17.10.1963
Neðri deild: 3. fundur, 84. löggjafarþing.
Sjá dálk 1135 í B-deild Alþingistíðinda. (807)

20. mál, loftferðir

Landbrh. (Ingólfur Jónsson):

Herra forseti. Frv. til laga um loftferðir var lagt fyrir síðasta hv. Alþingi og varð ekki útrætt þá, enda orðið áliðið þings, þegar frv. var lagt fram. Frv. er samið af þriggja manna nefnd, sem var skipuð 23. marz 1956. Í n. áttu sæti Gizur Bergsteinsson hæstaréttardómari, formaður, Hákon Guðmundsson hæstaréttarritart og Jónas G. Rafnar alþm. N. hefur unnið mikið starf við samningu þessa frv. og ekki sízt það að safna þeim ýmsu gögnum, sem frv. byggist á.

Þau loftferðalög, sem nú er stuðzt við, eru frá árinu 1929, og flugvallalögin eru frá 1945. Síðan núgildandi loftferðalög voru samin, hefur margt breytzt, flugið orðið mikilvægara og ýmsar tæknilegar breytingar á orðið. Það er því eðlilegt, að við þurfum að endurskoða þessi lög, sem voru þá, þegar þau voru sett, byggð á alþjóðlegum reglum, sem í gildi voru, en eru nú vitanlega orðin að öllu leyti eða flestu leyti úrelt. Sérstaklega hefur flugið farið vaxandi milli landa.

Ísland er aðili að mörgum alþjóðasamþykktum á sviði flugmála, eins og kunnugt er. Hafa sumar þeirra lagagildi hér, en aðrar ekki. Hafa þau mörgu og dreifðu ákvæði, sem þannig gilda um íslenzk flugmál, oft valdið bagalegri óvissu um, hvaða reglum skyldi fara eftir, því að enda þótt alþjóðasamþykkt, sem Ísland er aðili að, en ekki hefur verið lögfest hér, kunni að þoka fyrir eldri lagaákvæðum hér, eru þó íslenzkir flugmenn erlendis ávallt bundnir af hinum alþjóðlegu ákvæðum.

Í frv. þessu er hinum dreifðu ákvæðum safnað saman í einn bálk, og er efnið að sjálfsögðu í samræmi við alþjóðasamninga þá um flugmál, sem Ísland er aðili að. Við samningu frv. var höfð hliðsjón af nýjum, norrænum loftferðalögum, einkum þeim dönsku og norsku. Vegna eðlis flugsins hlýtur löggjöf hvers lands um flugmál að sníðast í verulegum atriðum eftir alþjóðlegum reglum. Í aths. með frv. er að þessu vikið á bls. 31, en þar segir m.a., með leyfi hæstv. forseta:

„Þótt loftför hafi geysimiklu hlutverki að gegna í sínum heimalöndum sem samgöngutæki, til áburðardreifingar o.s.frv., þá er innanlandsflug einungis takmarkaður þáttur af starfsemi loftfara, ef rétt er á haldið. Af þessu leiðir, að innanlandslög, sem miðuðust aðallega við notkun loftfara innanlands, eru mjög ófullkomin og þung í framkvæmd, enda yrðu loftför þá að hlíta síbreytilegum reglum, ef þau fljúga yfir landamæri eins ríkis til annars. Markmiðið hlýtur því að vera að skapa alþjóðlegar reglur um loftferðir, bæði stjórnvaldsreglur og einkamálareglur, og samræma síðan innanlandslög hinna einstöku ríkja þessum reglum. Niðurstaðan er því sú, að setja verði milliríkjasáttmála um þau efni, er loftferðir varða, og veita þeim lagagildi í sáttmálaríkjunum. Eyður í sáttmálanum ber síðan að fylla með reglum alþjóðlegs valdstjórnarréttar, alþjóðlegs einkamálaréttar og innanlandslögum samkv. þeim kennisetningum lögvísinda, sem þar um fjalla.

Frv. það, sem hér er til umr., er, eins og fyrr var sagt, efnislega að mestu í samræmi við þau mörgu dreifðu ákvæði laga, t.d. loftferðalaganna frá 1929 og flugvallalaganna 1945, og þeirra alþjóðasamþykkta, sem Ísland hefur gengizt undir varðandi flug. Enda þótt nýmælin séu mörg, ef miðað er við gildandi loftferðalög, nr. 32 1929, eru nýmæli fá, ef miðað er auk laga við þá alþjóðasamninga um flugmál, sem Ísland er aðili að. Frv. þetta stefnir að því að færa loftferðalög okkar í sem bezt samræmi við alþjóðlegan flugrétt. Er lagt til, að það komi í stað hinna gömlu loftferðalaga og einnig í stað laga um flugvelli, nr. 24 1945, en þau lög verða einnig að teljast algerlega úrelt að undanskilinni heimild til eignarnáms á landi undir flugvelli og önnur mannvirki fyrir flugið, en slík heimild er að sjálfsögðu gert ráð fyrir að verði áfram. Eftir er að setja frv. til l. um réttindi yfir flugvélum, svo og kyrrsetningu flugvéla, en um bæði þessi efni gilda sums staðar sérstök lög, þótt önnur ríki hafi fært það inn í hin almennu loftferðalög.

Mér þykir ekki ástæða til að fjölyrða um hinar einstöku greinar frv., en ég vænti þess, að það þyki nægilega skýrt með hinum ýtarlegu aths., sem n. hefur samið með frv. Eins og frv. ber með sér, er hér um mikinn lagabálk að ræða og tæknilegar hliðar á því, sem dálítið erfitt er fyrir einstaka þm. að gera sér grein fyrir. Verður því í aðalatriðum að leita til hinna tæknifróðu manna um hin ýmsu ákvæði, og er eðlilegt, að hv. samgmn., sem fær málið til meðferðar, leiti upplýsinga hjá þeim, sem helzt væru færir um að svara til um það, hvort þetta frv. er nægtlega vel undirbúið til þess að verða gildandi loftferðalög fyrir Ísland. Ég leyfi mér að vænta þess, að svo sé. Það hefur verið varið miklum tíma í að semja frv., og það hefur verið leitað eftir upplýsing um það, hvernig loftferðalög eru í öðrum löndum, og eins og segir í grg. frv., er frv. samið með það fyrir augum að samræma loftferðalög okkar þeim lögum, sem annars staðar gilda.

Ég leyfi mér, að lokinni þessari umr., að óska eftir því, að frv. verði vísað til 2. umr, og hv. samgmn.