:
1. Vottorðs um að félagið fullnægi gjaldþolskröfu og kröfu um lágmarksfjármagn vegna starfsemi félagsins í heild.
2. Skrár yfir þá greinaflokka vátrygginga og vátryggingagreinar sem félagið hefur leyfi til að reka.
3. Skrár yfir þær tegundir áhættu sem félagið hyggst vátryggja hér á landi.
4. Staðfestingar á aðild að viðeigandi ábyrgðarsjóði og á þátttöku í starfsemi tjónsuppgjörsmiðstöðvar og upplýsingamiðstöðvar samkvæmt umferðarlögum sé sótt um leyfi skv. 10. tölul. 1. mgr. 20. gr. Jafnframt skal upplýst um tjónsuppgjörsfulltrúa í hverju aðildarríki utan Íslands.
Félagið má veita þjónustu hér á landi þegar Fjármálaeftirlitið hefur tilkynnt að öll gögn skv. 2. mgr. hafi borist eftirlitinu.
Allar breytingar varðandi 2.–4. tölul. 2. mgr. skal félagið tilkynna Fjármálaeftirlitinu með a.m.k. eins mánaðar fyrirvara.
Félag, sem veitir þjónustu án starfsstöðvar skv. 10. tölul. 1. mgr. 20. gr. skal sjá til þess að þeir sem eiga kröfu á bótum vegna tjóns hér á landi séu ekki lakar settir en aðrir vegna þess að starfsstöð er ekki fyrir hendi. Fulltrúi skv. 4. tölul. 2. mgr. skal afla allra nauðsynlegra gagna vegna tjóns og hafa allar heimildir til að greiða bætur og koma fram fyrir hönd félagsins hér á landi. Honum skal einnig skylt að veita lögbærum aðilum hér á landi upplýsingar um hvort lögmæltar ökutækjatryggingar séu fyrir hendi og um gildistíma.
127. gr.
Vátryggingafélag fer ekki að lögum.
Upplýsingaskylda Fjármálaeftirlitsins.
Fjármálaeftirlitið skal veita eftirlitsstjórnvöldum hlutaðeigandi heimaríkja upplýsingar um starfsemi útibúa vátryggingafélaga hér á landi og um brot þeirra gegn lögum þessum. Sama gildir um vátryggingafélög sem veita þjónustu hér á landi.
Fjármálaeftirlitið getur gripið til þeirra ráðstafana sem nauðsynlegar eru til að tryggja hagsmuni vátryggingartaka og vátryggðra uppfylli félagið ekki tilskilin skilyrði um gjaldþol eða vátryggingaskuld. Það skal þegar þörf krefur gera ráðstafanir til að banna félaginu frjálsa ráðstöfun eigna sem eru hér á landi eða takmarka hana í samræmi við ákvæði laga þessara og að höfðu samráði við eftirlitsstjórnvöld heimaríkis ef kostur er.
Fjármálaeftirlitið getur bannað vátryggingafélagi sem hér rekur útibú eða veitir þjónustu að starfa áfram ef það með grófum hætti og ítrekað brýtur ákvæði laga þessara eða reglugerða settra samkvæmt þeim eða ákvæði annarra laga sem eiga við um starfsemi vátryggingafélaga og ekki hefur verið unnt með kröfum eða aðgerðum samkvæmt þessum lögum að fá úr því bætt sem úrskeiðis hefur farið.
Fái Fjármálaeftirlitið upplýsingar frá eftirlitsstofnun annars aðildarríkis um að vátryggingafélag, sem hefur höfuðstöðvar hér á landi og hefur útibú eða veitir þjónustu í því aðildarríki, fari ekki að lögum þar skal það grípa til viðeigandi ráðstafana og tilkynna eftirlitsstofnuninni um þær ráðstafanir.
128. gr.
Vátryggingafélag með höfuðstöðvar í öðru aðildarríki.
Starfsemi hér á landi. Vettvangsathugun.
129. gr.
Vátryggingafélag með höfuðstöðvar í öðru aðildarríki.
Afturköllun starfsleyfis.
130. gr.
Vátryggingafélag sem hefur starfsleyfi hér á landi.
Starfsemi utan aðildarríkja.
Ákvæði 123. og 125. gr. gilda einnig um frumtryggingafélög með höfuðstöðvar utan aðildarríkja sem fengið hafa leyfi hér á landi til að reka útibú en hafa í hyggju að hefja starfsemi í öðru aðildarríki. Fjármálaeftirlitið getur tekið sér lengri fresti til afgreiðslu mála en þar eru tilgreindir. Samráð skal haft við eftirlitsstjórnvöld viðkomandi aðildarríkja áður en tekin er afstaða til umsóknarinnar.
XXI. Kafli
Vátryggingafélag með höfuðstöðvar utan aðildarríkja.
Stofnun útibús hér á landi.
131. gr.
Skilyrði fyrir stofnun útibús hér á landi.
Áður en starfsleyfi er veitt hér á landi skal Fjármálaeftirlitið hafa samráð við eftirlitsstjórnvöld í öðrum aðildarríkjum um leyfisveitinguna.
Umsókn um starfsleyfi útibús vátryggingafélags með höfuðstöðvar utan aðildarríkja hér á landi skal send Fjármálaeftirlitinu og gögn skv. VI. kafla skulu fylgja umsókn eftir því sem við getur átt og nauðsynlegt er til þess að það geti metið umsóknina.
Vátryggingafélagið skal standast eftirfarandi skilyrði til að fá starfsleyfi:
1. Vera skráð hér á landi og hafa aðalumboðsmann sem Fjármálaeftirlitið samþykkir.
2. Hafa starfsstöð hér á landi og hafa bókhaldsgögn og önnur gögn um starfsemi útibúsins varðveitt í útibúinu sjálfu.
3. Hafa fjárhagslegan styrk er miðast við starfsemi þess hér, eftir því sem við á, þó þannig að eignir þess hér á landi nemi aldrei minna en helmingi lágmarksfjármagns skv. 112. gr. og geymslufé lagt fram hér á landi sem samsvarar fjórðungi lágmarksfjármagns skv. 112. gr. Geymsluféð skal einungis notað til að tryggja að útibúið geti staðið við skuldbindingar sínar vegna gerðra vátryggingarsamninga hér á landi. Einstakir vátryggðir, eða aðrir rétthafar samkvæmt vátryggingarsamningi, geta ekki gert kröfu um fullnustu greiðslu nema að því marki sem það, að mati Fjármálaeftirlitsins, skerðir ekki rétt annarra vátryggðra eða rétthafa til fullnustu á vátryggingaskuldbindingum félagsins. Geymsluféð skal teljast til viðurkenndra gjaldþolsliða til að mæta lágmarksfjármagni.
4. Gjaldþolskröfu og kröfu um lágmarksfjármagn.
5. Upplýsa um nöfn og heimilisföng tjónsuppgjörsfulltrúa í öðrum aðildarríkjum ef sótt er um leyfi til starfsemi í ábyrgðartryggingum ökutækja skv. 10. tölul. 1. mgr. 20. gr.
6. Áætlun um starfsemi skv. 132. gr. skal liggja fyrir.
7. Kröfur um stjórnarhætti skv. VIII. kafla.
Ákveða má með samningum við eitt eða fleiri ríki utan aðildarríkja að beita öðrum ákvæðum um eftirlit með starfsemi útibúsins en segir í lögum þessum að því tilskildu að hinum vátryggðu sé tryggð nægileg og sambærileg vernd. Ekki má í slíkum samningum veita útibúum félaga með höfuðstöðvar utan aðildarríkja rýmri skilyrði en útibúum vátryggingafélaga með höfuðstöðvar þar.
132. gr.
Áætlun um starfsemi útibús.
1. Hvaða vátryggingavernd útibúið ætlar að veita.
2. Endurtryggingavernd útibúsins í meginatriðum.
3. Áætlun um gjaldþolskröfu útibúsins á grundvelli efnahagsreiknings ásamt reikningsaðferðum sem liggja til grundvallar matinu.
4. Áætlun um lágmarksfjármagn útibúsins á grundvelli efnahagsreiknings ásamt reikningsaðferðum sem liggja til grundvallar matinu. Félagið skal hafa eignir sem mæta eiga lágmarksfjármagni hér á landi og eignir umfram lágmarksfjármagn sem mæta eiga gjaldþolskröfu hér á landi eða í öðru aðildarríki.
5. Áætlun um gjaldþolsliði útibúsins að teknu tilliti til gjaldþolskröfu og lágmarksfjármagns.
6. Að félagið standist kröfur um vátryggingaskuld og viðurkennda gjaldþolsliði skv. XIV.–XVI. kafla. Mat á eignum og skuldbindingum öðrum en vátryggingaskuld skal vera í samræmi við XIII. kafla.
7. Áætlun um kostnað við að setja á stofn útibúið, hvernig ætlað er að mæta þeim kostnaði og ef sótt er um starfsleyfi fyrir ferðamannaaðstoð skv. 18. tölul. 1. mgr. 20. gr. skal tiltaka með hvaða hætti ferðamannaaðstoð verður veitt.
8. Upplýsingar um stjórnarhætti útibúsins.
Að auki skal fyrir þrjú fyrstu rekstrarár útibúsins koma fram mat á efnahagsreikningi og rekstrarkostnaði og áætlun um fjármagn sem á að fullnægja kröfum um vátryggingaskuld, lágmarksfjármagn og gjaldþolskröfu.
Í áætlun skaðatryggingafélaga til næstu þriggja ára skal koma fram mat á rekstrarkostnaði, umboðslaunum og mat á iðgjöldum og tjónum.
Í áætlun líftryggingafélaga til næstu þriggja ára skal koma fram áætlun um tekjur og útgjöld vegna frumtryggingar og keyptrar og seldrar endurtryggingar.
Ákvæði 73. gr. um aðskilnað líf- og skaðatryggingastarfsemi gilda um starfsemi útibúa skv. 1. mgr.
Fjármálaeftirlitið getur sett nánari reglur um starfsemi útibúa vátryggingafélags með höfuðstöðvar utan aðildarríkis hér á landi.
133. gr.
Flutningur vátryggingastofns.
Ákvæði 34. gr. gilda um opinberar tilkynningar vegna vátryggingastofns sem fluttur er þegar vátryggingaráhættan er hér á landi.
Um réttindi og skyldur vátryggingataka, vátryggðra og annarra samkvæmt vátryggingarsamningum frumtryggingafélaga fer skv. 5. mgr. 34. gr. og lögum um vátryggingarsamninga.
Fjármálaeftirlitið skal veita álit sitt innan þriggja mánaða frá því að beiðni um flutninginn barst, ella skal litið svo á að afstaða þess til flutningsins sé jákvæð.
134. gr.
Aðstöðujöfnun vátryggingafélags með starfsemi í fleiri en einu aðildarríki.
1. Gjaldþolskrafa skv. XVI. kafla sé reiknuð með hliðsjón af allri starfsemi félagsins á Evrópska efnahagssvæðinu.
2. Geymslufé skv. 3. tölul. 4. mgr. 131. gr. sé aðeins varðveitt í einu aðildarríki þar sem vátryggingafélagið hefur starfsemi.
3. Eignir sem mæta eiga lágmarksfjármagni séu varðveittar í einhverjum af þeim aðildarríkjum þar sem vátryggingafélagið hefur starfsemi.
Umsókn skv. 1. mgr. skal send Fjármálaeftirlitinu. Í umsókn skal koma fram hvaða eftirlitsstjórnvald muni bera ábyrgð á eftirliti með gjaldþolsstöðu allra útibúa félagsins á Evrópska efnahagssvæðinu og skulu ástæður þess tilgreindar. Geymslufé skv. 3. tölul. 4. mgr. 131. gr. skal staðsett í því aðildarríki. Uppfylli félagið skilyrði þessarar greinar skal líta á viðkomandi eftirlitsstjórnvöld eins og eftirlitsstjórnvald í aðildarríki.
Ívilnun er ekki veitt nema öll hlutaðeigandi eftirlitsstjórnvöld veiti samþykki sitt.
Ívilnunin tekur gildi þegar eftirlitsstjórnvaldið sem hefur eftirlit með gjaldþolsstöðunni staðfestir það við önnur eftirlitsstjórnvöld. Sé eftirlitsstjórnvaldið annað en Fjármálaeftirlitið veitir það hlutaðeigandi eftirlitsstjórnvaldi viðeigandi upplýsingar.
135. gr.
Aðalumboðsmaður.
Aðalumboðsmaður skal án tafar tilkynna Fjármálaeftirlitinu skriflega geri eftirlitsstjórnvöld þar sem félagið hefur höfuðstöðvar athugasemdir við starfsemi þess, hafi greiðslustöðvun verið ákveðin, ákvörðun verið tekin um að slíta félaginu eða bú þess tekið til gjaldþrotaskipta.
136. gr.
Tilkynning til Fjármálaeftirlitsins.
Öll gögn sem send eru Fjármálaeftirlitinu skulu vera á íslensku eða öðru tungumáli sem Fjármálaeftirlitið samþykkir.
137. gr.
Úrræði Fjármálaeftirlitsins.
Ákvæði 34.–36. gr. og XIX. kafla gilda eftir því sem við getur átt um útibúið.
138. gr.
Afturköllun starfsleyfis félags með höfuðstöðvar utan aðildarríkis.
Þegar starfsleyfi félags er afturkallað tekur Fjármálaeftirlitið ákvörðun um hvort þess skuli freistað að yfirfæra vátryggingastofninn til eins eða fleiri vátryggingafélaga sem reka vátryggingastarfsemi hér á landi eða hvort félagið skuli á annan hátt reyna að ljúka skuldbindingum sínum vegna vátryggingarsamninga sem gerðir hafa verið. Þegar rekin er líftryggingastarfsemi getur Fjármálaeftirlitið ákveðið að líftryggingastofninum verði komið undir sérstaka stjórn, sbr. 156. gr.
Við afturköllun á starfsleyfi félags getur Fjármálaeftirlitið takmarkað eða bannað félaginu yfirráð yfir fjármunum sínum og eignum.
Afturkalli Fjármálaeftirlitið starfsleyfi útibús vátryggingafélags sem hefur útibú í fleiri en einu aðildarríki skal það tilkynna viðeigandi eftirlitsstjórnvöldum um afturköllunina. Fjármálaeftirlitinu ber að afturkalla starfsleyfi útibús fái það tilkynningu frá öðru eftirlitsstjórnvaldi um að það hafi afturkallað starfsleyfi útibús sama vátryggingafélags.
Sé ástæða afturköllunar ófullnægjandi gjaldþolsstaða allra útibúa félagsins í aðildarríkjum skal heimild til aðstöðujöfnunar skv. 134. gr. afturkölluð.
139. gr.
Uppgjör vátryggingafélags sem misst hefur starfsleyfi.
Leysa má út geymslufé sem lagt er til hliðar skv. 131. gr. þá fyrst er starfsleyfi félagsins hefur verið afturkallað og félagið getur sannað að staðið hafi verið við allar skuldbindingar félagsins hér á landi eða að fullnægjandi trygging fyrir skuldbindingum hafi að mati Fjármálaeftirlitsins verið lögð fram.
XXII.
KAFLI
Samtryggingar innan Evrópska efnahagssvæðisins.
140. gr.
Skilyrði samtryggingar.
1. Áhættan telst stóráhætta.
2. Áhættan er vátryggð með einum vátryggingarsamningi með heildariðgjaldi og á vátryggingartímanum vátryggja tveir eða fleiri frumtryggjendur áhættuna, hver um sig sem samtryggjandi. Einn frumtryggjandi skal teljast leiðandi frumtryggingafélag.
3. Áhættan er í aðildarríki.
4. Leiðandi frumtryggingafélag skal koma fram eins og það beri fulla ábyrgð á frumtryggingu áhættunnar til þess að hún teljist vátryggð.
5. Að minnsta kosti einn af samtryggjendum sem tekur þátt í samningnum skal hafa höfuðstöðvar eða útibú staðsett í öðru aðildarríki en því sem frumtryggingafélagið hefur starfsleyfi í.
6. Leiðandi frumtryggingafélag skal hafa forustu í samtryggingunni og ákveður m.a. iðgjöld og skilmála vátryggingarinnar.
Ákvæði XX. kafla um stofnun útibúa og frjálst flæði þjónustu eiga við ef leiðandi frumtryggingafélagið er staðsett hér á landi.
141. gr.
Vátryggingaskuld.
Vátryggingaskuldin skal þó aldrei vera lægri en ákvörðun leiðandi frumtryggingafélags samkvæmt reglum heimaríkis þess.
142. gr.
Tölulegar upplýsingar.
143. gr.
Meðhöndlun samtryggingasamninga í slitameðferð.
144. gr.
Skipti á upplýsingum á milli eftirlitsstjórnvalda.
