Alexandersflugvöllur sem varaflugvöllur fyrir Keflavíkur-, Reykjavíkur-, Akureyrar- og Egilsstaðaflugvelli.
Hæstv. forseti. Ég mæli fyrir þingsályktunartillögu um Alexandersflugvöll sem varaflugvöll fyrir Keflavíkur-, Reykjavíkur-, Akureyrar og Egilsstaðaflugvelli. Flutningsmenn með mér á þessu máli eru þingmenn Miðflokksins, þau Anna Kolbrún Árnadóttir, Bergþór Ólason, Birgir Þórarinsson, Gunnar Bragi Sveinsson, Karl Gauti Hjaltason, Ólafur Ísleifsson, Sigmundur Davíð Gunnlaugsson og Þorsteinn Sæmundsson. Tillagan hljóðar svona:
„Alþingi ályktar að fela samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra að láta gera ítarlega athugun á kostum þess að gera Alexandersflugvöll á Sauðárkróki að varaflugvelli fyrir Keflavíkurflugvöll, Reykjavíkurflugvöll, Akureyrarflugvöll og Egilsstaðaflugvöll. Ráðherra kynni Alþingi niðurstöður könnunarinnar eigi síðar en í janúar 2020.“
Janúar 2020 er víst liðinn en tillagan mun ganga til umhverfis- og samgöngunefndar og ég treysti nefndinni til að finna einhvern góðan dag eða mánuð fyrir ráðherra til að kynna niðurstöður ályktunarinnar.
Þingsályktunartillaga svipaðs efnis hefur verið lögð fram á einum fjórum þingum áður, á 144., 147., 148. og 149. þingi, en hefur ekki náð fram að ganga og er þess vegna fram komin aftur.
Ég ætla að fara aðeins í gegnum textann í greinargerðinni. Öryggi samgangna þarf að tryggja með sem bestum hætti, hvort sem um er að ræða samgöngur á jörðu, sjó eða í lofti. Núna eru fjórir meginflugvellir á Íslandi, Reykjavíkurflugvöllur, Keflavíkurflugvöllur, Egilsstaðaflugvöllur og Akureyrarflugvöllur. Þessir flugvellir gegna mikilvægu hlutverki í samgöngum innan lands og milli landa sem farþega- og vöruflutningavellir og sem öryggistæki.
Vegalengdir milli þessara valla eru nokkrar. Milli Akureyrar og Reykjavíkur eru um 390 km, milli Reykjavíkur og Egilsstaða um 650 km og milli Akureyrar og Egilsstaða um 265 km. Af þessu má sjá að vegalengdin milli Reykjavíkur og Egilsstaða er allnokkur og sýndi það sig berlega að verulegt óhagræði var af því þegar gaus í Eyjafjallajökli á sínum tíma að Akureyrarflugvöllur var eini flugvöllurinn sem nýttist og mikilvægi hans sannaðist að sama skapi á þeim tíma.
Milli Sauðárkróks og Akureyrar er vegalengdin aðeins um 120 km. Milli Sauðárkróks og Reykjavíkur eru í kringum 295 km. Íbúar höfuðborgarsvæðisins og Suðurnesja búa við það að í næsta nágrenni við þau eru virk eldfjallasvæði eins og Bláfjöll og Krísuvík. Land er að rísa í Krísuvík og jarðskjálftar eru tíðir á þeim slóðum sem kallar enn og aftur á vangaveltur um stöðu samgangna til og frá höfuðborgarsvæðinu sem og til og frá landinu. Þess var skemmst að minnast fyrir nokkrum dögum þegar fréttir bárust af landrisi við Grindavík, í fjallinu Þorbirni og á því svæði, þannig að Reykjanes er mjög virkt eldfjallasvæði. Þar getur gosið hvenær sem er. Því kann að vera mikilvægur öryggisþáttur fyrir landsmenn og gesti landsins að öryggi þeirra til samgangna sé tryggt enn frekar.
Augljóst er að töluverðu munar á vegalengdum og ferðatíma á milli Egilsstaða og Reykjavíkur annars vegar og Sauðárkróks og Reykjavíkur hins vegar. Akureyrarflugvöllur er mikilvægur fyrir Norðurland, ekki síst vegna aukins farþegaflugs innan lands og til útlanda. Egilsstaðaflugvöllur er að sama skapi mikilvægur fyrir Austurland og þá gegnir flugvöllurinn á Akureyri lykilhlutverki vegna sjúkraflugs.
