154. löggjafarþing — 15. fundur,  16. okt. 2023.

Þolmörk ferðaþjónustunnar.

[16:04]
Horfa

Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir (Vg):

Virðulegur forseti. Ég vil þakka málshefjanda og ráðherra. Til að bregðast við þeim áskorunum sem hröð fjölgun ferðamanna hefur í för með sér þarf að skoða betur leiðir til virkrar álagsstýringar á ferðamannastöðum til að vernda náttúruna. Við þurfum að bæta flæði um svæði, öryggi og upplifun gesta. Við þekkjum það að uppbygging innviða á ferðamannastöðum getur breytt ásýnd svæðis og í vissum tilfellum orðið svo umfangsmikil að hún dregur úr aðdráttarafli staðarins. Rannsóknir hafa líka sýnt að á háannatíma fer fjöldi ferðamanna gjarnan langt yfir íbúafjölda, ekki síst í fámennari samfélögum. Þar spila m.a. inn stórauknar komur skemmtiferðaskipa en það er jú sannarlega bara einn ferðamátinn. Þetta m.a. hefur haft gríðarleg áhrif á ýmsa grunnþjónustu, allt frá heilbrigðisþjónustu og húsnæði til verslana og veitingastaða og til viðbótar er mun meira álag á löggæslu og björgunarsveitir. Þá er ótalið álag á þjóðvegi landsins og svo innviðina í orku- og veitumálum og skólpmálum eins og við höfum því miður reynslu af, t.d. í Mývatnssveit.

Það er sannarlega hægt að reikna út þolmörk ferðamannastaða en hafa þarf í huga að þau geta tekið breytingum yfir tíma og það er mikilvægt að ákveða á hverjum tíma hversu nálægt þolmörkum við getum gengið. Á vissum stöðum er bæði nauðsynlegt og jafnvel æskilegt að stýra álagi ferðamanna til að stuðla að umhverfislegri sjálfbærni staðarins og til að upplifun gesta sé jákvæð, um leið og leitast er við að tryggja öryggi þeirra. Það er morgunljóst að margir helstu áfangastaðir hér á landi munu ekki geta með góðu móti annað helstu álagstoppum án þess að náttúran beri skaða af og upplifun gesta breytist til verri vegar frá því sem verið hefur.

Við höfum heyrt af nokkrum stöðum sem eru komnir að þolmörkum og rætt hefur verið um í sumar og þá verðum við að bregðast við. Það er ýmislegt hægt að gera og hefur verið bent á í þeim skýrslum sem unnar hafa verið undanfarin misseri. Ein leið er að nýta þjónustu sem nú þegar er til staðar þegar eftirspurn er umfram framboð en þar mætti sjá fyrir sér kerfi þar sem bóka þarf komu á ferðamannastað fyrir fram, hvort sem greitt er fyrir heimsóknina eða ekki. Við þekkjum það að við þurfum að bóka borð á veitingastöðum, hér þurfum við að bóka gistipláss í sumum fjallaskálum, í þjóðgörðum erlendis þarf að bóka tjaldstæði fyrir fram o.s.frv. Bláa lónið er gott dæmi hér á Íslandi sem tók upp bókunarkerfi og tímamörk með breytilegri verðlagningu með góðum árangri. (Forseti hringir.) Það er alveg ljóst í mínum huga að það er brýn nauðsyn að bregðast við mjög víða, ekki síst vegna aukins álags á innviði og náttúru.