XXIII. KAFLI
Endurskipulagningarráðstafanir.
145. gr.
Endurskipulagning fjárhags.
Að öðru leyti en mælt er fyrir í lögum þessum gilda lög um gjaldþrotaskipti o.fl., nr. 21/1991, um heimild vátryggingafélags til greiðslustöðvunar og til að leita nauðasamnings. Dómstóll skal sjá til þess að Fjármálaeftirlitinu verði tilkynnt þegar í stað um framkomna beiðni vátryggingafélags um heimild til greiðslustöðvunar eða til að leita nauðasamnings.
Endurskipulagning á fjárhag vátryggingafélags kemur ekki í veg fyrir að slitameðferð hefjist.
Úrskurður dómstóls í öðru aðildarríki um endurskipulagningu fjárhags vátryggingafélags með höfuðstöðvar í því aðildarríki tekur til útibúa vátryggingafélagsins hér á landi.
146. gr.
Upplýsingar til eftirlitsstjórnvalda.
147. gr.
Birting úrskurðar.
Úrskurður um endurskipulagningu fjárhags vátryggingafélags gildir frá úrskurðardegi þrátt fyrir ákvæði um birtingu í 1. mgr. og gildir að fullu gagnvart lánardrottnum, nema dómstóll kveði á um annað.
Ef endurskipulagning fjárhags vátryggingafélags hefur einungis áhrif á rétt hluthafa eða starfsmanna í vátryggingafélaginu, í þeirri stöðu sem þeir gegna sem slíkri, gilda 1. og 2. mgr. ekki, nema kveðið sé á um annað í lögum nr. 21/1991, um gjaldþrotaskipti o.fl.
Fjármálaeftirlitið hefur heimild til að birta úrskurði um endurskipulagningu frá eftirlitsstjórnvöldum annarra aðildarríkja, sbr. 146. gr.
148. gr.
Tilkynningar til þekktra lánardrottna.
Lánardrottni sem á lögheimili eða hefur fasta búsetu eða höfuðstöðvar í öðru aðildarríki er heimilt að lýsa kröfu skv. 45. gr. laga um gjaldþrotaskipti o.fl. á tungumáli þess ríkis.
Í tilkynningu skv. 1. mgr. til vátryggingartaka, vátryggðra og annarra sem eiga kröfu á vátryggingafélag vegna vátryggingarsamninga og eiga lögheimili eða hafa fasta búsetu eða höfuðstöðvar í öðru aðildarríki skal sérstaklega tekið fram hver áhrif úrskurður um heimild til greiðslustöðvunar eða til að leita nauðasamnings hafi á vátryggingarsamning og upplýsingar um réttindi og skyldur þeirra. Skal tilkynningin vera á tungumáli þess ríkis þar sem viðkomandi á lögheimili eða hefur fasta búsetu eða höfuðstöðvar.
149. gr.
Framkvæmd endurskipulagningar fjárhags.
Vinnusamningur skal fara eftir lögum þess ríkis sem um vinnusamninginn og vinnusambandið gilda.
Samningur um notkun eða kaup fasteignar skal fara eftir lögum þess ríkis þar sem fasteignin er staðsett.
Réttur vátryggingafélags vegna fasteignar, skips eða flugvélar skal fara eftir lögum þess ríkis þar sem opinber skráning hefur farið fram.
Heimild vátryggingafélags til greiðslustöðvunar eða til að leita nauðasamnings skal ekki hafa áhrif á rétt veðhafa vegna eignarréttinda sem eru í öðru aðildarríki þegar heimildin er veitt. Íslensk lög gilda þó um réttindi og skyldur aðila sem lúta opinberu eftirliti hérlendis.
Hafi vátryggingafélag keypt eign með eignarréttarfyrirvara hefur heimild vátryggingafélagsins til greiðslustöðvunar eða til að leita nauðasamnings ekki áhrif á réttindi seljanda sem byggjast á fyrirvaranum ef eign er í öðru aðildarríki. Heimild vátryggingafélagsins til greiðslustöðvunar eða til að leita nauðasamnings hefur ekki áhrif á sölu vátryggingafélags á eign hafi afhending þegar farið fram og eignin verið í öðru aðildarríki þegar heimildin var veitt.
Þrátt fyrir ákvæði 5. og 6. mgr. er heimilt að beita ákvæðum III. kafla laga um samningsgerð, umboð og ógilda löggerninga, nr. 7/1936, um ógilda löggerninga, nema lög gistiríkis heimili ekki slíkt.
Hafi vátryggingafélag selt fasteign, skip eða flugvél sem háð er opinberri skráningu eða framseljanleg verðbréf eða önnur verðbréf á skipulegum verðbréfamarkaði eftir að heimild hefur verið fengin til greiðslustöðvunar eða til að leita nauðasamnings skulu lög þess ríkis þar sem eign er eða þar sem hin opinbera skráning hefur farið fram gilda um lögmæti löggerningsins.
Um áhrif heimildar vátryggingafélags til greiðslustöðvunar eða til að leita nauðasamnings á málshöfðun vegna eignar eða annarra réttinda sem vátryggingafélag hefur látið af hendi fer eftir lögum þess aðildarríkis þar sem málið var höfðað.
Úrræði þau sem aðstoðarmaður skuldara við greiðslustöðvun og umsjónarmaður með nauðasamningi geta beitt samkvæmt íslenskum lögum hafa þeir jafnframt í öðrum aðildarríkjum. Við beitingu slíkra úrræða í öðru aðildarríki skal þó fara eftir lögum þess aðildarríkis eftir því sem við á.
XXIV. KAFLI
Slitameðferð vátryggingafélags.
150. gr.
Ákvörðun um slitameðferð.
Fjármálaeftirlitið skal, svo skjótt sem kostur er, gera eftirlitsyfirvöldum aðildarríkja kunnugt um þá ákvörðun að hefja slitameðferð og um áhrif slíkra ráðstafana.
151. gr.
Skilyrði og upphaf slitameðferðar.
1. Eftir kröfu Fjármálaeftirlitsins hafi það afturkallað starfsleyfi vátryggingafélagsins.
2. Samkvæmt ósk stjórnar félagsins og að fengnu samþykki Fjármálaeftirlitsins ef skylt er að slíta því samkvæmt samþykktum þess.
3. Samkvæmt ósk stjórnar félagsins og að fengnu samþykki Fjármálaeftirlitsins ef það getur ekki staðið í fullum skilum við lánardrottna sína þegar kröfur þeirra falla í gjalddaga og ekki verður talið sennilegt að greiðsluörðugleikar þess muni líða hjá innan skamms tíma.
4. Samkvæmt ósk stjórnar fyrirtækisins og að fengnu samþykki Fjármálaeftirlitsins ef ákveðið hefur verið að slíta því á hluthafafundi enda hafi tillaga um slit verið samþykkt þar með minnst 2/3 hlutum greiddra atkvæða og af hluthöfum sem ráða yfir minnst 2/3 hlutum þess hlutafjár sem farið var með atkvæði fyrir á fundi.
Hafi Fjármálaeftirlitið tekið ákvörðun um að hefja slitameðferð vátryggingafélags, sbr. 150. gr., skal starfsleyfi þess afturkallað í samræmi við ákvæði 122. gr.
152. gr.
Skipun slitastjórnar.
Á meðan slitastjórn ræður yfir félaginu gilda sömu takmarkanir á heimildum til að beita fullnustuaðgerðum og öðrum þvingunarúrræðum gagnvart því og ef það hefði fengið heimild til greiðslustöðvunar. Skal slitastjórn því aðeins gera ráðstafanir um meiri háttar hagsmuni félagsins að brýna nauðsyn beri til.
Laun slitastjórnar og kostnaður hennar skal greiðast af eignum hlutaðeigandi vátryggingafélags sem krafa utan skuldaraðar. Sama á við um kostnað vegna meðferðar kröfu Fjármálaeftirlitsins um gjaldþrotaskipti. Fjármálaeftirlitið og slitastjórn eru undanþegin ákvæðum 2. mgr. 67. gr. laga nr. 21/1991, um gjaldþrotaskipti o.fl., um að leggja fram tryggingu tiltekinnar fjárhæðar fyrir kostnaði.
153. gr.
Félagsslit og áframhaldandi rekstur.
Ef ákvörðun er tekin um að reka skuli félagið áfram skal Fjármálaeftirlitið, að höfðu samráði við slitastjórn, taka ákvörðun um hvort félagið skuli leitast við að flytja vátryggingastofn sinn til eins eða fleiri vátryggingafélaga eða hvort félagið skuli freista þess að ljúka uppgjöri vegna hans með öðrum hætti. Fjármálaeftirlitið getur þegar um líftryggingafélag er að ræða ákveðið að líftryggingastofninn sæti sérstakri meðferð skv. 156. gr.
Telji Fjármálaeftirlitið að hagsmuna vátryggingartaka og vátryggðra verði best gætt með því að reka félagið áfram og ljúka uppgjöri vátryggingastofns er slitastjórn félagsins undanþegin ákvæði 2. mgr. 64. gr. laga um gjaldþrotaskipti o.fl., nr. 21/1991, og 1. mgr. 105. gr. laga um hlutafélög, nr. 2/1995.
Ef tekin er ákvörðun um að ljúka uppgjöri vátryggingastofns skal slitastjórn leggja áætlun fyrir Fjármálaeftirlitið til samþykktar um með hvaða hætti skuli ljúka uppgjörinu, þ.m.t. um uppgjör tjóna og áætluð tímamörk uppgjörs. Fjármálaeftirlitið getur sett reglur um gerð og inntak slíkrar áætlunar og hvaða gögn skuli fylgja henni.
154. gr.
Eftirlit með áframhaldandi rekstri.
Viðskipti og ráðstöfun eigna vátryggingafélags sem stýrt er af slitastjórn eða viðskipti slitastjórnar við einstaka aðila sem sitja í slitastjórn, eða aðila í nánum tengslum við slíkan aðila, skulu fara að reglum um eðlilega og heilbrigða viðskiptahætti og venjur. Fjármálaeftirlitið skal, að eigin frumkvæði eða á grundvelli ábendinga kröfuhafa, hafa eftirlit með slíkum viðskiptum.
Neitun á kröfu Fjármálaeftirlitsins um afhendingu gagna getur varðað brottrekstri úr slitastjórn.
Fjármálaeftirlitið getur vikið slitastjórn frá í heild eða að hluta í þeim tilvikum þegar viðkomandi slitastjórn telst ekki hafa unnið störf sín í samræmi við 2. og 3. mgr. eða eftir atvikum samkvæmt öðrum lagaákvæðum.
155. gr.
Flutningur vátryggingastofns.
Slitastjórn skal tilkynna vátryggingartökum, vátryggðum og öðrum sem kröfu eiga á vátryggingafélag vegna vátryggingarsamninga og eiga lögheimili eða hafa fasta búsetu eða höfuðstöðvar í öðru aðildarríki um fyrirhugaðan flutning vátryggingastofnsins. Sú tilkynning skal vera á tungumáli þess ríkis þar sem viðkomandi á lögheimili eða hefur fasta búsetu eða höfuðstöðvar.
Slitastjórn skal auglýsa eftir athugasemdum vátryggingartaka og vátryggðra er berast skulu innan mánaðar frá birtingu tilkynningar.
Að teknu tilliti til athugasemda skal slitastjórn taka ákvörðun í samráði við Fjármálaeftirlitið um hvort unnt sé að yfirfæra vátryggingastofna á þann hátt sem lagt er til.
156. gr.
Sérstök meðferð líftryggingastofns.
Þegar að loknu endurmati skv. 1. mgr. skal Fjármálaeftirlitið leita til annarra líftryggingafélaga um yfirtöku líftryggingastofns og líftryggingaskuldar. Fjármálaeftirlitið skal meta framkomin tilboð og velja það sem það telur hagkvæmast fyrir vátryggða. Fjármálaeftirlitið skal tilkynna opinberlega um helstu atriði tilboðsins sem það hefur valið og skal jafnframt auglýst eftir athugasemdum frá vátryggingartökum og vátryggðum sem berast skulu skriflega innan eins mánaðar frá birtingu tilkynningarinnar. Að fengnum athugasemdum getur Fjármálaeftirlitið framselt stofninn félagi því er Fjármálaeftirlitið valdi ásamt eignum sem mæta eiga líftryggingaskuldinni, enda tekur viðtakandi þá við öllum skuldbindingum vegna líftrygginganna.
Þeir vátryggingartakar eða vátryggðir, sem athugasemdir hafa gert og ekki vilja samþykkja yfirfærsluna, eiga rétt á að fá endurgreitt verðmæti líftrygginga sinna að svo miklu leyti sem hlutfallsleg eign hrekkur til.
Berist ekki tilboð í líftryggingastofn eða komi ekki fram þau tilboð er Fjármálaeftirlitið vill mæla með skulu eignir hinna vátryggðu greiddar þeim í réttu hlutfalli við verðmæti líftrygginga þeirra.
157. gr.
Birting ákvörðunar.
158. gr.
Tilkynning til þekktra kröfuhafa.
Í tilkynningu skulu sérstaklega tekin fram áhrif ákvörðunar um slitameðferð á vátryggingarsamning, tímafresti og réttaráhrif vanlýsingar, hvaða aðili hefur umboð til að viðurkenna kröfur sem lýst er eða athugasemdir um kröfur og aðrar ráðstafanir. Í tilkynningunni skal einnig koma fram hvort lánardrottnar sem eiga forgangskröfur eða njóta veðréttar þurfi að lýsa kröfum sínum.
Fyrirsögn tilkynningar skv. 1. mgr. skal bera með sér að um innköllun krafna sé að ræða og skal vera á öllum opinberum tungumálum aðildarríkja Evrópusambandsins.
Tilkynning til kröfuhafa sem byggir rétt sinn á vátryggingarsamningi skal vera á opinberu tungumáli eða einu af opinberum tungumálum þess aðildarríkis þar sem kröfuhafinn á lögheimili eða hefur fasta búsetu eða höfuðstöðvar.
159. gr.
Kröfulýsingar frá kröfuhöfum í öðrum aðildarríkjum.
Í kröfulýsingu eða athugasemdum skal koma fram:
1. eðli og fjárhæð kröfu,
2. stofndagur kröfu,
3. hvort krafa eigi að njóta forgangs, hafi veðrétt eða eignarréttarfyrirvara,
4. veðandlag kröfu, ef við á.
160. gr.
Reglubundnar upplýsingar til kröfuhafa.
Eftirlitsstjórnvöld í aðildarríkjum geta farið fram á upplýsingar um framvindu slitameðferðar frá Fjármálaeftirlitinu.
161. gr.
Slitameðferð vátryggingafélags.
Vátryggingakröfur á hendur þrotabúi vátryggingafélags skulu ganga næst á undan kröfum skv. 113. gr. laga nr. 21/1991, um gjaldþrotaskipti o.fl. Vátryggingafélag skal ávallt geta sýnt fram á umfang þeirra krafna sem ganga á undan vátryggingakröfum.
Úrskurður um að bú vátryggingafélags sé tekið til gjaldþrotaskipta skal ekki hafa áhrif á rétt veðhafa vegna eignarréttinda sem voru í öðru aðildarríki þegar úrskurðurinn var kveðinn upp. Íslensk lög gilda þó um réttindi og skyldur aðila sem lúta opinberu eftirliti hérlendis.
Hafi vátryggingafélag keypt eign með eignarréttarfyrirvara hefur úrskurður um að bú vátryggingafélags sé tekið til gjaldþrotaskipta ekki áhrif á réttindi seljanda sem byggjast á fyrirvaranum ef eign er í öðru aðildarríki. Gjaldþrot vátryggingafélags hefur ekki áhrif á sölu vátryggingafélags á eign hafi afhending þegar farið fram og eignin verið í öðru aðildarríki þegar úrskurður um gjaldþrotaskipti var kveðinn upp.
Þrátt fyrir ákvæði 3. og 4. mgr. er heimilt að beita ákvæðum III. kafla laga um samningsgerð, umboð og ógilda löggerninga, nr. 7/1936, eða ákvæðum XX. kafla laga um gjaldþrotaskipti o.fl., nr. 21/1991, nema lög gistiríkis heimili ekki slíkt.
Hafi vátryggingafélag selt fasteign, skip eða flugvél sem háð er opinberri skráningu eða framseljanleg verðbréf eða önnur verðbréf skráð á skipulegum verðbréfamarkaði eftir úrskurð um að bú vátryggingafélags skuli tekið til gjaldþrotaskipta skulu lög þess ríkis þar sem eign er eða þar sem hin opinbera skráning hefur farið fram gilda um lögmæti löggerningsins.
Um áhrif úrskurðar um að bú vátryggingafélags skuli tekið til gjaldþrotaskipta á málshöfðun vegna eignar eða annarra réttinda sem vátryggingafélag hefur látið af hendi fer eftir lögum þess aðildarríkis þar sem málið var höfðað.
