28.04.1977
Neðri deild: 78. fundur, 98. löggjafarþing.
Sjá dálk 3887 í B-deild Alþingistíðinda. (2890)
221. mál, öryggisráðstafanir á vinnustöðum
Sigurður Magnússon:
Herra forseti. Ég kem nú aðallega hér í ræðustól til að lýsa yfir stuðningi mínum við þá þáltill. sem hér er flutt af alþfl.-mönnum. Hér er góðu og nauðsynlegu máli hreyft sem Alþ. þarf að fjalla rækilega um og löggjafinn hefur alls ekki sinnt nægilega vel á undanförnum árum, þ. e. a. s. vinnuverndarmálum er snerta starfsumhverfi verkafólks. Ég get samt ekki látið hjá líða að taka undir þau orð, sem fram komu í máli síðasta hv. ræðumanns um vinnubrögð þeirra alþfl.-þingmanna í sambandi við mengunarvarnir í Grundartangaverksmiðjunni, en ætla út af fyrir sig ekki að fara að endurtaka það sem ég hef sagt um það áður. En það er ekki hægt að segja annað en það skjóti mjög skökku við þær till. sem hér eru fluttar, því að í sambandi við afgreiðslu starfsleyfis Grundartangaverksmiðjunnar var í mörgum veigamiklum atriðum vikið frá till. Heilbrigðiseftirlits ríkisins og jafnvel vikið frá reglum sem gilda í nágrannalöndum okkar. Því var haldið fram í umr. um daginn í sambandi við það mál, að starfsmenn Heilbrigðiseftirlits ríkisins væru ánægðir með þær niðurstöður sem í starfsleyfinu voru. Nú hefur hins vegar komið á daginn, eftir því sem mér hefur verið tjáð af einum hv. þm. sem starfar í iðnn. Ed., en málið er sem kunnugt er þar nú í athugun, að þessi ummæli séu röng, það hafi verið staðfest á fundum iðnn. Ed. að Heilbrigðiseftirlit ríkisins hafi ekki fengið að sjá endanlega gerð starfsleyfisins síðan það var gefið út, þar var ekkert um það fjallað við endanlega gerð og vanti mikið á að starfsmenn Heilbrigðiseftirlits ríkisins séu ánægðir með þær niðurstöður sem starfsleyfið fékk. Þess vegna er það svolítið hjákátlegt að lesa það í grg. með þessu frv., að Alþfl. vilji vinna að þessum málum, vinnuvernd og starfsumhverfismálum, sem miðist við viðhorf og vandamál samtíðarinnar. Að öðru leyti ætla ég ekki að rifja þetta mál hér upp, það verður ábyggilega í minnum haft. En ég vona að þessi þáltill. fái góða afgreiðslu.
Aðalerindi mitt hins vegar upp í ræðustól var að vekja á því athygli, nú þegar þetta mál er á ferðinni, að almennt eru þessi mál í miklum ólestri hjá okkur hér á Íslandi. Það er skoðun mín, og ég vil, að það komi hér fram, og ég tel, að það eigi að hafa af því hliðsjón við endurskoðun þessara mála, að þrjár sjálfstæðar stofnanir, sem nú fjalla um öryggis- og heilbrigðismál og vinnuverndarmál, eigi að sameina undir einni stjórn og gera þær að einni stofnun. Hér er um að ræða Rafmagnseftirlit ríkisins. Heilbrigðiseftirlit ríkisins og Öryggiseftirlit ríkisins. Ég tel að allar þessar stofnanir séu mjög vanbúnar til að sinna hlutverki sínu, — hlutverki sem að mörgu leyti er mjög skylt. Ég hef í þessu sambandi rætt við starfsmenn sumra þessara stofnana og heyrt álit þeirra. Ég veit að þeir telja að ýmsum reglum um starfsemi þeirra þurfi að breyta. Það liggur fyrir að fjárveitingar eru af mjög skornum skammti til þessara mála og engin af þessum stofnunum hefur yfir að ráða því starfsliði eða tækjabúnaði sem þarf til raunverulegs eftirlits. Í þessu sambandi langar mig t. d. að vitna í skýrslu sem nýlega barst á borð okkar þm. frá Heilbrigðiseftirliti ríkisins um vinnu við Kísiliðjuna í Mývatnssveit. Í lokaorðum þeirrar skýrslu segir, — ég gríp niður í þau á tveim stöðum, — þar segir í lokaorðum:
„Ónógur tækjabúnaður og lítil fjárráð gerðu þó að verkum að mælinganiðurstöður eru ekki jafnnákvæmar og verið gæti“ Síðar segir: „Heilbrigðiseftirlit ríkisins hefur ekki yfir að ráða nauðsynlegum sýnitökutækjum. Tækin voru fengin að láni hjá einkaaðilum fyrir tilstilli persónulegra sambanda undirritaðs. Leitað hefur verið eftir fjárveitingu til kaupa á allra nauðsynlegasta búnaði og standa vonir til þess að hún fáist bráðlega.“
Ég tel að þessi orð úr skýrslunni um rannsóknirnar í Kísiliðjunni í Mývatnssveit séu dæmigerð um ástand þessara mála hér á Íslandi.
Mér er nokkuð kunnugt um starfsemi Rafmagnseftirlits ríkisins, og ég veit að mikið vantar á að það sé nógu öflugt. Víða er þannig ástatt hjá okkur, að raforkukerfið, dreifikerfið, jafnt úti í sveitum sem í þéttbýli, og raflagnir í húsum, gamlar raflagnir, eru hættulegar og geta valdið dauðsföllum og hafa reyndar gert það stundum og býsna oft smáslysum sem ekki er mikið talað um. Og sama gildir um raflagnir margs konar á vinnustöðum. Þarna vantar á að við framfylgjum nægilega ströngu eftirliti.
Ég hef líka fyrir skömmu orðið vitni að því á fjölmennum vinnustað, þar sem lá við að yrði dauðaslys eftir að kranabóma féll niður á verkamann, að við rannsókn þess máls kom í ljós að Öryggiseftirlit ríkisins hafði veitt heimild til eða tekið út ákveðnar breytingar á þessu tiltekna tæki í gegnum síma. Á því voru gerðar tæknilegar breytingar og afgreiðsla þess máls hafði farið fram í gegnum síma. Ég hygg að margar aðrar slíkar sögur mætti segja, og þær stafa af því að allar þessar stofnanir eru vanbúnar því að sinna verkefnum sínum.
Ég vil sem sagt koma því að hér í umr., að ég tek efnislega undir það sem þessi till. fjallar um, að málefni þessi séu öll tekin til heildarendurskoðunar, og sé að því stefnt að þessar eftirlitsstofnanir, sem ég nefndi áðan, verði sameinaðar og styrktar og efldar.