Ferill 224. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.



1990. – 1060 ár frá stofnun Alþingis.
113. löggjafarþing. – 224 . mál.


Nd.

298. Frumvarp til laga



um breytingu á lögum um Húsnæðisstofnun ríkisins, nr. 86/1988, sbr. lög nr. 76/1989 og lög nr. 70/1990.

(Lagt fyrir Alþingi á 113. löggjafarþingi 1990.)



1. gr.


     Á eftir IX. kafla laganna komi nýr X. kafli, Húsnæðissamvinnufélög og búseturéttur, svohljóðandi:
    a. (124. gr.)
     Markmið húsnæðissamvinnufélaga er að byggja, eiga og hafa yfirumsjón með rekstri íbúðarhúsnæðis sem félagsmönnum þeirra er látið í té sem félagslegar eða almennar kaupleiguíbúðir með búseturétti er tryggir þeim ótímabundin afnot af íbúðunum gegn kaupum á eignarhlut í þeim, sbr. 92. gr.
     Auk höfuðmarkmiða skv. 1. mgr. skulu húsnæðissamvinnufélög:
    taka til ávöxtunar sparifé félagsmanna er þeir hyggjast síðar nota til kaupa á búseturétti,
    eiga aðild að fyrirtækjum með takmarkaðri ábyrgð eins og samvinnusamböndum samkvæmt lögum um samvinnufélög og hlutafélögum enda starfi þau fyrirtæki að verkefnum sem teljast mikilvæg fyrir húsnæðissamvinnufélög,
    útvega lán til byggingarframkvæmda og rekstrar sem félögin annast.
     Félag, sem ákvæði þessa kafla taka til, skal hafa orðið húsnæðissamvinnufélag sem skammstafa má hsf. í nafni sínu. Jafnframt er öðrum óheimilt að bera slík heiti.

    b. (125. gr.)
     Um félagsstofnun, skráningu, félagsstjórn, endurskoðun og félagsslit húsnæðissamvinnufélags skal fara, eftir því sem við getur átt, eftir ákvæðum laga um samvinnufélög eins og þau eru á hverjum tíma.
     Áður en skráning húsnæðissamvinnufélags fer fram skulu samþykktir þess staðfestar af félagsmálaráðuneytinu. Ráðuneytið skal gera fyrirmynd að samþykktum er miði m.a. að því að tryggja réttindi og skyldur einstakra félagsmanna og búsetufélaga. Í samþykktum þessum skulu einnig vera ákvæði sem stuðla að því að fjármál félagsins, tilhögun framkvæmda og rekstur verði sem skýrust.

    c. (126. gr.)
     Félagsmenn öðlast rétt til að fá keyptan búseturétt í þeirri röð sem þeir ganga í húsnæðissamvinnufélagið enda fullnægi þeir skilyrðum 80. 82. gr. laganna um rétt einstaklinga til félagslegra íbúða og greiði ákveðna fjárhæð í stofnsjóð félagsins.
     Þegar félagsmaður notar rétt sinn til kaupa á búseturétti ber honum að inna búseturéttargjald af hendi, sbr. 127. gr. Geri hann það ekki innan tilskilins tíma gengur rétturinn til næsta félagsmanns, sbr. 1. mgr.
     Búseturétt geta þeir einir keypt sem eru orðnir fjárráða.

    d. (127. gr.)
     Búseturétt kaupa menn með búseturéttargjaldi sem er tiltekið hlutfall af verðmæti þess húsnæðis sem búseti vill tryggja sér rétt til. Þetta hlutfall ákvarðast annars vegar af byggingarkostnaði og hins vegar af lánsfé til langs tíma.
     Stjórn húsnæðissamvinnufélags ákveður fjárhæð búseturéttargjalds, sbr. 1. mgr., og hvenær það skuli innt af hendi.
     Nú gengur búseturéttur kaupum til annars félagsmanns og skal þá ákveða endursöluverðið eftir upphaflegu verði að viðbættri hækkun samkvæmt lánskjaravísitölu. Þá skal bæta við kostnaði seljanda vegna endurbóta á húsnæðinu en draga frá kostnað við að bæta úr göllum á íbúðinni, allt samkvæmt samkomulagi eða mati.