Úrræði sem slitastjórn getur beitt samkvæmt íslenskum lögum hefur hún jafnframt í öðrum aðildarríkjum. Við beitingu slíkra úrræða í öðru aðildarríki skal slitastjórn þó fara eftir lögum þess aðildarríkis eftir því sem við á.
Ákvæði 2.–4. mgr. 149. gr. gilda um gjaldþrotaskiptameðferð vátryggingafélags að breyttu breytanda.
Vátryggingafélag skal halda sérstaka skrá yfir þær eignir sem notaðar eru til að jafna þá vátryggingaskuld sem reiknuð er og ávöxtuð. Samsetningu þeirra eigna sem færðar eru í slíka skrá þegar slitameðferð hefst skal ekki breytt eftir það og ekki skal færa neinar breytingar í skrána aðrar en leiðréttingar á augljósum ritvillum nema með leyfi Fjármálaeftirlitsins. Eigi að síður skal slitastjórn leggja ávöxtun téðra eigna við þær sem og virði hreinna iðgjalda sem móttekin eru í tengslum við þá tilteknu vátryggingagrein, frá því slitameðferð hefst og þar til vátryggingakröfur eru greiddar eða þar til vátryggingastofn hefur verið fluttur. Ef afraksturinn af sölu eigna er minni en virði þeirra, eins og það er metið í skránni, skal slitastjórn gera Fjármálaeftirlitinu grein fyrir því með rökstuðningi.
162. gr.
Slitameðferð félags með líftryggingastarfsemi.
Ákvæði 156. gr. um sérstaka meðferð líftryggingastofnsins gilda verði ákveðið að slíta félagi með líftryggingastarfsemi og getur Fjármálaeftirlitið krafist allra gagna frá félaginu sem nauðsynleg eru til að unnt sé að ljúka uppgjöri hans og ráðstöfun. Auk opinberrar tilkynningar skv. 158. gr. skal Fjármálaeftirlitið tilkynna vátryggingartökum, vátryggðum og öðrum sem kröfu eiga á vátryggingafélag vegna vátryggingarsamninga og eiga lögheimili eða hafa fasta búsetu eða höfuðstöðvar í öðru aðildarríki um fyrirhugaðan flutning vátryggingastofnsins. Slík tilkynning skal vera á tungumáli þess ríkis þar sem viðkomandi á lögheimili eða hefur fasta búsetu eða höfuðstöðvar.
Við gjaldþrotaskiptameðferð líftryggingafélags skal hvorki telja eignir sem mæta eiga líftryggingaskuldinni með eignum félagsins né líftryggingaskuldina með skuldum þess. Hafi ekki tekist að ljúka greiðslu líftryggingakröfu með eignum þeim sem mæta eiga líftryggingaskuldinni fer um líftryggingakröfuna á hendur félaginu skv. 2. mgr. 161. gr.
163. gr.
Meðferð útibúa vátryggingafélaga með höfuðstöðvar utan aðildarríkja.
164. gr.
Frjáls slit.
Fjármálaeftirlitið skal meta og taka ákvörðun um hvort hagsmunum vátryggingartaka og vátryggðra telst best borgið með flutningi vátryggingastofns til annars eða annarra félaga og ef um líftryggingastofn er að ræða hvort stofninn skuli sæta sérstakri meðferð, sbr. 156. gr.
Um frjáls slit vátryggingafélags gilda ákvæði 157.–162. gr. eftir því sem við á.
XXV. KAFLI
Viðurlög.
165. gr.
Stjórnvaldssektir.
1. 2. málsl. 1. mgr. 2. gr. varðandi leyfisskylda starfsemi.
2. 4.–5. gr. um starfsheimildir.
3. 8. gr. um hvar megi frumtryggja vátryggingaráhættu sem hér er.
4. 2. mgr. 9. gr. um fyrirmæli Fjármálaeftirlitsins um að ráðin verði bót á því sem úrskeiðis hefur farið.
5. 4. mgr. 10. gr., sbr. 1. mgr. 9. gr., um að fara að reglum Fjármálaeftirlitsins um eðlilega og heilbrigða viðskiptahætti vátryggingafélaga.
6. 11. gr. um heimild til að bera heiti sem gefur vátryggingastarfsemi til kynna.
7. 16. gr. um að senda skuli breytingar á samþykktum vátryggingafélags til Fjármálaeftirlitsins innan viku frá samþykkt þeirra.
8. 1. mgr. 27. gr. um leyfisumsókn til Fjármálaeftirlitsins ef vátryggingafélag með starfsleyfi hér á landi hyggst taka upp nýjan greinaflokk vátrygginga eða vátryggingagrein eða breyta starfsemi sinni í verulegum atriðum.
9. 31. gr. um gagnaskil til Fjármálaeftirlitsins.
10. 1. mgr. 35. gr. og 36. gr. um umsókn um samruna.
11. 6. mgr. 39. gr. um fyrirmæli Fjármálaeftirlitsins um úrbætur.
12. 2.–5. mgr. 40. gr. um viðskipti stjórnarmanna eða tengdra aðila við vátryggingafélagið.
13. 7. mgr. 40. gr. um tilkynningu um þóknun stjórnarmanna eða forstjóra.
14. 8. mgr. 40. gr. um tilkynningarskyldu vegna málaefna sem geta haft úrslitaþýðingu fyrir áframhaldandi starfsemi félagsins.
15. 2. mgr. 41. gr. um að tilkynningu um skipan og síðari breytingar á skipan stjórnar, forstjóra og þeirra sem ábyrgð bera á lykilstarfssviðum.
16. 4. mgr. 42. gr. um bann við að hafa starfandi stjórnarformann.
17. 44. gr. um áhættustýringu.
18. 45. gr. um eigið áhættu- og gjaldþolsmat.
19. 48. gr. um hæfi aðila sem gegna starfssviði tryggingastærðfræðings.
20. 49. gr. um útvistun.
21. 52. gr. um takmörkun arðgreiðslna.
22. 53. gr. um ársreikninga.
23. 54. gr. um skýrslu um gjaldþol og fjárhagslega stöðu.
24. 58. gr. um að tilkynna um virkan eignarhlut.
25. 63. gr. um að óhæfur aðili eignist virkan eignarhlut.
26. 64. gr. um tilkynningu eiganda.
27. 65. gr. um tilkynningu vátryggingafélags.
28. 66. gr. um upplýsingaskyldu.
29. 1. mgr. 69. gr. um hámark eigin hluta.
30. 2. mgr. 69. gr. um lánveitingu með veði í eigin hlutabréfum.
31. 71. gr. um tilkynningarskyldu endurskoðanda til Fjármálaeftirlitsins.
32. 72. gr. um mörk líftrygginga- og skaðatryggingastarfsemi.
33. 75. gr. um vátryggingaskuld.
34. 90. gr. um notkun stuðningsgjaldþolsliðar.
35. 3. mgr. 100. gr. um samþykki Fjármálaeftirlitsins fyrir notkun eigin stika.
36. 104. gr. um samþykki Fjármálaeftirlitsins fyrir notkun eigin líkans.
37. 2. mgr. 112. gr. um ársfjórðungslega ákvörðun lágmarksfjármagns.
38. 124. gr. um heimild vátryggingafélags með starfsleyfi hér á landi til að opna útibú í öðru aðildarríki.
39. 125. gr. um heimild vátryggingafélags með starfsleyfi hér á landi til að veita þjónustu í öðru aðildarríki.
40. 130. gr. um heimild vátryggingafélags með starfsleyfi hér á landi til að hefja starfsemi í ríki utan aðildarríkja.
41. 133. gr. um heimild til flutnings vátryggingastofns.
42. 139. gr. um uppgjör vátryggingafélags sem misst hefur starfsleyfi.
43. 1. mgr. 164. gr. um skil greinargerðar til Fjármálaeftirlitsins vegna ákvörðunar um frjáls slit.
Sektir sem lagðar eru á einstaklinga geta numið frá 10 þús. kr. til 20 millj. kr. Sektir sem lagðar eru á lögaðila geta numið frá 100 þús. kr. til 50 millj. kr. Við ákvörðun sekta skal m.a. tekið tillit til alvarleika brots, hvað það hefur staðið lengi, samstarfsvilja hins brotlega aðila og hvort um ítrekað brot er að ræða. Ákvarðanir um stjórnvaldssektir skulu teknar af stjórn Fjármálaeftirlitsins og eru þær aðfararhæfar. Sektir renna í ríkissjóð að frádregnum kostnaði við innheimtuna. Séu stjórnvaldssektir ekki greiddar innan mánaðar frá ákvörðun Fjármálaeftirlitsins skal greiða dráttarvexti af fjárhæð sektarinnar. Um ákvörðun og útreikning dráttarvaxta fer eftir lögum um vexti og verðtryggingu.
Stjórnvaldssektum verður beitt óháð því hvort lögbrot eru framin af ásetningi eða gáleysi.
Gera má lögaðila sekt fyrir brot á lögum þessum og reglum settum á grundvelli þeirra óháð því hvort sök verði sönnuð á tiltekinn fyrirsvarsmann lögaðilans, starfsmann hans eða annan aðila sem starfar á hans vegum. Hafi fyrirsvarsmaður lögaðilans, starfsmaður hans eða annar á hans vegum með saknæmum hætti brotið gegn lögum þessum eða reglum settum á grundvelli þeirra í starfsemi lögaðilans má gera honum refsingu, auk þess að gera lögaðilanum sekt.
166. gr.
Sátt.
167. gr.
Réttur einstaklinga.
168. gr.
Fyrning stjórnvaldssektar.
Frestur skv. 1. mgr. rofnar þegar Fjármálaeftirlitið tilkynnir aðila um upphaf rannsóknar á meintu broti. Rof frests hefur réttaráhrif gagnvart öllum sem staðið hafa að broti.
169. gr.
Sektir eða fangelsi.
1. 2. málsl. 1. mgr. 2. gr. varðandi leyfisskylda starfsemi.
2. 2. mgr. 9. gr. um að ekki sé farið að fyrirmælum Fjármálaeftirlitsins um að ráðin verði bót á því sem úrskeiðis hefur farið.
3. 4. mgr. 10. gr., sbr. 1. mgr. 9. gr., um að fara að reglum Fjármálaeftirlitsins um eðlilega og heilbrigða viðskiptahætti vátryggingafélaga.
4. 5. mgr. 48. gr. um tilkynningarskyldu tryggingastærðfræðings til Fjármálaeftirlitsins.
5. 52. gr. um takmörkun arðgreiðslna.
6. 53. gr. um ársreikninga.
7. 58. gr. um að tilkynna ekki um virkan eignarhlut.
8. 63. gr. um að óhæfur aðili eignist virkan eignarhlut.
9. 66. gr. um upplýsingaskyldu.
10. 69. gr. um hámark eigin hluta.
11. 69. gr. um lánveitingu gegn veði í eigin hlutabréfum.
12. 70. og 71. gr. um hæfi og upplýsingaskyldu endurskoðanda.
13. 1. mgr. 117. gr. um tilkynningu vegna ónógs gjaldþols.
14. 1. og 2. mgr. 118. gr. um ráðstafanir vegna ónógs lágmarksfjármagns.
15. 139. gr. um uppgjör vátryggingafélags sem misst hefur starfsleyfi.
Þá varðar það sömu refsingu að gefa vísvitandi rangar eða villandi upplýsingar um hagi vátryggingafélags eða annað er það varðar, opinberlega eða til Fjármálaeftirlitsins, annarra opinberra aðila eða viðskiptamanna.
170. gr.
Heimilt er að gera upptækan með dómi beinan eða óbeinan hagnað sem hlotist hefur af broti gegn ákvæðum laga þessara er varða sektum eða fangelsi.
Tilraun til brots eða hlutdeild í brotum samkvæmt lögum þessum er refsiverð eftir því sem segir í almennum hegningarlögum.
171. gr.
Ákvörðun kæru og afhending gagna.
Varði meint brot á lögum þessum bæði stjórnvaldssektum og refsingu metur Fjármálaeftirlitið hvort mál skuli kært til lögreglu eða því lokið með stjórnvaldsákvörðun hjá stofnuninni. Ef brot eru meiri háttar ber Fjármálaeftirlitinu að vísa þeim til lögreglu. Brot telst meiri háttar ef það lýtur að verulegum fjárhæðum eða ef verknaður er framinn með sérstaklega vítaverðum hætti eða við aðstæður sem auka mjög á saknæmi brotsins. Jafnframt getur Fjármálaeftirlitið á hvaða stigi rannsóknar sem er vísað máli vegna brota á lögum þessum til opinberrar rannsóknar. Gæta skal samræmis við úrlausn sambærilegra mála.
Með kæru Fjármálaeftirlitsins skulu fylgja afrit þeirra gagna sem grunur um brot er studdur við. Ákvæði IV.–VII. kafla stjórnsýslulaga gilda ekki um ákvörðun Fjármálaeftirlitsins um að kæra mál til lögreglu.
Fjármálaeftirlitinu er heimilt að láta lögreglu og ákæruvaldi í té upplýsingar og gögn sem stofnunin hefur aflað og tengjast þeim brotum sem tilgreind eru í 2. mgr. Fjármálaeftirlitinu er heimilt að taka þátt í aðgerðum lögreglu sem varða rannsókn þeirra brota sem tilgreind eru í 2. mgr.
Lögreglu og ákæruvaldi er heimilt að láta Fjármálaeftirlitinu í té upplýsingar og gögn sem hún hefur aflað og tengjast þeim brotum sem tilgreind eru í 2. mgr. Lögreglu er heimilt að taka þátt í aðgerðum Fjármálaeftirlitsins sem varða rannsókn þeirra brota sem tilgreind eru í 2. mgr.
Telji ákærandi að ekki séu efni til málshöfðunar vegna ætlaðrar refsiverðrar háttsemi sem jafnframt varðar stjórnsýsluviðurlögum getur hann sent eða endursent málið til Fjármálaeftirlitsins til meðferðar og ákvörðunar.
XXVI. KAFLI
Önnur ákvæði.
172. gr.
Fjárhæðir í evrum.
173. gr.
Innleiðing.
174. gr.
Gildistaka.
Við gildistöku laga þessara falla úr gildi lög um vátryggingastarfsemi, nr. 56/2010, með síðari breytingum.
Ákvæði til bráðabirgða.
Fullnægi vátryggingafélag kröfum um lágmarksgjaldþol samkvæmt ákvæðum 31.–34. gr. laga um vátryggingastarfsemi, nr. 56/2010, 31. desember 2015 án þess að hafa nægilega viðurkennda gjaldþolsliði til að mæta gjaldþolskröfu samkvæmt ákvæðum XVI. kafla þessara laga hefur félagið frest til 31. desember 2017 til þess að fullnægja kröfunum. Vátryggingafélagið skal á þriggja mánaða fresti skila framvinduskýrslu til Fjármálaeftirlitsins þar sem fram kemur til hvaða aðgerða hefur verið gripið og hvaða árangur hefur náðst. Undanþága þessi fellur niður leiði framvinduskýrsla í ljós að ekki hefur náðst viðunandi árangur við að fullnægja gjaldþolskröfu.
Þrátt fyrir ákvæði 10. mgr. 31. gr. um skilafrest gagna til Fjármálaeftirlitsins skal frestur til að skila árlegum gögnum vegna áranna 2016–2018 vera eftirfarandi:
1. Gögnum vegna reikningsárs sem lýkur fyrir 31. desember 2016 skal skilað eigi síðar en 20 vikum eftir lok ársins.
2. Gögnum vegna reikningsársins 2017 skal skilað eigi síðar en 18 vikum eftir lok ársins.
3. Gögnum vegna reikningsársins 2018 skal skilað eigi síðar en 16 vikum eftir lok ársins.
Þrátt fyrir ákvæði 1. mgr. 54. gr. skulu vátryggingafélög birta skýrslu um gjaldþol og fjárhagslega stöðu með eftirfarandi hætti:
1. Skýrsla vegna ársins 2016 skal birt eigi síðar en 20 vikum eftir lok ársins.
2. Skýrsla vegna ársins 2017 skal birt eigi síðar en 18 vikum eftir lok ársins.
3. Skýrsla vegna ársins 2018 skal birt eigi síðar en 16 vikum eftir lok ársins.
Þrátt fyrir ákvæði 11. mgr. 31. gr. um skilafrest gagna til Fjármálaeftirlitsins skal frestur vegna áranna 2016–2018 til að skila ársfjórðungslegum gögnum vera eftirfarandi:
1. Gögnum vegna ársfjórðunga ársins 2016 skal skilað eigi síðar en 8 vikum eftir lok ársfjórðungs.
2. Gögnum vegna ársfjórðunga ársins 2017 skal skilað eigi síðar en 7 vikum eftir lok ársfjórðungs.
3. Gögnum vegna ársfjórðunga ársins 2018 skal skilað eigi síðar en 6 vikum eftir lok ársfjórðungs.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Með frumvarpi þessu er lagt til að ný lög um vátryggingastarfsemi leysi af hólmi lög nr. 56/2010, um vátryggingastarfsemi. Helstu breytingar frá gildandi lögum varða fjárhagslegan styrk vátryggingafélaga (gjaldþolskröfur) og auknar kröfur um stjórnarhætti. Frumvarpið er byggt á tilskipun 2009/138/EB, um stofnun og starfrækslu vátryggingafélaga, ásamt breytingum á þeirri tilskipun, tilskipun 2014/51/ESB. Tilskipunin er í daglegu tali nefnd „Solvency II“-tilskipunin og verður nefnd svo hér eftir.
