almennar stjórnmálaumræður (eldhúsdagsumræður).

Áheyrendur allir: Sælir og blessaðir. Nú stefnir í þinghlé. Þá ber að horfa yfir haust- og vorþingið. Skyldur okkar kalla á fagleg, uppbyggileg og skilvirk vinnubrögð við þingmál, sum þeirra er skylt að afgreiða fyrir þinghlé. Ég nefni þar eina mikilvægustu samgönguáætlun síðari ára. Þingbundið lýðræði, sem við höfum valið okkur, veitir þingmanni víðtæk réttindi og margar skyldur, m.a. að rökræða vandlega, leggja fram tillögur sem hann telur til framfara, semja um mál innan meiri hluta eða veita honum aðhald sem minnihlutaþingmaður. En um leið ber þingmanni að ábyrgjast að Alþingi geti afgreitt stjórnarmál innan hóflegra, rökstuddra og lýðræðislegra tímamarka. Ella verður jafnt málfrelsi sem þingbundna lýðræðið að grátbroslegu og skemmandi leikriti sem hvorki er þingmanni sæmandi né samfélaginu þolanlegt.

Í samgönguáætluninni sem ég nefndi eru lagðar háar viðbótarfjárhæðir til uppsafnaðrar innviðauppbyggingar, allt frá höfnum og flugvöllum til nýrra brúa. Einnig til meiri vegabóta á næstu árum en við höfum áður séð á sambærilegu tímabili og loks til átaks í almenningssamgöngum. Flugferðir, ferju- og strætóferðir verða samtengdar en ríkið og sex sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu vinna saman við að nútímavæða almenningssamgöngur á þéttbýlasta svæði landsins. Beðið er eftir fjölbreyttri innviðauppbyggingu um allt land. Hún er ein leiðanna úr efnahagsvanda Covid-faraldursins og jákvæð byggðastefna í verki.

Náttúruvá er margvísleg á Íslandi. Við henni bregðumst við með vísindarannsóknum, heildarskipulagi almannavarna, samhæfingu Stjórnarráðs og heilbrigðiskerfis og aðkomu þjóðaröryggisráðs. Það má vel fella Covid-faraldurinn að hugtakinu náttúruvá. Í vetur og vor höfum við einnig glímt við hörð óveður og nú jarðskjálfta. Margt höfum við lært, t.d. að endurskoða verður raforkuflutning og eldsneytisbirgðir. Kófið slæma ítrekaði gildi þess að fara eftir sóttvarnareglum. Líka höfum við endurnýjað traust okkar á viðbragðsaðilum og framlínufólki, á samstöðu og samhjálp. Og, þegar á reynir, fundið ágalla sem kalla á breytingar.

Loftslagsbreytingar á norðurslóðum eru hraðari en annars staðar. Þar kristallast ótal verkefni sem við tökumst á við, m.a. með þátttöku í, og nú forystu fyrir, Norðurskautsráðinu. Við tökum þátt í mjög sérstæðu ríkja- og frumbyggjasamstarfi, sem er nokkuð þvert á heimspólitík og væringar stórvelda. Ekkert mun þó gagnast betur mannkyni en minnkandi losun kolefnisgasa og hröð binding kolefnis í gróðri, jafnt á landi sem í hafi.

Undirliggjandi krafa er um jafnrétti á heimsvísu, hringrásarhagkerfi og fulla sjálfbærni samfélaga og ábyrgar athafnir. Þess vegna leggur ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur þunga áherslu á að hraða aðgerðum Íslands í þessum efnum og auka framlög til málaflokksins en þar hafa einstaklingar og fyrirtæki, félög og sveitarstjórnir líka hlutverkum að gegna, gleymum því ekki.

Okkur hefur því miður gengið of hægt að fylla okkar loftslagsmálaskref frá 1997 að telja, samkvæmt markmiðum Kyoto-yfirlýsingarinnar. Það gegnir öðru máli um skuldbindingar Parísarsamkomulagsins miðað við 2005. Ríkisstjórnin lagði í dag fram endurskoðaða og metnaðarfulla aðgerðaáætlun í loftslagsmálum. Samkvæmt henni munum við, segir sérfræðilíkanið, draga úr losun vel yfir markmiðum samkomulagsins, um 35% eða meira. Ég segi meira, vegna þess að hún gerir líka ráð fyrir frekari aðgerðum sem hækka þessa prósentu upp í 40–46%, en ekki 29% eins og okkur er sett fyrir. Samtímis margfaldast binding kolefnis en hún varðar miklu í baráttunni gegn loftslagsbreytingum. Síðan á að efla stjórnsýslu umhverfismála í kjölfar nýrrar úttektar.

Stjórnarsamstarfið hefur borið ljós merki um grænar framfarir í anda sjálfbærni og nýsköpunar, þökk sé samstöðu og málamiðlunum samkvæmt stjórnarsamningi. Ég nefni t.d. ferðamálastefnu, nýsköpunarstefnu, nánast tilbúna orkustefnu, flugstefnu og matvælastefnu, heildarendurskoðun á úrgangsstefnu, áætlanir um orkuskipti og plastaðgerðaáætlun. Enn fremur opinberan stuðning við fráveitur, friðlýsingar landsvæða og staða og loks lagagerð um þjóðgarð á miðhálendinu og nýja þjóðgarðastofnun, ásamt endurskoðun laga um mat á umhverfisáhrifum.

Allt þetta og meira til rúmar uppskera þriggja þinga og enn er eitt þing eftir þar til kosið verður á ný. Við í Vinstrihreyfingunni – grænu framboði vinnum ötullega í þágu almennings, í þágu þeirra sem minnst mega sín, í þágu dreifbýlis og þéttbýlis og náttúrunnar, með jafnrétti, sjálfbærni og virkt lýðræði að leiðarljósi. — Ég þakka áheyrnina.