154. löggjafarþing — 44. fundur,  6. des. 2023.

Störf þingsins.

[15:12]
Horfa

Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir (V):

Frú forseti. Síðasta haust biðu 279 karlar á biðlista eftir afplánun í fangelsi, 279 manna hópur sem hafði verið dæmdur í fangelsi af dómstólum landsins. Þessar tölur úr fangelsunum bárust eftir að ég lagði fram spurningar til þáverandi dómsmálaráðherra. Meðalbiðtími eftir því að vera kallaður inn til afplánunar var rúm tvö ár eftir að dómur féll, rúm tvö ár liðu sem sagt frá því að dómstólar dæmdu fangelsisdóm þar til afplánun hófst. Fangelsismálastofnun hefur sætt niðurskurði samfleytt í 21 ár og Íslandi er núna land þar sem dæmdir ofbeldismenn afplána ekki alltaf fangelsisdóma sína, bara vegna þess að fangelsin geta ekki tekið við mönnum í fangelsi. Fangelsisdómar beinlínis fyrnast vegna þess að það hefur ekki verið til fjármagn. Þetta þýðir að dómar sem dómstólar landsins hafa fellt verða í raun að engu, að langt ferli við að skera úr um sekt manna í sakamálum fyrir dómstólum landsins verður að engu. Á síðustu tíu árum fyrndust 275 dómar, fjórir kynferðisbrotadómar og 31 dómur fyrir ofbeldisbrot. Þetta eru þau brot í samfélaginu sem þykja hvað alvarlegust, alvarleg brot gegn fólki. En birtingarmyndirnar eru víðar. Það gerist aftur og aftur að dómstólar dæma vægari dóma, bara vegna þess hve málin hafa dregist innan kerfisins. Dómar fyrir alvarleg brot, jafnvel kynferðisbrot, eru skilorðsbundnir vegna þess að málin hafa tekið of langan tíma í kerfinu. Ástæðan er engin önnur en sú að það er álag innan kerfisins.

Getur þetta gengið svona upp? Grunnhlutverk ríkisins er að tryggja öryggi fólksins í landinu og ekkert eitt svar útskýrir stöðu mála betur hér en að málaflokkurinn hefur verið vanfjármagnaður og til lengri tíma. Og nú kemur skýrsla Ríkisendurskoðunar sem er eins skýr áfellisdómur og hugsast getur yfir stjórnvöldum.