    e. (128. gr.)
     Búseturéttur veitir félagsmanni ótímabundinn umráðarétt yfir íbúð enda standi hann skil á gjöldum til félagsins af íbúðinni. Brjóti félagsmaður gegn lögum, reglugerðum eða samþykktum um húsnæðissamvinnufélög eða búsetufélög má svipta hann umráðarétti yfir íbúðinni. Gefa skal félagsmanni eina skriflega viðvörun áður en til slíks kemur.
     Enginn einstaklingur getur átt nema einn búseturétt og enginn getur átt búseturétt nema hann búi jafnframt í því íbúðarhúsnæði sem búseturéttinum fylgir, sbr. þó ákvæði 129. gr. um rétt til afnota og 135. gr. um framleigu samkvæmt sérstökum reglum. Eigandi búseturéttar er að jafnaði einn nema um hjón sé að ræða eða einstaklinga sem hafa haft sameiginlegt heimilishald í a.m.k. tvö ár.
     Nú óskar ríki, sveitarfélag eða almannasamtök eftir að fá að ráðstafa búseturétti yfir einni eða fleiri íbúðum húsnæðissamvinnufélags og skal þá erindi um slíka ráðstöfun koma frá félagsmálaráðuneytinu og þess gætt að með þeim hætti verði ekki ráðstafað meira en 20% íbúða félagsins.

    f. (129. gr.)
     Réttur búseturétthafa til íbúðar er ekki framseljanlegur og erfist ekki. Húsnæðissamvinnufélagið getur þó heimilað að réttur til afnota af íbúð færist yfir til maka við andlát félagsmanns, hjónaskilnað, kaupmála milli hjóna eða setu í óskiptu búi. Sá sem þannig eignast búseturétt eignast um leið aðild að húsnæðissamvinnufélaginu í stað fyrri búseta, enda notfæri hann sér réttinn og búi í íbúð hjá félaginu og fullnægi skilyrðum þessara laga til þess.

    g. (130. gr.)
     Búseturéttargjald stendur sem trygging fyrir skilvísri greiðslu búsetugjalds, sbr. 132. gr. Búseta er óheimilt að veðsetja búseturétt sinn.
     Komi til meiri háttar vanskila félagsmanns missir hann rétt sinn til húsnæðisins enda hafi skil ekki borist þrátt fyrir ítrekaða viðvörun. Stjórn húsnæðissamvinnufélagsins tekur ákvörðun um að vísa félagsmanni úr húsnæðinu að fenginni tillögu frá búsetufélagi.
     Nánari reglur um búseturétt skulu settar með reglugerð.

    h. (131. gr.)
     Þegar hafnar eru framkvæmdir við byggingu nýrra íbúða skal stjórn húsnæðissamvinnufélags sjá til þess að búseturétthafar geti fylgst með framkvæmdum á byggingarstigi og verið með í ráðum.
     Þegar lokið er framkvæmdum við byggingu íbúða á ákveðnu svæði skulu þeir, sem þar hafa keypt sér búseturétt, mynda með sér sérstaka deild innan húsnæðissamvinnufélagsins sem nefnist búsetufélag. Einnig er heimilt að stofna búsetufélag fyrr eða fljótlega eftir úthlutun óski búseturétthafar í tilteknu húsi eða á tilteknu svæði eftir því. Stjórn húsnæðissamvinnufélags skal fjalla um og taka afstöðu til slíkra óska.
     Óski búseturétthafar í tilteknum byggingaráfanga, þar sem íbúðir eru tíu eða færri, ekki eftir því að mynda sérstakt búsetufélag skulu þeir eigi að síður skoðast sem deild í húsnæðissamvinnufélaginu. Á meðan svo er fer stjórn húsnæðissamvinnufélagsins með þau verkefni sem annars væru í höndum búsetufélagsins, en deildin skal hafa sjálfstæðan fjárhag. Óski meiri hluti búseturétthafa í deild eftir stofnun sérstaks búsetufélags skal stjórn húsnæðissamvinnufélagsins verða við því.
     Búsetufélag hefur aðskilinn fjárhag og setur sér við stofnun samþykktir um réttindi, fjármál og ábyrgð, bæði gagnvart félagsmönnum þess og gagnvart húsnæðissamvinnufélaginu. Þessar samþykktir þarf húsnæðissamvinnufélagið og félagsmálaráðuneytið að staðfesta. Félagsmálaráðuneytið setur reglur um form fyrir samþykktir búsetufélaga.

