visthönnun vöru sem notar orku.
Virðulegur forseti. Ég mæli hér fyrir frumvarpi til laga um breytingu á lögum nr. 42/2009, um visthönnun vöru sem notar orku, með síðari breytingum.
Frumvarp sama efnis var lagt fram á 143. löggjafarþingi en náði ekki fram að ganga og er nú endurflutt, að teknu tilliti til breytinga sem lagðar voru til í nefndaráliti atvinnuveganefndar þann 5. mars 2014. Frumvarpið tekur mið af frumvarpi allsherjar- og menntamálanefndar um færslu markaðseftirlits með rafföngum frá Neytendastofu til Mannvirkjastofnunar sem varð að lögum nr. 39/2014 á 143. löggjafarþingi.
Með frumvarpinu er verið að innleiða tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 2009/125/EB um visthönnun að því er varðar orkutengdar vörur, en innleiðing þeirra tilskipunar kallar á breytingar á lögum nr. 42/2009, um visthönnun vöru sem notar orku. Núgildandi lög um vistvæna vöru byggja á forvera umræddrar tilskipunar sem er tilskipun nr. 2005/32/EB og voru þau á sínum tíma sett til innleiðingar á henni.
Margar orkutengdar vörur búa yfir möguleikum til að ná fram orkusparnaði með betri hönnun. Meginmarkmið tilskipunarinnar er að stuðla að því að hönnun á vörum sem tengjast orkunotkun verði með þeim hætti að viðkomandi vara nýti orkuna sem best og dragi þannig úr áhrifum orkunotkunar á umhverfið. Tilskipunin myndar ákveðinn ramma til að setja fram kröfur varðandi visthönnun að því er varðar orkutengdar vörur.
Tilskipuninni er einnig ætlað að tryggja samræmdar reglur og frjálst flæði slíkra vara inn á innri markað Evrópusambandsins og að vörunni fylgi viðeigandi upplýsingar varðandi visthönnun til hagræðingar fyrir neytendur. Bæði er því um neytendamál og orkumál að ræða.
Efnislega eru þær breytingar sem lagðar eru til í frumvarpinu tvíþættar. Fyrra atriðið snýr að gildissviði laganna. Núgildandi lög, nr. 42/2009, gilda um vörur sem nota orku með beinum hætti, t.d. ísskápar eða þvottavélar. Verði frumvarpið að lögum munu lögin jafnframt gilda um vörur sem eru orkutengdar, á ensku „energy related products“, með leyfi forseta. Með því er gildissvið laganna víðtækara. Með orkutengdum vörum er þannig til dæmis átt við glugga og einangrunarefni þar sem með betri hönnun má ná fram orkusparnaði.
Í öðru lagi er með frumvarpinu stefnt að því að auka og skilgreina betur valdheimildir opinberra aðila vegna brota á lögum um visthönnun vöru sem notar orku. Neytendastofa hefur gegnt því hlutverki samkvæmt lögum nr. 42/2009, en í framangreindu nefndaráliti atvinnuveganefndar frá því fyrr á þessu ári var lögð til sú breyting að Mannvirkjastofnun sinni eftirliti á grundvelli laganna. Er þar tekið fram að stofnunin annist nú þegar markaðseftirlit með rafföngum sem eru varanlega tengd mannvirkjum samkvæmt lögum um öryggi raforkuvirkja, neysluveitna og raffanga. Þá er einnig bent á að 14. maí 2014 samþykkti Alþingi lög nr. 39/2014, um breytingu á ýmsum lagaákvæðum vegna færslu eftirlits með rafföngum til Mannvirkjastofnunar. Með frumvarpi þessu er því reynt að tryggja að ákvæði laga nr. 42/2009, varðandi stjórnsýsluúrræði Mannvirkjastofnunar, séu þau sömu og stofnunin hefur samkvæmt öðrum lögum sem hún framfylgir.
Ekki er gert ráð fyrir að frumvarpið hafi frekar en núgildandi lög mikil áhrif á íslenska framleiðendur þar sem framleiðsla fárra innlendra framleiðenda fellur undir ákvæði frumvarpsins. Hins vegar hefur frumvarpið áhrif á neytendur þar sem það leggur ákveðnar kröfur á framleiðendur á EES-svæðinu varðandi upplýsingaskyldu um orkunotkun viðkomandi vöru.
Frumvarp þetta er samið í atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytinu í samstarfi við Mannvirkjastofnun og Neytendastofu. Í kostnaðarumsögn við frumvarpið kemur fram að verði frumvarpið að lögum er ekki ráðgert að það hafi í för með sér aukningu í útgjöldum ríkissjóðs þó svo að það kunni að fela í sér einhverjar auknar eftirlitsskyldur af hálfu Mannvirkjastofnunar.
Hæstv. forseti. Með frumvarpi þessu er sem sagt fyrst og fremst um að ræða ákveðna útvíkkun á gildissviði núgildandi laga frá 2009 um visthönnun vöru sem og breytingu á hlutverki Neytendastofu varðandi eftirlit með þeim lögum. Til upplýsingar er einnig rétt að taka fram og benda á að í samræmi við samninginn um Evrópska efnahagssvæðið hvílir sú skylda á íslenskum stjórnvöldum að innleiða umrædda tilskipun í íslensk lög og hefur Eftirlitsstofnun EFTA kært íslensk stjórnvöld fyrir EFTA-dómstólnum þar sem ekki er enn búið að innleiða tilskipunina.
Frú forseti. Ég legg til að frumvarpinu verði að lokinni þessari umræðu vísað til hv. atvinnuveganefndar og 2. umr.
