breytingar á skattkerfi til að styrkja íslenskan hugverkaiðnað.
Virðulegi forseti. Ég er hingað kominn til að mæla fyrir þingsályktunartillögu sem hljóðar á þessa lund:
„Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að skipa starfshóp sem kanni þá skattahvata sem erlend ríki hafa innleitt til að styrkja vaxandi fyrirtæki innan hugverkageirans og skoði hvort taka megi þá hvata upp hér á landi í samræmi við reglur EES um ríkisaðstoð. Starfshópurinn verði meðal annars skipaður fulltrúum atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytis, fjármála- og efnahagsráðuneytis og Hátækni- og sprotavettvangs. Starfshópurinn skili Alþingi skýrslu ekki síðar en 1. maí 2013.“
Tillaga þessi var áður lögð fram á 140. löggjafarþingi. Hún er hugsuð í þeim anda sem kemur til dæmis fram í mjög fróðlegri skýrslu sem nýlega kom út og heitir upp á enska tungu Charting a Growth Path for Iceland, eða í lauslegri þýðingu að styrkja vegvísi vaxtar á Íslandi, og er unnin af ráðgjafarfyrirtækinu McKinsey í Skandinavíu. Þar er ítarlega fjallað um þá vaxtarmöguleika sem íslenskt hagkerfi á og hvernig við getum eflt verðmætasköpun og lífskjör til framtíðar.
Helstu niðurstöður skýrslunnar eru að áhersla á auðlindagreinar, fisk, orku og ferðamenn muni ekki skila okkur nægum verðmætum til að skapa störf eða verðmæti til að viðhalda góðum lífskjörum. Þess vegna þurfi að leggja áherslu á alþjóðlega geirann, þekkingargeirann eða þann hluta atvinnulífsins sem byggir á hugviti starfsfólks og á möguleika til að selja vörur sínar og þjónustu erlendis. Það sé besta leiðin til að efla hagvöxt á Íslandi.
Þorra landsframleiðslu hér á landi eða lífskjörum er haldið uppi af löngum vinnudegi starfsmanna. Þannig skyggir hátt vinnuframlag á lága framleiðni víðast hvar í atvinnulífinu. Íslensku hagkerfi er hætta búin þegar neysla fer að aukast en fjárfesting ekki því að þá myndast viðskiptahalli, þ.e. við Íslendingar eyðum meira en við öflum og förum að safna skuldum á nýjan leik.
Það er niðurstaða skýrslunnar að helsta hindrun Íslands á veginum til hagvaxtar á næstu árum eru fjármagnshöft og hár fjármagnskostnaður fyrirtækja sem um leið stendur í vegi fyrir fjárfestingum. Að mati ráðgjafarfyrirtækisins felst lausnin í því að styrkja til muna alþjóðlega geirann með betra rekstrarumhverfi fyrirtækja sem geta sótt á erlenda markaði og byggja viðskiptalíkur sínar á hugviti starfsfólks. Eins og dæmin sanna hefur okkur ekki tekist mjög vel upp í þeim efnum. Össur, Actavis og Marel eru dæmi um fyrirtæki sem hafa nú þegar flutt lykilþætti starfsemi sinnar úr landi og vöxtur annarra fyrirtækja er mikið til utan Íslands í þessum geira. Stóriðjan, sjávarútvegurinn og fjölmörg önnur alþjóðleg fyrirtæki hafa nú þegar sagt skilið við krónuna, þ.e. gefist upp á háum fjármagnskostnaði hennar og gera nú upp í erlendum myntum. Það er ljóst að stóru alþjóðlegu fyrirtækin eru að gefast upp á Íslandi, sama í hvaða geira þau eru, sérstaklega í áðurnefndum þekkingargeira.
Ég vil leggja á það áherslu að nú þurfa stjórnmálamenn úr öllum flokkum að sameinast um að styrkja þekkingargeirann, auka vægi menntunar og rannsókna og breyta rekstrarumhverfi þeirra fyrirtækja sem skapa hagvöxt hér á landi. Við þurfum að styrkja nýsköpunardrifið hagkerfi því það er ljóst að auðlindadrifið hagkerfi þar sem við leggjum áherslu á sjávarútveg, rafmagnsframleiðslu og ferðaþjónustu mun ekki geta vaxið með þjóðinni og skapað næg störf eða næg verðmæti. Þess vegna þurfum við að marka nýja atvinnustefnu í anda þess sem áðurnefnd skýrsla ráðgjafarfyrirtækisins víkur að og í þeim anda er þessi tillaga flutt.
Það eru 18 þingmenn með mér á þessu máli og við leggjum til að farið verði ítarlega yfir þá möguleika sem okkur gefast innan EES-samstarfsins og hvernig við getum breytt skattumhverfi okkar til að styrkja áðurnefndan vaxtargeira. Þessi fyrirtæki hafa næstum ótakmarkaða vaxtarmöguleika enda byggja þau tilvist sína á hugviti starfsmanna öfugt við aðrar útflutningsgreinar. Þessi fyrirtæki stunda óefnislega alþjóðlega nýsköpun, hafa mikla vaxtarmöguleika, þurfa minna fjármagn til fjárfestinga í upphafi, launakostnaður er mjög samkeppnishæfur og fjarlægðir skipta minna máli. Þess vegna geta fyrirtæki héðan, þrátt fyrir að þau komi frá landi lengst norður í ballarhafi, átt mikla möguleika á alþjóðlegum mörkuðum.