    i. (132. gr.)
     Búsetufélag ber ábyrgð á rekstri og viðhaldi mannvirkja og innheimtir öll gjöld hjá félagsmönnum sínum vegna rekstrarkostnaðar, viðhalds og fjármagnskostnaðar. Þessir gjaldaliðir eru sameinaðir í eitt gjald, búsetugjald.
     Fjárhæð búsetugjalds hverju sinni ákveður stjórn búsetufélagsins á grundvelli áætlunar um þá gjaldaliði sem nefndir eru í 1. mgr. Ákvörðun um fjárhæð búsetugjalds getur hver félagsmaður skotið til úrskurðar stjórnar húsnæðissamvinnufélags.
     Búsetufélag ábyrgist full skil til húsnæðissamvinnufélags á fjármagnskostnaði af íbúðum þar sem húsnæðissamvinnufélagið er eigandi þeirra.

    j. (133. gr.)
     Stjórn húsnæðissamvinnufélags getur án samþykkis búsetufélags veðsett íbúðir fyrir stofnlánum sem tekin eru til byggingar íbúðanna. Stjórn búsetufélags þarf á hinn bóginn að samþykkja veðsetningar vegna lána sem tekin kunna að verða síðar til endurbóta og viðhalds fasteignanna. Með reglugerð má takmarka veðsetningarheimildir miðað við ákveðið hlutfall af kostnaðarverði íbúðanna.

    k. (134. gr.)
     Hver sá, sem hefur fengið keyptan búseturétt, skal gera búsetusamning við húsnæðissamvinnufélagið sem hann er félagsmaður í. Samningurinn er óuppsegjanlegur af hálfu húsnæðissamvinnufélagsins nema búseti geri sig sekan um grófar vanefndir á skyldum sínum, svo sem vegna áberandi vanhirðu eða endurtekinna vanskila. Uppsagnarfrestur af hálfu búseta er hins vegar sex mánuðir. Áður en sá tími er liðinn þarf að liggja fyrir nýr búsetusamningur við þann félagsmann sem næstur er í röðinni um endurúthlutun. Sé enginn slíkur félagsmaður hefur seljandi búseturéttar heimild til að benda á nýjan félagsmann sem fullnægir skilyrðum laganna. Takist hvorugt innan sex mánaða er húsnæðissamvinnufélaginu heimilt að endurgreiða seljanda andvirði búseturéttar á næstu sex mánuðum frá lokum uppsagnarfrests.
     Búsetusamningur skal vera í samræmi við lög þessi og reglugerðir sem settar eru með heimild í þeim. Hann skal einnig samrýmast samþykktum búsetufélags sem félagsmaðurinn er í og húsnæðissamvinnufélagsins. Félagsmálaráðuneytið skal láta gera sérstök eyðublöð fyrir búsetusamninga.
     Í búsetusamningi skal kveðið á um uppsögn og riftun, afhendingu íbúðar, viðhald og viðhaldssjóð, greiðslu rekstrarskostnaðar og fjármagnskostnaðar, umgengnisreglur og réttindi, tryggingu fyrir greiðslum, framleigu, ráðstöfun búseturéttar við andlát, hjúskaparslit o.fl. Í búsetusamningi skulu einnig vera ákvæði um úttekt og mat á íbúðinni.

