jöfnun dreifikostnaðar á raforku.
Virðulegi forseti. Það er gott að hefja umræður um raforku í svona rafmögnuðu andrúmslofti og ég vona að það skili sér.
Orkuauðlindir landsins eru í sameign þjóðar og flutningsleiðir raforku einnig. Landsmenn sitja þó ekki við sama borð þegar kemur að flutningi á raforku til síns heima. Það fer nefnilega eftir því hvar þeir búa. Í landinu eru tvær gjaldskrár á flutningi rafmagns, þ.e. fyrir dreifbýli og þéttbýli. Dreifikostnaður raforku hefur hækkað meira í dreifbýli en þéttbýli á undanförnum árum og ljóst er að stöðugt dregur í sundur og núverandi jöfnunargjald er langt frá því að jafna þennan mun. Nú er svo komið að það er u.þ.b. fjórðungi hærra í dreifbýli þrátt fyrir jöfnunargjaldið sem sett var á til að jafna dreifikostnað á raforku í landinu.
Í raforkulögum frá 2003 voru sett inn tekjumörk, um hámark leyfilegra árlegra tekna flutningsfyrirtækja og dreifiveitna til að mæta kostnaði. Þannig var kominn grundvöllur að aðskilnaði milli þéttbýlis og dreifbýlis í gjaldskrám og í kjölfarið var svo sett jöfnunargjald sem á að nota til að jafna þennan mun.
Skýringin á sífellt hækkandi kostnaði vegna dreifingu raforku er að kaupendum raforku fækkar í dreifbýlinu og fjárfestingarþörf og endurnýjunarþörf er meiri í dreifbýli en þéttbýli og einnig vegna átaksverkefnis um þrífösun rafmagns. Þetta leiðir af sér aukinn mun á meðalverði í þéttbýli og dreifbýli. En enn eykst munurinn og hvar er þá jafnréttið og þau sjálfsögðu mannréttindi að sitja við sama borð þegar orkuauðlindir eru annars vegar?
Á vordögum lauk starfshópur á vegum hæstv. ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra vinnu sinni með útgáfu skýrslu sem fjallar um raforkuflutning í dreifbýli. Í henni er komið inn á jöfnun dreifikostnaðar. Þar kemur fram að menn sáu ekki fyrir hversu hratt þessi mismunur jókst langt umfram þær forsendur sem gefnar voru við útreikninga á jöfnunargjaldinu í upphafi. Enn eykst munurinn. Í skýrslunni leggur starfshópurinn fram ýmsar hugmyndir þess efnis að laga þennan aðstöðumun.
Virðulegi forseti. Eins og ég sagði í upphafi ræðu minnar hefur aldrei verið ætlunin í lagasetningu að mismuna fólki um aðgang að raforku eftir því hvar það býr á landinu. Þessi ójöfnuður er þó staðreynd og við verðum að fara að leiðrétta þennan mun og það helst strax.
Í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar segir að flutnings- og dreifikerfi raforku verði að mæta betur þörfum atvinnulífs og almennings alls staðar á landinu. Þeir sem hafa í hyggju að fara í orkufreka atvinnustarfsemi í dreifbýli eins og ferðaþjónustu, garðyrkjuframleiðslu eða smáiðnað þurfa að hugsa sig tvisvar um áður en lagt er af stað í rekstur, svo ekki sé talað um heimili sem búa við þennan aðstöðumun.
Við erum líka með nýsamþykkta byggðaáætlun þar sem fram kemur að markmiðið sé að stuðla að aukinni jöfnun orkukostnaðar í dreifbýli og þéttbýli, bæði hvað varðar dreifingu á raforku og húshitunarkostnaði. Núverandi stjórnvöld eru því svo sannarlega með viljann til að mæta þessum mun.
Þá spyr ég hæstv. ráðherra: Hvernig miðar vinnu atvinnuvegaráðuneytisins með Orkustofnun við að greina og finna hagkvæmustu leiðina til að jafna dreifikostnað á raforku? Hvaða áhrif telur ráðherra að sameining dreifiveitna hafi á dreifikostnað á raforku? Þetta er ein af tillögum í skýrslu starfshóps um raforkuflutning í dreifbýli. Telur ráðherra að tekjumörk vegna kostnaðar við flutning á raforku til dreifiveitna sé verkfæri til að jafna dreifikostnað á raforku? Hver telur ráðherra að ávinningur af jöfnun dreifikostnaðar á raforku sé á orkufreka atvinnustarfsemi í dreifbýlinu?