Alexandersflugvöllur er vel staðsettur þar sem aðflug er gott, fjörðurinn víður og lítið um hindranir. Flugvöllurinn vísar í norður og suður sem eru einnig ríkjandi vindáttir á þeim slóðum. Þá er staðsetning vallarins hagstæð með tilliti til snjóa. Í gögnum frá Vegagerðinni kemur fram að þjóðvegurinn frá Sauðárkróki til Reykjavíkur hefur aðeins verið lokaður í 0,7 daga á ári frá árinu 2011 en á sama tíma hefur þjóðvegurinn frá Egilsstöðum til Reykjavíkur lokast í 2,5 daga á ári á syðri leiðinni en 9,7 daga ef norðurleiðin er farin. Einnig er vakin athygli á því að frá Sauðárkróki til Reykjavíkur og til Akureyrar sem og til Egilsstaða eru fleiri en ein leið og því er möguleiki á varaleið ef þjóðvegur 1 lokast. Því er ljóst að staðsetning Alexandersflugvallar er góð sé litið til færðar og samgangna á landi.
Flutningsmenn telja einsýnt að verulegur ávinningur gæti verið af því að byggja upp Alexandersflugvöll sem varaflugvöll fyrir Reykjavík og Keflavík. Þá er augljóst að slíkur flugvöllur mun þjóna Akureyri og Egilsstöðum vel sem varaflugvöllur og tryggja og treysta þá mikilvægu starfsemi sem þar er rekin í sambandi við ferðaþjónustu og flug almennt.
Í ljósi þessa er því beint til ráðherra að ráðast í nauðsynlega undirbúningsvinnu og rannsóknir til að hægt sé að hrinda þessum hugmyndum í framkvæmd og er lagt til að ráðherra láti kanna kosti þess að gera Alexandersflugvöll á Sauðárkróki að varaflugvelli fyrir fyrrnefnda flugvelli, Keflavíkur-, Reykjavíkur-, Akureyrar- og Egilsstaðaflugvöll.
Í samgönguáætlun eru flugsamgöngur og flugáætlun í gangi og þess vegna væri tilvalið að dusta rykið af þessu máli og koma því í vinnu. Þegar ég mælti fyrir þessari þingsályktunartillögu á síðasta þingi skapaðist hér töluverð umræða sem er bara hið besta mál því að orð eru til alls fyrst. Þá var smátogstreita um flugvelli á landinu, Akureyri, Egilsstaði og/eða Alexandersflugvöll á Sauðárkróki sem er alls ekki tilgangurinn með því að leggja þessa tillögu fram, heldur eru þeir flugvellir að sjálfsögðu mjög mikilvægir og þurfa sína uppbyggingu áfram eins og er verið að vinna í. Þetta er ekki til höfuðs einum eða neinum flugvelli á öðrum stöðum.
Þegar við erum að ræða samgöngur nær flugið oft ekki miklu flugi í umræðunni vegna þess að einhvern veginn þyrfti að vera miklu meiri umræða um flugöryggi og samgöngur í lofti. Eins og kemur fram í greinargerðinni sem ég las áðan er landfræðilega staðsetningin á þessum flugvelli, Alexandersflugvelli, góð, fjörðurinn er víður, langt á milli fjalla og ríkjandi vindátt úr norðri, þannig að flugvöllurinn liggur mjög vel við flugtaki og lendingu. Er að sögn manna mjög fátítt að ekki sé hægt að lenda eða taka á loft á þessum stað.
Það er líka alveg augljóst að þetta er stórt verkefni. Þegar ráðist er í stór verkefni þarf að byrja einhvers staðar og þess vegna leggjum við í mínum flokki þessa tillögu fram enn og aftur. Ég geri mér vonir um að hún fái góðar viðtökur í umhverfis- og samgöngunefnd. Eins og ég sagði er dagsetning tillögunnar runnin út og treysti ég nefndinni til að finna góða dagsetningu til að þrýsta á ráðherra að ljúka þessu máli. Að því sögðu hef ég ekki meira um þetta að segja í bili.