    l. (135. gr.)
     Ekki er heimilt að framleigja íbúð með búseturétti nema með samþykki stjórnar húsnæðissamvinnufélags. Óski búseti eftir því að íbúðin verði framleigð öðrum skal stjórn húsnæðissamvinnufélags gefa svar innan 30 daga. Framleiga er ekki heimil nema búseti hafi brýna þörf fyrir það, svo sem vegna tímabundins starfs eða náms annars staðar. Leigutími skal þá vera í mesta lagi eitt ár í einu. Leigusamningur, sem eigi er áritaður af húsnæðissamvinnufélagi, er ógildur. Nú verður leigutaki fyrir tjóni sökum ógilds leigusamnings og er þá leigusali bótaskyldur.
     Húsnæðissamvinnufélag getur rift leigusamningi sem er ógildur samkvæmt ákvæðum 1. mgr. og krafist útburðar leigutaka.

    m. (136. gr.)
     Félagsmenn í búsetufélagi skulu leggja reglulega fé í viðhaldssjóð sem aðalfundur ákveður gjöld til hverju sinni. Framlag í viðhaldssjóð er hluti búsetugjalds skv. 132. gr.
     Með viðhaldssjóði skal standa straum af viðhaldi fasteignar utanhúss, sem félagið annast, og viðhaldi íbúða sem búseti hverrar íbúðar annast og ber ábyrgð á. Félagsmaður fær fé úr viðhaldssjóðnum til viðhalds íbúðar sinnar samkvæmt nánari reglum þar um sem aðalfundur félagsins setur.

    n. (137. gr.)
     Húsnæðissamvinnufélagi skal aflað fjár sem hér segir:
    Með árlegu gjaldi í rekstrarsjóð félagsins sem ákveðið skal á aðalfundi samkvæmt samþykktum þess. Sjóði þessum skal varið til að standa straum af rekstrarkostnaði félagsins. Kostnaður við að reisa nýjar byggingar, þar með talinn kostnaður af auknum rekstri meðan á undirbúningi byggingarframkvæmda og uppgjöri þeirra stendur, telst ekki rekstrarkostnaður í þessu sambandi.
    Með lánum skv. 66. gr. þessara laga, sbr. 68. gr. varðandi lánskjör. Íbúðum, sem húsnæðissamvinnufélögum er veitt lán til samkvæmt þessum staflið, skal skila fullgerðum til félagsmanna.
    Með varasjóðstillagi af byggingarkostnaði hverrar íbúðar er svarar til greiðslu í Tryggingasjóð, sbr. 97. gr. Í varasjóð skal einnig greiða árlegt fjárframlag af óskiptum tekjum félagsins samkvæmt ákvörðun aðalfundar.
    Með inntökugjöldum félagsmanna sem leggjast í stofnsjóð félagsins, sbr. 126. gr. Stjórn félagsins getur ákveðið að framlög félagsmanna, eða hluti framlaga þeirra, til kaupa á búseturétti renni í stofnsjóð sem séreign hvers félagsmanns. Stofnsjóðsinnstæður félagsmanna skulu geymdar á reikningi hjá viðurkenndri innlánsstofnun. Stofnsjóðsinnstæður félagsmanns endurgreiðast að viðbættum vöxtum og verðbótum þegar búseturéttargjald er greitt. Stofnsjóðsinnstæður, sem ekki hafa verið endurgreiddar, falla til útborgunar við andlát félagsmanns, við gjaldþrot og við úrsögn úr félaginu eða brottflutning af félagssvæðinu enda hafi félagsmaður fullnægt öllum skuldbindingum við félagið.

    o. (138. gr.)
     Þegar húsnæðissamvinnufélag sækir um lán úr Byggingarsjóði verkamanna skal koma fram fjöldi, gerð og stærð fyrirhugaðra íbúða, framkvæmdartími, áætlaður byggingarkostnaður og annað það sem nauðsynlegt er til þess að Húsnæðisstofnun ríkisins geti tekið afstöðu til lánveitinga til framkvæmdanna. Einnig skal fylgja greinargerð um útvegun nauðsynlegs viðbótarfjár.


