reglubundnar árlegar heimsóknir til eldri borgara í forvarnaskyni.

Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir nefndaráliti með breytingartillögu um tillögu til þingsályktunar um reglubundnar árlegar heimsóknir til eldri borgara í forvarnaskyni. Að þessu nefndaráliti stendur velferðarnefnd, sá þingmaður sem hér stendur, Eygló Harðardóttir, hv. þingmenn Álfheiður Ingadóttir, Jónína Rós Benediktsdóttir, Lúðvík Geirsson, Kristján L. Möller, Ragnheiður Ríkharðsdóttir og Unnur Brá Konráðsdóttir. Hv. þingmenn Valgerður Bjarnadóttir og Guðmundur Steingrímsson voru fjarverandi við afgreiðslu málsins.

Nefndin hefur fjallað um málið og fengið á sinn fund Bryndísi Þorvaldsdóttur, Svein Magnússon og Vilborgu Ingólfsdóttur frá velferðarráðuneyti og Gyðu Hjartardóttur frá Sambandi íslenskra sveitarfélaga.

Umsagnir bárust frá þó nokkrum aðilum og að meginþorra voru þær mjög jákvæðar gagnvart málinu. Þær bárust meðal annars frá Akraneskaupstað, félagsmálaráði Akureyrarbæjar, Félagi íslenskra hjúkrunarfræðinga, Hafnarfjarðarbæ, félagsvísindasviði Háskóla Íslands, Heilbrigðisstofnun Vesturlands, Landspítala, öldrunarlækningadeild Landspítala, Landssambandi eldri borgara, Læknafélagi Íslands, Mannréttindaskrifstofu Íslands, fjölskyldusviði Mosfellsbæjar, Norðurþingi, félagsþjónustu Reykjanesbæjar, Sambandi íslenskra sveitarfélaga, velferðarráðuneyti, velferðarþjónustu Árnesþings, fjölskyldu- og fræðslusviði Vestmannaeyjabæjar og Öldrunarráði Íslands.

Með tillögu þessari er Alþingi að fela velferðarráðherra, í samvinnu við Samband íslenskra sveitarfélaga, að koma á reglulegum árlegum heimsóknum í forvarnaskyni til handa öllum þeim sem náð hafa 75 ára aldri í því skyni að veita upplýsingar um þá þjónustu sem í boði er svo að fólk á þessum aldri geti búið sem lengst heima. Skilningur nefndarinnar er sá að í slíkri heimsókn væri farið yfir alla þætti sem varða heilsu og aðstæður hins aldraða og metið hvort viðkomandi þurfi á einhverri aðstoð að halda eða ekki.

Fyrirmyndin að þessari tillögu er sótt til Danmerkur en þar hafa stjórnvöld stigið skref í þá átt að grípa snemma inn í. Nefndin bendir á að það er yfirlýst stefna ríkisstjórnarinnar að fólk eigi að geta búið heima eins lengi og kostur er með því að samþætta heimaþjónustu og heimahjúkrun.

Í þeim umsögnum sem okkur bárust, eins og ég nefndi hér áðan, voru umsagnaraðilar almennt jákvæðir gagnvart tillögunni en lögðu áherslu á mikilvægi þess að vandað sé til verka við framkvæmdina. Í umsögnum kom einnig fram að heimsóknir af þessu tagi hafa þegar verið fastur hluti af þjónustu við aldrað fólk á þjónustusvæði Heilsugæslustöðvarinnar á Akureyri um nokkurt árabil með góðum árangri. Nefndin tekur því undir með umsagnaraðilum um mikilvægi þess að verkefnið verði strax í upphafi þarfa- og kostnaðargreint og umfang þjónustunnar skýrt afmarkað, t.d. varðandi aldur þeirra einstaklinga sem þjónustunnar njóta, tíðni heimsókna og kostnað. Auk þess er nauðsynlegt að strax í upphafi sé skýrt afmarkað hvernig verkaskiptingu milli ríkis og sveitarfélaga verði háttað.

Um þessar mundir stendur yfir vinna að því að yfirfæra málefni aldraðra frá ríki til sveitarfélaganna þar sem verið er að fara heildstætt yfir málaflokkinn. Það er mat nefndarinnar að sú vinna eigi ekki að koma í veg fyrir að brýn hagsmunamál aldraðra, eins og það sem felst í umræddri tillögu, nái fram að ganga. Því leggur nefndin áherslu á mikilvægi þess að við útfærslu verkefnisins verði sjálfsákvörðunarréttur aldraðra jafnframt virtur og tekið tillit til sjónarmiða þeirra sem hlut eiga að máli.

Svo að ég ræði þetta aðeins var í umræðu í nefndinni lögð mikil áhersla á að ekki sé verið að þvinga fólk til að taka á móti þessum heimsóknum heldur er þetta valkvætt og því verður komið mjög skýrt á framfæri við þá sem þiggja þjónustuna hver tilgangurinn sé með þessum heimsóknum, að þær séu til þess að aðstoða fólk við að búa sem lengst heima og að heimsóknirnar verði nýttar til að fara yfir stöðu viðkomandi einstaklings og líka þá þjónustu sem er í boði. Það er kannski ekki alltaf þannig að fólk geri sér fyllilega grein fyrir þeirri þjónustu sem öldruðum stendur til boða og jafnvel hafa breytingar orðið á milli ára.

Við ítrekum að velferðarnefnd var mjög sammála um að það sé mikilvægt að verkefni þetta sé unnið með hagsmuni aldraðra að leiðarljósi og að komið sé til móts við ólíkar þarfir þeirra sem nota þjónustuna.

Í ljósi þeirra breytinga sem orðið hafa á ráðuneytaskipan er lögð til einföld breyting á tillögunni, þ.e. að í staðinn fyrir orðin „heilbrigðisráðherra“ og „félags- og tryggingamálaráðherra“ í tillögugreininni komi „velferðarráðherra“, og nefndin leggur til að tillagan verði samþykkt með þessari breytingu.