Gildandi lög nr. 56/2010, um vátryggingastarfsemi, byggðust á EES-rétti eins og hann var þegar lögin tóku gildi en eldri lög um vátryggingastarfsemi, nr. 60/1994, lögfestu vátryggingarétt eins og hann var við upphaf EES-samstarfsins. Enn eldri lög um vátryggingastarfsemi, nr. 50/1978 og áður nr. 26/1973, tóku nokkurt mið af Evrópuréttinum á þeim tíma þótt Ísland væri ekki skuldbundið til að gæta samræmis þá.
Undirbúningur frumvarpsins.
Frumvarp þetta er að stofni til samið af nefnd sem efnahags- og viðskiptaráðherra (nú fjármála- og efnahagsráðherra) skipaði 23. febrúar 2010 til að leggja fram tillögur um hvernig standa skyldi að innleiðingu tilskipunar 2009/138/EB, um stofnun og starfrækslu vátryggingafélaga, sem tekin var upp í samninginn um Evrópska efnahagssvæðið (EES) með ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 11/2011 þann 1. júlí 2011. Einnig var nefndinni ætlað að fylgjast með nánari útfærslum einstakra tilskipunarákvæða og gera tillögur að útfærslu þeirra hér á landi í lögum, reglugerðum eða reglum Fjármálaeftirlitsins. Meginhlutverk nefndarinnar var þó fyrst og fremst að færa löggjöf hér á landi til samræmis við ákvæði tilskipunarinnar. Vegna þeirra miklu breytinga sem tilskipunin gerði á lagaumhverfi vátryggingastarfsemi taldi nefndin rétt að leggja til að ný lög yrðu sett í stað þess að breyta gildandi lögum þrátt fyrir að tiltölulega stutt sé síðan þau voru lögfest.
Í nefndina voru skipuð Sigurður Freyr Jónatansson, tryggingastærðfræðingur hjá Fjármálaeftirlitinu, formaður, tilnefndur af ráðherra, Steinunn Guðjónsdóttir, tryggingastærðfræðingur hjá Sjóvá-Almennum tryggingum hf., tilnefnd af Félagi íslenskra tryggingastærðfræðinga (FÍT), Ragnar Þ. Ragnarsson, tryggingastærðfræðingur hjá Vátryggingafélagi Íslands hf., tilnefndur af Samtökum fjármálafyrirtækja (SFF), og Ólafur Lúther Einarsson, héraðsdómslögmaður hjá Vátryggingafélagi Íslands hf., tilnefndur af SFF. Varamenn voru skipaðir Inga Birna Einarsdóttir, viðskiptafræðingur, tilnefnd af Fjármálaeftirlitinu, Helgi Þórsson, tryggingastærðfræðingur hjá Tryggingamiðstöðinni hf., tilnefndur af FÍT, og Bjarni Guðmundsson, tryggingastærðfræðingur hjá TBG ehf., tilnefndur af SFF. Í upphafi ársins 2011 tilnefndi efnahags- og viðskiptaráðuneytið Björgu Finnbogadóttur, lögfræðing hjá ráðuneytinu, í nefndina. Í október 2011 kom Erna Jónsdóttir lögfræðingur hjá efnahags- og viðskiptaráðuneytinu í hennar stað. Í desember 2013 tók Sóley Ragnarsdóttir, lögfræðingur hjá fjármála- og efnahagsráðuneytinu, sæti í nefndinni í stað Ernu. Í upphafi ársins 2012 tilnefndi Fjármálaeftirlitið Valdimar Gunnar Hjartarson lögfræðing í nefndina í stað Ingu Birnu Einarsdóttur. Ragnheiður Morgan Sigurðardóttir lögfræðingur tók svo sæti Valdimars í nefndinni í apríl 2013.
Í skipunarbréfi nefndarinnar kom fram að varamenn mundu þurfa að taka virkari þátt í starfinu en almennt gerist og hefur nefndin í störfum sínum ekki gert greinarmun á aðalmönnum og varamönnum þannig að varamenn hafa starfað til jafns á við aðalmenn. Nefndin hefur verið virk frá skipun og hist reglulega. Nefndarstörf voru ólaunuð.
II. Tilefni og nauðsyn lagasetningarinnar.
Íslensk löggjöf um vátryggingastarfsemi hefur fylgt evrópskri löggjöf alla tíð, fyrst til hliðsjónar fram yfir árið 1990, en eftir það byggðust lögin á vátryggingatilskipunum samkvæmt EES-samningnum. Tilskipun 2009/138/EB tekur gildi 1. janúar 2016 í Evrópusambandinu. Hún er bæði viðameiri og flóknari og kallar á meiri samræmingu í aðildarríkjum en eldri tilskipanir. Það þarf því að breyta reglum verulega frá gildandi lögum til að aðlaga íslenska löggjöf að Evrópureglunum. Í meginatriðum er sú aðlögun gagnleg. Íslensk vátryggingafélög hafa talsverð vátryggingaviðskipti við fyrirtæki í öðrum EES- ríkjum og almenn fyrirtæki á Íslandi hafa fjölbreytt val um vátryggingaþjónustu á grundvelli frelsis til viðskipta yfir landamæri innan EES.
Tilskipun 2009/138/EB kveður á um fulla samræmingu innan aðildarríkja Samningsins um Evrópska efnahagssvæðið og því er lítið svigrúm til þess að hafa ákvæðin á annan hátt í frumvarpinu en tilskipunin kveður á um. Í flestum tilvikum kveða ákvæði tilskipunarinnar á um hvernig þau skuli vera í landsrétti og taldi nefndin sig því vera bundna af því að leggja til ákvæðin í samræmi við tilskipunina. Mörg ákvæði tilskipunarinnar voru í eldri tilskipunum og eru því nú þegar í gildandi lögum. Í frumvarpinu er vísað til þess hvar þau er að finna í tilskipuninni.
Þá eru ýmis ákvæði í frumvarpinu í gildandi lögum en eru ekki í tilskipuninni eða forverum hennar. Mörg þeirra ákvæða tengdust viðleitni stjórnvalda til þess að bregðast við áföllum á fjármálamarkaði sem hófust síðari hluta síðasta áratugar og komu inn í lögin 2010. Nefndin fór yfir þessi séríslensku ákvæði og aðlagaði þau breyttu umhverfi ef henni þótti tilefni til.
Tilskipun 2009/138/EB.
Frumvarpið er byggt á tilskipun 2009/138/EB (Gjaldþolsáætlun II (Solvency II)) ásamt breytingum á henni með tilskipun 2014/51/ESB („Omnibus II“). Tilskipunin er 312 greinar og er með viðaukum 309 blaðsíður. Í henni eru teknar saman í eina tilskipun helstu tilskipanir um skaða- og líftryggingar. Ákveðnum bálkum er breytt mikið, einkum ákvæðum um fjárhagslegan styrkleika og stjórnhætti vátryggingafélaga, auk ákvæða um eftirlit með samstæðum vátryggingafélaga. Þá eru nokkrar eldri tilskipanir felldar úr gildi. Með breytingatilskipuninni 2014/51/EB var hlutverk evrópsku vátrygginga- og lífeyrisstofnunarinnar, EIOPA, aukið og sett ítarleg ákvæði um sérhæfða þætti varðandi langtímaábyrgð.
Framkvæmdastjórn ESB hefur gefið út framselda reglugerð (e. delegated regulation) nr. 2015/35/ESB sem er nánari útfærsla á mörgum ákvæðum tilskipunarinnar og gert er ráð fyrir að samsvarandi reglugerð verði gefin út hér. Enn frekari útfærslur verða í tæknistöðlum sem verða gefnir út. „Solvency II“-reglurnar eru þannig í nokkrum hlutum og er eðlilegt að sami háttur verði hafður á við útgáfu þeirra hér á landi. Framselda reglugerðin er 381 grein og er samtals með viðaukum um 800 blaðsíður.
Markmið „Solvency II“-tilskipunarinnar er að samræma lagaumhverfi vátryggingafélaga á Evrópska efnahagssvæðinu, bæta neytendavernd og tryggja fjárhagslegan stöðugleika. Með tilskipuninni eru reglur um gjaldþol vátryggingafélaga endurskoðaðar og gjaldþolskröfur tilskipunarinnar eru áhættumiðaðar í samræmi við alþjóðlega þróun á fjármálamörkuðum. Í áhættumiðuðum gjaldþolsreglum felst að vátryggingafélög sem taka mikla áhættu eða eru með slaka áhættustýringu þurfa að gangast undir hærri gjaldþolskröfur en félög sem taka minni áhættu eða eru með góða áhættustýringu. Verklag við eftirlit verður jafnframt áhættumiðað. Áhættumiðuðu eftirliti er ætlað að vera hvati fyrir vátryggingafélög til að mæla, stýra og takmarka áhættu sína. Gjaldþolskröfur vátryggingafélaga munu taka til fleiri áhættuþátta en nú og má því ætla að gjaldþolskrafa vátryggingafélaga hækki miðað við það sem verið hefur með gildandi lögum. Mest munar væntanlega um að nú þarf að reikna gjaldþol vegna fjárfestingaráhættu. Vátryggingafélög með einfalda starfsemi geta hins vegar verið með lægri gjaldþolskröfu. Auknar kröfur um gjaldþol og áhættustýringar vátryggingafélaga hafa það að markmiði að auka vernd vátryggingartaka ásamt því að auka stöðugleika á vátryggingamarkaði.
Tilskipunin gildir fyrir vátryggingafélög sem eru með iðgjöld umfram 5 milljónir evra (nú um 750 millj. kr.) eða vátryggingaskuld umfram 25 milljónir evra (nú um 350–400 millj. kr.).
Svokölluð hlutfallsregla (e. proportionality) er höfð til hliðsjónar í tilskipuninni sem þýðir að þrátt fyrir að útreikningur nýrra gjaldþolskrafna geti verið flókinn geta smærri vátryggingafélög notað einfaldari aðferðir.
Tilskipunin skiptist í þrjá þætti sem kallaðir eru stoðir, þ.e. þriggja stoða kerfi til tryggja stöðugan rekstur vátryggingafélags.
Stoð 1 byggist á því að fjárhagsgrundvöllur vátryggingafélags þarf að vera reiknaður með eðlilegum og viðeigandi hætti. Sá útreikningur byggist á mati á eignum og skuldum, viðurkenndum gjaldþolsliðum, útreikningi vátryggingaskuldar og útreikningi á gjaldþolskröfum. Mat á eignum og öðrum skuldum en vátryggingaskuld skal vera í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla (IFRS). Útreikningur vátryggingaskuldar verður samræmdur og byggist einnig á markaðssjónarmiðum. Vátryggingafélag getur orðið fyrir óvæntum áföllum sem ekki er gert ráð fyrir í vátryggingaskuldinni og til að mæta þeim áföllum þarf vátryggingafélagið að hafa tiltækt fjármagn sem kallast gjaldþol . Gjaldþolið er að mestu eignir umfram skuldbindingar (eigið fé) auk annarra tiltekinna liða sem leyfilegt er að telja til gjaldþols að frádregnum frádráttarliðum. Vátryggingafélög þurfa að reikna gjaldþolskröfu á grundvelli mælanlegrar áhættu félagsins og þurfa að hafa lágmarksfjármagn. Gjaldþolskröfu og lágmarksfjármagni skal mætt með viðurkenndum gjaldþolsliðum sem háðir eru ákveðnum mörkum. Lágmarksfjármagn er reiknað með einfaldri reiknireglu og er markmiðið að hæfilegur munur sé á milli þess og gjaldþolskröfunnar.
Stoð 2 byggist á því að stjórnarhættir verða að vera eðlilegir og heilbrigðir. Það þarf að vera virk áhættustýring og áhættugreining hjá vátryggingafélagi og félagið þarf að framkvæma eigið áhættu- og gjaldþolsmat. Eigið áhættu- og gjaldþolsmat vátryggingafélags er mat félagsins á heildarfjármagnsþörf þess þar sem metið er hvaða fjárhagsgrundvöllur er hæfilegur miðað við tiltekið áhættusnið, áhættuþol og viðskiptaáætlun. Í vátryggingafélagi skulu vera starfssvið sem sjá um áhættustýringu, regluvörslu, innri endurskoðun og tryggingastærðfræði. Eftirlit með vátryggingafélögum á að geta greint snemma veikleika vátryggingafélaga og aukna áhættu þeirra og eftirlit og leiðbeiningar eftirlitsstjórnvalda verður samræmt innan Evrópska efnahagssvæðisins.
Stoð 3 byggist á opinberri upplýsingagjöf og upplýsingastreymi til eftirlitsstjórnvalda. Meðal annars þarf vátryggingafélag að gera skýrslu um gjaldþol og fjárhagslega stöðu. Það er opinber skýrsla sem vátryggingafélög eiga að birta árlega. Í skýrslunni á að koma fram hvernig stjórnkerfi og áhættustýring félagsins er. Vátryggingafélög þurfa einnig að senda Fjármálaeftirlitinu reglulega eftirlitsskýrslu. Að auki eru stöðluð gagnaskil fyrir Evrópska efnahagssvæðið þar sem safnað verður saman tölulegum upplýsingum um rekstur og fjárhagslega stöðu vátryggingafélaga.
„Solvency II“-tilskipunin fylgir svokölluðu Lamfalussy-ferli sem byggist á fjórum stigum (e. levels). Tilskipunin sjálf er fyrsta stigið en annað stigið er nánari útfærsla á tilskipuninni sem gerð er með reglugerð. Nefndin tók þá afstöðu að semja frumvarp sem byggist á fyrsta stigi þ.e. tilskipuninni, og fór yfir það hvort heppilegra væri að reglugerð (ESB) nr. 2015/35 yrði birt sem viðhengi við lögin eða sem reglugerð frá ráðherra. Nefndin taldi síðari kostinn heppilegri þar sem um mjög tæknileg og ítarleg atriði er að ræða, auk þess sem gert er ráð fyrir að reglugerðin geti breyst. Það er því gert er ráð fyrir að reglugerð samkvæmt öðru stigi verði gefin út sem reglugerð hér á landi. Í frumvarpi þessu er í þeim tilgangi kveðið á um heimildir ráðherra til að gefa út reglugerð vegna nánari útfærslu laganna. Þriðja stigið felst í því að aðildarríki samræma löggjöf sína og fjórða stigið felst í því að lögfesta reglurnar og hlíta þeim.
Tilskipun 2014/51/ESB.
Veigamiklar breytingar hafa verið gerðar á upphaflegri „Solvency II“-tilskipun frá því að hún var gefin út sem tilskipun 2009/138/EB. Þannig var upphaflega kveðið á um að ákvæði hennar þyrfti að lögleiða í aðildarríkjum eigi síðar en 31. október 2012 og var þá gert ráð fyrir að nefndin lyki störfum fyrir þann tíma. Í kjölfar de Laroisere-skýrslunnar sem kom út árið 2009 voru gerðar breytingar á skipulagi eftirlits á fjármálamarkaði ESB en í skýrslunni eru tillögur um aðgerðir ESB vegna fjármálakreppunnar sem hófst 2007. Meðal þess sem var breytt var að nefnd eftirlitsstjórnvalda á vátryggingamarkaði (e. Committee of European Insurance and Occupational Pensions Supervisors, CEIOPS) var fengið aukið hlutverk og breytt í formlega eftirlitsstofnun (e. European Insurance and Occupational Pensions Authority, EIOPA) með auknar valdheimildir. Vegna nýrra valdheimilda EIOPA þurfti að breyta tilskipun 2009/138/EB og hófst þá vinna við svokallaða „Omnibus II“-tilskipun sem varð tilskipun 2014/51/ESB. Samkvæmt þeirri tilskipun var gert ráð fyrir því að ákvæði „Solvency II“ yrðu lögfest í aðildarríkjum eigi síðar en 31. mars 2015 og að ákvæði hennar kæmu til framkvæmda 1. janúar 2016. Við framlagningu þessa frumvarps hafa ekki öll aðildarríki Evrópska efnhagssvæðisins lögfest ákvæði tilskipunarinnar en gert er ráð fyrir að svo verði fyrir 1. janúar 2016.