    p. (139. gr.)
     Að lokinni athugun tekur húsnæðismálastjórn ákvörðun um hvort framkvæmdin falli undir 52. gr. þessara laga og skal sérstaklega hugað að hagkvæmni íbúða og leiðum til að tryggja sem lægst íbúðarverð, sbr. 75. gr.
     Heimilt er Húsnæðisstofnun ríkisins að gera framkvæmdarlánssamning við húsnæðissamvinnufélög með hliðsjón af 74. gr. þessara laga.
     Húsnæðisstofnun ríkisins skal hafa eftirlit með framkvæmdum og húsbyggingum húsnæðissamvinnufélaga og hafa aðgang að bókhald þeirra. Skylt er húsnæðissamvinnufélögum að senda Húsnæðisstofnuninni ársreikninga sína.

    q. (140. gr.)
     Húsnæðissamvinnufélögum er heimilt að sækja um lán úr Byggingarsjóði verkamanna til kaupa á húsnæði sem síðan er ráðstafað með búseturétti skv. 92. gr. þessara laga. Húsnæðið þarf að fullnægja þeim almennu kröfum sem gerðar eru um íbúðarhúsnæði og kaupverð má eigi vera hærra en nemur byggingarkostnaði nýrrar íbúðar að frádregnum afskriftum.
     Lán sjóðsins má nema allt að sama hlutfalli af kaupverði, að frádregnum áhvílandi lánum, og lánað er til nýbygginga. Lánin skulu bera sömu vexti og nýbyggingalán til húsnæðissamvinnufélaga, sbr. b - lið 137. gr. þessara laga.
     Óheimilt er húsnæðissamvinnufélögum að selja íbúðir með búseturétti sem byggðar eru samkvæmt lögum þessum meðan á þeim hvíla lán úr Byggingarsjóði verkamanna.

2. gr.


     Lög þessi öðlast þegar gildi.

Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.


    Hinn 1. febrúar 1990 skipaði félagsmálaráðherra Jóhanna Sigurðardóttir nefnd til að semja frumvarp um húsnæðissamvinnufélög og búseturétt. Í nefndinni sátu eftirtaldir: Grétar J. Guðmundsson, aðstoðarmaður félagsmálaráðherra, Reynir Ingibjartsson, framkvæmdastjóri Búseta, landssambands húsnæðissamvinnufélaga, og Helgi Birgisson lögfræðingur.
    Það frumvarp, sem hér er lagt fram, er í megindráttum hliðstætt frumvarpi til laga um húsnæðissamvinnufélög og búseturétt sem kom frá nefnd sem þáverandi félagsmálaráðherra skipaði með bréfi dags. 27. júní 1984. Samstaða varð ekki um það frumvarp í þáverandi ríkisstjórn en það var eigi að síður flutt alls fjórum sinnum á Alþingi en varð ekki útrætt. Tekið hefur verið tillit til þeirra breytinga sem gerðar hafa verið á húsnæðislöggjöfinni síðustu ár og þeirrar reynslu sem skapast hefur í starfi húsnæðissamvinnufélaga.
    Með lögum um kaupleiguíbúðir, sem sett voru árið 1988, var húsnæðissamvinnufélögunum tryggður lánsréttur samkvæmt svokallaðri hlutareign, og með lögum nr. 70/1990 sem nýlega voru samþykkt um félagslega húsnæðiskerfið, er lánsréttur húsnæðissamvinnufélaga enn frekar tryggður í lánaflokknum um almennar og félagslegar kaupleiguíbúðir. Eigi að síður er nauðsynlegt að tryggja þessu nýja húsnæðisformi, búseturéttarforminu, lagalegan rétt eins og gert hefur verið fyrir löngu annars staðar á Norðurlöndunum og víðs vegar um heim.
    Á þessu ári verða liðin sjö ár frá stofnun fyrsta húsnæðissamvinnufélagsins hér á landi og nú eru félögin orðin alls ellefu og dreifð um allt land. Félagsmenn þeirra eru um fimm þúsund talsins. Nokkur af þessum félögum hafa þegar tekið í notkun íbúðir með búseturétti (hlutareign) og flest félögin eru í byggingarframkvæmdum eða eru að undirbúa framkvæmdir.
    Að undanförnu hefur átt sér stað heildarendurskoðun húsnæðiskerfisins og með breytingum á lögum um Húsnæðisstofnun ríkisins, nr. 70/1990, má segja að lagður hafa verið grunnur að nýju húsnæðiskerfi með mismunandi valkostum sem tryggja eigi öllum öruggt húsnæði.
    Samkvæmt frumvarpinu er nýr kafli felldur inn í lög nr. 86/1988, með síðari breytingum, er ber heitið: Húsnæðissamvinnufélög og búseturéttur, og verður X. kafli.

Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.


Um a. (124. gr.)


    Skv. 92. gr. laga um Húsnæðisstofnun ríkisins nr. 86/1988, sbr. lög nr. 70/1990, er heimilt að tryggja leigutaka ótímabundinn afnotarétt af félagslegum eða almennum kaupleiguíbúðum með því að selja viðkomandi eignarhlut í þeim. Hér er um sams konar eignarhlut að ræða og getið er í lagagreininni. Að öðru leyti eru markmið húsnæðissamvinnufélaga sambærileg við markmið byggingarsamvinnufélaga, sbr. IX. kafla laga um Húsnæðisstofnun ríkisins.
    

Um b. (125. gr.)


    Húsnæðissamvinnufélög starfa á samvinnugrundvelli að þeim markmiðum að efla hagsæld félagsmanna. Um stofnun þeirra, starfsháttu og slit fer því, eftir því sem við getur átt, eftir ákvæðum laga um samvinnufélög eins og þau eru á hverjum tíma. Um samvinnufélög gilda nú ákvæði laga nr. 46/1937.
    

Um c. (126. gr.)


    Greinin þarfnast ekki skýringa.
    

Um d. (127. gr.)


    Í greininni er að finna skilgreiningu á búseturéttargjaldi og hvernig það skuli ákveðið. Skv. 92. gr. laga um Húsnæðisstofnun ríkisins er um að ræða þrenns konar búseturéttargjald: Í fyrsta lagi 10% búseturéttargjald fyrir eignarhlut í félagslegri kaupleiguíbúð. Í öðru lagi 10% búseturéttargjald fyrir eignarhlut í almennri kaupleiguíbúð. Í þriðja lagi 30% búseturéttargjald fyrir eignarhlut í almennri kaupleiguíbúð ef umsækjandi á skuldlausa eða skuldlitla íbúð fyrir.
    Í 3. mgr. eru ákvæði um ákvörðun endursöluverðs þegar búseturéttur gengur til annars félagsmanns.
    

Um e. (128. gr.)


    Í 3. mgr. er opnaður möguleiki fyrir ríki, sveitarfélög og almannasamtök að fjármagna og ráðstafa búseturétti í allt að 20% af íbúðum húsnæðissamvinnufélaga. Þetta getur verið hagkvæmur kostur ekki síst fyrir ýmis sveitarfélög í stað þess að þau byggi og reki íbúðir sjálf fyrir starfsmenn sína eða aðra sem tryggja þarf húsnæði í sveitarfélaginu. Fyrir ýmis almannasamtök, svo sem samtök öryrkja og aldraða, getur þetta verið heppileg leið til að tryggja félagsmönnum húsnæði.

Um f. (129. gr.)


    Jafnframt er sett fram meginregla um ráðstöfun búseturéttar.
    

Um g. (130. gr.)


    Þar sem búseturéttur felur aðeins í sér lítinn eignarhlut í íbúð, sem háður er miklum takmörkunum og einungis framseljanlegur í undantekningartilvikum, telst óeðlilegt ef hægt væri að veðsetja hann fremur en eignarhlut í kaupleiguíbúð. Að öðru leyti þarfnast greinin ekki skýringa.
    

Um h. (131. gr.)


    Nauðsynlegt þykir að hafa heimild til þess að mynda sérstaka deild í húsnæðissamvinnufélaginu í stað þess að stofna sérstakt búsetufélag þegar um smáa byggingaráfanga er að ræða. Að öðru leyti þarfnast greinin ekki skýringa.
    

Um i. (132. gr.)


    Í greininni er skilgreining á búsetugjaldi og hvernig fjárhæð þess skuli ákveðin.
    Í búsetugjaldi felst gjald, eins konar leiga, sem felur í sér eftirfarandi þætti:
     viðhald og viðhaldssjóð,
     rekstrarkostnað, fasteignagjöld, tryggingar o.fl.,
     afborganir lána og annan fjármagnskostnað.
    