Við getum nefnt dæmi um hugverkaiðnað, t.d. leikjaiðnaðinn á Íslandi, en fyrir tíu árum var sá geiri varla til hér á landi. Í dag teljast til hans tíu fyrirtæki á mismunandi vaxtarstigum. Þau velta um 8–9 milljörðum kr. og skapa nærri 500 störf og tvö stór og öflug fyrirtæki starfa nú innan þessa geira, Betware og CCP. En betur má ef duga skal. Okkur stendur ógn af því að fjölmörg önnur lönd bjóða í þessi fyrirtæki og bjóða kjör og kosti sem gerir erfitt fyrir fyrirtækin að réttlæta það fyrir þeim sem hafa fjárfest í þessum fyrirtækjum að opna ekki útibú eða flytja höfuðstöðvar utan þar sem t.d. skattumhverfi og rekstrarumhverfi er mun betra en við getum boðið upp á hér á landi. Reyndar tel ég prívat og persónulega að helsta ástæða þess að við náum ekki að búa nógu vel að þessum fyrirtækjum sé hin íslenska króna og sá hái fjármagnskostnaður sem henni fylgir, en við erum ekki að taka á því máli með þessari þingsályktunartillögu heldur er markmiðið með henni fyrst og fremst að athuga hvort við getum endurskoðað með einhverjum hætti skattstefnu okkar til að styrkja vaxandi rannsóknar- og tæknifyrirtæki.
Virðulegi forseti. Mig langar aðeins að rekja hvað Kanadabúar hafa gert í þessum efnum. Í Quebec-fylki í Kanada er sérstakur skattfrádráttur sem er ætlaður til að styrkja tölvuleikjaiðnaðinn þar. Þá er Quebec-ríki einnig með skattfrádrátt fyrir erlenda starfsmenn innlendra fyrirtækja og þá er sérstaklega horft til starfsmanna sem vinna á sviði rannsókna og þróunar. Þeir geta fengið 100% afslátt á tekjuskatti fyrstu tvö árin í starfi en svo lækkar skattafslátturinn smátt og smátt. Þetta gerir fyrirtækjunum kleift að vera samkeppnishæf í launum, samanborið við önnur alþjóðleg fyrirtæki, og að bjóða til sín starfsmönnum sem hafa kunnáttu, þekkingu eða sérhæfingu sem er nauðsynleg fyrir uppbyggingu fyrirtækjanna. Það væri sérstaklega hentugt ef við Íslendingar gætum horft til einhvers í þeim dúr.
Í Nova Scotia fylki í Kanada er í boði endurgreiðsla á hluta launakostnaðar fyrirtækja sem setjast að eða stækka í fylkinu en endurgreiðslan er reiknuð út frá efnahagslegu framlagi fyrirtækisins til svæðisins en er svo greidd út árlega fyrstu fimm árin.
Mörg Evrópuríki hafa tekið upp skattfríðindi sem sérstaklega eru ætluð til að styrkja ákveðnar atvinnugreinar. Í Frakklandi geta til dæmis fyrirtæki sem hanna tölvuleiki með sérstakri skírskotun til menningararfsins fengið allt að 20% skattafslátt af þróunarkostnaði. Þá hafa fjölmörg ríki innleitt reglur um skattafslætti til erlendra starfsmanna sem hafa til að bera sérstaka hæfni eða menntun sem erfitt er að öðlast í heimaríki fyrirtækisins.
Mín ályktun er sú að stjórnvöld eigi að beita sér fyrir aðgerðum til að gera íslenskum fyrirtækjum í hugverkaiðnaði kleift að vaxa hér á landi en þannig er hægt að skapa sjálfbæran hagvöxt til framtíðar. Við eigum í harðri samkeppni um þessi fyrirtæki en fjölmörg þeirra hafa nú þegar höfuðstöðvar sínar eða starfsstöðvar erlendis og fjölmörg önnur hafa fengið tilboð um að gera slíkt hið sama. Þess vegna tel ég áríðandi að stjórnvöld kanni til fulls hvaða möguleikar felist í skattalegum hvötum til að styrkja við helsta vaxtarbrodd íslensks atvinnulífs. Ég legg þar tvö markmið sérstaklega til grundvallar, annars vegar að skapa fyrirtækjunum hagfelldan grundvöll til frekari uppbyggingar og hins vegar að gæta að því að þau flytji ekki úr landi vegna þess að umhverfið er hagstæðara erlendis. Ég er í fararbroddi 18 þingmanna, við erum 19 þingmenn alls sem leggjum til að nú verði skipaður starfshópur sem fari yfir þá möguleika sem okkur gefast til að breyta skattkerfinu svo við getum sérstaklega hugað að helsta vaxtarbroddi íslensks atvinnulífs.
