07.05.1975
Efri deild: 79. fundur, 96. löggjafarþing.
Sjá dálk 3573 í B-deild Alþingistíðinda. (2719)

279. mál, sóknargjöld

Dómsmrh. (Ólafur Jóhannesson):

Herra forseti. Ég mæli hér fyrir frv. til nýrra laga um sóknargjöld. Núgildandi lög um sóknargjöld eru frá árinu 1948. Þau eru að ýmsu leyti orðin úrelt miðað við aðstæður og nokkuð einstæð orðin í gjaldakerfi því sem nú er búið við. Er þessu frv., ætlað að breyta þeirri skipan og leysa af hólmi þessi lög frá 1948.

Samkv. þeim lögum sem nú gilda, eru sóknargjöld persónugjöld eða nefskattur sem allir menn á aldrinum 18–67 ára greiða. Þau geta verið mismunandi í einstökum sóknum því að söfnuðir hafa innan vissra marka ákvörðunarvald um álagningu gjaldsins.

Eftir þá lagabreytingu, sem gerð var 1972 þegar almannatryggingagjaldið var fellt niður, mun sóknargjaldið vera eini nefskatturinn sem enn er lagður á. Þetta veldur óhagræði og auknum kostnaði við framkvæmd álagningar og innheimtu opinberra gjalda og þá ekki hvað síst í Reykjavík þar sem allmargir tekjulitlir gjaldendur greiða nú engan annan skatt en sóknargjald. Breytingin, sem felst í þessu frv., er sú að horfið er frá því að leggja sóknargjöldin á sem nefskatt, en í stað þess á það að leggjast á sem ákveðinn hundraðshluti af útsvari gjaldenda. Kosturinn við þessa tilhögun er sá að hún tryggir sjálfkrafa hækkun á sóknargjöldum í samræmi við hækkandi verðlag og útgjöld safnaðanna og nemur auk þess af það óhagræði sem fylgt hefur innheimtu þessa nefskatts. Það er þó í frv. gert ráð fyrir því að sóknargjaldið sé ætíð bundið við tiltekna lágmarksfjárhæð og er hún 500 kr. fyrir einstakling og 1000 kr. fyrir hjón.

Um þessi mál var fjallað á síðasta kirkjuþingi og þar samþ. frv. um þetta efni. Það frv. sem hér liggur fyrir, er að verulegu leyti sniðið eftir því frv., gengur í öllum meginatriðum í sömu átt og það. En það er farið í þessu frv. nokkru skemmra í gjaldheimtuna en gert var ráð fyrir í frv. því sem afgr. var af kirkjuþingi.

Að samningu þessa frv. og breyt. frá því, sem kirkjuþing gekk frá því, hefur verið unnið í sameiningu af hálfu kirkjumrh. og fjmrh. Í aths., sem frv. fylgja, er gerð grein fyrir efni einstakra gr. og sé ég ekki ástæðu til þess að lengja mál mitt með því að rekja þær aths. Þær geyma nægilegar skýringar á einstökum ákvæðum frv.

Vegna aðstæðna er auðvitað mjög æskilegt og nauðsynlegt að þetta frv. geti hlotið afgreiðslu á þessu þingi þannig að sú nýja skipan, sem gert er ráð fyrir varðandi innheimtu gjaldsins, geti komið til framkvæmda á þessu ári.

Ég leyfi mér, herra forseti, að leggja til að frv. verði að lokinni þessari umr. vísað til 2. umr. og menntmn. þótt að vísu geti verið álitamál hvort hér er nú um fjárhagsmálefni að ræða eða menntamálefni. Hér er fyrst og fremst a. m. k. um kirkjunnar málefni að ræða og ég ætla að halda mig við það að leggja til að málinu verði vísað til menntmn.