Um j. (133. gr.)


    Í greininni er mælt fyrir um hvernig fara skuli með veðsetningu íbúða. Gerður er greinarmunur á stofnlánum annars vegar og lánum til endurbóta og viðhalds, sem tekin eru síðar, hins vegar. Í seinna tilvikinu þykir eðlilegt að stjórn búsetufélags þurfi að samþykkja veðsetningar, enda er það m.a. hlutverk búsetufélags að sjá um viðhald mannvirkja.
    

Um k. (134. gr.)


    Greinin þarfnast ekki skýringa.
    

Um l. (135. gr.)


    Greinin þarfnast ekki skýringa.
    

Um m. (136. gr.)


    Skv. 132. gr. ber búsetufélag ábyrgð á viðhaldi mannvirkja sem því tilheyra. Eðlilegt er að notandinn (búsetinn) fremur en eigandinn (húsnæðissamvinnufélagið) beri þessa ábyrgð.
    Viðhaldssjóði er tvískipt, annars vegar í viðhaldssjóð fyrir sameignina og hins vegar viðhaldssjóð fyrir innra viðhald og hverja íbúð fyrir sig. Við kaup og sölu á búseturétti fylgir með sú upphæð sem kann að vera inni á viðhaldssjóði fyrir íbúðina.
    Greiðsla í viðhaldssjóð kemur í gegnum búsetugjaldið.

Um n. (137. gr.)


    Fjármögnun húsnæðissamvinnufélaga er með hliðstæðum hætti og hjá byggingarsamvinnufélögum. Í rekstrarsjóð renna fyrst og fremst árgjöld félagsmanna, í varasjóð aðrar óskiptar tekjur og hluti af byggingarkostnaði og í stofnsjóð, inntökugjöld. Einnig er möguleiki á að sparnaður fyrir búseturétti leggist í stofnsjóð sem ávaxtist hjá viðurkenndri innlánsstofnun.
    Um varasjóð skal hér bent á að með lögum nr. 70/1990, breyting á lögum um Húsnæðisstofnun ríkisins, nr. 86/1988, var lögfest að af öllum félagslegum íbúðum skuli leggja allt að 1% af byggingarkostnaði hverrar íbúðar í Tryggingasjóð vegna byggingargalla er gegni því hlutverki að tryggja gæði og bæta fyrir áföll sem kunna verða, svo sem byggingargalla, og ekki teljast eðlilegt viðhald. Eins og fram kemur í 97. gr. tekur sjóður þessi til allra félagslegra íbúða, þar á meðal íbúða á vegum húsnæðissamvinnufélaga. Samkvæmt lögum um samvinnufélög, nr. 46/1937, er hins vegar ákvæði um skyldu samvinnufélags til þess að greiða í varasjóð. Nauðsynlegt er því að heitið varasjóður sé notað í frumvarpi þessu, enda þótt hér sé um tryggingasjóð að ræða í skilningi 97. gr. laganna. Sjóðurinn skal varðveittur í Byggingarsjóði verkamanna skv. 97. gr.
    Byggingarframkvæmdir eru fjármagnaðar með lánum úr Byggingarsjóði verkamanna með allt að 90% lánum og búseturéttargjöldum félagsmanna.
    

Um o. (138. gr.)


    Með viðbótarfé er átt við búseturéttargjaldið sem tryggir búseta ótímabundinn afnotarétt af íbúð. Að öðru leyti þarfnast greinin ekki skýringa.
    

Um p. (139. gr.)


    Greinin þarfnast ekki skýringa.
    

Um q. (140. gr.)


    Með 3. mgr. er komið í veg fyrir sölu á íbúðum með búseturétti á meðan á þeim hvíla lán úr Byggingarsjóði verkamanna. Á meðan búsetusamningur er í gildi milli búseta og húsnæðissamvinnufélags verður búseti ekki sviptur ótímabundnum afnotarétti sínum þó að íbúðin kynni að verða seld.