Til viðbótar hinum auknu valdheimildum EIOPA felur „Omnibus II“ í sér ákvæði um mat á eignum og skuldum, m.a. langtímaábyrgð (LTG – Long-term guarantee), og bætir ákvæðum við „Solvency II“ um viðbrögð við sveiflum og lágum vöxtum á fjármálamarkaði. Þá eru ákvæði um áhættustýringu, eftirlitsferli, upplýsingagjöf og möguleika á því að endurskoða langtímaábyrgð til að tryggja ráðdeild og gagnsæi. Ítarlegri ákvæði eru um hvernig eigi að flokka það fjármagn og eignir sem vátryggingafélag getur fjárfest í, hæfi vátryggingafélags, hvaða gjaldþolsliðir eru notaðir til að mæta gjaldþolskröfu, stjórnun vátryggingafélags, mat á jafngildi eftirlits og löggjafar í ríkjum utan EES og vátryggingasamstæður.
Ákvæðin í „Omnibus II“ um valdheimildir EIOPA til eftirlitsstarfa á vátryggingamarkaði breyta mikið því lagaumhverfi sem hefur gilt á EES-svæðinu. EIOPA hefur ríkar valdheimildir gagnvart eftirlitsstofnunum og vátryggingafélögum aðildarríkja. Starfsemi EIOPA byggist á reglugerð (ESB) nr. 1094/2010. Einnig voru settar reglugerðir um eftirlitsstofnun fjármálafyrirtækja (European Banking Authority, EBA) og eftirlitsstofnun á verðbréfamarkaði (European Securities and Markets Authority, ESMA). Þessar stofnanir eru grunnur þeirra breytinga sem fjármálamarkaður ESB byggist á í kjölfar endurskipulagningar eftir fjármálakreppuna.
Markmiðið með stofnunum er að tryggja nánara samstarf eftirlitsstofnana aðildarríkjanna, auðvelda beitingu samevrópskra lausna vegna fjölþjóðlegra vandamála og styðja við einsleita beitingu og túlkun reglna. Með þessu er stofnunum ætlað að stuðla að stöðugleika og virkni fjármálakerfisins, ekki síst með það að leiðarljósi að auka einsleitni umgjarðar fjármálamarkaðarins. Í því augnamiði var stofnununum falið fjórfalt hlutverk, þ.e. reglusetning, eftirlit, að stuðla að fjármálastöðugleika og neytendavernd. Daglegt eftirlit á fjármálamarkaði á eftir sem áður að vera í höndum sjálfstæðra eftirlitsstofnana í aðildarríkjunum. Í þágu framangreindra markmiða er hins vegar gert ráð fyrir að þessar miðlægu stofnanir hafi umtalsverð áhrif og heimildir til að grípa inn í ef annað bregst. Vald stofnananna felst m.a. í því að gera drög að tæknistöðlum, viðmiðunarreglum og tilmælum, leysa úr ágreiningi milli eftirlitsstofnana þar sem löggjöf krefst samstarfs og samkomulags þeirra í milli og eiga þátt í því að tæknilegum reglum sé beitt á samræmdan hátt og samhæfingarhlutverki á neyðartímum.
Valdheimildir eftirlitsstofnananna voru ekki taldar rúmast innan heimilda stjórnarskráa EES-ríkjanna og hefur verið unnið að því í samvinnu við framkvæmdastjórn Evrópusambandsins að finna lausn á því hvernig unnt sé að taka reglugerðirnar um stofnun evrópsku eftirlitsstofnananna í landsrétt EES-ríkjanna og þar með inn í EES-samninginn.
Gert er ráð fyrir að reglugerðirnar um eftirlitsstofnanirnar verði teknar upp í EES- samninginn veturinn 2015–2016 og í kjölfarið verður tilskipun 2014/51/ESB Omnibus II tekinn upp í EES-samninginn.
Mikilvægt er að löggjöf um vátryggingastarfsemi sé á öllum tímum í samræmi við þær lágmarkskröfur sem Evrópusambandið setur fjármálafyrirtækjum á innri markaði til að tryggja stöðugleika og traust á fjármálamarkaði og því er lagt til reglur um vátryggingastarfsemi verði í samræmi við ákvæði tilskipunar Evrópuþingsins og ráðsins 2008/138/EB, um stofnun og rekstur vátryggingafélaga, ásamt tilskipun 2014/51/ESB sem breytti tilskipun 2009/138/EB, að undanskildum ákvæðum er varða valdheimildir Evrópsku vátrygginga- og lífeyriseftirlitsstofnunarinnar (EIOPA) og ákvæðum um vátryggingasamstæður, þrátt fyrir að tilskipun 2014/51/ESB sé ekki orðin hluti af EES- samningnum.
Markmið frumvarpsins.
Neytendur hafa mikla hagsmuni af því að vátryggingafélag geti staðið við skuldbindingar sínar gagnvart þeim. Til að vátryggingafélag geti staðið við skuldbindingar sínar vegna vátryggingarsamninga leggur það til hliðar fé sem þarf til að mæta skuldbindingunum. Þessir fjármunir eru kallaðir vátryggingaskuld og er ætlað að greiða tjón sem geta orðið vegna gerðra vátryggingarsamninga, bæði tjón sem hafa orðið fyrir uppgjörsdag en hafa ekki verið tilkynnt, tjón sem hafa verið tilkynnt en eru ekki að fullu greidd og tjón sem búast má við á þeim tíma sem er eftir af gildistíma vátryggingarsamninga auk kostnaðar sem fylgir umsýslu samninga og tjóna. Þessi áhætta vátryggingafélags vegna vátryggingarsamninga er oft kölluð vænt áhætta þar sem útreikningur vátryggingaskuldarinnar byggist á samningum sem í gildi eru og þeirri áhættu sem tryggt hefur verið fyrir. Vátryggingafélag þarf á hverjum tíma að eiga eignir til að mæta þessari áhættu.
Núgildandi kröfur um gjaldþol vátryggingafélaga byggjast á einföldum mælikvörðum sem taka mið af stærð vátryggingafélaga en ekki þarf að taka tillit til þeirrar undirliggjandi áhættu sem getur orðið í starfsemi félaganna. „Solvency II“ byggist á því að einfaldir mælikvarðar á gjaldþol dugi ekki til að mæla þá áhættu sem falist getur í starfsemi vátryggingafélaga og að þær kröfur sem nú eru gerðar tryggi ekki næga vernd fyrir neytendur. Í ljósi þessa þótti nauðsynlegt að endurskoða regluverk vátryggingamarkaðar. Þessi endurskoðun er í samræmi við alþjóðlega þróun um að taka upp áhættumiðað verklag við eftirlit með öðrum aðilum á fjármálamarkaði. Áhættumiðað eftirlit á að veita vátryggingafélögum aðhald til að mæla og stýra áhættu sinni. Þrátt fyrir breyttar kröfur um gjaldþol er óvíst að mögulegt sé að mæta öllum mögulegum óvæntum áföllum með fjármagni og er því einnig lögð aukin áhersla á bætta og traustari stjórnarhætti og áhættustýringu hjá vátryggingafélögum.
Neytendavernd snýst að hluta til um að almenningur geti haft aðgang að upplýsingum um stöðu vátryggingafélaga og eru því gerðar auknar kröfur um opinbera upplýsingagjöf.
Eftirlit með vátryggingafélögum er mikilvægt til að fylgjast með því að þær kröfur sem eru gerðar til félaganna séu uppfylltar. Eftirlit með vátryggingafélögum mun verða áhættumiðað sem gerir nýjar og meiri kröfur til Fjármálaeftirlitsins. Til að Fjármálaeftirlitið geti sinnt þessu hlutverki sem best er mikilvægt að það hafi áhættumiðaðar upplýsingar um stöðu vátryggingafélaga. Til þess að svo megi vera eru lagðar sérstakar skyldur á vátryggingafélög að senda upplýsingar til Fjármálaeftirlitsins og ársfjórðungsleg gagnaskil munu aukast frá því sem nú er. Þrátt fyrir að taldar séu upp sérstakar skyldur í frumvarpinu um að skila reglulega tilteknum gögnum til Fjármálaeftirlitsins gilda auk þess ákvæði 1. mgr. 9. gr. laga nr. 87/1998, um opinbert eftirlit með fjármálastarfsemi, um að Fjármálaeftirlitið geti óskað upplýsinga á þann hátt og svo oft sem það telur þörf á.
Meginmarkmið frumvarpsins er að efla neytendavernd en einnig er því ætlað að tryggja fjármálastöðugleika og sanngjarnar og stöðugar markaðsaðstæður með því að gera auknar kröfur til gjaldþols vátryggingafélaga. Með áhættumiðuðum gjaldþolskröfum, kröfum til stjórnarhátta og áhættustýringar og kröfum um upplýsingagjöf er dregið verulega úr líkum á því að vátryggingafélag verði gjaldþrota eða lendi í slíkum erfiðleikum að það geti ekki staðið við greiðslur tjóna. Einnig er með auknum heimildum og kröfum til Fjármálaeftirlitsins reynt að tryggja að fylgst verði með þeim áhættuþáttum sem áhrif hafa á starfsemi vátryggingafélaga og stöðugleika á markaðnum.
Aðrar breytingar frá gildandi lögum.
Lagt er til að ákvæði um vátryggingafélagaskrá verði felld úr löggjöfinni. Samkvæmt gildandi lögum skal Fjármálaeftirlitið birta opinberlega skrá, vátryggingafélagaskrá, um öll vátryggingafélög sem fengið hafa starfsleyfi hér á landi. Í skrána skal einnig skrá ýmsar upplýsingar um vátryggingafélög. Vátryggingafélagaskrá hefur ekki verið birt sem slík en upplýsingarnar koma fram á vef Fjármálaeftirlitsins og munu áfram vera birtar sem hluti af þeirri upplýsingaskyldu sem Fjármálaeftirlitið mun hafa samkvæmt frumvarpinu. Það þykir því ekki ástæða til að hafa áfram ákvæði um vátryggingafélagaskrá.
Þá er hugtakið persónutryggingar ekki notað í frumvarpinu þar sem heppilegra þykir að nota aðgreininguna á milli líf- og skaðatrygginga líkt og gert er í tilskipun 2009/138/EB.
III. Meginefni frumvarpsins.
Frumvarpið er sett þannig upp að það fylgir að mestu leyti uppsetningu tilskipunarinnar en slíkt fyrirkomulag hefur ekki áður verið í lögum um vátryggingastarfsemi.
I. kafli frumvarpsins tiltekur markmið og gildissvið þess.
Meginmarkmið frumvarpsins er að vernda hagsmuni vátryggingartaka og vátryggðra en fjárhagslegur stöðugleiki á fjármálamarkaði er nauðsynlegur til að svo megi verða þótt það markmið megi ekki skyggja á aðalmarkmiðið.
Helsta nýmæli kaflans eru ákvæði um undanþágur frá almennum reglum frumvarpsins sem gilda fyrir Viðlagatryggingu Íslands og lítil vátryggingafélög.
Við upptöku „Solvency II“-tilskipunarinnar í EES-samninginn var bætt við hann vissum undanþáguákvæðum fyrir Viðlagatryggingu Íslands. Þar sem félagið veitir þjónustu á afmörkuðu sviði sem almenn vátryggingafélög veita ekki á undanþágan ekki hafa áhrif á samkeppnisstöðu á vátryggingamarkaðnum. Lítil vátryggingafélög eru undanþegin ákvæðum frumvarpsins uppfylli þau tiltekin skilyrði um stærð og eðli starfseminnar. Ekkert vátryggingafélag hér á landi uppfyllir þessi skilyrði við framlagningu frumvarpsins. Verði lítil vátryggingafélög stofnuð munu þau ásamt Viðlagatryggingu Íslands og vátryggingafélögum sem eingöngu gera upp eldri endurtryggingasamninga samkvæmt ákvæði til bráðabirgða IV vera undanþegin tilteknum ákvæðum sem talin eru upp í 3. gr. frumvarpsins. Lagt er til að Fjármálaeftirlitið fái heimild til að setja reglur um starfsemi félaga sem njóta slíkra undanþágna verði talin ástæða til.
II. kafli fjallar um mörk við aðra starfsemi og leyfilega hliðarstarfsemi og er að mestu samhljóða núgildandi lögum.
III. kafli skilgreinir hugtök.
Umfang frumvarpsins gerir það að verkum að skilgreiningum fjölgar töluvert.
IV. kafli fjallar um starfshætti vátryggingafélaga.
Í kaflanum er tiltekið hvaða félög mega reka vátryggingastarfsemi hér á landi og rekstrarform þeirra. Einnig er þar tilgreind takmörkun á milligöngu vegna frumtryggingastarfsemi, kröfur um góða viðskiptahætti, hvernig kynningarstarfsemi skuli háttað og að Fjármálaeftirlitið skuli hafa eftirlit með viðskiptaháttum.
V. kafli er um stofnun vátryggingafélags og er nánast samhljóða núgildandi lögum en felld hafa verið brott ákvæði sem eru í lögum um hlutafélög.
VI. kafli fjallar um starfsleyfi.
Kaflinn er að mestu leyti samhljóða IV. kafla gildandi laga, en kröfur til starfsleyfis hafa verið lagaðar að breyttum ákvæðum um gjaldþolskröfu. Einnig eru ákvæði um samstarf Fjármálaeftirlitsins við eftirlitsstjórnvöld aðildarríkja. Sú breyting er lögð til að Fjármálaeftirlitið hafi sex mánuði í stað þriggja til að hafna umsókn um starfsleyfi og er það í samræmi við ákvæði tilskipunarinnar.
VII. kafli fjallar um eftirlit.
Framkvæmd eftirlitsins er nefnt eftirlitsferli (e. Supervisory Review Process, SRP) sem er samræmt í aðildarríkjum. Gert er ráð fyrir reglulegum athugunum og mati Fjármálaeftirlitsins á tilteknum þáttum og að tíðni og umfang gagnaskila muni aukast. Fjármálaeftirlitið skal einnig meta sérstaklega hvort fjárhagsleg staða vátryggingafélags fari versnandi og fylgjast með að brugðist sé við slíkri stöðu. Jafnframt skal það meta hvort aðferðir og venjur vátryggingafélags til að greina atburði og breytingar á efnahagslegu ástandi sem geta haft neikvæð áhrif á fjárhagslega stöðu þeirra séu fullnægjandi. Í „Solvency II“ tilskipuninni er kveðið á um að aðildarríki skuli sjá til þess að eftirlitsstjórnvöld hafi nauðsynleg gögn og tilhlýðilega sérfræðiþekkingu, hæfni og umboð til að ná fram meginmarkmiðum eftirlits sem er að vernda hagsmuni vátryggingartaka og vátryggðra. Einnig er kveðið á um að eftirlitsstjórnvöld eigi að huga að áhrifum ákvarðana þess á stöðugleika fjármálakerfisins. Þegar um er að ræða sérstakar aðstæður á fjármálamarkaði skulu eftirlitsstjórnvöld taka mið af því hvort aðgerðir þeirra gætu haft sveifluáhrif. Nefndin tók þá afstöðu að hafa ekki sambærileg ákvæði í frumvarpinu þar sem um stefnumarkandi ákvæði er að ræða fyrir Fjármálaeftirlitið en líta má svo á að þessi almenna stefna sé endurspegluð í VII. kafla frumvarpsins.
Í eftirlitskaflanum er lagt til að gerðar verði auknar kröfur um gagnaskil vátryggingafélaga til Fjármálaeftirlitsins þar sem áhersla er lögð á að eftirlitið hafi aðgang að öllum upplýsingum um áhættusnið félaganna. Tíðni gagnaskila mun aukast frá því sem nú er en krafa um gagnaskil verður nánar útfærð í reglum Fjármálaeftirlitsins.
Það nýmæli er lagt til í kaflanum að Fjármálaeftirlitinu verði heimilt að leggja viðbótargjaldþolskröfu á vátryggingafélag en þó aðeins í undantekningartilvikum. Grundvöllur fjárhagslegs eftirlits er að krafa um gjaldþol (e. Solvency Capital Requirement, SCR) sé metin á eðlilegan hátt. Gjaldþolskrafa er byggð á staðalreglu sem á að endurspegla áhættusnið sem flestra vátryggingafélaga en upp geta komið tilvik þar sem staðalreglan endurspeglar ekki áhættusnið tiltekins vátryggingafélags. Í kjölfar eftirlitsferlis getur Fjármálaeftirlitið, ef það telur þörf á því, lagt viðbótargjaldþolskröfu á vátryggingafélag. Viðbótargjaldþolskrafa skal einungis lögð á ef önnur úrræði duga ekki til og krafan skal eingöngu beinast að tilteknu vátryggingafélagi en ekki markaðnum í heild. Viðbótargjaldþolskrafa gildir þar til þær aðstæður sem urðu til þess að hún var sett á eru ekki lengur fyrir hendi og getur verið til staðar í nokkur ár ef áhættusnið félags er verulega frábrugðið því sem gert er ráð fyrir í staðalreglunni.
