óháð, fagleg, staðarvalsgreining fyrir nýtt þjóðarsjúkrahús.
Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir þingsályktunartillögu um óháða, faglega staðarvalsgreiningu fyrir nýtt þjóðarsjúkrahús. Ásamt mér eru flutningsmenn allur þingflokkur Miðflokksins, þ.e. Bergþór Ólason, Birgir Þórarinsson, Gunnar Bragi Sveinsson, Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, Sigurður Páll Jónsson og Þorsteinn Sæmundsson.
Tillagan var áður lögð fram á 148. löggjafarþingi og hljóðar upp á að fela heilbrigðisráðherra að framkvæma óháða, faglega staðarvalsgreiningu fyrir nýtt þjóðarsjúkrahús. Ráðherra leiti ráðgjafar hjá erlendum aðilum sem og innlendum sem verði falið að gera úttekt á mögulegri staðsetningu, m.a. með tilliti til fjárhags-, gæða-, samgöngu-, umferðar- og öryggismála. Niðurstöður greiningarinnar verði birtar með aðgengilegum hætti. Ráðherra flytji Alþingi skýrslu um niðurstöðurnar eigi síðar en í mars 2019.
Á árunum 2001–2008 skrifuðu íslenskir og erlendir sérfræðingar fjölmargar álitsgerðir og í flestöllum var komist að þeirri niðurstöðu að best væri að byggja nýtt þjóðarsjúkrahús frá grunni á nýjum stað. Að byggja við Landspítalann við Hringbraut grundvallast á aðalskipulagi Reykjavíkur 2001–2024 en allar forsendur skipulagsins eru brostnar, ekkert þeirra umferðar- og skipulagsúrræða sem þar er reiknað með er í gildi í núna. Núverandi staðarval virðist því byggjast á úreltum forsendum.
Ýmsar breytingar hafa orðið á undanförnum árum sem hafa verið til þess fallnar að auka kosti þess að endurskoða áform um staðsetningu spítalans. Það er hins vegar gott að hafa í huga að fara þarf í nauðsynlegar úrbætur á því húsnæði sem nú stendur við Hringbraut og mun þessi tillaga því ekki tefja það á nokkurn hátt. Óháða og faglega staðarvalsgreiningin mun því ekki standa í vegi fyrir því nauðsynlega frumhönnunarferli sem fara þarf fram, óháð staðsetningu, en getur um leið verið til þess fallin að draga betur fram kosti og galla þeirra áforma sem unnið er út frá og um leið staðsetningar.
Nú er rétti tíminn til að ræða hvort aðrir kostir kunni að vera betri en Hringbraut miðað við núverandi aðstæður. Sú vinna verður forsenda byggingar hins nýja þjóðarsjúkrahúss. Skipulag og byggingaráform hafa oft breyst frá því að fyrst var tekin ákvörðun. Það eina sem ekki hefur breyst er staðsetningin, en það hlýtur að vera eðlilegt að meta þann þátt eins og alla hina um leið og þekkingin sem verður til verður til þess að meta stöðuna.
Til að gefa nokkur dæmi um hugsanlega staðsetningu hefur land Keldna komið í umræðuna. Það er talið henta mjög vel með tilliti til umhverfis, samgangna, þróunarmöguleika o.s.frv. Nefndir hafa verið staðir umhverfis Elliðaárvog sem hafa ýmsa kosti. Margir hafa fært rök fyrir því að best væri að byggja upp umhverfis Borgarspítalann en þar hefur lóðum verið ráðstafað í ýmislegt annað á undanförnum árum þó að uppbygging þar sé ekki útilokuð. Einnig er Víðidalur stundum nefndur en hann myndi hugsanlega henta vel með tilliti til samgönguæða þar sem um er að ræða land á jaðri höfuðborgarsvæðisins en samt í því miðju og tengt því í allar áttir en um leið tengt akstursleiðum til og frá Reykjavík og í nálægð við náttúru.
Fleiri staðir hafa verið nefndir, svo sem Vífilsstaðir og mögulega hafa bæjaryfirvöld í Garðabæ enn áhuga á samstarfi.
Í úttekt samtakanna Betri spítala á betri stað, sem gerð var í júní 2015, sagði að kostnaður við byggingu og reksturs nýs þjóðarsjúkrahúss væri mismunandi eftir staðsetningum. Samtökin báru saman þrjá staði. Í fyrsta lagi viðbyggingar við gamlar byggingar á Hringbraut, viðbyggingu við spítalann í Fossvogi og byggingu nýs spítala frá grunni á öðrum stað, sem væri þá nýr staður nær búsetumiðju höfuðborgarsvæðisins og við meginumferðaræðar. KPMG fór yfir útreikningana, skoðaði forsendur og staðfesti útreikningana miðað við gefnar forsendur. Samanburðurinn sýndi að hagkvæmara væri að byggja í Fossvogi en við Hringbraut en að enn hagkvæmara væri að reisa nýtt þjóðarsjúkrahús frá grunni.
Fagleg staðarvalsgreining snýr sem sagt einnig að þáttum eins og leiðum sjúkrabíla og þyrlna. Það gefur augaleið að kostnaðurinn er lægri eftir því sem styttra er á þjóðarsjúkrahúsið. Í því sambandi þarf að skoða byggðaþróun og íbúaþróun og það til lengri tíma. Það þarf að athuga hvernig stofnbrautir snerta á byggingunum og hvernig fólk ferðast á milli staða.
Meginmarkmið þessarar tillögu er að gerð verði óháð, fagleg staðarvalsgreining. Gera þarf faglega staðarvalsgreiningu til að sjá hvar hagkvæmast og best væri að byggja. Til þess þarf óháða fagmenn svo sem skipulagsfræðinga, sjúkraflutningamenn, þyrluflugmenn, verkfræðinga, viðskiptafræðinga, umferðarfræðinga og heilbrigðisstarfsfólk. Fagfólki yrði falið að gera úttekt á mögulegum staðsetningum út frá fjárhags-, gæða-, samgöngu-, umferðar- og öryggismálum. Niðurstöður þarf, enn og aftur, að birta á aðgengilegan hátt.
Ég vonast til að um tillöguna geti skapast víðtæk samstaða í þinginu sem og í samfélaginu öllu. Það er nauðsynlegt að taka skynsamlegar ákvarðanir byggðar á nýjum upplýsingum og í takt við þá þróun sem hefur átt sér stað, t.d. í umferðar- og skipulagsmálum. Einnig veitir það aukið öryggi sem og gæði og að endingu skýra framtíðarsýn um betri spítala á besta stað.
Ég óska eftir því að tillagan gangi til velferðarnefndar að umræðu lokinni.
