meðhöndlun úrgangs.
Frú forseti. Ég mæli fyrir nefndaráliti um frumvarp til laga um breytingu á lögum um meðhöndlun úrgangs, nr. 55/2003, með síðari breytingum.
Frumvarpinu er ætlað að innleiða reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins nr. 1013/2006/EB um flutning úrgangs. Í frumvarpinu eru lagðar til ýmsar breytingar á lögum um meðhöndlun úrgangs sem ætlað er að koma í veg fyrir ólöglegan flutning á úrgangi auk þess að stuðla að aukinni umhverfisvernd og öruggri meðhöndlun og eyðingu spilliefna og annars hættulegs úrgangs. Með frumvarpinu er m.a. lagt til að bannað verði að flytja tiltekinn úrgang milli tiltekinna landa til förgunar og endurnýtingar. Lagt er til að Umhverfisstofnun fái gjaldtökuheimild vegna umsýslu við tilkynningar og eftirlit, lagastoð fyrir tilkynningarskyldu verði styrkt og reglur um upplýsingagjöf til Umhverfisstofnunar verði hertar og útfærðar.
Meginmarkmið reglugerðarinnar er að vernda umhverfið og tryggja að úrgangur sé meðhöndlaður á réttan hátt. Í því skyni leggur hún þá skyldu á aðildarríki að samræma reglur um flutning úrgangs og er frumvarpinu ætlað að veita lagastoð fyrir innleiðingu reglugerðarinnar í heild. Verður það gert með reglugerð þar sem EB-reglugerðin er þýdd og tekin upp í heild sinni.
Nefndin ræddi nokkuð þær reglugerðarheimildir sem kveðið er á um enda er gert ráð fyrir að þó nokkrar upplýsingar séu einungis í reglugerð. Til að mynda er í b-lið 3. gr. frumvarpsins kveðið á um að bannað sé að flytja tilteknar tegundir úrgangs milli tiltekinna landa. Í ákvæðinu er þó ekki tiltekið um hvaða lönd og úrgang er að ræða enda gert ráð fyrir að þessi atriði verði tilgreind í reglugerð. Í rauninni má segja sem svo að reglugerðin sé nauðsynleg til þess að hægt sé að skilja þær breytingar og þau lög sem hér eru á ferðinni. Nefndin áréttar að lagatexti skuli vera skýr en telur þó jafnframt að það skilyrði sé uppfyllt hér enda er gert ráð fyrir að reglugerð verði lögunum til fyllingar líkt og á við um gildandi lög. Þá áréttar nefndin að í viðauka við EB-reglugerðina sé tæmandi upptalning á úrgangstegundum og löndum. Breytingar á efni viðaukans verður þá gerð með breytingu á reglugerð þeirri sem er lögunum til fyllingar.
Þeim sjónarmiðum var komið á framfæri við nefndina að eðlilegt væri að ákvarðanir Umhverfisstofnunar um hvort um vöru eða úrgang væri að ræða væru kæranlegar en þær munu skv. 3. mgr. b-liðar 3. gr. frumvarpsins ekki sæta endurskoðun æðra stjórnvalds. Nefndin áréttar þá meginreglu stjórnsýsluréttar að ákvarðanir stjórnvalda séu kæranlegar og leggur því til breytingar á þessu. Nefndin telur þó veigamikil rök lúta að því að ákvarðanir Umhverfisstofnunar fái gildi meðan kæra er til meðferðar enda eru þær grundvöllur þess að hægt sé að grípa til nauðsynlegra ráðstafana og stöðva farm. Nefndin leggur því til að kæra á ákvörðun stofnunarinnar fresti ekki réttaráhrifum hennar.
Þá voru nefndinni kynnt þau sjónarmið að þar sem Umhverfisstofnun er tilgreindur eftirlitsaðili með úrgangi skv. d-lið 3. gr. frumvarpsins gæti eftirlit stofnunarinnar skarast við eftirlit heilbrigðiseftirlita sveitarfélaganna sem taka á móti úrgangi og undirbúa hann til flutnings. Nefndin fékk þær upplýsingar frá ráðuneyti og Umhverfisstofnun að eftirlitið sem mælt er fyrir um í frumvarpinu falli vel að þeim verkefnum sem stofnunin sinnir nú þegar og að það væri ekki sambærilegt því eftirliti sem sinnt er hjá sveitarfélögunum. Því telur nefndin skýrt að ekki verði um skörun að ræða og áréttar jafnframt að nánar verði kveðið á um eftirlit og sýnatöku í reglugerð.
Nefndinni voru jafnframt kynnt þau sjónarmið að skýring hugtaksins „framleiðandi úrgangs“ væri of rúm þar sem tiltekið er að um sé að ræða aðila sem veldur því að úrgangur myndast. Nefndin áréttar að þótt orðskýringin sé almenn sé gildissvið laganna afmarkað við meðhöndlun úrgangs. Það hugtak er svo nánar skilgreint í lögunum og telur nefndin því um skýrt afmarkaða merkingu að ræða.
Kveðið er á um greiðslu kostnaðar vegna ólöglegs flutnings og við að taka úrgang til baka í g-lið og h-lið 3. gr. Ekki virðist þó skilgreint nægilega hver sé tilkynnandi og telur nefndin hættu á misskilningi hvað þetta varðar. Nefndin áréttar að ákvæði sem þessi skuli vera skýr og leggur því til að bætt verði við frumvarpið skilgreiningu á tilkynnanda í samræmi við 2. gr. reglugerðarinnar.
Einnig voru gerðar athugasemdir við kostnaðarmat frumvarpsins þar sem miðað er við að 20–30 farmar úrgangs séu fluttir úr landi á ári. Umsagnaraðili benti réttilega á að farmafjöldinn væri órökstuddur og ekki réttur. Nefndin fékk þær upplýsingar að fjárhæðir kostnaðarmatsins væru réttar en hins vegar væri villa í texta þess. Þannig miðar það við að á ári séu gerðar 20–30 tilkynningar og fékkst sá fjöldi staðfestur hjá Umhverfisstofnun. Stofnunin benti jafnframt á að fjöldi farma væri hins vegar meiri enda getur hver tilkynning gilt um fleiri en einn farm sé úrgangur í honum af sömu tegund.
Nefndin leggur til þá breytingu að við frumvarpið bætist ákvæði sem aflétti stjórnskipulegum fyrirvara af reglugerðinni sem frumvarpinu er ætlað að innleiða í samræmi við niðurstöðu skýrslu utanríkismálanefndar Alþingis frá 8. október 2008.
Að lokum leggur nefndin til breytingar til leiðréttingar á texta og vísunum milli greina.
Umhverfisnefnd leggur til að frumvarpið verði samþykkt með þeim breytingum sem gerð er grein fyrir hér að framan og lagðar eru til í sérstöku þingskjali.
Vigdís Hauksdóttir, Steinunn Valdís Óskarsdóttir og Birgitta Jónsdóttir voru fjarverandi við afgreiðslu málsins.
Undir þetta nefndarálit skrifa auk þeirrar sem hér stendur hv. þingmenn Atli Gíslason, Birgir Ármannsson, Valgerður Bjarnadóttir, Guðfríður Lilja Grétarsdóttir og Kristján Þór Júlíusson.