Í kaflanum er einnig ákvæði um eftirlit með útvistaðri starfsemi og samstarf eftirlitsstjórnvalda þegar þjónustuveitandinn er með starfsstöð í öðru aðildarríki en þar sem vátryggingafélagið hefur starfsleyfi. Þá er ákvæði um að samþykki Fjármálaeftirlitsins þurfi til að flytja vátryggingastofn félags sem hefur höfuðstöðvar hér á landi til annars félags sem hefur starfsstöð í aðildarríki og samruna.
VIII. kafli fjallar um stjórn, áhættustýringu og innra eftirlit.
Kaflinn byggist á VII. kafla gildandi laga en þar sem auknar kröfur eru gerðar til stjórnkerfis vátryggingafélaga er mikið af nýjum ákvæðum í kaflanum.
Mikilvægt er að vátryggingafélög hafi eðlilegt og heilbrigt stjórnkerfi þar sem ekki er mögulegt að mæla allar tegundir áhættu vátryggingafélags. Stjórnkerfi vátryggingafélags þarf að hafa starfssvið áhættustýringar, regluvarðar, innri endurskoðunar og tryggingastærðfræðings. Þessum verkefnum getur verið sinnt af einstaklingum eða deild innan vátryggingafélaga eða verið útvistað til aðila utan félagsins í samræmi við eðli, stærð og margbreytileika starfseminnar. Smærri vátryggingafélög geta fengið heimild til að fela sama einstaklingi eða deild að sinna fleirum en einu af þessum verkefnum. Vátryggingafélag skal vera með virka viðvarandi áhættustýringu sem á að vera skilvirkur hluti af skipulagi félagsins. Áhættustýringin skal ná yfir þá áhættuþætti sem notaðir eru til útreiknings á gjaldþolskröfu sem og áhættuþætti sem eru ekki að öllu leyti hluti af þeim útreikningum. Einnig þarf vátryggingafélag að hafa innra eftirlit
Eigið áhættu- og gjaldþolsmat (e. Own Risk and Solvency Assessment, ORSA) skal vera hluti af viðskiptaáætlun allra vátryggingafélaga og er mikilvægt við áhættustýringu félagsins. Niðurstöður matsins skulu tilkynntar Fjármálaeftirlitinu.
Vátryggingafélag ber ábyrgð á því að forstjóri, stjórnarmenn og þeir sem bera ábyrgð á lykilstarfssviðum uppfylli hæfisskilyrði og ber að tilkynna Fjármálaeftirlitinu um skipan og breytingar á skipan stjórnar, forstjóra og þeirra sem ábyrgð bera á lykilstarfssviðum félagsins. Einnig skal vátryggingafélag senda Fjármálaeftirlitinu upplýsingar um ráðningu nýs aðila, ef við á, til að hægt sé að leggja mat á hæfni og hæfi viðkomandi.
Fjármálaeftirlitið skal hafa aðgang að allri útvistaðri starfsemi vátryggingafélaga og skal vera upplýst áður en mikilvægum verkefnum er útvistað.
IX. kafli fjallar um opinbera birtingu.
Í frumvarpinu eru gerðar auknar kröfur um opinbera birtingu vátryggingafélaga á tilteknum upplýsingum til að tryggja gagnsæi á markaðinum. Meðal annars skulu vátryggingafélög a.m.k. árlega birta opinberlega mikilvægar upplýsingar um gjaldþol og fjárhagslega stöðu og þau skulu hafa til staðar kerfi svo að tryggt sé að allar nauðsynlegar upplýsingar komi fram í skýrslunni. Þá eru ákvæði um aukin skýrsluskil vátryggingafélaga til Fjármálaeftirlitsins. Miðlun upplýsinga á milli eftirlitsstjórnvalda á Evrópska efnahagssvæðinu er einnig tryggð í frumvarpinu.
X. kafli fjallar um virkan eignarhlut, hlutabréf og lánveitingar.
Ákvæðin um tilkynningu til Fjármálaeftirlitsins vegna aðila sem hyggjast eignast virkan eignarhlut í vátryggingafélagi eru að mestu samhljóða núgildandi lögum. Hnykkt er á þeirri grunnreglu að kaup á virkum eignarhluta gangi ekki í gegn fyrr en Fjármálaeftirlitið hefur metið aðila hæfan til að fara með slíkan eignarhlut eða þegar liðinn er sá tími sem Fjármálaeftirlitið hefur til að fara yfir slík kaup.
XI. kafli fjallar um endurskoðun vátryggingafélaga.
Skyldur endurskoðenda eru sambærilegar við gildandi lög en að auki er gerð sú krafa að endurskoðendur upplýsi Fjármálaeftirlitið ef þeir verða þess áskynja að gjaldþolskrafa eða krafa um lágmarksfjármagn sé ekki uppfyllt.
XII. kafli fjallar um rekstur og aðskilnað líftrygginga- og skaðatryggingastarfsemi.
Það nýmæli er í frumvarpinu að þegar skaðatryggingastarfsemi er rekin í líftryggingafélagi þarf að reikna ígildi lágmarksfjármagns fyrir hvorn hluta starfseminnar.
Í gildandi lögum er fjallað um fjárhagsgrundvöll í V. kafla en í frumvarpi þessu eru mun ítarlegri ákvæði um fjárhagsgrundvöll og eru þau í köflum XIII.–XVIII.
XIII. kafli fjallar um mat á efnahagsreikningi.
Eignir og skuldbindingar skulu metnar þannig í mati á gjaldþolsstöðu að virði þeirra endurspegli verð sem aðilar sem eru upplýstir og fúsir til viðskipta mundu komast að samkomulagi um í viðskiptum ótengdra aðila (armslengdarsjónarmið). Vátryggingaskuld er undanskilin þessu mati og eru ákvæði um hana í XIV. kafla.
XIV. kafli fjallar um vátryggingaskuld.
Skuldbindingar vegna vátryggingarsamninga eru vátryggingaskuld vátryggingafélags. Meginreglur og tryggingastærðfræði- og tölfræðilegar aðferðir sem liggja að baki útreikningi vátryggingaskuldar hafa verið samræmdar á EES-svæðinu til að auðvelda samanburð og tryggja gagnsæi. Aðferðirnar eru einnig í samræmi við alþjóðlega þróun í reikningsskilum og eftirliti. Virði vátryggingaskuldar skal endurspegla þá greiðslu sem annað vátryggingafélag (móttökufélag) mundi greiða ef það tæki yfir vátryggingaskuldbindingar félagsins. Forsendur fyrir starfsemi móttökufélagsins eiga að vera þær sömu á EES-svæðinu. Við mat á vátryggingaskuld skal taka mið af virði fjárhagslegrar ábyrgðar og valkvæðra ákvæða í vátryggingarsamningum og við útreikning á vátryggingaskuld skal vátryggingafélag aðgreina vátryggingaskuldbindingar sínar í einsleita áhættuflokka. Nýmæli er að vátryggingaskuld skal núvirt með áhættulausum vaxtaferli sem gefinn er út af stjórnvöldum. Vátryggingafélög skulu hafa innri ferla og verklag til að tryggja að gögn sem notuð eru við mat á vátryggingaskuld séu viðeigandi, heildstæð og nákvæm. Fjármálaeftirlitið getur krafist þess að vátryggingafélag hækki vátryggingaskuld sína ef hún uppfyllir ekki það mat sem ákvæðin í kaflanum tilgreina. Smáum og meðalstórum vátryggingafélögum skal vera heimilt að nota einfaldari aðferðir við útreikning vátryggingaskuldar.
XV. kafli fjallar um gjaldþol.
Gjaldþol er það fjármagn sem vátryggingafélag þarf að hafa tiltækt til að mæta óvæntum áföllum sem ekki er gert ráð fyrir í vátryggingaskuld þess. Oftast er fjárhæð þess jöfn eigin fé félagsins eftir atvikum að frádregnum frádráttarliðum. Gjaldþol er byggt á viðurkenndum gjaldþolsliðum sem geta verið í efnahagsreikningi eða utan hans. Gjaldþolsliðir eru flokkaðir eftir gæðum í þrjá gjaldþolsþætti. Notkun gjaldþolsliða af lægri gæðum er takmörkuð við ákveðin mörk. Fjármálaeftirlitið hefur eftirlit með því að vátryggingafélög flokki gjaldþolsliði rétt.
XVI. kafli fjallar um gjaldþolskröfu (e. Solvency Capital Requirement, SCR).
Gjaldþolskröfu er mætt með hæfum gjaldþolsliðum. Frumvarpið setur ramma um hvernig krafan eru ákvörðuð en nánari útfærsla mun verða sett í reglugerð. Gjaldþolskrafa skal vera mælikvarði yfir alla mælanlega áhættu vátryggingafélags. Vátryggingafélag skal reikna gjaldþolskröfu sína a.m.k. árlega og endurreikna hana ef áhættusnið breytist verulega. Gjaldþolskrafan skal ákveðin þannig að vátryggingafélag geti með 99,5% líkum staðið við skuldbindingar sínar gagnvart vátryggingartökum næstu 12 mánuði. Útreikningur gjaldþolskröfu byggist á svokallaðri staðalreglu. Staðalreglan samanstendur af einingum sem þýðir að krafa vegna hverrar áhættu er reiknuð sér og síðan eru þær lagðar saman. Litlum og meðalstórum vátryggingafélögum er heimilt að nota einfaldari aðferðir til að reikna gjaldþolskröfuna.
Vátryggingafélag getur fengið heimild til að nota eigið líkan við útreikning gjaldþolskröfunnar. Líkanið getur náð til allra eða hluta áhættuþátta í gjaldþolskröfunni. Samþykki Fjármálaeftirlitsins þarf fyrir því að nota eigið líkan við útreikning á gjaldþolskröfu og verða skilyrði fyrir slíku samþykki sambærileg í EES-ríkjunum.
XVII. kafli fjallar um lágmarksfjármagn (e. Minimum Capital Requirement, MCR).
Lágmarksfjármagn má aldrei nema lægri fjárhæð en sem nemur kjarnagjaldþolsliðum vátryggingafélags. Starfsleyfi vátryggingafélags skal afturkallað ef virði gjaldþolsliða þess fer undir lágmarksfjármagn og það getur ekki rétt við fjárhag sinn á skömmum tíma. Lágmarksfjármagn skal ákvarðað a.m.k. ársfjórðungslega og niðurstaðan skal tilkynnt Fjármálaeftirlitinu.
Hugtakið lágmarksgjaldþol í gildandi lögum er ekki notað í frumvarpinu. Í gildandi lögum er ein fjármagnskrafa en í þessu frumvarpi eru tvær kröfur, gjaldþolskrafa og lágmarksfjármagn. Með nýrri hugtakanotkun er ætlunin að greina á milli lagaumhverfis samkvæmt gildandi lögum og frumvarps þessa.
XVIII. kafli er um fjárfestingar.
Gerð er almenn krafa um að fjárfestingar vátryggingafélaga séu nægilegar góðar til að mæta kröfum um fjárhagsgrundvöll og skal öllum fjárfestingum stýrt í samræmi við varfærnisregluna. Áhættumiðað eftirlit hefur í för með sér að ekki verða sett föst mörk á fjárfestingar í einstökum tegundum eignaflokka í eignum til jöfnunar vátryggingaskuld.
XIX. kafli fjallar um sérstakar ráðstafanir.
Meðal nýmæla í kaflanum er að vátryggingafélag skal hafa verklagsreglur sem gera því kleift að greina versnandi fjárhagsstöðu og skal það tilkynna Fjármálaeftirlitinu án tafar ef hætta er talin á því að gjaldþolskrafa eða krafa um lágmarksfjármagn verði ekki uppfyllt. Þá getur Fjármálaeftirlitið takmarkað eða bannað ráðstöfun vátryggingafélags uppfylli það ekki kröfur um vátryggingaskuld. Vátryggingafélag sem uppfyllir ekki gjaldþolskröfu eða telur hættu á að slíkt gerist innan þriggja mánaða skal tilkynna Fjármálaeftirlitinu um það. Fjármálaeftirlitið getur veitt vátryggingafélaginu frest til allt að níu mánaða til að gera áætlun um endurreisn fjárhags. Við mjög óvenjulegar aðstæður getur Fjármálaeftirlitið veitt lengri frest eða allt að sjö ár til viðbótar. Sama tilkynningarskylda gildir ef vátryggingafélag sér fram á að uppfylla ekki kröfu um lágmarksfjármagn. Endurfjármögnunaráætlun má ekki taka lengri tíma en þrjá mánuði og Fjármálaeftirlitið getur takmarkað eða bannað ráðstafanir vátryggingafélags sem er í endurfjármögnunarferli á fjármunum sínum og útgáfu nýrra vátryggingaskírteina. Takist endurfjármögnun ekki skal Fjármálaeftirlitið afturkalla starfsleyfi félagsins.
XX. kafli er um stofnun útibúa og frjálst flæði þjónustu í aðildarríkjum.
Ákvæðin í kaflanum eru að mestu leyti samhljóða IX. kafla gildandi laga. Í kaflanum eru ný ákvæði sem kveða á um skyldur Fjármálaeftirlitsins til að tilkynna eftirlitsstjórnvöldum í þeim aðildarríkjum þar sem útibú eru eða þjónusta veitt að gjaldþolskröfur séu uppfylltar.
XXI. kafli er um heimild vátryggingafélaga með höfuðstöðvar utan aðildarríkja til að stofna útibú hér á landi.
Kröfur til starfsleyfis þeirra eru gerðar strangari en kröfur núgildandi laga. Meðal annars þarf Fjármálaeftirlitið að fá staðfestingu á því að vátryggingafélag uppfylli gjaldþolskröfur samkvæmt frumvarpinu svo að það geti stofnað útibú hér á landi.
XXII. kafli er um samtryggingar innan Evrópska efnahagssvæðisins.
Í því felst að vátryggingafélög með starfsemi í aðildarríkjum geta sameinast um vátryggingar á tilteknum áhættum.
XXIII. kafli er um endurskipulagningarráðstafanir.
Kaflinn fjallar um endurskipulagningu fjárhags vátryggingafélags þegar endurreisa þarf eða tryggja fjárhagslega stöðu vátryggingafélags.
XXIV. kafli er um slitameðferð vátryggingafélags.
Ákvæði kaflans hafa verið gerð ítarlegri en gildandi ákvæði um slitameðferð og eru í samræmi við „Solvency II“ tilskipunina en einnig eru ákvæðin samræmd ákvæðum um slitameðferð í lögum um fjármálafyrirtæki að því marki sem unnt er. Meðal nýmæla er að tiltekið er að Fjármálaeftirlitið taki ákvörðun um að hefja slitameðferð og á hvaða forsendum unnt er að óska eftir að vátryggingafélag verði tekið til slita.
XXV. kafli er um viðurlög.
Breytingar hafa orðið á viðurlagaákvæðum í samræmi við ný efnisatriði í þessu frumvarpi.
XXVI. kafli inniheldur ákvæði um fjárhæðir í evrum, innleiðingu og gildistöku. Gert er ráð fyrir að lögin taki gildi 1. janúar 2016.
Í frumvarpinu er ákvæði til bráðabirgða sem veitir vátryggingafélögum frest til að uppfylla kröfur frumvarpsins um gjaldþol. Ef vátryggingafélag uppfyllir kröfur um gjaldþol samkvæmt gildandi lögum hefur það frest til 31. desember 2016 til að uppfylla kröfur um lágmarksfjármagn samkvæmt frumvarpinu. Verði krafan ekki uppfyllt fyrir þann tíma skal Fjármálaeftirlitið afturkalla starfsleyfi þess að þeim tíma liðnum.
Í frumvarpinu er í mörgum tilvikum lagt til að ráðherra setji nánari reglur um tiltekið efni með reglugerð. Með hliðsjón af því umfangi reglna sem um er að ræða í tilskipun 2009/138/EB er gengið út frá því að ráðherra muni í einhverjum tilvikum nýta heimild 2. mgr. 4. gr. laga nr. 15/2005, um Stjórnartíðindi og Lögbirtingablað, til að birta slíkar reglugerðir í B-deild Stjórnartíðinda þar sem vísað verði til birtingar í C-deild á erlendum frumtexta, þ.e. á ensku. Heimild til slíkrar birtingar takmarkast við texta sem varðar afmarkaðan hóp manna sem með sanngirni má ætlast til að skilji hið erlenda mál vegna menntunar sinnar eða annarrar sérhæfingar. Reglur sem ætlað er að samræma EES-gerðum þarf að birta á fullnægjandi hátt í samræmi við meginreglu 27. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944. Texti Stjórnartíðinda er íslenska en í lögum nr. 15/2005 er eins og áður segir að finna frávik frá þeirri reglu í 2. mgr. 4. gr. þar sem birting á erlendum frumtexta er heimiluð í C-deild Stjórnartíðinda.
Í þessu samhengi er rétt að taka fram að nú liggur fyrir fordæmalaus fjöldi óinnleiddra afleiddra EES-gerða á sviði fjármálaþjónustu. Sá fjöldi helgast meðal annars af því að umfang reglusetningar hefur aukist verulega á fjármálamarkaði frá hruni fjármálakerfisins. Afleiddar gerðir hafa hlaðist upp vegna innleiðingar regluverks um evrópskar eftirlitsstofnanir á fjármálamarkaði í EES-rétt og nú er svo komið að verulegur fjöldi bíður innleiðingar í íslenskan rétt. Margar gerðanna eru tæknilegs eðlis og hafa ekki að geyma íþyngjandi eða stefnumarkandi reglur umfram það sem kemur fram í móðurgerðum, þ.e. rammalöggjöfinni. Meðal annars er um að ræða hátt í 300 tæknistaðla, þ.e. afleiddar gerðir á sviði verðbréfamarkaða, sem munu koma fram á næstu árum. Ljóst er að mikill tími og mannafli mundi fara í að þýða þann fjölda gerða auk þess sem slíkt eykur verulega á kostnaðinn við innleiðinguna. Verulegur innleiðingarhalli til langs tíma er til þess fallinn að skaða samkeppnishæfni íslensks fjármálamarkaðar og þar með íslensks atvinnulífs. Þá er rétt að geta þess að aðilar á fjármálamarkaði notast að meginstefnu til við tilskipanir og reglugerðir á ensku og þess vegna verður að telja að áhrif birtingar tæknilegra reglna á ensku hafi óveruleg áhrif á íslenska tungu.
IV. Samræmi við stjórnarskrá og alþjóðlegar skuldbindingar.
EES-ríkin og framkvæmdastjórn Evrópusambandsins hafa unnið að lausn á því hvernig unnt sé að taka reglugerðirnar um stofnun samevrópsku eftirlitsstofnananna upp í landsrétt EES-ríkjanna og þar með inn í EES-samninginn. Gert er ráð fyrir að sú lausn komi til framkvæmda veturinn 2015–2016 og að ákvæði reglugerðar (ESB) nr. 1094/2010 um Evrópsku vátrygginga- og lífeyriseftirlitsstofnunina (EIOPA) verði lögfest hér á landi með þeim breytingum að Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) muni hafa þær valdheimildir sem EIOPA hefur samkvæmt reglugerðinni. Þar sem ákvæði um þessar valdheimildir eru ekki lögfestar við framlagningu þessa frumvarps eru ákvæði um valdheimildir ESA vegna tilskipunar 2009/138/EB ekki í frumvarpinu. Ákvæði þar að lútandi munu verða lögð fram með sjálfstæðu frumvarpi þegar reglugerðirnar verða orðnar hluti af EES-samningnum. Efni frumvarpsins gefur því ekki tilefni til að ætla að það stangist á við stjórnarskrá eða alþjóðlegar skuldbindingar.
V. Samráð.
Frumvarpið snertir fyrst og fremst vátryggingafélög, neytendur á vátryggingamarkaði og Fjármálaeftirlitið. Frumvarpið gerir auknar kröfur til vátryggingafélaga og Fjármálaeftirlitsins og er ætlað að styrkja stöðu neytenda.
Með samsetningu nefndarinnar sem samdi frumvarpið var hugað að því að hagsmunaaðilar kæmu að samningu þess. Nefndarmenn komu frá Fjármálaeftirlitinu, Félagi íslenskra tryggingastærðfræðinga, Samtökum fjármálafyrirtækja og því ráðuneyti sem hafði með höndum málefni vátryggingamarkaðar, nú fjármála- og efnahagsráðuneyti. Nokkrir tilnefndir nefndarmenn starfa hjá vátryggingafélögum og hafa því innsýn inn í rekstur þeirra.
Fjármála- og efnahagsráðuneytið birti drög að frumvarpinu á vef sínum 27. ágúst 2015 og óskaði eftir umsögnum og athugasemdum. Frestur var gefinn til 24. september 2015 til að gera athugasemdir eða skila inn umsögnum um frumvarpið sem var síðan framlengdur til 8. október 2015. Umsagnir bárust frá Viðlagatryggingu Íslands, dags. 27. september 2015, og Samtökum fjármálafyrirtækja, dags. 8. október 2015.
Viðlagatrygging Íslands óskaði eftir því að tryggt væri að erlend vátryggingafélög sem selja brunatryggingar hér á landi skiluðu viðlagatryggingariðgjöldum til Viðlagatryggingar Íslands og að skilgreint yrði í lögum hvaða skyldur og réttindi þeir aðilar þurfi að uppfylla sem taka að sér milligöngu um iðgjaldaskil. Ekki var orðið við þessari ósk þar sem slíkt ákvæði á frekar heima í lögum um Viðlagatryggingu Íslands eða öðrum sérlögum. Þá óskaði Viðlagatrygging eftir því að 39. gr. frumvarpsins mundi gilda um stofnunina og að 43., 48., og 87. gr. frumvarpsins yrðu felldar undir undanþáguákvæði sem gilda um stofnunina. Ekki þótti ástæða til að fella út undanþágu ákvæða 39. gr. um árleg skil enda kemur fram í umsögninni að tíðni endurskoðunar reglna um áhættustýringu, innra eftirlit og útvistun sé ekki árleg hjá Viðlagatryggingu Íslands. Frumvarpinu var hins vegar breytt og 43. og 87. gr. var bætt við undanþáguákvæði 3. mgr. 3. gr. frumvarpsins. 3.–6. mgr. 48. gr. eru ekki undanþegnar þar sem þau ákvæði eiga einungis við um líftryggingar. Einnig óskaði Viðlagatrygging Íslands eftir því að 42. gr. frumvarpsins, sem takmarkar stjórnarsetu í vátryggingafélögum við að stjórnarmenn megi ekki eiga sæti í stjórn annars eftirlitsskylds aðila, yrði breytt þar sem stofnunin telur ákvæðið of þröngt og að það geti leitt til þess að hæfir stjórnarmenn muni ekki gefa kost á sér til starfa fyrir stofnunina vegna þeirra takmarkana sem ákvæðið felur í sér. Mælti stofnunin með því að einungis væri miðað við eftirlitsskylda aðila í sömu starfsgrein þegar lagt væri mat á hæfi stjórnarmanna til setu í stjórnum eftirlitsskyldra aðila. Ekki þótti ástæða til að breyta ákvæðinu að þessu leyti enda samræmi milli frumvarpsins og 1. mgr. 52. gr. laga nr. 161/2002, um fjármálafyrirtæki, að þessu leyti.
Samtök fjármálafyrirtækja (SFF) tiltók í sinni umsögn að ekki væri samræmi milli notkunar hugtaka í frumvarpinu og þýðingar á tilskipun 2009/138/EB sem birt var með þingsályktunartillögu um staðfestingu á ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 78/2011 um breytingu á IX. viðauka við EES-samninginn (þingskjal 979, 621. mál 140. löggjafarþings). Hvorki var búið að þýða tilskipun 2009/138/EB né tilskipun 2014/51/ESB þegar ákvæði frumvarpsins voru samin og ákvað nefndin því þau hugtök sem notuð eru í frumvarpinu. Þeirri hugtakanotkun var haldið í þeim tilvikum þegar hún var talin heppilegri.
Einnig kom fram í umsögninni að ítrekað hafi verið vísað til þess í frumvarpinu að ákvæði væru efnislega samhljóða ákvæðum gildandi laga þegar sú hafi ekki verið raunin og að efnislegar breytingar hefðu verið gerðar á ákvæðum án þess að þess væri getið í athugasemdum. Frumvarpið var yfirfarið með þessa athugasemd til hliðsjónar og greinargerð breytt til að útskýra betur þar sem það átti við ef mismunur er á ákvæðum gildandi laga og frumvarpsins. Enn fremur voru nokkur ákvæði skýrð nánar vegna athugasemda SFF.
Með umsögn SFF fylgdu athugasemdir og breytingartillögur sem farið var yfir og tekið tillit til að mörgu leyti. Meðal annars var orðalagi breytt á nokkrum stöðum. Aðalmarkmið frumvarpsins var orðað skýrar, þ.e. að hagsmunir vátryggingartaka og vátryggðra séu meginmarkmið laganna en stöðugleiki fjármálamarkaðar er einnig mikilvægt markmið frumvarpsins og var það ítrekað í skýringum.
Í umsögn SFF kemur einnig fram að mikilvægt sé að ekki verði gengið lengra í frumvarpinu en reglur samkvæmt tilskipun 2009/138/EB kveða á um þar sem um fulla samræmingu í aðildarríkjum er að ræða með tilskipuninni. SFF telur að of langt hafi verið gengið í íþyngjandi lagasetningu á fjármála- og vátryggingamarkaði og að forðast beri séríslenskar reglur. Í gildandi lögum eru ýmis ákvæði sem ekki eru í tilskipuninni en talið er nauðsynlegt að hafa ýmis af þeim ákvæðum áfram í lögum þar sem umræddar reglur taka mið af vátryggingamarkaði hér á landi. Mikilvægt er að lagarammi fyrir vátryggingamarkað sé heildstæður og skýr og ákvæðin eru þess eðlis að þarft er að hafa þau áfram í löggjöf um vátryggingastarfsemi enda eru þau ekki talin of íþyngjandi fyrir vátryggingafélög sem starfa hér á landi. Reglur á vátryggingamarkaði þurfa að vera þannig úr garði gerðar að þær skapi sem mest öryggi fyrir vátryggingartaka og vátryggða og það eru hagsmunir þeirra sem á að hafa í huga.
SFF leggur eindregið til í umsögninni að lokamálsliður 3. mgr. 42. gr. frumvarpsins sem tilgreinir að meiri hluti stjórnarmanna skuli ávallt vera óháður félögum innan sömu félagasamstæðu verði felldur brott. SFF telur að gengið sé lengra en nauðsynlegt sé og hvorki sé ljóst við hvaða réttarástandi sé verið að bregðast né hvert markmið ákvæðisins sé. Þá telur SFF hættu á því með ákvæðinu að minna hæfir einstaklingar muni verða skipaðir í stjórnir vátryggingafélaga þar sem ákvæðið takmarki verulega möguleika félagsins á því að finna hæfa stjórnarmenn.
Ákvæði 3. mgr. 42. gr. frumvarpsins var lögfest með lögum nr. 27/2014, um breytingu á lögum um vátryggingastarfsemi og lögum um miðlun vátrygginga. Meginreglan er sú að stjórnarmönnum í vátryggingafélagi er óheimilt að sitja í stjórn annars eftirlitsskylds aðila (krossstjórnarseta) þrátt fyrir að undanþáguheimild sé til staðar. Sú framkvæmd hafði verið hjá skaða- og líftryggingafélögum fyrir þessa lagabreytingu að undanþáguheimildin hafði verið notuð sem meginregla, þ.e. algengast var að allir stjórnarmenn líftryggingafélags væru jafnframt stjórnarmenn eða starfsmenn skaðatryggingafélagsins. Við þessari þróun var reynt að sporna hjá Fjármálaeftirlitinu og var afstaða stofnunarinnar sú að slík skipun væri ekki í samræmi við meginreglu 5. mgr. 54. gr. gildandi laga um vátryggingastarfsemi. Það sjónarmið var einnig lagt til grundvallar við mat á hagsmunaárekstrum skv. 6. mgr. sömu greinar að aukin hætta væri á hagsmunaárekstrum þegar meiri hluti stjórnar vátryggingafélags væri skipuð stjórnarmönnum eða starfsmönnum annars vátryggingafélags sem væri móðurfélag þess. Nánast allri starfsemi líftryggingafélaga hér á landi er útvistað til móðurfélags þess og af þeim sökum talið brýnna að tryggja óhæði stjórnar.
Efnahags- og viðskiptanefnd tók tillöguna að breytingunni til sérstakrar umfjöllunar og skoðaði rökin að baki ákvæðinu með helstu hagsmunaaðilum þegar frumvarp til laga nr. 27/2014 var í meðförum þingsins. Í nefndaráliti var bent á að oft færu hagsmunir skaðatryggingafélags og líftryggingafélags saman og ákveðið hagræði gæti skapast við að samnýta starfsmenn og stjórnarmenn. Nefndin vakti athygli á því að nauðsynlegt væri að taka tillit til þess að eðlismunur væri á rekstri skaða- og líftryggingafélaga þegar kæmi að fjárfestingarstefnu og áhættustýringu sem er þýðingarmikið á jafnafmörkuðum markaði og væri hér á landi. Auk þess mætti draga ályktunarbærni stjórnar í efa þegar kæmi að viðskiptum milli félaga þegar sama stjórn sæti beggja vegna borðs. Jafnframt er tiltekið í nefndarálitinu að nefndin teldi vandkvæðum bundið að tryggja virkt stjórnendaeftirlit og takmarka hagsmunaárekstra með þáverandi fyrirkomulagi. Áréttaði nefndin í því samhengi mikilvægi þess að leitast sé við að koma í veg fyrir hættu á hagsmunaárekstrum sem krossstjórnarseta í tryggingafélögum getur skapað og tryggja gagnsæi og trúverðugleika gagnvart markaðnum og vátryggingartökum. Sambærilega kröfu um óhæði í stjórn rekstrarfélags er að finna í 3. mgr. 15. gr. laga 128/2011, um verðbréfasjóði, fjárfestingarsjóði og fagfjárfestasjóði, en þar segir að stjórnarmaður í rekstrarfélagi megi ekki vera í stjórn eða lykilstarfsmaður móðurfélags eða vörslufyrirtækis. Með vísan til framangreinds eru ekki lagðar til breytingar á ákvæðinu.
VI. Mat á áhrifum.
Verði frumvarpið að lögum verður það til hagsbóta fyrir neytendur og það mun stuðla að auknum stöðugleika á fjármálamarkaði.
Í áhættumiðuðu eftirliti felst m.a. að Fjármálaeftirlitið mun leggja aukna áherslu á eigið mat við eftirlit með áhættu í starfsemi vátryggingafélaga. Það hefur í för með sér tilfærslu verkefna, aukna þjálfun starfsmanna, uppbyggingu gagnagrunna ásamt samstarfi við eftirlitsstjórnvöld á Evrópska efnhagssvæðinu. Kostnaður Fjármálaeftirlitsins vegna þessara breytinga er óviss þar sem möguleikar eru á tilfærslu verkefna en Fjármálaeftirlitið ber kostnað af þjálfun starfsmanna og uppbyggingu gagnagrunna. Vegna smæðar vátryggingamarkaðarins hér á landi er líklegt að ýmsar heimildir í frumvarpinu verði ekki nýttar og mun því minni kostnaður falla á vátryggingamarkaðinn og Fjármálaeftirlitið en ella.
Frumvarpið, ef að lögum verður, mun hafa margvísleg áhrif á starfandi vátryggingafélög hér á landi. Hugsanlegt er að einhver þeirra þurfi að auka eigið fé sitt eða taka víkjandi lán vegna hækkaðrar gjaldþolskröfu. Viðkomandi félög, ef einhver eru, þurfa að upplýsa um þetta atriði sérstaklega ásamt Fjármálaeftirlitinu sem hefur fylgst með undirbúningi og stöðu hvers vátryggingafélags.
Helstu áhrif á vátryggingafélög eru að þau þurfa að efla innra starf sitt og endurskipuleggja, annars vegar til þess að hafa tiltækar upplýsingar fyrir gjaldþolsútreikninga og nýjar skýrslur sem frumvarpið gerir ráð fyrir, hins vegar til þess að fylgja reglum um skipulag og stjórnhætti þar sem innleiddar eru nýjar og ítarlegri reglur en nú gilda.
Reglum um gjaldþol vátryggingafélaga er breytt þannig að kröfur um gjaldþol hækka almennt og útreikningur á því verður flóknari en gjaldþolsútreikningar samkvæmt gildandi reglum. Jafnframt þarf að skila stjórnvöldum ítarlegri skýrslum en áður um þetta efni og birta opinberlega ýmsar upplýsingar sem ekki er skylt að hafa í ársreikningi.
Gerðar eru kröfur um traustari og ef til vill nokkuð formlegri stjórnhætti en gert er í gildandi lögum. Þróun í þessa átt hefur staðið yfir um tíma þannig að sumar breytingarnar hafa þegar orðið í mörgum vátryggingafélögum en geta þurft aðlögunar við.
Áhrifunum má því skipta í aðlögun að nýjum reglum og varanlegar breytingar á verklagi í vátryggingafélögum. Á báðum stigum skiptir starf Fjármálaeftirlitsins miklu máli. Það tekur þátt í samstarfi eftirlitsstofnana á Evrópska efnahagssvæðinu sem hafa gegnt mikilvægu hlutverki við undirbúning og innleiðingu á nýjum reglum og munu gera það áfram til þess að stuðla að samræmingu og góðri framkvæmd. Þegar kemur að reglulegu starfi eftir að nýjar reglur verða komnar til framkvæmda skiptir miklu hvernig Fjármálaeftirlitið skipuleggur starf sitt svo að tilgangi reglnanna verði náð.
Hin nýju ákvæði frumvarpsins lúta ekki að samskiptum við viðskiptavini beint og heldur ekki að viðskiptum milli landa sem slíkum þótt mikið sé fjallað um eftirlit með starfsemi vátryggingafélaga yfir landamæri. Því er ekki búist við breytingum á vöruframboði, verðlagningu eða framboði á vátryggingaþjónustu yfir landamæri vegna sérstakra áhrifa þessa frumvarps.
Gjaldþolsreglur sem slíkar eru ekki reikningsskilareglur og þeirra gætir því ekki beint í ársreikningum vátryggingafélaga. Þær geta þó haft áhrif á eiginfjárskipan og ýmsa þætti sem koma fram í sundurliðunum í skýringum ársreikninga.
Á Evrópska efnahagssvæðinu hafa verið framkvæmdar fimm kannanir á áhrifum þess að „Solvency II“ verði leidd í lög (e. quantitative impact studies) og hafa íslensk vátryggingafélög tekið þátt í þeim öllum að einhverju leyti. Kannað hefur verið hvaða áhrif breytingarnar mundu hafa á fjárhagsgrundvöll vátryggingafélaga auk þess sem almennar spurningar voru lagðar fyrir félögin um undirbúning þeirra fyrir slíka löggjöf. Auk þess tóku vátryggingafélög hér á landi þátt í samræmdum álagsprófum EIOPA á árunum 2011 og 2014 þar sem farið var fram á útreikninga á stöðu gjaldþolskrafna samkvæmt væntanlegum „Solvency II“-reglum. Vegna þessa eru vátryggingafélög vel upplýst um stöðu sína vegna frumvarpsins.
Ávinningur af samþykkt frumvarpsins er töluverður þar sem það mun styrkja traust og trúverðugleika vátryggingamarkaðarins. Þessi ávinningur er mikilvægur fyrir traust neytenda og almennings á vátryggingamarkaðinum og er metinn það mikill að hann vegi upp á móti þeim viðbótarkostnaði sem fellur á stjórnvöld, markaðinn og aðra hagsmunaaðila verði frumvarp þetta að lögum.
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
Um 2. gr.
Um 3. gr.
Þrenns konar vátryggingafélög eru undanþegin tilteknum ákvæðum laganna. Ákvæðin sem gert er ráð fyrir að ekki eigi við um þessi félög snúa einkum að starfsemi yfir landamæri og þeirri samræmingu sem er forsenda þess að starfsleyfi gildi í öllum aðildarríkjum EES, þannig að sömu undanþágur geta átt við allar þrjár gerðir félaga. Í fyrsta lagi eru það vátryggingafélög sem teljast lítil vegna fjárhæðamarka skv. 3. mgr. Ekkert slíkt félag hefur starfsleyfi nú hér á landi. Mikilvægt er að undanþáguákvæði sem þetta verði ekki notað til að sleppa við að uppfylla tilteknar kröfur og því er Fjármálaeftirlitinu veitt heimild í 5. mgr. til að setja reglur um vátryggingafélög sem uppfylla undanþáguákvæðin. Slíkar reglur gætu t.d. verið um kröfur til gjaldþols, stjórnarhátta eða upplýsingagjafar til Fjármálaeftirlitsins. Í öðru lagi er Viðlagatrygging Íslands undanþegin samkvæmt ákvæði í EES-samningnum. Í þriðja lagi falla gömul endurtryggingafélög ekki undir tiltekin ákvæði frumvarpsins skv. 12. gr. tilskipunarinnar. Tvö slík félög eru nú hér á landi, Íslensk endurtrygging hf. og Trygging hf.
Um 4. gr.
Um 5. gr.
Um 6. gr.
Um 7. gr.
Um 8. gr.
Um 9. gr.
Einnig kemur fram að þrátt fyrir þetta verði að hafa hugfast að Fjármálaeftirlitið hafi ekki úrskurðarvald í einstökum ágreiningsmálum eða skeri úr um réttindi og skyldur aðila að einkarétti eða ágreiningi um sönnun málsatvika. Þeir sem beini erindum til eftirlitsins eigi ekki sjálfkrafa rétt á því að kvartanir eða ábendingar þeirra verði teknar til meðferðar. Fjármálaeftirlitið hafi um árabil starfrækt upplýsinga- og leiðbeiningaþjónustu fyrir viðskiptavini eftirlitsskyldra aðila. Þeir geta beint fyrirspurnum til eftirlitsins, ýmist almenns eðlis varðandi starfshætti eftirlitsskyldra aðila eða í tengslum við tiltekin mál. Fjármálaeftirlitið leitist við að veita almennar upplýsingar m.a. um hugsanlega réttarstöðu aðila og leiðbeina aðilum um þau úrræði sem þeir hafa til að ná fram rétti sínum.
Þá kemur fram að allar ábendingar og kvartanir sem berist Fjármálaeftirlitinu séu metnar og skoðað hvort tilefni sé til nánari athugunar. Telji eftirlitið ástæðu til að taka mál til athugunar sé það gert á grundvelli almenns eftirlits, þ.e. hvort starfsemi viðkomandi eftirlitsskylds aðila sé í samræmi við lög og reglur og eðlilega og heilbrigða viðskiptahætti. Þrátt fyrir að kvörtun eða ábending frá einstaklingi eða fyrirtæki leiði til slíkrar athugunar telst sá hinn sami ekki sjálfkrafa aðili máls og ekki sé víst að slík athugun leiði sjálfkrafa til lausnar á úrlausnarefni viðkomandi aðila. Þau úrræði sem einstaklingum og lögaðilum standi til boða til að leita réttar síns vegna einstakra viðskipta við vátryggingafélög séu úrskurðarnefnd í vátryggingamálum, eftir atvikum gerðardómar, og almennir dómstólar.
Um 10. gr.
Um 11. gr.
Um 12. gr.
Um 13. gr.
Um 14. gr.
Um 15. gr.
Um 16. gr.
Um 17. gr.
Um 18. gr.
Um 19. gr.
Um 20. gr.
Um 21. gr.
Um 22. gr.
Um 23. gr.
Um 24. gr.
Um 25. gr.
Um 26. gr.
Um 27. gr.
Um 28. gr.
Um 29. gr.
Um 30. gr.
Um 31. gr.
Um 32. gr.
Um 33. gr.
Um 34. gr.
Um 35. gr.
Um 36. gr.
Um 37. gr.
Um 38. gr.
Um 39. gr.
Um 40. gr.
Um 41. gr.
Um 42. gr.
Um 43. gr.
Um 44. gr.
Um 45. gr.
Um 46. gr.
Um 47. gr.
Um 48. gr.
Um 49. gr.
Um 50. gr.
Um 51. gr.
Tilskipun 2009/138/EB hefur hvorki ákvæði um kaupauka né starfslokasamninga en í reglugerð (ESB) nr. 2015/35 eru ákvæði um þessi atriði. Nánari útfærsla á kaupauka, kaupaukagreiðslum og starfslokasamningum mun verða sett í reglugerð sem ráðherra setur.
Um 52. gr.
Um 53. gr.
Um 54. gr.
Um 55. gr.
Um 56. gr.
Um 57. gr.
Um 58. gr.
Samkvæmt tilskipuninni er aðilum sem hyggjast eignast eða auka við virkan eignarhlut skylt að tilkynna fyrir fram um áform sín og síðan hafa eftirlitsaðilar tiltekinn frest til þess að hafna viðkomandi sem virkum eiganda í samræmi við málsmeðferðarreglur sem eru tilgreindar og er að finna í næstu greinum.
Þrjár breytingar eru gerðar frá 41. gr. gildandi laga. Í fyrsta lagi er um að ræða breytingu á mörkum virkra eignarhluta, sbr. síðari málslið 1. mgr., til samræmis við ákvæði 57. gr. tilskipunarinnar. Í annan stað er bætt við nýrri 2. mgr. þar sem hnykkt er á þeirri grunnreglu að kaup aðila á virkum eignarhlut gangi fyrst í gegn þegar Fjármálaeftirlitið hefur metið hann hæfan til að fara með slíkan eignarhlut eða þegar tímafrestur afgreiðslu Fjármálaeftirlitsins er liðinn samkvæmt lögum. Ef ekki kæmu til hömlur á meðferð eignarhlutar á meðan eftir litsaðilinn er að meta hæfi þess sem eignast eða eykur við virkan eignarhlut væri aðil anum í lófa lagið, væri hann þannig innréttaður, að skaða félagið eða rýra hagsmuni annarra hluthafa. Ákvæð inu er ætlað að tryggja hagsmuni allra hlutaðeigandi á meðan Fjár mála eftirlitið hefur hæfi þess sem eignast hefur eða aukið við eignarhlut sinn til skoðunar. Í þriðja lagi er í 8. tölul. 2.mgr. bætt við frá gildandi lögum að til viðbótar við upplýsingar um reynslu af fjármálastarfsemi eigi einnig að veita upplýsingar um reynslu aðila af vátryggingastarfsemi.
Um 59. gr.
Um 60. gr.
Um 61. gr.
Um 62. gr.
Um 63. gr.
Um 64. gr.
Um 65. gr.
Um 66. gr.
Með hliðsjón af þeim áhrifum sem eigendur virkra eignarhluta hafa með eignarhaldi sínu í vátryggingafélögum er talið eðlilegt að hægt sé að koma í veg fyrir óeðlileg áhrif þeirra eigenda sem ekki teljast hæfir til þess að fara með slík réttindi. Ef ekki er gripið til aðgerða gegn óhæfum eigendum virkra eignarhluta getur slíkt leitt til vantrausts almennings og fjárfesta á viðkomandi vátryggingafélagi og haft áhrif á fjármálastöðugleika. Því eru ríkar ástæður fyrir því að reynt sé að koma í veg fyrir áhrif óhæfra eigenda virkra eignarhluta á vátryggingamarkaði.
Um 67. gr.
Einnig kemur fram í greinargerðinni að niðurstaða Fjármálaeftirlitsins um að aðili sé ekki hæfur til að fara með virkan eignarhlut skuli ætíð rökstudd. Sama eigi við um niðurstöðu byggða á ákvæði 67. gr. Í slíku tilviki ætti sá sem tilkynnti um áform sín möguleika á að gera betur grein fyrir því hver hinn raunverulegi eigandi er. Fjármálaeftirlitið hefði þá, eftir aðstæðum, tilefni til að endurskoða niðurstöðu sína.
Um 68. gr.
Um 69. gr.
Um 70. gr.
Um 71. gr.
Um 72. gr.
Um 73. gr.
Um 74. gr.
Um 75. gr.
Um 76. gr.
Um 77. gr.
Um 78. gr.
Um 79. gr.
Um 80. gr.
Um 81. gr.
Um 82. gr.
Um 83. gr.
Um 84. gr.
Um 85. gr.
Um 86. gr.
Um 87. gr.
Um 88. gr.
Um 89. gr.
Um 90. gr.
Um 91. gr.
Um 92. gr.
Um 93. gr.
Um 94. gr.
Um 95. gr.
Um 96. gr.
Um 97. gr.
Um 98. gr.
Um 99. gr.
Um 100. gr.
Um 101. gr.
Um 102. gr.
Um 103. gr.
Um 104. gr.
Um 105. gr.
Um 106. gr.
Um 107. gr.
Um 108. gr.
Um 109. gr.
Um 110. gr.
Um 111. gr.
Um 112. gr.
Um 113. gr.
Um 114. gr.
Um 115. gr.
Um 116. gr.
Um 117. gr.
Um 118. gr.
Um 119. gr.
Um 120. gr.
Um 121. gr.
Um 122. gr.
Um 123. gr.
Um 124. gr.
Um 125. gr.
Um 126. gr.
Um 127. gr.
Um 128. gr.
Um 129. gr.
Um 130. gr.
Um 131. gr.
Um 132. gr.
Um 133. gr.
Um 134. gr.
Um 135. gr.
Um 136. gr.
Um 137. gr.
Um 138. gr.
Um 139. gr.
Um 140. gr.
Um 141. gr.
Um 142. gr.
Um 143. gr.
Um 144. gr.
Um 145. gr.
Um 146. gr.
Um 147. gr.
Um 148. gr.
Um 149. gr.
Um 150. gr.
Um 151 gr.
Um 152. gr.
Um 153. gr.
Um 154. gr.
Um 155. gr.
Um 156. gr.
Um 157. gr.
Um 158. gr.
Um 159. gr.
Um 160. gr.
Um 161. gr.
Um 162. gr.
Um 163. gr.
Um 164. gr.
Um 165. gr.
Um 166. gr.
Um 167. gr.
Um 168. gr.
Um 169. gr.
Um 170. gr.
Um 171. gr.
Um 172. gr.
Um 173. gr.
Um 174. gr.
Um ákvæði til bráðabirgða.
3. mgr. er í samræmi við 5. mgr. 308. gr. b tilskipunarinnar og leggur til að vátryggingafélög fái lengri frest á árinu 2016 til að skila árlegum gögnum til Fjármálaeftirlitsins, eða 20 vikur í stað 14 vikna eins og kveðið er á um í 9. mgr. 31. gr. Fresturinn styttist síðan um tvær vikur á hverju ári þar til fresturinn verður 14 vikur.
4. mgr. er í samræmi við 6. mgr. 308. gr. b tilskipunarinnar og leggur til að vátryggingafélög fái lengri frest á árinu 2016 til að birta skýrslu um gjaldþol og fjárhagslega stöðu, eða 20 vikur í stað 14 eins og kveðið er á um í 1. mgr. 54. gr. Fresturinn styttist síðan um tvær vikur á hverju ári þar til fresturinn verður 14 vikur.
5. mgr. er í samræmi við 7. mgr. 308. gr. b tilskipunarinnar og leggur til að vátryggingafélög fái lengri frest á árinu 2016 til að skila ársfjórðungslegum gögnum til Fjármálaeftirlitsins eða 8 vikur. Fresturinn styttist síðan um eina viku á hverju ári þar til fresturinn verður 5 vikur eins og kveðið er á um í 10. mgr. 31. gr.
Fylgiskjal.
Fjármála- og efnahagsráðuneyti,
skrifstofa opinberra fjármála:
Umsögn um frumvarp til laga um vátryggingastarfsemi.
Helstu efnisbreytingar í frumvarpinu frá gildandi lögum varða kröfur um fjárhagslegan styrk vátryggingafélaga og auknar kröfur um stjórnarhætti. Kostnaður ríkissjóðs af breytingunum, verði þær að lögum, fellur einkum á Fjármálaeftirlitið. Þó að áætlun vegna þeirra geri ráð fyrir að ný verkefni og dýpkun verkferla við eftirlitið kalli á meira en eitt stöðugildi áformar Fjármálaeftirlitið að skipuleggja verkefnin þannig að kostnaður verði ekki meiri en sem nemur einu stöðugildi, eða sem svarar til 13,8 m.kr. á ársgrundvelli. Hefur þá verið tekið tillit til launa sem og aðstöðu og annarra þátta. Til viðbótar framangreindu er áætlað að tímabundinn þjálfunarkostnaður eftirlitsstarfsmanna geti numið allt að 5 m.kr. Þá má gera ráð fyrir að upphafskostnaður vegna gagnaskila kosti Fjármálaeftirlitið um 16,9 m.kr. og að árlegur rekstrarkostnaður á þeirri upplýsingavinnslu nemi í framhaldinu um 2,9 m.kr., sbr. eftirfarandi töflu:
Hér er efni sem sést aðeins í pdf-skjalinu.
Samtals nemur því kostnaður ríkissjóðs af lögunum 33,6 m.kr. fyrsta árið. Þar af er 16,9 m.kr. einskiptisstofnkostnaður en afgangurinn, 16,7 m.kr., verður árlegur rekstrarkostnaður til frambúðar. Útgjöld Fjármálaeftirlitsins eru fjármögnuð með eftirlitsgjaldi sem tekur mið af rekstrarkostnaði stofnunarinnar og eftirlitsskyldir aðilar greiða í ríkissjóð. Verði frumvarpið að lögum ætti það því ekki að hafa áhrif á afkomu ríkissjóðs.
